Jai Alai, nieuw „indoor"-spel maakt opgang in Amerika Haringkaken van grote betekenis voor onze visserij C J SCHOOLZWEMMEN IN ZEELAND JONGE TAK VAN ONDERWIJS JIMMY BROWN opent een rijschool 12 PROVINCIALE ZEEUWSE O O V R A N T DONDERDAG 26 MEI 1955 SPORTERVARINGEN IN DE STATES (6) Duizenden toeschouwers beleven grote spanning aan flitsende strijd en... weddenschappen In mijn laatste verslag „sportervaringen in de States" had ik TT beloofd wat nieer te vertellen over een voor ons totaal onbekend spel, namelijk Jai Alai (spreekt uit Hai Lai). Dit spel wordt in de United States alleen in Florida gespeeld en trekt hier een groot aantal bezoekers. Het is, zoals ïk U reeds heb verteld afkomstig van een der staten van Midden-Amerika. Het is een „indoor"-speI en wordt gespeeld in een groot gebouw, „fronton" genoemd. Het spel is het best te vergelijken met tennis of badminton, daar men ook hier spreekt van enkel- en dubbelspel, hoewel de vergelijking ver der mank gaat. Het wordt alleen door heren gespeeld, maar ik geloof ze ker, dat ook dames dit spel, zij het met wat kleinere zaalafmetingen, kun nen spelen. Het is niet zo erg eenvoudig, om U een zo duidelijk mogelijk beeld van liet spel te geven. Laat ik U direct zeggen, dat de grote belangstelling voor dit spel niet alleen voortspruit uit de geweldige spanning, die men als toeschouwer be leefd, maar zeker voor een groot deel te danken is aan het wedden, dat men by het spel kan doen. Men kan enkele dollars „zetten" op de vermoedelijke winnaar (s) van elke wedstrijd. Het wedden op dit spel en spelers is toege staan en men heeft dan ook een soort totalisator, zoals wy die hebben bij de paardenrennen. Het gebouw, de „Fronton", kan men het best vergelijken met een grote schouwburg. De toeschouwers nemen ook hier plaats in de zaal en de spe lers bevinden zich op het toneel, of liever gezegd het speelveld is op het to neel. De voorkant van het „toneel" is vanaf het plafond tot aan de grond afgezet met een netwerk van gaas dat echter niet hinderlijk is. want men kan zonder enige hinder het spel volgen. Het netwerk dient alleen, om de bal op het toneel te houden. Het plafond, de zijwanden en achterkant van het „toneel" zijn heel licht groen gekleurd. De afmetingen van het speel veld zijn ruw geschat 60 a 70 meter lang, 10 a 12 meter diep en 15 meter hoog. Het is een massieve bal, die iets groter is dan een tennisbal. Het voorwerp is steenhard en bezit een grote veerkracht, hoewel het niet zwaar is. De spelers hebben in één hand een half-maanvormig mandje, dat is voorzien van een greep. Dit mandje is van riet en is van boven open. Het is ongeveer 40 cm lang en de opening is ongeveer 15 cm breed. Het spel begint met een serve te- §en de rechterzywand, gezien vanuit e zaal. Deze serve bestaat uit het wegslingeren van de bal vanuit het mandje tegen de zijwand. De tegen speler tracht op zijn beurt deze serve in zijn mand op te vangen, om ze daarna weer weg te slingeren tegen dezelfde zijkant. Evenals bij tennis mag de bal een keer stuiten of wordt zy direct uit de lucht opgevangen en weer weggeslingerd. Stuit de bal meer dan één keer, of komt de bal te gen het plafond, dan is dit een punt voor de tegenstander, en mag deze speler het spel weer hervatten met de gebruikelijke serve. Eveneens krijgt de andere partij een punt, als de bal wordt gemist, als de bal tegen het gaas komt en als men met opzet zijn tegenstander hindert. Soms vliegt de bal van de ene zijwand door de lucht tegen de andere zijkant ên dan eerst kan men zien, met welk 'n behendigheid de spelers de bal op vangen. Soms liggen ze op de grond om de bal op te vangen. Het is een ontzettend snel spel en het eist het uiterste van de spelers. Snelle reac tie en een goed uithoudingsvermogen zijn twee voorname eigenschappen, die elke speler moet bezitten. De spe lers zijn over het algemeen klein en komen meestal van Cuba of Mexico. Het is een spel, waarin men door de spanning wordt meegesleurd en het is zeker het snelste spel, dat ik ooit heb Doch wij moeten weer terug naar Cleveland, want daar wordt onze be langstelling gevraagd voor een ander sportgebeuren in de „Arena". Wij gaan namelijk kijken naar een „in- door"-athletiekwedstryd. Het pro gramma van deze avond bestaat uit sluitend uit loop- en springnummers. Wanneer men het programma beky'kt door J. STEVENS. zonder Bayer- kruis Het Bayer-kruis is dé beste waarborg voor de betrouw baarheid van ASPIRIN- ASPIRIN is doeltreffend bij hoofdpijn, verkoudheid, griep en reumatiek en men leest daarin de namen van de deelnemers, dan is men ervan over tuigd, dat er deze avond van goede sport te genieten zal zijn. Namen als Harrison Dïllard, twee-voudig Olympisch kam pioen op de 100 meter en de 110 meter horden; Wes Santee, de cowboy uit Kansas, Amerika's hoop om de mijl binnen de 4 minuten te lopen; Me. Millen, die in Helsinki op de 1500 me ter na de Luxemburger Barthel de eindstreep passeerde; Arnie Sowell, kampioen op de Pan- AmeVikaanse Spelen 1955 in Mexico; op de halve mijl, en de dominee Bob Richards, Olym pisch kampioen polsstoksprin- gen in 1952 in Helsinski, zijn hiervoor een waarborg. De loopnummers bestonden uit 45 yard hardlopen, 45 yard horden, 600 yard 1000 yard, 1 mijl, 2 mijl en uit ver schillende estafettes. De twee eerst genoemde loopnummers werden op het midden-„terrein" gelopen, terwijl voor de overige afstanden een ronde baan in elkaar was getimmerd, die in de bochten aan de buitenkant iets opliep. De baan had dus de vorm van een verkleinde wielerbaan. De spring nummers bestonden uit hoogspringen met aanloop en polsstokhoogsprin gen. De aanloop voor het polsstoksprin- gen was een lange rubbermat, terwijl de springers na hun sprong neer- ;nvamen in een soort bak, die gevuld svas met korte houtkrullen, waarin de deelnemers soms nagenoeg ver dwenen. De estafette-ploegen waren alle afkomstig van de verschillende Universiteiten. In Amerika wordt zeer veel aan sport gedaan, hetgeen wel een groot verschil is met de sportbeoefening op onze Hoge Scho len, waar het initiatief aan de stu denten wordt overgelaten. Hier is het een belangrijk onderdeel van het stu dieprogramma. Het nummer polsstokspringen was zeer spannend en duurde de gehele avond. Tegen 11 uur waren er nog slechts 2 springers over n.l. ds. Bob Richards en Don Laz, ook een der finalisten van Helsinki. De zege kwam uiteindelyk terecht bij ds. Ri chards, die het volgend jaar in Mel bourne zeker weer een ernstige can- didaat zal zijn voor de Olympische ti tel. Met eert sprong van 15 ft. (4.57 m) legde hij beslag op de eerste plaats. De 45 yard horden was voor de 31-jarige Harrison Dillard. Het aantal horden op deze afstand was slechts drie. Wes Santee, won op een gemakkelijke wijze de mijl in een tijd van 4 min. 04,6 sec., slechts 1 sec. boven het „indoor"-wereldrecord op deze afstand. Dit wereldrecord is in handen van de Deen Nielsen, die de ze winter kans zag op een „indoor"- meet in New York deze afstand op zijn naam te brengen. Mc Millen, die lange tijd Wes Santee volgde, moest tenslotte toch „lossen" en werd zelfs nog gepasseerd door twee tegen standers. Op de Pan-Amerikaanse Spelen kreeg Wes Santee geen gele genheid de titel te veroveren. Hij moest genoegen nemen met een twee de plaats achter de Argentijn Juan Miranda. De 1000 yard was voor Ar nie Sowell van de Universiteit van Pittsburg. Deze loper beschikt over een ontzettend lange pas en speelde met zijn tegenstanders. Zijn grote kracht kwam vooral tot uiting in de estafette, waarin hij als laatste loper voor zijn ploeg met een aanzienlijke achterstand begon en toch als eerste over de eindstreep ging. Ook deze loper zal zeker één van de grote troe ven zijn voor de Amerikanen in Mel bourne. En hiermede moet ik mijn „Sport ervaringen in de States" besluiten, en hoop ik, dat ik U een bescheiden in druk heb gegeven van de voornaam ste sporten, die in Amerika worden beoefend en die een grote rol spelen in het leven van de Amerikaan. ^UNUWKLACHj^tH Zevenhandbalcompetitie. Voor de zevenhandbal-competitie in Zuid-Bevéland werd weer een aantal wedstrijden gespeeld. De uitslagen luiden: Jongens 10-12 jaar: Tonido LenigHellas 12; jongens 12-14 jaar: LuctorHellas 11; meisjes: Volharding CTonido 16; Volhar ding AHellas 13; Volharding B Luctor 00; LuctorHellas 12; dames-junioren: TonidoHellas 3 4; heren-junioren: TonidoHellas 7- 14. Werkvergunning aan Duitse voetballer geweigerd. Het rijksarbeidsbureau heeft af wijzend beschikt op verzoek van de sportclub VW '03 te Venlo ter verkrijging van een werkvergunning voor de Duitser Schencke. die in het Duitse grensstadje Kaldenkir- chen woonachtig is en met instem ming van de Duitse voetbalbond en van de KNVB voor genoemde club uitkomt. Aangezien echter voor deelname aan "het betaalde voetbal door buitenlanders een werkvergun ning is vereist (voor deelname aan het arbeidsproces beschikt Schencke reeds over een werkvergunning') be tekent deze beslissing eén tegenslag, voor de sportclub, die thans Schen cke niet meer mag opstellen. Deze werkvergunning werd geweigerd op grond van de overweging', dat door deelname aan het voetbalspel in Ne derland door de Duitser geen natio naal of algemeen belang wordt ge diend. Naar wij vernemen is de be slissing mede genomen op advies van de rijksvreemd* De minister-president van Thailand die voor een kort bezoek aan ons land op het marinevliegveld Valken burg aankwam, werd Dinsdagavond door de Nederlandse regering met z\jn gevolg een diner aangeboden in het kasteel Oud-Wassenaar. Op de bovenste foto zien we tijdens het diner v.l.n.r. de echtgenote van de Tliailandse minister-president, dr. W. Drees, mevr. Panyaraghun en minis ter Luns. De onderste foto toon ons v.l.n.r.: mevr. Beijen, de Thaïlandse hoge gast, —jv f i/oguiue j. nuuuuuae nvgts i/usl, WWiilÜM mevr.. Drees, mr. Piak Panyaraghun. Schaakduel C.O.A.K.-Vlissingen In de onderofficiersmess van de Generaal-majoor Berghuijskazerne te Middelburg werd een schaakwedstrijd gespeeld tussen een tiental onderoffi cieren en een team van de schaakclub Vlissingen. De militairen wisten met het kleinst mogelijke verschil te win-" nen, 54%. De gedetailleerde uitslag luidde: Sergt. I BevelanderI. J. de Bert 01; sergt. I De VietG. M. Stein- hauser 10; sergt.-maj. RijkseJ. A. Smits 01; sergt. EngelvaartJ. J. v. d. Sande 01; sergt. FiliusA. Smit 10; sergt. I GeuzeJ. Kroon 10; sergt.-maj. SlagerJ. de Bart 01; sergt.-maj. HeghtJ. Wijnen Vzsergt. KrijgerP. Weeland 10; sergt.-maj. V. d. KamJ. Pels 1—0. Uitslagen zomeravondvoetbal. De uitslagen van de voor het Be- drrjfs- en Zomeravondvoetbal in de afdeling Zeeland gedurende het tijd vak 16 tot en met 21 Mei gespeelde wedstrijden luidden: Rayon Vlissingen: Vitrite S.V. Stavast 21. Rayon Vlissingen: MWK-VAW Hl 4—2. Coal 52 I—Uiterton 1—1 Rayon Goes, afd. B: Gem. Werken PTT 21. Comb. NS. I—Euphonia Afdeling A: Vet. GoesKeurings dienst 41. Typo'sComb. NS II 4—0. Rayon Sas van Gent: CBSSasse Boys 53. STREVEN NAAR UITBREIDING Tekort aan zweminrichtingen doet zich sterk gevoelen. Het schoolzwemmen is in Zeeland nog een zeer jonge tak van het onder wijs. Dat er niettemin reeds aanzienlijke resultaten bereikt zijn, wordt wel bewezen door het feit, dat vorig jaar ongeveer duizend Zeeuwse schoolkin deren in het bezit kwamen van een „zwemvaardigheidsdiploma". Helaas is het door een tekort aan zweminrichtingen niet mogelijk de ontwikkeling van het schoolzwemmen in Zeeland op korte termijn te voltooien. Aan deze ontwikkeling wordt echter hard gewerkt. Zo streeft in dit verband de Com missie Zwembaden voor heel Zeeland ingesteld door Gedeputeerde Sta ten naar uitbreiding van het aantal zweminrichtingen in deze provincie. Reeds bestaan er voor verschillende plaatsen in Zuid-Beveland, Zeeuwsch- Vlaanderen en Schouwen-Duiveland, vastomlijnde plannen. Terneuzen was één van de eerste plaatsen, die in Zeeland de spits afbe ten van het schoolzwemmen. Reeds in 1941 waren instructeurs daar ijverig bezig de schooljeugd van de hoogste klassen van de lagere school de eerste beginselen van het zwemmen bij te brengen. In het bad van de plaatselij ke zwemvereniging, dat in de winter enige schade opgelopen heeft, zullen de leerlingen in Juni weer proberen deze nuttige sport onder de knie te krijgen. ïn de Zeeuwse hoofdstad is er in het verleden af en toe wel eens zwemon- STANDBEELD VOOR WILLEM BEUKELSZ. Oorzaak van ongekende economische bloei In de raadszaal van Biervliet hangt een schilderij, vervaardigd door M. Calisch. Het stelt Karei V voor, vergezeld door zijn zuster, de Koningin weduwe van Hongarije. Volgens het verhaal zou deze man een haring ge nuttigd hebben op het graf van de bekende haringkaker Willem Beukels- zoon. In hoeverre dit laatste historisch juist is, moet hier in het midden ge laten worden. Vast staat, dat de hoge gast in 1536 een bezoek bracht aan Zeeuwsch-Vlaanderen, om de daar aangebrachte versterkingen in ogen schouw te nemen, dat hjj tijdens deze reis over Sas van Gent naar IJzen- dijke reisde, en van daar uit een bezoek bracht aan Biervliet. Ter ere aan Beukelszoon zou hjj een graftombe hebben laten oprichten in de voormalige Sint Nicolaaskerk. Tombe en kerk zijn niet meer te vinden en het is zeer de vraag of opgravingen nadere inlichtingen kunnen geven. Verschillende andere dingen in Biervliet houden de herinnering aan deze visser levend. Een gebrand schilderd raam in de Ned. Herv. Kerk vertoont zijn beeltenis. Daar zit hij op een omgekeerde vismand. Een haring heeft hij in de linker hand, een mes in de rechter en rond het schilderij staat geschreven, dat hij in 1397 stierf. Vooral dit laat ste is naar het schijnt nogal aan vechtbaar, want de geleerden zijn 11. Jimmy liet mevrouw Knuf van Knaffelaer naas: zich in de 'leswagen plaatsnemen en dit had nog heel wat voeten in de aarde, daar zij tot tweemaal toe haar met een kolossale struisveer getooide hoed dreigde te verliezen. „Een volgende maal dien je met een wat gro tere wagen voor te komen, man", zei ze geërgerd. „Waar ik nu in zit, verdient nauwelijks de naam van een brikje". Jimmy had nu al zin haar uit de auto te zetten, maar hij besloot het uiterste van zijn geduld te vergen. Hij zei niets terug. „Mevrouw", zei hij. „ik verzoek u een paar ogenblikken aandachtig te luisteren, Ik wilde u iets van het mechaniek van de auto vertel len". Mevrouw Knuf van Knaffelaer haalde vol min achting haar i.eus op. „Je kunt je wat dat betreft elke moeite besparen", zei ze. „Techniek is iets waar ik wer kelijk niets van begrijp. Ik vind dit trouwens allemaal onzin. Als je mij een pleizier wilt dioen, beperk je dan alléén tot het besturen van een auto. Dat lijkt my meer dan voldoende". Weer had Jimmy grote zin er meteen maar de brui aan te geven, maar hij bedacht zich. „Gaat u dan meteen maar achter het stuur zitten, me vrouw", zei hij, „dan gaan we meteen maar aan de eer ste rijles beginnen. B'ij uw rechtervoet zit het gaspedaal en ik moet u verzoeken deze met enige zachtzinnigheid te behandelen, want vóórdat u het weet, zit u in die viswinkel aan de overkant". De vrouw van de burge meester keek hem verstoord aan. „Maar man", riep ze. „Dit vehikel heeft toch hoop ik wel een rèm?" het daar ook niet over eens. Veel wordt dit tegenwoordig gesteld op 1347, dus een halve eeuw eerder en dit klopt ook met de bewering, dat het haringkaken van vroeger datum dateert dan eind van de veertiende eeuw. Ook het legendarische van de arme visser moeten we met een kor reltje zout nemenj. Het staat n.l. vrijwel vast, dat hij een zeer aan zienlijk burger van het oude Bier vliet is geweest, in 1312 zelfs ver heven tot de allerhoogste stand. Hij heeft, als aanzienlijk regeringsper soon van een in die dagen belang rijke vissersplaats, het haringkaken productief weten te maken door het investeren van aanzienlijke kapita len in de haringvisserij in die da gen. Er is een belangrijke aanwij zing, dat het haringkaken uit het Zuiden van de Nederlanden af komstig is. De haringvisserij, die in de Zuidelijke Nederlanden reeds vrij spoedig een kwijnend bestaan leidde, is aanvankelijk door de Vlamingen en de Zeeu wen tot ontwikkeling gebracht. De grote vlucht van deze oude tak van bestaan in ons land ging vanuit het Zuiden naar het Noorden. bewerking van het haring- hierin, dat men De kaken bestaat gevangen vis een dwarssnede onder de keel geeft en dan met een ruk de bovenste ingewanden, die aan snel bederf onderhevig zijn, er uit verwijdert. Daarna wordt de vis in het zout gelegd en -kan ze geruime tijd bewaard worden. Vooral vroe ger toen de verbindingen nog lang niet waren wat ze tegenwoordig zijn, was dit van zeer grote bete kenis. De vis kon nu nog meer handels artikel worden, ze werd bewaard en verzonden en men kon grotere hoe veelheden aan de markt brengen, zonder het gevaar te lopen van be derf. Dit is in feite de grote econo mische betekenis van het haringka ken geweest. De uitvinding bracht een welvaart, enig in onze geschie denis en daarom is een herinnering hieraan, door middel van een mo nument, van meer dan plaatselijke betekenis. Natuurlijk is er verschil in me thode. De Nederlandse vissers moe ten zich vaak over zeer lange af standen verplaatsen. Onze vissers beginnen op de 61ste breedtegraad en zakken later in het jaar naar het Zuiden af. De Schotse haringhavens bijv. liggen bijna alle tussen de 57ste en 58ste breedtegraad, dus veel dichter bij huis. De Schotten voeren de haring-visserij uit met veel kleinere boten en keren vlug naar huis terug om het kaken over te dragen aan vrouwen en meisjes aan de wal. De Nederlanders daar entegen, die verder van huis zijn, kunnen dat niet doen zonder hun kostelijke vangst te laten beder ven en de mannen aan boord moe ten ter plaatse de vis behandelen. Het voordeel van de Hollandse methode is, dat het kaken direct na de vangst geschiedt. De Schotten hebben dit voor, dat het werk door dameshanden gedaan wordt daarom ovefr het algemeen netter is. Hiertegenover staat het nadeel dat het later gebeurt waardoor de kwaliteit van de vis te lijden heeft. Het is dus eigenlijk heel goed mogelijk dat Beukels inderdaad de eigenlijke ontdekker vay het haringkaken is geweest. Op zijn minst heeft hij een belangrijke verbetering in de methode aan gebracht, maar dan kan hij niet 1379 gestorven zou zijn. De na men Beukels en Biervliet en ha ringkaken zijn één enkel begrip geworden. Ze worden op alle scholen in één adem genoemd als de haringvisserij ter sprake komt of als er gesproken wordt van landgenoten, die iets te bete kenen hebben gehad. Met de inpoldering van de Braak man nam Biervliet meer dan ooit af scheid als gemeente, gelegen aan open water. Een waardig monument voor Willem Beukels is daarom een juiste herinnering aan een vroegere situatie en houdt de herinnering levendig aan het pionieren in een nationaal middel van bestaan. derricht voor de jeugd geweest, maar eerst onlangs kwam er georganiseerd verband in het schoolzwemmen. Ui teraard is er in dit onderwijs voor Middelburg vooral verbetering geko- nien door het gereedkomen van het nieuwe bad aan de Poelendaelesingel. De hoogste klassen van de lagere scholen krijgen hier les van de bad meester en de gymnastiekleraren ma ken de leerlingen van de middelbare scholen, de Muio's en de kweekscho len vertrouwd met het water. Vlissingen maakte vorig jaar voor het eerst kennis met het schoolzwem men. Het gereedkomen van het nieu we bad aan de Keersluisbrug beteken de een krachtige sprong in de goede richting. Ook hier zijn het de leerlin gen van middelbare scholen, de Mu io's en de hoogste klassen van de la gere scholen, die wekelijks in het zilte nat spartelen om zich de edele kunst meester te maken. Souburg heeft al een respectabele ervaring op het gebied van school zwemmen. In de zomermaanden zijn de schoolkinderen daar (sedert 1942 reeds) bezig de wijze lessen van zweminstruc-teurs ter harte te nemen. Sinds vorig jaar geeft' ook een school uit Ritthem acte de présence en met ingang van dit jaar gaan de leerlingen van drie scholen uit Koudekerke ook kennismaken met het water van de Souburgse zweminrichting. In Beveland nog niet ideaal. In Zuid-Beveland is het helaas nog erg povertjes gesteld met de opbouw van het schoolzwemmen. In Wemel- dinge maken de leerlingen de eerste zwemslagen in een improvisorische inrichting en in Hansweert, moet er eveneens nog veel gedokterd worden voor een goede toestand bereikt is. Overigens bestaan er wel plannen voor het oprichten van zwembaden, o. a. in Wemeldïnge en Rilland. Dat een plaats als Goes de schooljeugd nog geen zwemles kan geven is een feit, dat voor zichzelf spreekt. In Tholen is het zwemonderwijs al in het vijfde jaar van zijn bestaan. Er wordt naar gestreefd ook de leerlin gen van de scholen in Oud-Vossemeer gelegenheid te geven zich in de in richting te Tholen te bekwamen in het zwemmen. Het zwemonderwijs gaat ook voor uit in ZeeuwsehVlaanderen, Naast het reeds genoemde Terneuzen, wordt dit onderwijs gegeven in Axel, Sas van Gent, Aardenburg (waar ook leerlin gen uit Eede en Oostburg zwemles krijgen) Sluis en Breskens. Enkele baden zijn daar niettemin voor verbe tering vatbaar. Teneinde voor Noord-Beveland plannen te kunnen uitwerken voor de bouw van een zwembad, is het wach ten op het gereedkomen van het drie- eilanden-plan. Kortgene heeft bij de aanspraak op dit zwembad de sterkste troeven in handen. Ondertussen is het voor de school jeugd een stimulans, dat cr verschil lende „zwemvaardigheidsdiploma's" behaald kunnen worden. Verwacht wordt, dat het aantal scholieren, dat dit jaar beslag zal leggen op zo'n di ploma, het aantal van vorig jaar vèr zal overtreffen. ■X- De KNWU deelt mede. dat door bijzon dere omstandigheden de Nederlandse baankampioenschappen voor profs, onaf- hankelijken en amateurs, welke op l, 2 en 8 Juni te Amsterdam zouden wprden ge houden, zijn uitgesteld tot 28 en 29 Juni en 4 Juli. Op die dagen zal een startverbod voor andere wedstrijden gelden voor alle beroepsrenners, onafhankelijken cn ama teurs.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 8