Zwitserland bereidt zich voor
op wereldconferentie
In
Delft bouwt men een nieuwe
universiteitsstad
GLEN DAVIS, PROVINCIESTAD,
STIERF IN DRIE JAAR
AFBETALINGSRENTE WORDT
ONDER DE LOUPE GENOMEN
12
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 1 JULI 1955.
DE GROTE VIER IN GENÈVE
Wordt het „Conferentie der Vijf"?
(Van een speciale correspondent in Genève). Sr
Ruim drie weken voor de samenkomst van de Grote Vier aan de be
toverende oevers van het Meer van Genève hult men zich hier nog in het
striktste stilzwijgen over de voorber eidingen, die de verantwoordelijke
Zwitserse autoriteiten treffen om vo or deze „grootste wereldconferen
tie" een zo goed mogelijke afloop vo or de gehele mensheid te verzekeren
en er zorg voor te dragen, dat geen betreurenswaardige incidenten het
verblijf van de vier staatshoofden kunnen verstoren.
De ervaringen, vorig jaar opgedaan met de Aziatische conferentie over
Korea en Indo-Cliina, zullen ongetwijfeld voor de verantwoordelijke au
toriteiten een waardevol uitgangspunt kunnen zjjn voor de komende bij
eenkomst.
mening zijn, dat het Westen alleen
maar aan het begin van een nieu
we fase van diezelfde koude oorlog
staat.
De Russen zullen niet met „lege
handen" naar Genève komen en men
verwacht algemeen opzienbarende
uitwerkingen van de onderhandelin
gen. De Westelijke partners zullen
„een bewijs van goede wil" eisen,
teneinde bij de openbare mening in
hun respectieve ianden zo mogelijk
de betreurenswaardige consequen
ties van vroegere conferenties -—
Yalta, Teheran en Potsdam te kun
nen doen vergeten.
Het Europeso Centrum van de
Verenigde Naties onder de hoge
leiding van onze landgenoot dr.
Adriaan Pelt en geholpen door het
Zwitserse ministerie van Buiten
landse Zaken zal de verantwoor
delijke organisator zijn van deze
bijeenkomst, waarop de hele wereld
zijn hoop heeft gevestigd om ein
delijk een begin te maken met een
werkelijke ontspanning en het einde
van de koude oorlog dichterbij te
brengen.
Volgens de beste informatiebron
nen zullen wij, op enkele kleinighe
den na, nagenoeg een organisatori
sche herhaling meemaken van de
maatregelen, aie vorig jaar werden
genomen. De Amerikanen, Russen,
Engelsen en Fransen zullen in de
zelfde gebouwen ondergebracht wor
den als toen. Het Europese centrum
van de Verenigde Naties stelt zijn
prachtige conferentiezalen ter be
schikking en, naar uit betrouwbare
bronnen vernomen wordt, eveneens
het grootste gedeelte van zijn per-
soneel, waarvan de „Grote Vier"
gemeenschappelijk gebruik zullen
maken.
De Veiligheidsdienst, waarvoor de
politie van de Republiek Genève
verantwoordelijk is, wordt versterkt
met eenheden van het Zwitserse le
ger, die vooral wachtposten zul
len innemen bij de verblijven van
de verschillende delegaties.
Men behoeft er beslist niet op te
rekenen, dat deze conferentie zoals
de Aziatische van vorig jaar, maan
denlang gerekt zal worden, maar
naar men in diplomatieke kringen
aanneemt is het toch niet geheel
uitgesloten, dat een verlenging zou
plaats vinden tengevolge van een
Russisch door Frankrijk en En
geland gesteund voorstel.
West-Duitsland zal op 18 Juli
in Genève vertegenwoordigd zijn.
Ofschoon de afgevaardigden van
dit land niet aan de eigenlijke
besprekingen zullen deelnemen
„zullen zij echter wel ter be
schikking staan van eventuele
gesprekspartners". Het wordt
verder steeds waarschijnlijker,
dat Kanselier Adenauer „voor
vacantie" naar Zwitserland zal
komen, vermoedelijk naar
Gstaad, terwijl de waarnemers
uit Bonn, onder leiding van de
heer Hallstein, in Genève zelf
zullen verblijven. Hier en daar
hoort men zelfs voorspellen, dat
de „Conferentie van vier" wel
eens in een „Conferentie van
Vijf", zou kunnen eindigen.
Gedurende enige weken reeds
worden de Westelijke mogendheden
documenten toegezonden van Poli
tieke Organisaties uit Oosteuropese
staten, die de Communistische heer
schappij konden ontvluchten waarin
het bestaan en het ellendige lot van
millioenen Europeanen in herinne
ring wordt gebracht, die moeten le
ven onder het gehate juk van een,
door een vreemde staat opgedron
gen, regime.
Ondanks de „waarschuwingen"
van Moskou, dat een discussie over
de toestand in de zich achter het
IJzeren Gordijn bevindende landen
een onverdraaglijke inmenging zou
betekenen in de binnenlandse poli
tiek van die landen, sluit men in
goedingelichte kringen toch niet de
mogelijkheid uit, van een initiatief
dat genomen zou kunnen worden
door een van de Westelijke Grote
Drie, en waarin de Russen verzocht
zou kunnen worden, het herstel- van
een wezenlijk democratisch regime
in overweging te nemen, in deze
landen, die toch ondanks alles een
belangrijk deel van Europa uitma
ken. Wisselgeld voor een eventueel
verenigd en geneutraliseerd Duits
land? Het is beslist te vroeg om
aan een dergelijke speculatie uit
drukking te geven. Eén ding staat
echter op dit ogenblik vast: deze
bijeenkomst der Grote Vier, welke
Sir Winston Churchill zo na aan
het hart lag, terwijl Washinton de
grootste terughoudendheid toonde,
zal op het vastgestelde tijdstip
plaatsvinden.
Voor de optimisten betekent dit
tegelijkertijd het einde van de koude
oorlog, terwijl de pessimisten van
Net meest imponerende bouwwerk
van de (/roeiende „Universiteitsstad"
Delft, waarvan hier overigens nog
maar de helft in beeld is gebracht.
De afdeling werktuig-, scheeps- en
vUegtuigbouwkunde worden erin on
dergebracht
Het onderwijs aan
schipperskinderen
De Prins Hendrikschool met inter
naat voor schipperskinderen te Vrees-
wijk, waarvan Koningin Juliana be
schermvrouwe is, zal op 28 Augus
tus 40 jaar bestaan. Deze school
voor chr. onderwijs aan schipperskin
deren werd in 1915 door Prins Hen
drik geopend. Tot 1948 was het bij
de school behorende internaat het
enige internaat voor schipperskinde
ren in ons land.
Gedurende het veertigjarige be
staan hebben enige duizenden kin
deren uit varende gezinnen van alle
gezindten, komende uit alle wind
streken van ons land hier hun onder
wijs en vorming ontvangen. De in
standhouding van het internaat is
mogelijk geweest door particuliere
bijdragen, want hoewel in de kosten
van het onderwijs door een wette
lijke regeling wordt voorzien, ont
vangt het internaat echter geen en
kele overheidssubsidie. Thans zijn in
het internaat 225 schipperskinderen
opgenomen. De laatste jaren is de
toeloop zo groot geworden, dat be
langrijke uitbreidingen en verbeterin
gen niet langer kunnen worden uit
gesteld. Bovendien zal nog dit jaar
een dependance van het Vreeswijkse
internaat worden gesticht in Maas-
bracht (L.), een knooppunt voor de
schipperswereld. De kosten van
vernieuwing en de uitbreiding van
het internaat te Vreeswijk worden
geraamd op ruim 300.000.
4 De internationale tarweraad heeft be-
kend gemaakt, dat er in d'e tweede helft
van October a.s. een conferentie zal V
den gehouden over hernieuwing van
internationale tarwe-overeenkomst. Alle
landen, die bij de wereldhandel in graan
betrokken zijn, zullen worden uitgeno
digd. De plaats der conferentie is nog niet
vastgesteld, maar men vermoedt, dat dit
Londen zal zijn.
DIT KAN IN AUSTRALIË
Verkwisting in land van overdaad
(Van onze correspondent in Australië)
Drie jaar geleden was Glen Davis aan de andere kant van de uit Sydney
zichtbare blauwe bergen een welvarende, bekoorlijke stad. Men groef er
de oliehoudende leisteen en Australië's grootste olieraffinaderij haalde er
de kostbare olie uit de delfstof. Het was 'n kostbare liefhebberij, want de
op die wijze gewonnen olie was bijna vier maal zo duur als de gewonei
aardolie. Maar in dagen van de wereldoorlog speelden de kosten geen rol,
zolang er maar olie was. f
Tweeduizend mensen trokken naar
de rondom de olieraffinaderij op
groeiende stad in de vallei, waarin
een slordige 50 millioen was geïnves
teerd. Er kwamen winkelstraten en
een mooi hotel, aardige villawijken
en sportvelden. Dat was tot drie jaar
geleden. Toen werden de Glen Davis
olieraffinaderij en de leisteenmijn ge
sloten. Thans Glen Davis te bezoeken
is een trieste belevenis. Het das is
nog steeds even groen, het is nog
steeds goed vissen in de Capertee.
Maar Glen Davis zelf is dood. Van de
2000 inwoners zijn er 196 overgeble
ven de getrouwen die, misschien
tegen beter weten in, hopen op de
wedergeboorte van hun stad. Geheel
eenzaam is Glen Davis echter niet
geworden. Wanneer men 's nachts
het licht heeft uitgedraaid en de de
kens hoog heeft opgetrokken tegen
de kille berglucht, dan kan men in de
verte de auto's horen komen en gaan.
Dat zijn de grafschenners, de mee
dogenlozen, die de dode stad in het
holst van de nacht beroven van alles
wat waarde heeft. De dichtsbijzijnde
politieman is een 30 kilometer ver
weg. En tegen de tijd, dat die ge
waarschuwd is, zijn de rovers al vele
kilometers ver.
De eens zo kostbare raffinaderij is
door deze. rovers tot een ruïne ge
maakt. Het grootste gebouw ziet er
uit, of er een atoombom op gevallen
is. Langs de verwaarloosde en met
onkruid overgroeide straten staan de
modelwoningen van wat eens een mo
del-stad was.
Voor een millioen gulden aan goe
de huizen staat hier voor het grijpen.
Maar niemand komt om er in te wo
nen. Zelfs niet voor niets. Alleen de
grafschenners in de nacht Alles
wat maar enigszins los zit, is dooi
de rovers weggehaald.
Nieuw leven?
Een plan van de federale regering
om onder de rook van Sydney in de
satellietstad St. Mary's een enorme
ammunitiefabriek ter waarde van 200
millioen gulden te bouwen, heeft een
storm van protest doen opgaan.
Waarom zo'n groot object op zo'n
kwestbare plaats en vlak bij de mil-,
lioenenstad neergezet? zo vragen de
critici. Waarom niet Glen Davis hier
mede nieuw leven ingeblazen Waar
om moet in dit werelddeel van teveel
ruimte en van overdaad zo'n ideale
provinciestad sterven?
De noodwet Drees
en de emigranten
Het Tweede-Kamerlid de heer Van
Vliet heeft aan de minister van so
ciale zaken schriftelijk gevraagd of
het waar is, dat emigranten, die
naar Nederland terugkeren en inmid
dels de leeftijd van 65 jaar bereikt
hebben, niet voor een uitkering
krachtens de noodwet ouderdoms
voorziening in aanmerking kunnen
komen zolang zij niet weer onafge
broken zes jaar in Nederland woon
achtig zijn geweest.
Acht de minister, zo vraagt de
heer Van Vliet, dit tegenover die be
hoeftige ouden van dagen, aan wier
terugkeer naar het moederland vol
komen te billijken redenen ten grond
slag liggen, niet een te harde maat
regel en is de minister bereid, in
dien geen andere weg openstaat om
de hierbedoelde ouden van dagen
uitkering krachtens de noodwet te
kunnen geven, op korte termijn een
daarvoor nodige wetswijziging aan
hangig te maken?
Q In het tijdvak van 15 Augustus tot en
met 10 September zullen bijzondere post
zegels verkrijgbaar worden gesteld met
een toeslag ten bate van het Koningin Wil-
helminafonds voor de kankerbestrijding.
De zes-jarige Indische olifant Jumbo,
uAt het dierenpark te Londen, heeft
niets clan veracht'mg voor schoonhe-
den in badpak, die nooit het water in
gaan. ,&ijk, zo schijnt hij te zeggen,
dit is de manier om de hitte te ont
vluchten".
Christelijke agrarische
jeugd in 1954
Het ledental van de Nederlandse
Christelijke Jonge Boeren- en Tuin-
dersbond beliep tegen het eind van
1954 6185. Dat betekent een
teruggang ten opzichte van 1953.
Het aantal afdelingen van de bond
was ultimo 1954 223. Dit'wordt ver
meld in het jaarverslag van de bond
over 1954.
Het verslag memoreert verder on
der meer het contact met de bond
van christelijke boerinnen, boeren
dochters en andere plattelandsvrou
wen en meisjes in Nederland. Ook
wordt vastgesteld, dat het contact
met.de Christelijke Boeren- en Tuin-
dersbond, zij het dan ook op een an
der vlak, bevredigend was.
De Bond van Christen Boerinnen,
Boerendochters en andere platte
landsvrouwen en meisjes in Neder
land kon zich in 1954 verheugen in
een groeiend ledental. Van 5100 le
den, verdeeld over 176 afdelingen,
steeg de omvang van deze bond tot
5700 leden over 184 afdelingen.
Illl||||||llllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|
Gewicht van jj
atoombommen 1
Volgens de „Daily Tele- g
graphT' vermeldt de nieuwe
uitgave van de grote Sowjet- f|
Russische encyclopedie, dat de
atoombommen die in 1945 op
Nagasaki en Hirosjima wer-
den geworpen, elk 5 6 ton
wogen, terwijl tegenwoordig
dergelijke bommen 90 kg zou-
den wegen. Het Engelse blad
m-rkt op, dat de Amerikanen |f
zelf nog nooit het juiste ge-
wicht van hun atoombommen
hebben bekend gemaakt.
TE HOGE PRIJZEN
Nauwkeurig onderzoek nodig
(Door onze economische medewerker)
Het ministerie van Economische Zaken is thans bij zijn speurtocht naar
te hoge prijzen door een ingediende klacht terecht gekomen bij de afbeta
lingsrente. De klager blykt zich namelijk te stoten aan het feit, dat het
bedrag aan kosten en renten, dat maximaal in rekening mag worden ge
bracht (13 per jaar), door kartelafspraken op 18 wordt gehouden.
Onderlinge concurrentie, waardoor dit percentage lager zou kunnen wor
den, is door de kartelafspraak onmogelijk.
Het is uiteraard ondoenlijk voor
ons om te beoordelen het gaat in
het onderhavige geval om de stofzui-
gerhandel of een veel lagere rente
economisch verantwoord zou zijn, er
wordt zelfs van 6 gesproken. Al
leen een nauwkeurig onderzoek kan
dit uitmaken.
Het meest cnafhankelHk blijft de
winkelier, als hij zóveel kapitaal be
zit, dat hij zelf de afbetaling kan fi
nancieren. Dit is ook het voordeligst,
want hij mag de klant per jaar in re
kening brengen, 4 voor kosten (o.a.
inning, incasso, zegel) en 9 voor
rente. Het bruto rendement ligt in
feite een stuk hoger, maar dit laten
wij verder buiten beschouwing.
De meeste detaillisten zijn evenwel
financieel niet bij machte de afbeta
ling zelf te financieren, zodat zij bij
een financieringsmaatschappij om
een crediet moeten aankloppen, hetzij
door het huurkoopcontract te cede
ren (zij krijgen dan op dit onderpand
70 k 75 hetzij door alle transac
ties bij de financieringsmaatschappij
onder te brengen.
Deze laatste wijze van financieren
is vrij algemeen geworden, hetgeen
inhoudt dat de financieringsmaat
schappij direct na de verkoop de win
kelier het contante bedrag minus de
aanbetaling uitkeert. De winkelier
heeft verder niets meer met de afbe-
HOGER TECHNISCH ONDERWIJS
Snellere ontwikkeling dan
ooit werd voorzien
(Van onze speciale verslaggever)
Op 10 Juli a.s. is het precies vijftig jaar geleden, dat door een wijziging
in de Hoger Onderwijswet vorm werd gegeven aan het inzicht, dat ook de
techniek terrein is voor de beoefening van wetenschap. De wetswijziging
leidde er toe, dat de Polytechnische School van 1864 instelling van Mid
delbaar Onderwijs werd verheven tot Technische Hogeschool en het
doctoraat in de technische wetenschappen werd ingesteld.
Hieruit mag overigens niet worden afgeleid, dat de titel van ingenieur
ook nog maar een halve eeuw oud zou zijn. Aan de Leidse Universiteit van
1574 verbond Prins Maurits immers in 1600 al een leerstoel voor de ves
tingbouw.
Tot 1843, toen te Delft werd opge
richt de Koninklijke Academie, bleef:
het ingenieurschap nauw verbonden
aan de militaire zaak. Eerst de Ko
ninklijke Academie ging opleiden
voor burgerlijke ingenieurs. De zes-
en-veertig leerlingen van de eerste
cursus waren verdeeld over de afde
lingen waterstaat en mijnen, Oostin-
dische ambtenaren, ambtenaren voor
financiën (ijkwezen) en burgerlijke
ingenieurs.
Tussen dat prille begin en de ope
ning op 10 Juli 1905 van de Techni
sche Hogeschool, ligt een periode van
voortdurende groei en expansie. Geen
enkele vorm van hoger onderwijs
heeft ooit zo'n snelle en brede ont
wikkeling doorgemaakt als het tech
nisch hoger onderwijs van de laatste
halve eeuw.
Van overwegend beschrijvend on
derwijs, is het gegroeid tot, vooral
experimenterend en practijk-onder-
wijs.
Verspreide instelling
Het Oude Delft met z'n knusse
grachtjes en 17e eeuwse geveltjes
i weerspiegelt slechts in de veelheid
van in gebruik genomen gebouwen de
enorme levensdrang van de techni
sche wetenschappen in de laatste hal
ve eeuw. Her en der verspreid vindt
men er de instituten, onderwijsgebou
wen en laboratoria. Zó verspreid, dat
een buitenstaander, die zoekt naar de
Technische Hogeschool, er geen eind
ran weet.
I Hét aantal studenten steeg van
11176 in 1905 en omstreeks twee dui
zend in 1939; tot over de vijfduizend
na de tweede wereldoorlog.
Alle uitbreidingen ten spijt, is de
huidige outillage onvoldoende om
driezijdige groei de uitbreiding van
het aantal leervakken; het experi
mentele werk en het studental te
kunnen opvangen.
Nieuwe stad
En daarom bouwt Delft zich op dit
ogenblik, aansluitend op de bestaande
gebouwen, een geheel nieuwe Univer
siteitsstad, die in oppervlakte de oude
stadskern evenaart. In het Zuid-Oos
ten van de Prinsenstad, in de Wip-
polder, op een terrein van 35 hectare,
verrijst het ene imposante gebouw na
het andere. Het Rijk investeert hier
voor een som van rond zestig mil
lioen. Omstreeks 1960 zal er een „uni
versiteitsstad" gebouwd zijn, waaraan
andere universiteitssteden (Utrecht)
nu reeds een voorbeeld blijken te wil
len nemen. Een universiteitsstad,
geen studentenstad. De studenten ge
ven er de voorkeur aan „binnen de
muren" van de oude stad te blijven,
om hun contact met de normale
maatschappij te behouden.
Wellicht dat na 1960 de opvattin
gen hierover ook nog eens verande
ren.
De Wippolder biedt nog voldoende
ruimte om dan ook nog aan die wens
tegemoet te komen. Bij de opzet van
het huidige plan, waarvan al gereed
gekomen is het laboratorium voor
Werkplaatstechniek met de eij
machinefabriek van de T. H., een
sleeptankgebouw, scheeps- en vlieg-
tuigbouwkunde, een centraal ketel
huis voor verwarming van het gehele
complex en een windtunnelgebouw;
en nagenoeg gereed zijn het labora
torium, voor Warmte en Stoftechniek,
alsmede twee van de vijf gebouwen,
waarin tekenzalen, collegezalen en
kabinetten van de hoogleraren zullen
worden ondergebracht, is gerekend
met een bezetting van de T. H. door
3500 studenten.
Niet vergeten wordt immers, dat
Eindhoven straks een neven-instituut
zal herbergen.
Het is een enorm complex, waar
mee als tweede moment in de geschie
denis, het hoger technisch onderwijs
in Nederland, volledig recht wordt ge
daan.
talingstransactie te maken. De finan-
cieringsmaatschanpij zorgt voor de
inning van de kwitanties en kan dan
het zoeven genoemde totale percen
tage van 13 in rekening brengen.
Anders ligt de zaak als de winke
lier het verkoopcontract cedeert. Hij
krijgt dan geld, waarvoor hij zelf ook
rente moet betalen en wel maximaal
8,4 per jaar.
Door de concurrentie tussen de fi
nancieringsmaatschappijen is deze
rente in feite al gezakt tot 6 7
Weekklanten
De winkelier ontvangt dus 13 en
betaalt 6 a 7 Voor het verschil
moet hg echter zelf de kwitanties in
nen en alles wat daar mee verband
houdt. Heeft hg klanten die per
maand betalen en zelf het geld komen
brengen, dan zijn er weinig proble
men. Maar hij heeft ook weekklanten,
die ver weg wonen en waar hij steeds
een kwitantieloper naar toe moet stu
ren, die dan bovendien nog wel voor
een dichte deur komt. Wg geloven
dan ook niet, dat in doorsnee geno
men de winkelier veel aan dit verschil
tussen 13 en 6 k 7 overhoudt.
Toegenomen
De afbetaling is ook. in ons land
erg toegenomen, hetgeen de behoefte
aan crediet bij de middenstand sterk
deed stijgen. Parallel hieraan zien wij
dan ook de financieringsmaatschap
pijen ontstaan. Deze maatschappijen
betalen een behoorlijke rente op het
kapitaal dat zij van de grote bank
ontvangen. Werken zy dan nog met
winst, dan kunnen zij bovendien een
dividend aan de moeder-bank uitke
ren. Het mes kan dus van twee kan
ten snijden.
Maar sluit dit dan niet in, dat die
rente te hoog is, zodat uiteindelijk de
koper een te hoge rente betaalt Hier
zit inderdaad de kern van de zaak.
Alleen door een nauwgezet onderzoek
zou dit uit te maken zijn.
Er zijn dus twee problemen. Is het
maximum van 13 resp. van 8,4
te hoog Is het verantwoord dat door
een kartelafspraak aan de detaillis
ten verboden wordt op straffe van
boete, minder dan 13 te nemen?
Ronduit gezegd is dit tweede geval
het meest aanvechtbaar; bovendien
kan de minister hiertegen het gemak
kelijkst optreden door schorsing van
het kartel.
Hoewel de rolschaats al in 1790 werd
uitgevonden door een Parijse graveur,
Vonlede, die hem „Patin terre"
noemde, nam deze pas na de laatste
oorlog zijn grootste vlucht. In 1951
importeerde Nederland 7 000 paar,
maar in het afgelopen jaar kregen in
ons land ongeveer honderdduizend
jongens en meisjes nieuwe rolschaat
sen. Tot voor enkele jaren kwamen
deze alle uit het buitenland. Daarin
begint verandering te komen. In het
Braba/ntse dorp Sprang ontwikkelt
zich namelijk een jong, levenskrach
tig bedrijf, waar men goede rolschaat
sen maakt.
