De zorg voor moeder en kind
in de vorige eeuw
VAN VROUW TOT VROUW
DOOR VELE JAPONNEN LOOPT
DEZE ZOMER EEN STREEPJE!
ZATERDAG 21 Mei 1955
PROVINCIALE ZEEUWBE COURANT
11
INSTRUCTIES VAN „DOCTEUR ROMBACH"
„Men wasse de baby in water,
gemengd met brandewijn..."
(Van een medewerker)
Hoe weinig zijn we ons eigenlijk bewust van de enorme vooruitgang, die
er is gemaakt in de moeder-en-kind-zorg. De tijd van de „valhoed" ligt nog
maar net achter ons! in onze herinnering is het een geweldige stap van de
tyd van de baker naar die van couveuses, moedermelkoentrales en wijkzus
ters. Maar 't is nog geen honderd jaar geleden, dat aan de komst van een
nieuwe wereldburger onvermijdelijk het verschijnen van de baker was ver
bonden. Zy regelde de zaken en zo nodig bracht zij bloedzuigers en een re
cept voor papjes van gemalen gort mee. Nog geen 100 jaar is het gele
den, dat een verlichte arts woedend een artikel in de krant schreef, omdat
hij naast het kraambed een dronken baker had aangetroffen
Welke toestanden er in de vorige ee uw nog heersten bleek ons kort gele
den, toen wij een boekje in handen kregen dat in 1849 was uitgegeven en
dat „het modernste van het modernste" heette te zijn op het gebied van de
verloskunde. De schrijver van 't wete nschappelijke werk was een zekere
docteur Rombach, een man die moet hebben behoord tot de vooruitstreven-
den in zijn dagen, die intuïtief aanvoelden, dat er aan de geneeskunde iets
ontbrak. „Bakers-boekje", zo doopte de docteur zijn geschrift en hij hoopte
ermee te bereiken, dat de bakers met wat meer kennis van zaken zouden
treden, als zij bij een aanstaande moeder werden geroepen,
optreden, als zij bij een aanstaande moeder werden geroepen.
ling met warm bier en boter te ge
ven. „Zoals ik het voorstel is het be
ter", zegt de docteur, „en bovendien
is brandewijn een goedkoper middel
dan boter".
Het „kleden".
„Wat moeten onze grootmoeders
veel hebben doorstaan!", zo denkt ge
onwillekeurig bij het lezen van dit
boekje. Wij lezen bijvoorbeeld: „Het
snuiven is eene slechte gewoonte
voor een baker. Het kind wordt met
snuif bemorst en de kraamvrouw is
doorgaans ook daarvan afkerig".
De goede docteur acht het wel ge
wenst, dat de bakers kunnen lezen,
„opdat zij het opschrift der toe te
dienen geneesmiddelen kan nazien.
Bijgevolg", zo schrijft de docteur
verder, „moet zy ook op het horlogie
of pendule kunnen zien hoe laat het
is".
Onder de losse wenken, die docteur
Rombach geeft, komt er één voor,
welke het geven van koffie aan
pasgeborenen ontraadt. „Men doet
dit wel", zo lezen wij, „om ontladin
gen teweeg te brengen
Zo langzamerhand groeit het beeld
van de baker voor ons geestesoog
Prae-natale zorg, zoals we die na
kennen vanaf de derde maand van
de zwangerschap, bestond niet. De
zorg voor moeder en kind voor de
geboorte beperkte zich tot enkele
handelingen; het klaarmaken van
de „vuurmand" viel er bijvoorbeeld
onder. Op de ene helft van deze
vuurmand legde men het goed, dat
de boreling straks aan het lijfje zou
krijgen, en op de andere helft kwa
men de benodigdheden voor de moe
der.
De baker moest er voor zorgen,
dat er onder meer een hoeveel
heid brandewijn aanwezig was in
huis, waar zy ter assistentie by
een bevalling was ontboden. Deze
brandewijn werd, gemengd met
water, gebruikt om er de pasge
borene in te badenDocteur
Rombach gewaagt in zyn boekje
met afschuw van sommige ba
kers, die deze brandewyn gezellig
opdrinken en het kind in louter
water stoppen!
Het brandewijn-water-bad is een
idee van de docteur zelve en hij ging
daarmee een nieuwe weg bewande
len. In zijn tijd placht men de pas
geborene nog dikwijls een behande-
Na het wassen kwam het kleden
van het kind. Het werd verpakt in
een hoeveelheid flanel en wol, vol
doende om er een klein gezin warm
pjes van te kleden. Ook docteur
Rombach was voor een fikse laag
flanel en wol, maar hij vond toch ook
dat het „inbakeren", zoals het op het
sen, zoals die in ideale toestand zou
moeten zijn. De ideale baker moest
de kraamvrouw de eerste uren na de
bevalling gezellig bezighouden, want
inslapen was gevaarlijk voor haar.
Bleek de baby kunstmatig gevoed te
moeten worden, dan diende de baker
te zorgen voor ezelinnenmelk. Was
ezelinnenmelk niet voorhanden, dan
had de baker er voor te zorgen, dat
er melk kwam van steeds één en de
zelfde koe.
Het wiegen van een kind, wanneer
het lastig is, raadde dr Rombach
sterk af, daar het toch niet helpt.
Beter is het, zo deelt hjj mee, om
met het kind op de anp door de
kamer te marcheren!
We grijpen ontsteld naar het hoofd
bij het lezen van deze instructies, die
voor het jaar 1849 zelfs tamelijk mo
dern waren. Maar laat ons bedenken
dat over enkele tientallen jaren mis
schien ook gelachen zal worden om
wat wij juist uitgerekend verstandig
vinden. Enook bij dr Rombach
bestond het verlangen en de wil om
de mensheid zo goed mogelyk te
dienen, zeker in die moeilijke, maar
tevens zo gelukkige uren van een
bevalling. Op zijn manier in het
kleine heeft hij de moeder-en-
kind-zorg gestuwd en mede door
hem is zij geworden wat ze nu is!
Namiddagtoilet van Dior in
zwarte wollen crepe
Ditmaal weer eens een japon uit de
veelbesproken collectie van Christian
Dior! Het is een namiddagtoilet in
zwarte wollen crêpe, waarin uiter
aard het accent op de heupen ligt. Bo
vendien heeft dit model een hort
stukje ceintuur vlak onder de slechts
heel weinig geprononceerde buste. De
knoopsluitmg loopt vanaf de kraag-
loze hals geheel door tot aan de zoom.
Doris Day kreeg sproeten
De filmster Doris Day, die in ge
zelschap van haar echtgenoot het
filmfestival in Cannes heeft bijge
woond, is als men tenminste dit
bericht uit de Rivièra-streek mag ge
loven met een enigszins veranderd
uiterlijk uit het Franse zon-paradijs
vertrokken. Haar huid heeft de in
werking van zon en zeelucht schijn
baar niet kunnen verdragen, en zo
wandelt de blonde Doris nu rond met
een gezichtje, waarop alweer:
naar men zegt! de sproeten elkaar
verdringen
Marie-Antoinette-expositie
In het kasteel van Versailles nabij
Parys is tot 2 November a.s. een Ma
rie-Antoinette tentoonstelling te be
zichtigen; een manifestatie van kunst
en geschiedenis, welke een der hoog
tepunten van het seizoen uitmaakt.
De tentoonstelling omvat wandta
pijten, portretten, beeldhouwwerken,
schilderyen, costuums, documenten.
Nieuwe snufjes op verpakkingsgebied
De Nederlandse verpakkingsex
perts, die ditmaal in het RAI-gebouw
te Amsterdam voor de derde maal
getuigen van hun prestaties, stellen
zich niet alleen ten doel handel en in-
De baker, voorloopster van onze
moderne kraamverzorgsters!
platteland nog in zwang was, wel
wat te ver gmg. Een ingebakerd
kind had meer van een mummie dan
van een baby. Het werd volkomen
ingezwachteld tot het geen lid meer
verroeren kon.
In zijn geschrift waagt dr Rom
bach het ook om een baker te schet-
Welke vrouw kan de verleiding
weerstaan, die er van zo'n uitstalling
met fleurige zijden en katoenen
streepjes uitgaat? Ze zijn er dit sei
zoen in allerlei schakeringen. Dunne
en dikkere strepen in felle kleuren of
in pasteltinten, en stofjes, die aan
ouderwets behang doen denken: stre
pen met bloemmotief jes ertussen. Na
tuurlijk heeft U, desnoods alleen
maar in gedachten, al een keuze ge
maakt en kijkt U al uit naar een aar
dig patroontje. Hier ziet U een paar
vlotte eenvoudige modelletjes, echt
iets voor jeugdige figuurtjes!
Het linkse jurkje heeft een schuin
geknipt schouderpasje, dat hoog te
gen de hals staat. Het patroon van de
rugpas knipt U los van het rugpa
troon. De manchetten ziet U met een
stippellijn aangegeven. Deze en de
pasdelen worden van dubbele stof ge
knipt. Bij het opleggen moet U er wel
voor zorgen, dat de strepen mooi aan
sluiten. U zet de rugpasjes aan elk
aar, verbindt ze met het rugpand en
zet ook de vaorpasjes aan het inge-
rimpelde voorpand. Het 4 cm brede
puntje middenvoor, dat openblyft,
werkt U met een biesje in de vorm
af. Schoudermouw- en zijnaden slui
ten en het beleg tegen de pasjes naai
en. De voorhals wordt door strijken
even gerekt. De twee helften van de
manchetten met elkaar vei'binden, het
beleg ertegen stikken en de mouw
tjes tussen de dubbele stof naaien.
De rok van dit model bestaat uit 3
rechte banen van de vereiste lengte
en 80 cm breedte, die U met elkaar
verbindt en ingerimpeld (of in gelij
ke plooien verdeeld) aan het eveneens
op taillewijdte ingerimpelde lijfje zet.
Op een dergelijk rokje staat de schuin
feknipte zak heel leuk. De maten van
eze zak kunt IJ naar wens wijzigen.
In de linkerzijnaad maakt U een split
met treksluiting.
U kunt aan dit model ook de
rok van het rechtse jurkje zetten.
Dat is een vierbaansrok, waarvan
hier een half patroon gegeven is.
U kunt dit dus het beste op een
dubbelgevouwen papier tekenen.
Bij het knippen worden de banen
met de zijnaad tegen de zelfkant
gelegd. Middenvoor en -achter zijn
dus schuin en moeten goed aan
sluiten. U kunt natuurlijk ook
voor- en achternaad recht knip
pen en de zijnaad schuin.
De vier rokbanen met elkaar ver
binden en ingerimpeld aan het lijfje
zetten. Op een dergelijk rokje komt
de hier getekende zak niet zo tot zijn
recht.
Bij het rechtse jurkje is de pas ver
vangen door een 5 cm brede bies van
dubbele stof, die in de schouderpas
staat aangegeven met een stippellijn.
Voor dit jurkje met klokrok heeft
U nodig ca. 4,50 m van 90 breed, voor
het andere 3,75 m.
ELLA BEZEMER.
i i /erkelyk, ik zou ditmaal
y y geen woord aan de kwes-
r T tie verspild hebben, om
meer dan één reden.
Om te beginnen heb ik zo al
enige jaren achtereen mijn
zegje erover gezegd, en U kunt
dus langzamerhand wél weten
hoe ik erover denk. Ten tweede
geloof ik dat noch ik, noch
iemand anders de opmars van
dergelijke nieuwe ideeën zal
kunnen stuiten, doodgewoon
alleen al omdat het machtsap
paraat van een grootscheepse
reclame een vrijwel onoverwin
nelijke tegenstander is. Ten
derde, omdat ik een veel te vry-
heidminnende natuur héb om,
in het redelijke en onschadelij
ke dan, ieder dièrtje zijn ple
ziertje te laten.
Als héle volksstammen vrou-,
wen nu wezenlijk op de tweede
Zondag in Mei tot tranen toe
bewogen worden door een kil
slap kopje thee-met-een-voet
bad op bed, geflankeerd door
een bloemetje of een fles par
fum: zal ik dan zo'n kniesoor
zijn om haar dat tegen te ma.
ken? Laat iedereen toch voor
al leven en plezier hebben op
zijn eigen privé-manieren zich
daar gélukkig voelen. Zo blijft
in de wereld immers een rede
lijk beicoonbaar oord: alle dic
taturen zijn met betweterij be
gonnen
/k zou dus, zoals gezegd, over
die héle Moederdag-ritus ge
zwegen hebben als een plaag
ziek manspersoon mij niet op
nieuw in het strijdperk had ge
jaagd met de terloopse opmer
king: „Typisch: die hele Moe
derdag is in feite toch een de-
nigratie van jullie vrouwen..."
Knap zo, moest ik toegeven.
Tint heb je niet gek bekeken,
Die hele Moederdag is in ivezen
een denigratie, een listige ver.
kleining van haar waarde als
méns. Maar het past jullie man.
nen niet om dat op te merken,
want de hele affaire gaat ten
slotte van jullie uit! Of wilde
je dat soms ontkennen
Wie adverteren er tegen de
klippen op met taarten en cos
metica en zakdoeken en des
noods héle koelkasten en keu-
kenuitzetten tegen die tweede
Zondag in Mei? Laat het idee
dan van een vrouw zijn: jullie
mannen hebt je er direct in
massa op geworpen, jullie hebt
er octrooi op genomen om er
een zo groot mogelijk slaatje
uit te slaan.
Daar zal ik nietsniemendal,
geen onvertogen woord van
zeggen, begrijp me goed. Iede
re man die voor zijn boterham
in de vjeer is zal van mij geen
last hebben tenzij hij natuur
lijk bij mijn bordje wil begin
nen. Maar als de mannen dan
zo'n zoet winstje uit die Moe
derdag slaan, moeten zij er ver
der ook het zioijgen toe doen.
Liever geen
bloemen
En dat is niet het enige. Maar
draven jullie mannen ook
niet in gesloten cordon ach
ter de bevelen van die adver
tentie-pagina aan? Want wij
zijn tenminste als moeders nog
niet zo diep gezonken dat wij
ons zélf op Moederdag iets ca
deau doen. Nee, al dat mooie,
zo toij ervan gediend zijn, valt
ons toch alleen in dg schoot
doordat jullie vaders bereid
bent gevonden op de eerste
aanmaning de koorden van de
beurs los te knopen. Als elke
man en vader met stoere hard
horendheid dat zoet gefluit
van: Verras haar eens met zo'n
leuke moderne fluitketel in de
nieuwste pasteltinten prin
cipieel negeerde, dan stierf de
Moederdag een vroegtijdige en
roemloze dood
Maar dat doen jullie niet.
Nee, je lacht wel om die gek
heid en je' geeft er wel wereld
wijze filosofieën over ten beste
maar, op enige gunstige en
loyaal denkende uitzonderin
gen na, doen jullie toch alle
maal maar braaf aan die her
leefde moedercültus mee..
Waarom? Omdat je, mis
schien onbewust, in die hele
,Mammie-ik-kan-je-niet-mis-
sen" ideologie met al de offe
randen van snoeperij en ruike-
rij een aangenaam tegenwicht
ziet van de bewustwording der
vrouw.
Alles goed en wel, maar al
die uitgeslapen dames op
al die maatschappelijke
posten, al die jonge juffers die
zo deksels goed weten wat zij
willen en Jwus geen man nodig
hébben voor kost en-kleren, al
die ega's die niet langer on
der moeders vleugéls vandaan,
maar rechtstreeks uit de roeri
ge maatschappij het huicelijk
binnenstappen kortom, al
die vrouwspersonen, die iets
kunnen en iets willen e;t iets
weten, die worden in die man-
nenvjereld maar deksels lastig.
Zij laten zich niet meer zo
gemakkelijk zoet en dom hou
den als vroeger. Zij stéllen ei
sen. zij zijn onafhankelijk en
zelfstandig aan het denken ge
slagen, zij proberen zowaar om
ménsen te wordenWat is dat,
goedbeschouwd allemaal lastig
en oplezierig. De oude orde van
zaken: zij achter het theeblad
met de stopmand ernaast,hij
achter de krant met de asbak
daarneyen dat was eenvou
dig, zwart-wit, daar kon je bij,
daar gevoélde je je in thuis, net
als in een oud huisjasje. Het
ding mocht gerafeld en gevlekt
wezen, van een lang verouder
de snit en op de draad versle
ten: het zat honderd keer lek
kerder dan een nieuw, modieus,
onberispelijk pak.
„Wat moeten wij met al die
fratsen, het eind is er van weg.
Zat mijn móeder achter een be
stuurstafel met een hamer in
haar hand? Diende mijn moe
der moties in, sprak zij zélfs
een minister tegen Hét macht
wat nog niet eens myn vil
der. En zijn wij niet allemaal
voortreffelijk grootgebracht
Moederdag? Juist, dat moeten
we hebben. Geef haar een fles
je of een bloemetje, ter ere van
het moederschap, de natuurlij
ke bestemming der vrouw
-Pr&at me er niet van. Alle
actie wekt reactie, en geen ver
stokten reactionnair dan een
man. De gunstige uitzonderin
gen daargelaten. Maar laten
die niet. asjeblieft niet. over
denigratiegaan praten te
genover ons, vrouwen met een
hoofd èn een hart, die geen
cadeautjes willen hebben voor
iets dat zij haar vanzelfspre
kende dure plicht vinden. Ga
dón liever met je denigratie-
theorie de boer op en probeer
die je mede-manven in het har
de hoofd te hameren. SASKIA.
dustrie, tijd, kosten en klachten te
besparen. Zij werken ook ten dienste
van de huisvrouw om haar tijd te be
sparen, comfort te bieden en te zor
gen, dat de producten die zij koopt,
zo lang mogelyk hun goede kwaliteit
bewaren!
Een conservatie\ huisvrouw zou
bij een bezoek aan de verpakkings-
beurs snel genezen van haar gehecht
heid aan ae ouderwetse puntzakjes,
die de kruidenier met vaardige vin-
fers moetdichtvouwen, en die in de
ast of bij het openmaken altijd lek
ken. Wanneer ze kon zien hoe een
moderne vulmachine 50 zakken per
minuut vult (d.w.z. netjes van een
stapel pakt, open blaast, de bodem
plat legt, vult, enige malen schudt,
afsnijdt, twee maal omvouwt, lijmt en
plakt) zou ze begrijpen hoeveel tijd
ook haar wordt bespaard. Zonder de
ze machines immers zou ze bij de
kruidenier heel wat langer moeten
wachten tot deze voor alle klanten
vóór haar al die zakjes koffie, thee,
bloem, puddingpoeder enz. één voor
één had klaargemaakt!
De cartonnen melkverpakking,
in vele landen reeds jiopulair, ia
nu ook in ons land geïntroduceerd.
De voordelen zijn: 95 gewichts
besparing' op emballage, kwali
teitsverbetering doordat de melk
beschermd is tegen de inwerking
van het licht, die schadelijk is voor
smaak en vitaminegehalte, grote
re hygiëne (onderzoekingen wezen
uit dat het "mcteriëngehalte veel
lager is dan van de huidige fles
sen), geen statiegeld en geen kans
op breuk. Een kleine prijsverho
ging was hier helaas noodzakelijk
en dus zal de huisvrouw zélf moe
ten bepalen of deze voordelen haar
dat waard zijn.
Een Nederlandse primeur is de be
kende opdrukstift, nu ook voor be-
scherming tegen zonnebrand. Geen
geknoei meer met vette flesjes in
badtassen!
De banketbakker zal ons voortaan
cakes, pasteitjes e.d. kunnen leveren
op dunne aluminium bakjes, in Ame
rika reeds bekend onder de naam
„Pieplate" of „Foilpack". We kun
nen ze zo in de oven en later op tafel
zetten.
Men klaagt wel eens dat het visge-
bruik in ons land te laag is. Wanneer
ons echter meer van die keurige
blokjes verpakte diepvriesvis werden
aangeboden, zouden we er tijdens een
boodschappenmiddag eerder toe ko
men, zo'n pakje in onze tas te laten
glijden!
De mooie vacuumconserveermaehi-
ne van Nederlands fabrikaat zal ze
ker goede diensten bewijzen aan zelf
bedieningswinkels en grootwinkelbe
drijven. Het zal erg verleidelijk wor
den, zo'n doorzichtig pakje vleeswa
ren of andere levensmiddelen mee te
nemen. Wat betreft vleeswaren moet
men zich echter realiseren dat het
ontbreken van zuurstof in de pakken,
waardoor geen verkleuring optreedt,
niet wil zeggen dat de inhoud niet
aan bederf onderhevig is. De pakjes
zyn bedoeld voor gebruik direct of
binnen enkele dagen.
Delfts-blauwe bollendozen van ge
ïmpregneerd carton gaan bij tiendui
zenden over de grenzen. Ze zijn aan
de bovenkant voorzien van een zestal
gaten, waardoor de tulpen, die vóór
de verzending kunstmatig in „bloei-
nood" gebracht worden, na aankomst
zeer snel omhoogschieten.
Voor Amerika bestemd was een
kostelijke doos met een viertal leuke
tafelpannetjes. Vermoedelijk zal elke
Nederlandse huisvrouw of toe
komstige huisvrouw óók wel eens
met zo'n geschenkdoos verrast willen
worden
A
