Maarten van Rossem was de
schrik van het platteland
Utrechts Studentencabaret
verdwijnt van het toneel
BEDRIJFSCHAP HORECA
OPENBARE VERGADERING VAN
HITLER LEEFT NOG VOORT
IN OFFICIËLE AKTEN
WOENSDAG 25 MEI 1955.
PROVINCIALE ZEEÜW8E COURANT
11
PINKSTEREN 1555 OVERLEDEN
Bescherming van de naam „Hotel"
Dte voorzitter van het bedrijfschap Horeca, de lieer J. G. Meyer, heeft
gisteren tijdens de eerste openbare vergadering van het bedrijfschap een
installatierede uitgesproken, waarin hij de geschiedenis van de totstand
koming van het bedrijfschap memoreerde. Het bedrijfschap zal ongeveer
31.000 bedrijven omvatten, aldus spreker, die vervolgde, dat het bedrijf
schap in zijn beperkte sfeer zijns inziens een nuttige functie zal kunnen
hebben, waarbij hij in de eerste plaats wilde wijzen op de ideëele zijde van
de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, die haar uitdrukking vindt in de
samenwerking van ondernemers- en werknemersvertegenwoordigers in
haar bestuur.
Als factor in de nationale econo
mie neemt de bedrijfstak sinds de
oorlog een belangrijke plaats in. De
totale omzet, aldus deelde spreker
mede, bedroeg in 1953 ongeveer 600
millioen gulden. Het meest treedt dit
op de voorgrond in de inkomsten, die
hij aan buitenlandse betaalmiddelen
voor het land incasseert. In 1953
werden 171 millioen gulden aan de
viezen uit het vreemdelingenverkeer
verkregen.
Een taak, waarmede het bedrijf
schap Horeca een nuttige start zou
kunnen maken, ziet spreker in het
scheppen van een regeling ter be
scherming van de naam „hotel".
Men moet er op kunnen rekenen,
dat wat in ons land een „hotel" wordt
genoemd, ook werkelijk een hotel is,
d.w.z. 'n logiesinrichting, die aan be
paalde eisen voldoet. Voorts acht de
heer Meyer de algemene invoering
en toepassing wenselijk van het ho
telreglement, dat de rechten en ver
plichtingen tussen hotelier en gast
regelt. Dit bestaat reeds in ons land,
doch tot nu toe bedienen zeer weinig
bedrijven zich ervan. Ook het onder
werp van de standaardisering van
de overeenkomsten met reisbureaux
ligt op de weg van het bedrijfschap.
Het zal mede een taak van het be
stuur zijn de regering ervan te over
tuigen, dat in afwachting van een
nieuwe drankwet, wijziging van de
huidige niet langer mag worden uit
gesteld, opdat vooral de kleinere be
drijven van een onnodig knellende
band worden bevryd.
Ds. J. H. Sillevis Smitt houdt
radiorede.
Vrijdag 27 Mei a.s. zal ds. J. H.
Sillevis Smitt, lid van de Raad van
Bestuur van de Süchting Bevorde
ring Bescherming Bevolking, van
18.1018.15 een radio-toespraak hou
den over „Onze taak in de Organi
satie Bescherming Bevolking". Deze
radiovoordracht is opgenomen in het
programma van de N.C.R.V., en
wordt uitgezonden over de zender
Hilversum I.
Sowjets hebben Port Arthur
ontruimd
Volgens het communistische pers
bureau „Nieuw China" hebben de
Russen de ontruiming van het gebied
van Port Arthur thans voltooid, in
gevolge de vorig jaar October ge
maakte afspraak, dat de Sowjet-
Unie eind Mei 1955 de vlootbasis
zou hebben verlaten.
Plundering en brandschatting
Vierhonderd jaar geleden op Pinksterdag anno 1555 stierf Maarten
van Rossem in de ouderdom van 76 jaar. Hy stierf niet als krygsman, wat
hij heel zijn leven geweest was, maar als slachtoffer van de zwarte dood.
Vier eeuwen zijn sedertdien verstreken en nog altyd heeft zyn naam de
wrange bijsmaak van plundering en brandschatting; nog altijd herinnert
men zich het spoor van geblakerde dorpen en bloedende steden dat Maar
ten achterliet, waar hij verscheen. Met zijn geharde „crijchslcnechten" heeft
hij Den Haag geplunderd, Amsterdam belegerd. Er is een tijd geweest, dat
de Paryzenaren hun stad ontvluchtten, toen zy hoorden, dat Maarten van
Rossura in aantocht was.
Toen hij in 1528 zijn vermetele
aanval op Den Haag ondernam, was
hij sedert een jaar opperbevelhebber
van de troepen van hertog Karei van
Gelder in diens strijd tegen de bis
schop van Utrecht. Volgens de zeden
van die dagen bestond er geen vast
front tussen de strijdende partijen.
Bisschop Hendrik van Beyerên, trok
stropend rond in Gelderland en ver
moordde en vierendeelde alle boeren,
die zich niet wilden laten plunderen.
En Maarten van Rossem zat diep in
Utrecht en leefde daar ten koste van
het platetland. Tot Karei V zich in de
strijd mengde, met financiële steun
van Holland.
Haags huzarenstuk
Op deze plotseling gewijzigde situa
tie antwoordde Maarten van Rossum
met een huzarenstukje. Hij verzamel
de 2000 Gelderse „crijchsluyden"
rondom zich en sprak hen als volgt
toe
„Wij verklaren de Hollanders de
oorlog, niet door een heraut, maar
door vuur en zwaard: het geldt nu
Den Haag, het magazijn van alle Hol
landse schatten, dat ik U, mijn solda
ten, met alle inwoners ten prooi
geef!". Langs de Rijn trokken zy van
Montfoort, via Woerden, naar Leiden
en vandaar naar Den Haag.
Onder dekking van de nacht leger
de hy een deel van zijn volk in het
Haagse Bos en een ander deel bij
Rijswyk en op het afgesproken sig
naal een boerderij in lichterlaaie
ontrolden beide groepen de Gelderse
banier en onder het geschreeuw van
„Gelder Gelder overvielen zij de
volkomen overrompelde Hagenaars
6 Maart 1538. Zij staken de St. Ja-
cobskerk en dertig huizen in brand en
haalden vele patriciërswoningen leeg.
Ryk met buit beladen keerden Van
Rossums mannen via Bodegraven
naar Utrecht terug.
Dit wapenfeit is het patroon gewor
den, dat het verdere leven van Maar
ten van Rossum als veldheer beheers
te. De opvolger van zyn heer, Her
tog Karei van Gelder, die in 1538
stierf, stelde de bevelhebber ook wel
zeer zware eisen. Willem van Gulik,
hertog van Kleef, wikkelde zich nl.
in een strijd op leven en dood met
Keizer Karei V, met slechts twee ver
re bondgenoten, t.w. de Franse Ko
ning en Koning Christiaan in van
Denemarken. En hij deed dat zonder
veel kasgeld te hebben; Maarten
moest dus maar zien hoe hij het
rooide.
De oorlog voedt zichzelf, dacht
Maarten van Rossem, ep hij trok met
schijnbaar vreedzame bedoelingen
naar Antwerpen. Hij verzocht Luik
om vrye doortocht, maar die werd ge
weigerd. Antwerpen en Den Bosch
brachten zich in staat van tegenweer.
In Den Bosch werden de huizen te
gen de stadswallen geslecht, een aar
den wal werd opgeworpen en gewa
pende boeren uit ae Peel werden in 't
veld gebracht. Maartens eerste aan
val mislukte, maar weldra trok hij
en thans met 14.000 man voetvolk en
2000 ruiters weer over de Maas,
achttien kanonnen met zich voerend.
En nu moest het Brabantse platteland
het ontgelden. In Oisterwrjk werden
kerken en kloosters geplunderd en de
Ïilaats zelf werd brandend achterge-
aten. St. Oedenrode werd geplunderd
en platgebrand, Oirschot en de Beer-
zen werden leeggeroofd.
René, Prins van Oranje, rukte met
krijgsvolk uit Breda op toen Antwer
pen bedreigd werd. Maar Maarten liet
de tien vendels ruiterij en de 3000
man voetvolk bij Breeschaet in de val
lopen. Slechts met moeite wist de
prins te ontkomen, met achterlating
van 2000 man die prompt gevangen
werden genomen. In „geen seshon-
ders jaren hadden ruiter of knechten
voor Antwerpen gheweest", maar de
magistraten van de stad lieten zich
niet door het Gelders krijgsvertoon
imponeren.
Oxide tekening van Maarten van Ros
sem, ongeveer 6Q jaar.
De Antwerpenaren schoten goed en
pleegden menige dappere uitval. Een
week hield Maarten het beleg van de
stad vol; toen werd het hem te heet
en na een mislukte poging om de stad
door handlangers in brand te doen
steken, trok hy af. Hij begon zyn
woede te koelen op het platteland.
Hij plunderde de buitenplaatsen van
de rijke kooplieden, stootte zijn hoofd
bij Lier, dat hem met geschut verwel
komde, verloor veel volk bij het over
trekken van de Nethe, en trok rovend
en brandschattend door het Belgische
land. Overal waar hij geweest was,
liet hij een spoor van verkoolde bal
ken en verstoorde welvaart achter.
De Leuvense studenten bleken heel
wat mans; bezetting was er niet, de
raad besloot de plundering af te ko
pen voor 50.000 leliën plus wijn en
leeftocht, maar toen een wagen van
Van Rossem door de nauwe poort
naar binnen wilde om de wijn te halen,
sneden de studentjes de strengen door
zodat de wagen dwars in de poortope
ning stond. Toen vatten de burgers
moed: zij beschoten de Geldersen met
kanonnen en allerlei oorlogstuig.
Zelfs vrouwen en meisjes van goeden
huize stonden op de wallen en trok
ken tegen het vreemde krijgsvolk van
leer en zowaar, zij wisten van Rossem
tot de aftocht te bewegen. Plunde
rend trok Maartens leger verder tot
de mannen eindelijk, zuchtend onder
de krijgsbuit en doodmoe van de be
wogen strooptocht, bij Mazieres over
de Maas trokken. Keizer Karei V, ho
rende van hun euveldaden, zwoer een
dure eed: „En al brake ook de Turk
met sijne ganse macht in de Christen
heid. ick en wil geen vrede, tenware
Willem voor altijd afstand doet van
GelreMaar ondertussen behaal
de Maarten een overwinning by Sit-
tard op 10.000 man onder René van
Oranje en nam hij, en passant, ook
Amersfoort in, een feit, dat hem
80.000 rijders van 24 stuivers elk aan
schatting opbracht.
Geen vernedering voor
Maarten.
En weer viel Maarten Noord-Bra
bant aan. Bij Vught stak hij 600 hui
zen en een kasteel in brand, Vlijmen,
Boxtel, Oosterwijk, Hilvarenbeek, Til
burg, Oirschot, Oerle, Esch, Heivoort,
Gestel, Waalre, Geldrop geen van
de Noord-Brabantse stadjes en dor-
Oude tekening van de plundering van
Den Haag; brandende huizen op de
achtergrond.
pen bleef gespaard. Eindhoven wei
gerde schatting te betalen; de bezet
ting werd onder de voet gelopen en
over de kling gejaagd. Alleen Hel
mond en Den Bosch ontkwamen aan
het algemene noodlot.
De reactie van Keizer Karei was
fel: met een geweldige overmacht be
legerde hij de stad Duuren. Twee da
gen lang verdedigde zich de bezetting
tegen een ononderbroken stormloop.
Toen de commandant door een stenen
kogel verpletterd werd, gaf men zich
gewonnen. Krygsvolk en burgers
werden tot de laatste man toe uitge
moord
Toen was het afgelopen voor her
tog Willem. Ootmoedig wierp hij zich
aan de voeten van de keizer en
smeekte om vergiffenis. De nederlaag
van de hertog betekende echter niet
een vernedering voor Maarten van
Rossem, want de keizer stelde de eis
dat Maarten hem met 250 Gelderse
ruiters ter beschikking zou worden
gesteld.
Weldra trok de toen 67-jarige g
ze veldheer aan het hoofd van a
Nederlanderse-krijgsknechten van de
keizer op tegen de Franse troepen.
Hy werd na een tweede veldtocht,
waarin hij zelfs Parijs bedreigde, tot
gouverneur van Luxemburg be
noemd. Tijdens een laatste veldtocht
in Frankrijk brak in het legerkamp
bij Givet pest uit en ook Van Ros
sem werd besmet. Ijlings werd hij
naar Antwerpegn vervoerd om te
worden verpleegd en daar stief hij op
7 Juni 1555 juist op Pinksteren
op de leeftijd van 76 jaar.
UIT MET DE STUDENTENJOOL
Een leuke tijd met pret van
prima gehalte wordt afgesloten
(Van onze speciale verslaggever).
„Ja, het is nu definitief afgelopen", zegt Paul van Wely. „Het is een ple
zierige tijd geweest. Maar het studentenleven raakt op zijn eind, en dus
zullen we onze aandacht nu aan andere dingen moeten geven".
En hiermee is dan het lot bezegeld van het Utrechts Studentencabaret,
dat vijf jaar achtereen, met frisse en intelligente kolder het Nederlandse
volk vermaakte.
Op 26 Mei is er een grootscheepse afscheidsvoorstelling in het Amster
damse studententheater, „Hypokriterion", een dag daarop een nog grootser
afscheid in de geboorteplaats Utrecht.
Als een grap is het begonnen. Voor
de lustrumviering van de^ Utrechtse
Universiteit was een cabaretje in
elkaar gedraaid. En dat had de deel
nemers zoveel plezier gegeven, dat
men er het volgende jaar nog maar
eens aan begon. Vijf voorstellingen
wilde men ermee verzorgen in „Hy
pokriterion". Maar er was pers in de
zaal. Dertig van de veertig bezoekers
waren krantenmensen. En die gingen
MET 31.000 BEDRIJVEN
er zo enthousiast over schrijven, dat
het de artisten verblufte... en dwong
drie maanden te blijven. „We deden
het voor ons eigen plezier, maar het
bleek een succes voor anderen", her
innert pianist-leider Paul van Wely
zich, wanneer we in de foyer van
„Hypokriterion" dit gesprek met hem
hebben.
„En bovendien een welkome bron
van inkomsten voor verscheidenen
om de studie te betalenvoegt
hij er lachend aan toe.
Puck Sieburgh, de slanke zangeres
met geraffineerde mimiek, is nu af
gestudeerd. Indisch Recht. In Juli
treedt ze in de baan, die ze zich reeds
verwierf. De Tweede dame van het
gezelschap, de Ambonese Tekkie La-
tüperisa, die rechten studeert, zal dit
jaar nog klaar komen, evenals con
férencier Joan Noordmans, de initia
tiefnemer van dit cabaret. Waar
schijnlijk Juli zal hij zijn doctoraal
Rechten doen terwijl hij al eerder
klaar kwam met Theologie.
Rob Kummer, Huug de Waard en
Paul van Wely, die allen al semi-arts
zijn, denken over een jaar de artsen
bul in hun zak te hebben. In Juni zal
hun wachttijd voor een co-assistent-
schap in een ziekenhuis voorbij 'zf~
en vanaf dat ogenblik zullen ze c
ook geen tijd meer hebben voor het
cabaret.
Herinneringen
Schone herinneringen bewaren allen
aan hun artisten-loopbaan. De pret
heeft hun studietijd met ongeveer een
half jaar verlengd. Dat is gekomen
door de tournee van drie maanden
naar Indonesië en Nieuw-Guinea,
waartoe de F.P.M. hen in de winter
van '53'54 uitnodigde. Die trip is
een half jaar tijdverlies waard ge
weest.
Andere herinneringen?
„Wel; een van de aardigste is ons
optreden in Soestdijk op de verjaar
dag van Prins Bernhard. Er waren
vierhonderd gasten ten paleize, maar
het meeste plezier beleefden de Ko
ningin en de Prins naar het ons
voorkwam. Joan Noordmans veroor-
DOODVERKLARING IS NODIG
Argentinië bevond of ergens aan
de Noordpool rondzwalkte. Deze
kroongetuige was de Berlijnse tand
heelkundige Fritz Echtmann. Hij
had in de herfst van 1944 een tand
prothese voor Hitier en een kunst
stofprothese voor Hitiers geliefde,
Eva Braun vervaardigd. Na de in
eenstorting van Duitsland namen de
Russen Echtmann gevangen. Tij
dens zijn verblijf in de gevangenis
gaven de Russen aan de tandheel
kundige een gouden deel van een
tand en een volledig onbeschadigd
onderkaakbeen. Van te voren had
Echtmann uit zijn geheugen de
prothesen na moeten tekenen, die
hij in 1944 voor Adolf Hitler en Eva
Braun gemaakt had.
De overeenkomst met de „origi
nelen" liet geen twijfel: Hitler was
werkelijk dood. Maar de Russen
voelden er destijds blijkbaar weinig
voor, dat Echtmann deze weten
schap ook in het Westen ging ver
kondigen. Derhalve hielden zij hem
tot vorig jaar in hechtenis.
Voor het kantongerecht Berchtes-
gaden waren Echtmann's verkla
ringen beslissend. „Hitier is juri
disch dood" verklaarde de rechter.
De Berchtesgadeners wilden ech
ter geen acte van overlijden opstel
len. Hitler's laatste woonplaats was
Berlijn en in deze plaats was hij
ook gestorven. Derhalve kon slechts
in Berlijn de officiële doodverkla
ring plaats vinden.
Zo leeft de „Führer" nog altijd
lustig op papier verder. Het zal aan
de Berlijnse Denazificeringskamer
te danken zijn, als met dit „spook"
eindelijk korte metten wordt ge
maakt en als Hitier ook door de be
voegde macht, tien jaar na zijn
zelfmoord, officieel bij de doden in
gedeeld wordt.
Franse S.S.-er zonder studie
drie jaar arts
Wonderlijk bedrog in Parijs.
Een voormalig SV,S.-er, die tot 20
jaar dwangarbeid was veroordeeld
door een Franse rechtbank en alleen
de lagere school had doorlopen, is ge
arresteerd, nadat hij drie j3ar als arts
in Parijs gevestigd was geweest.
André Dononain was er in geslaagd,
een aantal artsen en internisten zó
voor de gek te houden, dat hij in een
ziekenhuis als chirurgisch assistent
werd geplaatst. Nadat hij daar een
paar maanden het „vak" had afgeke
ken, vestigde hij zich m de Rue Notre
Dame des Champs, waar hij al gauw
een aanzienlijk aantal patiënten had.
Dononain had echter van de jaren,
die hij bij de Waffen S.S. had gediend,
een typische eigenschap overgehou
den; een manie voor onderscheidin
gen. Niet minder dan vijf kleurige lint
jes sierden dan ook zijn borst, als hij
zich naar zijn patiënten begaf, hetgeen
een politie-officier, die enkele huizen
van Dononain af woonde, al enkele
maanden had geïrriteerd, meld „de
Tel".
Tot zijn stomme verbazing kwam de
commissaris ook tot de ontdekking, dat
de man nooit medicijnen had gestu
deerd. Zijn medisch instrumentarium
had hij in diverse ziekenhuizen, waar
hij had gewerkt, bij elkaar gestolen..
Vliegtuigen botsten bijna
tegen elkaar
Belgische gezagvoerder van alle
blaam gezuiverd
Op 30 Juli van het vorig jaar zijn
waarschijnlijk de K.L.M. en de Sabena
aan een ramp ontkomen doordat bo
ven Schiphol een Nederlandse convair
en een Belgische DC-6 elkaar bij de
landing rakelings misten.
De Raad voor de Luchtvaart heeft dit
geval van „ernstig botsingsgevaar",
zoals het officieel wordt genoemd,
grondig onderzocht om uit te maken
of de beide gezagvoerders van de vlieg
tuigen en de verkeersleider op de to
ren verantwoordelijk waren voor dit
incident.
De twee vliegtuigen naderden Schip
hol uit Noordelijke richting en waren
bijna tegelijkertijd boven het baken
Buiksloot Het Sabena-vliegtuig kreeg
toestemming om te landen, terwijl aan
de convair de opdracht „proceed to the
field" werd gegeven. De K.L.M.-gezag-
voerder, die wegens goede weersom
standigheden een zicht-landing had
aangevraagd, meende ook te kunnen
landen en bijna was hiervan een bot
sing het resultaat geweest.
De directer-generaal van de lucht-
va~-t wilde alleen de Belgische gezag
voerder van alle blaam zuiveren. De
verkeersleider rekende hij een fout
aan en de K.L.M.-gezagvoerder een
ernstige fout.
Tandarts als getuige.
Adolf Hitler is officieel nog in le
ven. Dit verbazingwekkende feit,
kwam onlangs in Berlijn aan het
licht. „Adolf Hitier, geboren 20
April 1889 te Braunau in Oostenrijk,
het laatst woonachtig in Berlijn,
Voszstrasse 6-7". Zo luidt een des
betreffende paragraaf van een om
vangrijk officieel stuk, dat, in ver
band met een doodverklaring, di
rect door het kantongerecht Schö-
neberg werd bewerkt. Op verzoek
van de Berlijnse Denazificeringska
mer zal het kantongerecht de Füh
rer definitief en nu ook „op papier"
doorzenden naar het hiernamaals,
aldus de Weltwoche.
Reeds in October van het vorige
jaar zette het kantongerecht Beren-
tesgaden een juridische eindstreep
onder het duistere hoofdstuk „Hit-
Ier". Gedurende twee jaar had dit
gerecht de vraag onderzocht of de
„duizendjarige" dictator inderdaad
op 30 April 1945 in de Berlijnse
Rijkskanselarij door zelfmoord aan
zijn eind is gekomen. Aanleiding tot
dit opsporings-onderzoek was een
verzoek van het Weense wijkge-
recht der binnenstad, het zich in
Oostenrijk bevindende vermogen
van Hitier verbeurd te verklaren,
waarvoor men een officiële dood
verklaring nodig had. Dit vermogen
bestond enkel en alleen uit het kost
bare schilderij „De kunstenaar in
zijn atelier" van de Nederlandse
schilder Jan Vermeer, dat Hitler in
1940 voor 1.650.000 Rijksmarken in
zijn bezit had gekregen.
Het kantongerecht Berchtesgaden
verhoorde in totaal ongeveer vijftig
getuigen, teneinde tot doodverkla
ring te kunnen overgaan. Berchtes-
faden was ngast Miinchen en Ber-
jn Hitiers officiële woonplaats.
Maar slechts één van de ongeveer
vijftig getuigen kon overtuigend be
wijzen, dat de Führer werkelijk
dood was en zich niet in Spanje of
JOAN NOORDMANS
de olijke theoloog
loofde zich in zijn conférence een gro
te vrijheid tegenover de Prins, die af
en toe niet kon laten geestig van re
pliek te dienen".
Ook in Bonn en Parijs is het gezel
schap opgetreden. Maar nu moet het
dan afbreken.
De stemming.
„De stemming is het belangrijkste,
en als je eenmaal aan het werk bent,
kan je een kolderstemming niet vol
houden. Je wordt ouder en dat remt
op de een of andere manier, waar
door de spontaneïteit verloren gaat.
Misschien, dat we straks bij een
lustrumviering nog wel weer eens wat
doen, maar dat is een interne aange
legenheid.
En als zodanig beschouwen we dan
ook maar de enige vaste verbintenis,
die uit dit samenspel is voortgeko
men: de verloving van de rechtskun
dige Tekkie met de semi-arts Rob
Kummer. De anderen hopen, dat dit
samengaan tot in lengte van jaren
aanleiding mag geven zo nu en dan
nog eens oij elkaar te komen.
Zingend door het leven; op de voor
grond Rob Rummer en Fekkie Latu-
perisa; aan de piano cabar et-leider -
liedjes-fabrikant Paul van Wely; op
de achtergrond Puck Sieburgh en
Huug de Waard.