De oude huwelijksgebruiken in Joegoslavië sterven uit Motten en tapijtkevers kunnen afdoende worden bestreden NA 8 JAAR EXPERIMENTEREN EEN DRIELAIHPS ZAK-RADIO SCHATRIJKE KONING WIL NOG VIJFTIG MILLI0EN GULDEN VRIJDAG 13 MEI 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 ROODGROEN OF NIETS Ouders van aangebedene geven antwoord met appels, wijn en koffie (Van een bijzondere medewerkster) Joegoslavië, een land dat bekend staat om zijn rijkdom aan volkskunst, is eveneens bijzonder rijk aan oude huwelijksgebruiken. Vooral in de dorpen worden die gebruiken nog in ere gehouden, maar toch worden al steeds meer huwelijken op de „gewone" Westerse manier gesloten. Wie nog iets wil meemaken van d eze folkloristische gewoonten waarvan begrippen als eer, moed en hoffelijkheid de grondtoon vormen moet zich haasten Joegoslavië te bezoeken. De oude volksgebruiken zijn bezig te verdwijnen en niemand kan voorspellen hoe lang ze nog stand zul len houden tegen de toenemende invloed van het Westen. Rode appels en rode wijn spelen in de liefde en. bij het huwelijksaan zoek een voorname rol. Wie aan vrienden of aan een meisje rode appels geeft, toont hierdoor zijn vnendschapsgevoelens of genegen heid. Wanneer een meisje zo'n mooi opgewreven appel van een jonge man aanneemt, geeft ze daarmede te kennen, niet ongevoelig te zijn voor zijn attentie. De tweede stap in deze huwelijks zaak wordt nu door enkele ver trouwden van de jongeman onder nomen. Zij hebben een bespreking met de ouders van het meisje. Wan neer zij op de tafel, in de kamer waar het onderhoud plaats heeft, een schaal met rode appels vinden, dan is dat een goed teken. De ou ders zijn dan in ieder geval bereid het voorstel in overweging te ne men. Het kan echter ook gebeuren, dat er op de schaal groene appels lig gen. Dat is minder mooi, maar het geval is nog niet hopeloos. Het kan namelijk zijn, dat de ouders het meisje' nog te jong vinden om te trouwen of dat er in de omstandig heden nog iets moet veranderen. Geen appels is lelijker; dat is een definitieve afwijzing van het aan zoek. Met rode en witte wijn kan eenzelfde taal worden gespro ken. De wijn wordt aangeboden in do typische platte fles, die de naam neeft van Cutura. Het hangt er van af, in welk ge deelte van het land men is of deze Cutura gemaakt is van hout, aardewerk of glas. De glazen flessen zijn dan ter bescherming in een lederen foedraal gepakt, dat op een aardige manier met figuurtjes versierd is. Bitter of zoet Het aanbieden van wijn gaat vaak gepaard met het geven van een gro te, platte cake. Wanneer de bespre king vlot verloopt, dan wordt de cake aangesneden en de wijn ge dronken. Alvorens daartoe over te aangegane bieden van een vóïïe "Tïës wijn slaat op de boordevolle harten van de geliefden en men drinkt op hun ge zondheid. Ook de cake is een wens voor een lang en liefdevol leven. In Bosnië geven de jonge mensen elkaar zowel fruit als bloemen. Na een eerste contact zendt de jongen zijn moeder of oudere zuster naar de ouders van het meisje. Het ge sprek gaat eerst lange tijd over koetjes en kalfjes en pas veel later komt men heel langzaam tot het eigenlijke doel. De afgezante be licht de goede eigenschappen van de bruidegom, schetst allerlei om standigheden die bij een beslissing van invloed kunnen zijn, maar zij doet geen definitief voorstel. Nu moeten de ouders van het meisje laten merken hoe zij over de situatie denken. Ze doen dat niet rechtstreeks. Ze beginnen met zwar te koffie, aan te bieden. Aan de kof fie kan men nu proeven wat hun antwoord zal zijn. Bittere koffie maakt, dat het. gesprek plotseling in een heel andere richting wordt geleid. Indien de koffie zoet is, dan etekent dit dat er iets van een toe stemming in de lucht hangt. Nooit gezicht verliezen" Uit al deze ceremoniële hande lingen blijkt hoe men vóór alles wil voorkomen, dat één van de twee par tijen „zijn gezicht verliest". Vooral in de bergstreken en in het Zuiden is men op dat punt heel gevoelig en een kleine belediging kan soms tot grote moeilijkheden aanleiding geven. Is het koffiedrinken gunstig ver lopen, dan worden de cadeaux voor de aanstaande bruidegom op tafel gelegd. Meestal wordt dan een soort honingwijn gepresenteerd. In plaats van deze zoete wijn, wordt ook wel een tweede kopje koffie aangeboden. Maar dat is dan ook beslist het slot van de besoreking, want in geheel Joegoslavië wil een tweede kopje koffie aanbieden de bezoeker zeg- fen, dat de visite lang genoeg ge- uurd heeft. Staat de datum van de bruiloft vast, dan gaat degene, die het feest leidt, hij heet de „djever", de gasten uitnodigen. De bruid is de laatste tijd druk geweest, ze heeft al haar linnengoed geweven en geborduurd. Hiertoe behoort ook een aantal brui loftshanddoeken, grote witte doeken, die aan beide zijden prachtig bloe- menborduurwerk hebben. Na het bruiloftsmaal mogen de gasten hun handen er aan afdrogen. De djever draagt één van deze sierdoeken over zijn schouder, opzij hangen dan de kleurrijke uiteinden in een knoop. Ook hangt daar een gro te Cutura met wijn, zodat zijn uitnodiging gepaard kan gaan met het aanbieden van een dronk op het bruidspaar. Dat is dan alvast een voorproefje van het goede dat de gasten te wachten staat. Ook de wagens en paarden van de bruilofts stoet zijn met deze sierdoeken behangen. Moeder blijft thuis In de landstreken waar de Turk se overheersing nog tot 1912 ge-, duurd heeft, laat men nog wel eens de oude traditie voortbestaan en wordt de vader van de bruid een kleine geldsom aangeboden. Het dient dan als bewijs, dat de jonge man veel voor het meisje over heeft. De bruiloftsstoet besaat daar uit twee wagens. Op de eerste wagen zit een in het wit geklede bruid. Het hoofd heeft ze sterk gebogen, bijna tot op haar knieën, heel be grijpelijk als men bedenkt dat voor kort deze vrouwen gesluierd waren. Langs de zijden van de wagen, in een vierkant, zit een aantal man nen, die haar bewaken en bescher men. Deze mannen dragen natuur lijk de mooie klederdracht en er zijn er onder, die op de oude bouten in strumenten .spelen, die speciaal voor grote feestelijkheden bewaard blij ven. Op de tweede wagen staat, in zijn volle lengte, de bruidegom. Hij is omringd door vrouwen, die er trots op zijn hem te mogen begeleiden. Alleen de moeder van de bruid ont breekt. Zij is in haar huis achterge bleven om het verdriet, dat zij heeft omdat haar dochter is weggegaan, weer te boven te komen Rode appels en rode wijn Munitie voor Atjeh Uit vliegtuigen Het dagblad „Bidjaksana" te Kota- radja heeft gemeld, dat „ergens in Groot-Atjeh" onlangs een kleine para chute werd gevonden, waaraan een kist met verscheidene soorten munitie was bevestigd. Tot dusver kon nog geen klaarheid worden verkregen om trent de herkomst en de bestemming van dit per parachute neergelaten materiaal. Het blad meldde verder, dat het geluid van een ongeïdentifi ceerd vliegtuig boven Kotaradja was gehoord op een middag in April. Volgens een ander bericht, zou men onlangs een zak met handgranaten en munitie gevonden hebben in een sa- wah in een ander deel van Groot- Atjeh. BritsArgentijns geschil over Falkland-eilanden Argentinië heeft een Brits voorstel om het geschil over de souvereiniteit over het Zuidpoolgebied aan 't inter nationaal gerechtshof te Den Haag voor te leggen, van de hand gewezen, zo blijkt uit een Argentijnse nota van vier Mei aan Engeland, waarvan de inhoud thans is bekend gemaakt. Argentinië zal de uitspraak van elk hof, waarvan het de jurisdictie niet van te voren heeft erkend, naast zich neerleggen, zo wordt in deze nota ge zegd, in antwoord op een Britse nota van 21 December 11, waarin de aan dacht werd gevestigd op brieven uit 1908 en 1917 waarby de Falkland- eilanden en de bijbehorende gebieden tot Brits gebied worden verklaard. Ook over de Nederlandse Antillen is een kleine uitloper van de Nederland se lintjesregenbuigetrokken. Men ziet hier in een ziekenhuis in Wil lemstad dokter A. v. d. Sar, die werd benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau, tijdens het uitwisse len van gelukwensen met een van zijn patiënten, F. H. Vlijt, boswachter van Bonaire, die icerd begiftigd met de ere-medaille in brons van de Huis orde van Oranje-Nassau. NIET GROTER DAN SIGARETTENDOOSJE Wereldvinding van Haarlemse ingenieur (Van onze speciale verslaggever) Na acht jaar experimenteren is een Haarlemse ingenieur, erin geslaagd een drielamps zakradio te construeren ter grootte van een fors sigaretten doosje en met een gewicht van 200 gram, waarmee de beide Hilversumse zenders en in sommige gedeelten van ons land ook enkele buitenlandse zen ders, onder bepaalde omstandigheden volmaakt zuiver kunnen worden op gevangen. Onder de naam Tecla-pocket wordt het sinds enkele weken voor 89.50 op de markt gebracht, en omdat de gehele wereld al geruime tijd naar een dergelijk minuscuul, maar volwaardig ontvangapparaatje heeft gezocht, blijkt er overal grote belangstelling voor te bestaan. Zelfs in Amerika - dat ons toch op het gebied der radio's lange tyd een stap vóór scheen te liggen. Vandaar dat zonder overdrijving gesproken mag worden van een opmerkelijke Nederlandse vinding. Tot nog toe was de „zak-ont- vangst" van een radiozender slechts mogelijk met behulp van een kris talletje. Ontvangst daarmee, is zeer bezwaarlijk en beperkt, mede omdat er zonder behoorlijke anten ne weinig of niets mee te bereiken valt. „Tecla" Radio-Industrie en Han delsonderneming te Amsterdam, die thans ondanks haar jeugd al twee- en-dertig man aan het werk heeft kunnen zetten, heeft die bezwaren en beperkingen ondervangen door drie radiobuisjes in te bouwen, als mede een ferriet-antenncstaafje en ENORME SCHADE AAN TEXTIEL .Attractief" uitgedost wacht Anne Bulitis uit Hampstead op kopers op de achtste jaarlijkse openluchtschilde rijententoonstelling te Londen. Deze tentoon stelling is georganiseerd door het Londense qèmeentébestuur en wordt gehouden op de Victoria Em bankment Gardens. Ieder wollen artikel blijvend motecht (Van een medewerkster) Er bestaan verschillende soorten motten en niet alle vormen een directe bedreiging voor onze kostbare textiel, maar de zich in onze kleerkast be vindende beestjes zijn meestal van de soorten, die daar bijzonder veel be langstelling voor hebben. In dit verband is het inderdaad beter de goede met de kwade te laten lyden, dan een enkele kwade te laten zitten. De ware boosdoenster, het vrouwtje, kruipt op onze wol, bont en andere lek kernijen rond om een geschikte plaats voor haar kroost op te zoeken. Heeft zij een keuze gemankt, dan legt zij in snel tempo ca. 100 eitjes en als wy niet opletten kruipen daar na 20 dagen de larven uit. Deze zijn zeer tevreden met him omgeving en eten zich eens lekker rond, groeien flink en na enige we ken zijn zij voldoende tot wasdom ge komen om zich te kunnen verpoppen. Als wij nog steeds niets van deze in vasie bemerkt hebben kunnen de pop pen rustig blijven waar zij zijn. Dan hebben we na weer 20 dagen nieuwe motten in huis en gaat de natuur we derom haar gang. Wij kunnen door bestrijdingsmid delen en controle echter veel schade voorkomen. De rondkruipende mot ten zelf doen niets behalve eieren leg gen en ook de eitjes zelf zijn niet schadelijk voor onze kleding, al is het natuurlijk een uiterst onaangena me gewaarwording. Onze vijanden zijn de larven, die zich immers met de vezels van onze kleding moeten voe den en dan ook de zo gevreesde mot gaten veroorzaken. Als alle eitjes uitkomen zijn er honderd larven, die met twee maal honderd kaken op één plek in het mantelpak aanvallen. De nakomelin gen van deze generatie zijn dan weer zo talrijk, dat zij met zijn allen ca 40 kg wol nodig hebben om tot volle wasdom te komen! Onderzoekingen van de laatste tyd hebben overigens uitgewezen, dat mottenlarven weliswaar alleen kun nen leven en groeien van caseïne, een van de bestanddelen van wol, maar dat andere textielvezels, met name de synthetische, zeker niet onbescha digd blijven als er geen ander „eten" in de buurt is. De larven eten dan na melijk wel van deze andere textiel soorten, maar kunnen het voedsel niet verteren. De beschadigingen zyn er dan echter al. Niet alle schade aan wollen goed wordt door motten toegebracht. Naar schatting wordt de helft van alle on heil veroorzaakt door larven van de tapijtkevers, die nog moeilijker te be strijden zijn dan die van de mot, om dat zy zich overal kunnen schuilhou den, waar stof ligt. Naden in de vloer, van een kast bijvoorbeeld, zijn hiervoor uitermate geschikt. Ook kunnen de larven blijven leven op plaatsen, waar niet direct wol voor handen is. Alle wol motecht. Wat kunnen wij nu doen om onze bezittingen tegen deze veelvraten te beschermen? Hierover is enige tijd geleden een pamflet verschenen by het Vezelinstituut T.N.O. „Insecten- bestrijding thuis" door dr. H. J. Hueck. Het is tegenwoordig mogelijk ieder wollen artikel blijvend motecht te maken, zonder dat dit werkelijk be langrijk in prijs gaat schelen. Het is aan de huisvrouw, om bij aankoop van wollen artikelen te vragen naar blijvend (ook bij wassen of chemisch reinigen) motecht gemaakte artike len. Een gezin van vier personen offert (gemiddeld genomen natuurlijk) veertig gulden per jaar aan de vraat zucht van de mot en tapytkever; een bedrag, dat men gaarne nuttiger zou besteden. Spuiten. In de tweede plaats komen de be strijdingsmiddelen, die men zelf in huis toepast. Hier kan men het best alle insecten tegelijk te lijf gaan. Het is van belang, dat U niet te veel ver trouwt op de bekende flitspuitjes, die in vrijwel ieder huis aanwezig zijn. Weliswaar kan men daarvan een be hoorlijke werking verwachten, wan neer men met een van de bekende merken vloeistof direct op het te do den insect spuit, maar verder gaan de resultaten vrijwel niet. Een af doende bestrijding van vliegen, mug gen, motten e.d. verkrijgt men pas, wanneer men plafonds, wanden, vloe ren en kasten bespuit met een oplos sing die op iedere vierkante meter een halve tot een hele gram D.D.T. of 50 tot 100 milligram Lmdiaan ach terlaat Deze bespuitingen zullen iedere twee maanden moeten worden her haald. Ook in naden en kieren moet men spuiten, omdat larven zich daar vaak ophouden in het stof. Kleding moet men over het gehele oppervlak bespuiten bij het opbergen, zodat er een blauwig waas over ligt., dat later gemakkelijk weer weggeborsteld kan worden: 1 gram D.D.T. per vierkante meter. Er zijn speciale preparaten die niet vlekken in de handel. twee batterijen, van respectievelijk 1% en 22% volt voor gloeispanning en anode-spanning. De radiobuisjes wegen niet meer dan één gram. Middels een kleine oortelefoon kan men, zonder zijn omgeving te storen, het gewone program beluisteren. Een van de meest geraffineerde mogelijkheden ervan is, om bijvoorbeeld een interlandwedstrijd te zien en gelijktijdig te luisteren naar liet verslag hiervan van de radio reporter. De reikwijdte van het ontvanger- tje wordt door de fabrikanten aan gegeven als ruim honderd kilome ter. Slechts in bouwwerken met een ijzerconstructie beton bijvoor beeld functionneert het niet. Maar merkwaardig genoeg, werkt het wel weer in een stalen tram of trein, hoewel het geraas van de wie len op de rails natuurlijk geen idea le ontvangst verzekert. De afmetingen van het geheel in plastic gevatte toestelletje, waarop behalve een afstemknop zelfs nog een volumeregelaar zit, zijn 10 x 8 x2 cm. Het werkt uitsluitend op de mid dengolf, dus tussen 200 en 550 me ter. De enige kosten, die men er jaarlijks aan kan krijgen, zijn die van nieuwe batterijtjes. Zelfs bij een intensief gebruik, belopen die jaarlijkse kosten niet meer dan 5.-. Het grappige van dit miniatuur- ontvangertje is voorts, dat het geen ogenblik „warm" hoeft te lopen. Als men het aanzet, komt er direct ge luid uit, en zoals we beluisterden, een gaaf geluid. Het enige wat wij ons afvragen is, hoe de fiscus niet deze zakappa- raten aan zijn trek zal komen DRIELAMPS-ZAKRADIO Nederlandse vinding SCHADEVERGOEDING GEËIST Gouden medailles of gouden munten? (Speciale Correspondentie) Koning Ibn Saoed van Saoedi-Arabië, die men door de vele petroleum in zijn land tot een van de allerrijkste mannen ter wereld mag rekenen, heeft niettemin een eis tot schadevergoeding van rond 50 millioen gulden inge steld tegen een Zwitserse zakenman. De Zwitserste fabrikant heeft kort geleden 5000 gouden medailles doen slaan ten behoeve van pelgrims naar Mekka. Koning Saoed meent nu evenwel, dat het hier niet gaat om gouden medailles maar om gouden ponden, die tot de gangbare munten in Saoedi- Arabië moeten worden gerekend. Opdrachtgever van deze in Neu- renburg wonende zakenman was een deviezenhandelaar uit de Libanon. Via een handelsfirma uit_Lausanne was hij in contact gekomen met de Neurenburger fabriek. Daar kon men de opdracht niet zelf meer uit voeren. De directie stelde zich daar om in verbinding met de Zwitserse Munt. Daar weigerde men mede werking omdat men van oordeel was, dat de medailles gouden pon den waren van Saoedi-Arabië, met het jaartal 1370 van de Mohamme daanse tijdrekening. De Neurenbur- fer zakenman kreeg argwaan, maar ij werd gerustgesteld toen men hem uit Lausanne liet weten, dat volgens de Zwitserse wet de medail les niet als gouden munten werden beschouwd. Daarop is de opdracht uitgevoerd, waaraan de fabrikant ongeveer 15.000 heeft verdiend. Intussen is bekend geworden, dat het Saoedi-Arabische pond een waarde heeft van 40 rial, terwijl het goudgehalte^ van het jpond slechts 82 rial bedroeg. Libanese op- medailïe 8 rial hebben verdiend, of in totaal een bedrag van ongeveer 100.000. De Libanese deviezenhan delaar heeft doen weten, dat hij ter beschikking staat van de Zwitserse jnstitie.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5