Slechts één procent in Volendam
leeft van vreemdelingen
Kamer
over de
debatteerde uitvoerk
adoptiewet
ODARK BEROEMD ESKIMO OP
NOORD-GROENLAND OVERLEDEN
BELGISCHE MINISTERS HALF
JULI NAAR NEDERLAND
WOENSDAG 29 JUNI 1955
PROVINCIALE ZE ET! W SE COURANT
t
MEER EN MEER IN CONFECTIEPAK
Traditie naar achtergrond
verdrongen
(Van onze speciale verslaggever).
Of we het nu leuk vinden of niet, tegenover het buitenland is Volen
dam ons nationaal visitekaartje. Een handelsartikel met een Volendams
prentje wordt, onverschillig in welk land, onmiddellyk als Nederlands her
kend. Geen buitenlands reisbureau durft meer Volendam en Marken uit
zijn Nederlands reisplan te lichten, sinds er eens een storm over geweest
is onder hoogst onvoldaan thuisgekomen Amerikanen, aan wie men goed
gedaan dacht te hebben door ze andere representatieve zaken van ons land
te laten zien.
De Volendammers zelf hebben aan deze situatie weinig schuld. Een
groep buitenlandse schilders heeft ervoor gezorgd.
Begin van deze eeuw hebben die
het nijvere Zuiderzeedorp je ontdekt
en de beelden ervan over een goed
deel van de wereld verspreid. Kleu
rige beelden waren het, die onmid
dellijk aanspraken en 't opkomende
toerisme tot nieuwe mogelijkheden in
spireerden. Sindsdien is de lawine
van vreemdelingen losgekomen.
Pientere zakenlieden hebben onmid
dellijk begrepen, dat er brood in die
vreemdelingenstroom zat. Ook niet-
Volendammers. Ze kochten zich de
huisjes aan de Dijk, en richtten er
hun protserige souvenirwinkeltjes in.
En tot overmaat van ramp waren er
ook, die het snobisme voedsel gaven
door de bezoekers in namaak-Volen-
dammer kleren te steken en dan te
laten fotograferen.
Wie de Volendammers anders dan
als vermakelijkheid heeft leren ken
nen, weet hoevelen zich aan dit al
les ergeren. Er is een volkomen ver
keerd beeld ontstaan van het werke
lijke Volendam.
Nijver en kraakhelder
Dat werkelijke Volendam, burge
meester Van Baar uit Edam zegt
het, heeft maar een bitter klein beet
je met de Vreemdelingen-industrie
- te maken. Misschien één procent van
de bevolking heeft er direct belang
bij. De rest vindt emplooi bij de
scheepswerven van Amsterdam
Noord, in de eigen plaatselijke in
dustrieën, die zich vooral na de af
sluiting van de Zuiderzee hier geves
tigd hebben, in de handel en in de
visserij, voorzover die nog beoefend
kan worden.
Om de werkelijke geaardheid van
de bevolking te leren kennen, moet
men de dagelijkse show aan de Dijk
de rug toe keren en 's morgens heel
in de vroegte eens rond gaan kijken
in het dorp, waar dan in talloze ge
zinnen de vrouw en de kinderrijk
dom, in huisarbeid de in Groningen
gekochte garnalen pellen, waar de
grote steden om vragen.
Men schouwe de kraakheldere wo
ningen en neme eens een kijkje in
het jonge hoedenfabriekje, waar de
van huis-uit handige Volendamse
meisjes de meest modieuse niemen
dalletjes voor Nederlandse, zo goed
als Amerikaanse of Australische da
mes vervaardigen.
Zo goed als elders, waar nog een
traditionele klederdracht gehand
haafd bleef, zijn er Volendammers,
die het goedkope confectiepakje ver
kiezen boven hun eigen voorname
en zeer persoonlijke dracht.
,ftlijn kinderen niet
Als er iemand een hekel aan heeft
om in de maling genomen te wor
den, dan is het de Volendammer. Hjj
Volendammer
te veel gesol met tradities
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Elfstedentocht per
helicopter
De burgemeester van Bols-
ward, de heer J. G. S. Bruins-
ma, zal op 9 Juli per helicop
ter een tocht langs de elf Frie
se steden maken en in elk van
deze steden landen om de bur
gemeester persoonlijk uit te
nodigen, het eeuwfeest ter ge
legenheid van de herdenking
van het 500-jarig bestaan van
het Bolswarder stadsrecht
mee te maken.
Het opstijgen voor deze heli-
coptervlucht zal geschieden op
een dan pas gereedgekomen
plein in de stadsuitbreiding,
dat ter herinnering aan deze
eeuwfeesten het „Plein 1455"
zal worden genoemd en dat
met deze opstijging in gebruik
zal worden genomen.
vindt toch al, dat er teveel met zyn
tradities gesold wordt door harmoni
ca-spelers in slobberige costuums, die
Volendam nooit gezien hebben. En nu
rechtuit bespot te worden in zijn on
middellijke omgeving accepteert hij
niet meer. En dus laat hij, zijn kost
bare pijp en baai thuis onder gelof
te, dat zijn kinderen die zelfs nim
mer meer zullen dragen.
Een andere omstandigheid werkt
dit alles nog in de hand. Moeder de
vrouw, die altijd zelf de costuums
vervaardigde, heeft er geen tijd meer
voor. Andere besoignes in de kinder
rijke gezinnen vragen haar aandacht.
En het getal naaisters, dat er voor
heen een boterham mee verdiende,
wordt steeds minder. Het is vakwerk,
dat niet door iedereen wordt ver
staan en veel tijd vraagt. Met een
voudiger werk is in korter tijd op dit
ogenblik voor velen meer te Verdie
nen. De Volendammer kleding is te
kpstbaar geworden voor deze confec-
tie-tijd.
En zo ligt dus op dit ogenblik
over Volendam, bekeken uit welbe
grepen nationaal belang, een donkere
dreiging. Nog zijn het de beslist niet
onknappe vrouwen, die vasthouden
aan tradities, al mag men rekenen,
dat haar costuum compleet met kan
ten, hul, bloedkoralen en gouden slot
duizend gulden kost.
Maar hie lang nog? Het lijkt ons
moeilijk voor de Volendamse Stich
ting „Algemeen Belang" die tijd
stroom tegen te houden.
Niettemin, ze probeert het. Ze
heeft zich het verlies van traditie
aangetrokken. Overheid en particu
lieren werden bewogen met geld en
goede woorden by te springen.
De Overheid zou nog verder kun
nen gaan door met een ruimer bouw
volume te laten blijken, hoezeer prys
wordt gesteld op instandhouding van
deze merkwaardige gemeenschap in
onze Nederlandse samenleving.
Kangoeroe ging er
vandoor
Drie oppassers van de dieren-
tuin en zes politiemannen heb-
ben Zondagavond langer dan j
een uur in het centrum van de j
stad Baltimore (Verenigde Sta- i
ten) jacht gemaakt op een ont- j
snapte kangoeroe. De kangoe- I
roe ontsnapte aan zijn bewakers j
tijdens een televisie-uitzending j
en sprong dwars door het druk- j
ke verkeer door de stad. Na een
uitputtende jacht werd het dier j
eindelijk gevangen.
MEDEWERKER VAN PEARY
Hij zag nog Kannibalisme
(Byzondere correspondentie)
Op Noord-Groenland, in de buurt
van de Amerikaanse luchtbasis Tliu-
le, is dezer dagen een beroemde Es
kimo overleden. Odark werd in 1909
in de hele wereld bekend, toen
hij samen met de Amerikaanse ad
miraal Peary als eerste de Noord-
Sool bereikte. Hoe oud Odark gewor-
en is weet niemand. Zelf dacht liy
ongeveer 80 jaar te zijn, maar er zijn
aanwijzingen, dat zyn leeftijd aan
merkelijk hoger geschat moet wor
den.
Leger des Heils
90 jaar
Ter gelegenheid van zijn negentig
jarig bestaan als internationale orga
nisatie op 2 Juli zal het Leger des
Heils op die dag over de gehele we
reld met een campagne beginnen on
der de titel „Voor Christus en de
mensen". Deze campagne zal worden
ingezet met openluchtacties in alle
plaatsen ter wereld, waar korpsen
van het Leger des Heils zijn geves
tigd.
Tijdens de campagne zal in het bij
zonder aandacht worden geschonken
aan het gezin en de jeugd en ook zal
de nadruk worden gelegd op de pre
diking van het Evangelie op straat.
Deze wijze van jubileumviering is
karakteristiek voor het Leger des
Heils, dat achter elke nood in de eer
ste plaats de mens zoekt en tracht
die mens te winnen voor het konink
rijk van God. Het motto van de
stichter is „Christus voor de wereld,
de wereld voor Christus".
Taxateur handelde in
Franse boerderijen
Drie jaar wegens oplichting
De taxateur en zich makelaar noe
mende Dirk D. uit Staphorst is Dins
dag door de rechtbank te Zwolle ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van
drie jaar met aftrek. De eis was twee
jaar met aftrek.
D. heeft gedurende geruime tijd
grote bedragen in handen gekregen
van boeren, die wilden emigreren. Hij
bood boerderijen in Frankrijk te koop
of te huur aan zonder daartoe het
recht te bezitten. De transacties gin
gen meestal niet door. maar D. nad
tevoren vaak zeer grote bedragen van
zijn slachtoffers in handen gekregen.
Ook heeft hij gronden en nog te bou
wen boerderijen te koop aangeboden
op de Veluwe zonder dat deze in zijn
bezit waren. D. heeft tegen het von
nis hoger beroep aangetekend.
Met ingang van 1 Juli
twee achterlichten
De K.N.A.C. brengt de automobi
listen in herinnering dat, conform de
nieuwe voorschriften, per 1 Juli a.s.
alle motorrijtuigen op meer dan twee
wielen zullen moeten zijn voorzien van
twee achterlichten.
0 In Nairobi, Kenia, zijn Vrijdag een
Mau Mau „generaal" en acht gewone Mau-
Mau-leden ter dood veroordeeld wegens
het vermoorden van een IS-jarige Britse
jongen. Geoffry Danby. in April j.l Drie
anderen, onder wie twee vrouwen, wer
den voor onbepaalde tijd opgesloten, aan
gezien niet kon worden vastgesteld dat zij
ouder zijn dan 18 jaar.
De ouders van Odark waren in
1864, gedreven door een verschrikke
lijke hongersnood, naar Thule geko
men. Odark heeft wel eens verteld,
dat zijn moeder heeft gezien hoe de
mensen elkaar doodden en opaten. In
zyn jonge jaren had Odark al een
grote naam verworven als jager en
tovenaar. De andere Eskimo's ge
loofden, dat de goden Odark de bes
te jachtgebieden aanwezen en dat hij
in een bijzonder goede verstandhou
ding leefde met de goden van het
weer. Toen admiraal Peary met zijnf
expeditie op weg was naar de Noord
pool hoorde hij hiervan en hij wist
Odark zo ver te krijgen, dat deze zich
bij de groep Poolreizigers aansloot.
Na de geslaagde expeditie kwam
er uit New York, uit Canada en
Alaska verschillende uitnodigingen
voor Odark, maar hij heeft alle invi
taties afgeslagen omdat hy Groen
land niet wenste te verlaten. De laat
ste jaren zijn voor deze beroemde Es
kimo niet al te prettig geweest. Toen
de Amerikanen op Groenland hun
grote luchtbasis gingen aanleggen,
moesten Odark en zyn familieleden
verder het Noorden in trekken om
daar een nieuwe woonplaats te vin
den. En ook het vliegverkeer over de
Noordpool vormde voor deze man
een bijna niet te begrijpen verschijn-'
sel.
Waar Peary, Odark en de anderen
in 1909 maanden over hadden ge
daan en waarvoor zy de ergste ont
beringen moesten doorstaan, bleken
nu met een vliegtuig enkele uren vol
doende.
Volendams costuum:
te kostbaar voor deze confectie-tijd!
Automatische netten
onderling verbonden
Vandaag zal door de indienststel-
ling van de abonné-koppeling tussen
de telefoondistricten Haarlem en Arn
hem, de automatische bereikbaarheid
van alle ge-automatiseerde telefoon
netten in Nederland voltooid zijn.
Hiermee zal een mijlpaal in de ge
schiedenis van de ontwikkeling van
de telefoondienst in ons land bereikt
zijn.
Prijsindexcijfer levens
middelen bleef constant
Het Centraal Bureau voor de Statis
tiek heeft thans prijsindexcijfers van
het levensonderhoud samengesteld per
15 Mei 1955 op basis 1951 100.
Het totaal-indexcijfer onderging tus
sen 15 April en 15 Mei geen verande
ring en bleef 106 Binnen de voedings-
middelengroep, waarvoor het index
cijfer eveneens gelijk bleef (109), ste
gen de indexcijfers voor groenten en
rundvlees. De indices voor fruit, thee
en eieren daarentegen vertoonden een
daling.
Bij de niet-voedlngsmiddelen trad
een stijging op bij bloemen, waardoor
het indexcijfer voor woninginrichting
en huisraad met 1 punt opliep. Ook
het indexcijfer voor eierkolen vertoon
de een stijging.
Het totaal-indexcijfer exclusief be
lastingen kwam van 106 op 107.
Gedurende dezelfde periode bleef
het interim-prijsindexcijfer van het ge-
zinsverbruik op basis 1949 100 on
gewijzigd op 129.
Een memorandum over de
Poolse vrijheid
De Vereniging van Poolse Oudstrij
ders heeft aan de Nederlandse Rege
ring een memorandum gezonden,
waarin wordt gewezen op de door
Sovjet-Rusland ten aanzien van Po
len begane misdaden o.a. het vernie
tigen van het recht der menselijke
vrijheid, het vervolgen van de gods
dienst, het onderdrukken van de ar
beiders en het vertrappen van de de
mocratie.
De Vereniging van Poolse Oudstrij-
ders protesteert in het memorandum
tegen al deze misdaden en eist dat de
grondbeginselen van Yalta, die het sy
noniem voor de schande der XX-e
eeuw zijn geworden zullen worden
herroepen.
„Onze vereniging - aldus het me
morandum - doet een beroep op alle
Westerse volkeren en hun regering
om stappen te ondernemen die kunnen
leiden tot invrijheidstelling van de in
strijd met elk rechtsgevoel gevangen
gehouden geestelijken, bisschoppen
met kardinaal Wyszynski en de nog
in leven zrjnde Poolse leiders, die in
1945 door de Russen in een val wer
den gelokt en daarna gearresteerd en
berecht.
De Vereniging van Poolse Oudstrij-
ders verlangt naar diplomatieke en
politieke actie van alle Westelijke Vol
keren en de Organisatie van de Ve
renigde Naties, die zodanig moet zijn
dat Sovjet-Rusland de onafhankelijk
heid aan alle landen achter het „IJze
ren gordijn" zal moeten teruggeven.
Vrijheid, onafhankelijkheid, gerech
tigheid en democratie moeten net be
zit zijn van alle volkeren der wereld
aldus het. memorandum. Vrijheid is
ondeelbaar, ofwel zij moet heersen in
de gehele wereld of er s geen vry-
heid.
De vereniging hoopt, dat de Ne
derlandse regering tenvolle begrip
voor dit standpunt zal tonen, spe
ciaal in de komende maanden wan
neer de problemen over relatieve co
ëxistentie tussen Oost en West zullen
worden behandeld op hoog interna
tionaal niveau".
9 Prinses Margriet heeft met goed ge
volg toelatingsexamen gedaan voor het
Baarns Lyceum. In September a.s. zal zij
de lessen aan de dependance van het Ly
ceum gaan volgen.
Voorlichting over het
Delta-plan
Naar het dagblad „Trouw" ver
neemt, zullen een aantal Belgische
ministers, onder wie de minister van
Buitenlandse Zaken, Paul Henri
Spaak, half Juli een bezoek brengen
aan het waterloopkundig laborato
rium in Delft, waar zij door prof.
Thijsse zullen worden voorgelicht
over de dichting van de zeegaten in
Zuidwest Nederland, het z.g. Delta
plan.
Met name zullen de Belgische mi
nisters zich zekerheid kunnen ver
schaffen over de betrouwbaarheid van
de wetenschappelijke berekeningen,
die aan de Delta-plannen ten grond
slag liggen. Prof. Thijsse zal hun ook
vertellen hoe de berekeningen van de
Nederlandse geleerden met betrek
king tot de drooglegging van het
IJselmeer volkomen juist zijn geble
ken.
Het spreekt vanzelf dat in dit ver
band vooral de gevolgen van het slui
ten van de zeegaten voor de Wester
schelde. de vaarweg naar Antwerpen,
de speciale belangstelling van de Bel
gische ministers zullen- hebben. Prof.
Thijsse zal kunnen aantonen, dat de
waterstand in de Westerschelde eer-
Wijziging van algemene
besteksbepalingen
De minister van wederopbouw e..
volkshuisvesting heeft bij het besluit
van 31 Maart 1955, artikel 22 van de
algemene besteksbepalingen voor de
uitvoering van bouwwerken (a. b.)
gewijzigd.
Deze wijziging heeft betrekking op
de beslechting door arbitrage van ge
schillen. ontstaan naar aanleiding
van de aannemïngsovereenkomst of
daaruit voortvloeiende overeenkom
sten tussen opdrachtgever of directie
en aannemer.
Een nieuwe wijziging van de alge
mene besteksbepalingen, opgenomen
in de Nederlandse Staatscourant van
Dinsdag heeft tot strekking, dat de
bovenbedoelde procedure wordt be
perkt tot bouwwerken, bij de bouw
waarvan het rrjk op enigerlei wijze fi-
steun verleent.
ERFRECHT MOGELIJK
Herroeping moet beperkt blijven
(Van onze parlementaire redacteur).
Het begint er op te lijken, dat de minister van justitie, mr. Donker, die
Dinsdagmiddag in de Tweede Kamer het wetsontwerp verdedigde, tot in
voering van de mogelykheid tot adoptie, nagenoeg over de gehele linie
zijn zin krijgt en dat het ontwerp, ondanks de amendementen, die er op
zijn ingediend, in het Staatsblad zal verschijnen in de vorm, waarin de be
windsman het tenslotte aan het parlement heeft voorgelegd.
Dinsdag kwam de Kamer, nadat mr. Donker het wetsontwerp had ver
dedigd. waarbij hij zich tegen alle voorgestelde wijzigingen verklaarde,
aan de behandeling van de amendementen toe.
De minister vestigde er nog eens
nadrukkelijk de aandacht op, dat het
geadopteerde kind rechtens het wet
tig kind van de adoptieve ouders
wordt. Dit betekent, dat het geadop
teerde kind als wettig kind niet al
leen in een burgerrechtelijke ver
houding staat tot de adoptieve
ouders, maar ook tot de verwanten
van de ouders, dus ook tot de adop
tieve grootouders. Daarmede wenste
de bewindsman duidelijk te laten uit
komen, dat hij tegenstander was van
de amendementen, die deze verhou
ding bedoelden te ontkennen.
Toen de voorzitter, mr. Korten-
horst. bij zitten en opstaan over het
amendernent-Lemaire liet stemmen,
bleken alleen de beide KNP'ers er
voor te zi.ïn Het werd dus verwor
pen
De minister verdedigde uitvoerig
de bepaling, dat ieder der adoptan-
ten ten minste 18 en ten hoogste 50
jaar ouder moet zijn dan het geadop
teerde kind. Van1 verschillende zij
den was n.l. verzet tegen deze regel
gerezen. Mej. Tendeloo zeide zelfs de
indiening van een amendement te
overwegen. De bewindsman kon zich
echter niet verenigen met de verho
ging van de leeftijdsgrens noch met
het overlaten aan de rechter om de
leeftijdsgrens te bepalen.
Met genoegen constateerde minis
ter Donker, dat er ten aanzien van
de onherroepelijkheid van de adop
tie een vrij grote mate van overeen
stemming in de Kamer bestaat. De
enige, die hier in de oppositie was.
was de heer Van Rijekevorspl van dr
KVP.
Ten einde eniger mate tegemoet
te komen aan de dienaangaande be
staande verlangens, had de minister
bij nota van wijziging in de wet ge
bracht, dat een volwassen geworden
geadopteerde van zijn 23ste jaar af
gedurende een jaar de gelegenheid
zal hebben om herroeping van de
adoptie aan te vragen. Uitspraak
moet worden gedaan door de rech
ter, die van de redelijkheid van de
herroeping overtuigd moet zyn.
Eigenlijk druist deze bepaling te
gen het beginsel, dat adoptie onher
roepelijk is, in en het was dus te be
grijpen, dat mr. Donker zich hevig
verzette tegen een amendement van
de heer Van Rijckevorsel, dat nog
verder wilde gaan en de beslissing
van de rechter wilde elimineren.
De bewindsman was van oordeel,
dat voor deze herroeping deugdelij
ke waarborgen moeten bestaan en
dat dc rechter, beter dan de geadop
teerde zelf, rekening kan houden met
allerlei aspecten van de zaak, waar
onder de belangen van de pleeg
ouders uiteraard een hartig woordje
meespreken. Ook mej Tendeloo (P
vdA), jvr. Wttewaal van Stoewegen
(CH), en mr. van Leeuwen (VVD)
verzetten zich tegen het amende
ment. Het werd dan ook verworpen
met 31 tegen 37 stemmen.
Voor waren alleen de KVP. de K
NP en van de AR de heren Fokke-
ma. Schouten, van Evsden. Hazen-
bosch en stapelkamp Vanmiddag
gaat de Kamer met de behandeling
van het wetsontwerp voort.
0 De nieuwe Duitse luchtvaartmaatschap
pij. de Lufthansa, is toegela'en als actief
!id van de internationale vereniging voor
luchtverkeer (I.A.T.A.). Er zijn thans 73
maatschappijen bli de t.A T A aange
sloten
der lager dan hoger moet worden na
de uitvoering van de delta-plannen.
In Antwerpen wordt n.l. in sommige
havenkringen gevreesd dat de water
stand in de Westerschelde zal stijgen.
De minister zonder portefeuille,
mr. Luns, en de minister van Verkeer
en Waterstaat, mr. Algera, zullen de
Belgische minister;, gedurende hun
verblijf in Nederland rondleiden.
Drama in Amsterdam
Beschuldigd van moord op
12-jarig dochtertje
Uit de Valeriuskliniek, waar de of
ficier van Justitie haar als gedeti
neerde ter verpleging heeft gelaten,
omdat hij haar niet in de gevangenis
wilde opsluiten, is gisteren een 38-ja
rige gescheiden vrouw uit Amster
dam, E. M. S., naar de zitting van de
Amsterdamse rechtbank vervoerd,
waar zij zicli moest verantwoorden
wegens moord op haar 12-jarig doch
tertje.
Op 25 Jan. heeft zij haar dochter
tje en haar iets jongere zoontje een
slaaptablet gegeven onder het voor
wendsel, dat er bij de bovenburen
een feestje zou zijn. Zelf nam zij ook
een slaaptablet en daarna draaide zij
de gaskraan open. Maar anderhalf
uur later merkten de buren de gas-
lucht, waardoor de vrouw en de kin
deren gered werden. Voor het doch
tertje bleek het later toch te laat te
zijn geweest. Het meisje stierf een
week later aan gasvergiftiging; het
jongetje overleefde dit drama.
Het bleek, dat de vrouw kort voor
de oorlog met een Duitser in het hu
welijk trad, welke echtverbintenis
een totale mislukking werd. Na de
scheiding moest zij alleen met haar
kinderen zien rond te komen. In 1947
werd zij door sociale zaken naar de
G.G. en G.D. gezonden in een poging
om werk voor haar te zoeken. Daar
keurde „dokter X" haar af, welk feit
hij haar zelf kwam mededelen. Er
ontstond vervolgens een verhouding,
die zeven jaar duurde. Tenslotte ech
ter bracht de vrouw de dokter terug
naar zijn gezin en ondernam daarna
haar wanhoopsdaad. In het huis vond
men precies nog twee cent
Volgens het psychiatrisch rapport
is de vrouw verminderd toerekenbaar.
Geadviseerd werd haar ter beschik
king van de regering te stellen voor
verdere verpleging.
In zijn requisitoir noemde de offi
cier „dokter X" moreel schuldig. Hij
eiste vervolgens vier maanden, welke
verdachte reeds in de Valeriuskliniek
heeft doorgebracht en terbeschikking
stelling van de regering. Uitspraak
5 Juli.
In een rustiek Engels dorpje vragen
een paar stevige knapen een Russi
sche roeier, die deel zal nemen aan
de Hcmlej/ Reaatta. om zijn handteke.
ning die zij vat-urlijk prompt krij
gen. Voor d:t viertal bestaan er op
tvmnev a*ê onrdijn" en géén
