Tijdens bezetting voor millioenen aan Nederlandse effecten verkocht Koningin bezocht de rijdende .Prinses Beatrix"-school ANTON RUYS, 63 JAAR OUD, IN AMSTERDAM OVERLEDEN ne: Een BOEK over DINSDAG 10 MEI 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 8 MET DE VIJAND GEHEULD Bankier R. liet verstek gaan voor Amsterdamse rechtbank Gisteren en vandaag dient voor de bijzondere strafkamer der Amster damse rechtbank bij verstek de zaak tegen de 54-jarige in Duitsland ge boren bankier O. R., die de rechtbank heeft laten weten, dat hij al 1 y2 jaar in het buitenland woont en dat hij wegens gezondheidsredenen het proces niet zal bijwonen. Gedurende de oorlogsjaren heeft hij voor millioenen gul dens aan Nederlandse en buitenlandse effecten in Nederland aangekocht en in het buitenland verkocht ten behoeve van het Duitse oorlogspotentieel. Deze zeer gecompliceerde zaak dateert reeds van enkele jaren na de bevrijding. Er is destijds een zeer omvangrijk vooronderzoek ingesteld vanwege het Bijzonder Gerechtshof, waaronder zaken als deze ressorteer den, doch toen de bijzondere gerechtshoven in 1949 werden opgeheven en de lopende zaken werden overgenomeen door de gewone rechtbanken was 'n nieuw onderzoek noodzakelijk, dat uiteraard weer geruime tijd in beslag nam. Toen de voorgeschreven termijn voor het vooronderzoek verstreken was, willigde de Hoge Raad een verzoek om verlenging van deze termijn, tenslotte in. Als getuige-deskundige nam giste ren de 44-jarige hoogleraar aan de rijksuniversiteit te Leiden, prof. mr. A. van Oven uit Groningen, voor de groene tafel op een stoel plaats om de rechtbank bij het verhoor van de andere getuigen van advies te dienen. Prof. van Oven heeft in deze bijzon dere strafzaak een lijvig rapport uit gebracht. Daarna werd de heer C. L. Buen- ting, inspecteur bij de Nederlandse middenstandsbank te Amsterdam, gehoord-. President mr. Plug stelde getuige vragen over de nationaliteit van ver dachte tijdens de oorlog en merkte op, dat er nooit een bewijs was ge vonden van de „Rückbürgerung" (het weer de Duitse nationaliteit aanne men) van verdachte. 'Wel heeft, ge tuige een Duits paspoort van de ban kier in beslag genomen. Daarop volgde het verhoor van de getuige-deskundige prof. van Oven. Volgens getuige-deskundige is ge bleken, dat verdachte bij alle trans acties een vrij aanzienlijke koers winst heeft gemaakt en ongeveer 8 procent provisie van de totaal-om zet heeft behouden. Het Nederlandse deviezen-instituut is volgens getuige voor de aandrang van de Duitse autoriteiten gezwicht. Mr. P. H. Jurgens uit Bloemendaal, vanaf 1945 2e beheerder van het ban kierskantoor van verdachte, ver scheen daarna voor het getuigenhek- je. Joods vermogen Door de handen van verdachte zijn tydens dè oorlog voor 3G millioen gulden aan Joodse fondsen gegaan, zegt deze getuige o.a. De totale om zet van verdachte's firma tussen '39 en 1945 heeft vele honderden milli oen guldens bedragen. „Het zijn enor me transacties geweest, die verdach te voor S.eyss Inquart en voor de Sï- cherheitspolizei heeft verricht", aldus getuige. Weer keerde prof. Van Oven voor het hekje terug. De president zette het onderbroken verhoor van deze getuige voort. Het belangrijkste punt van de dag vaarding, punt 6: de verkoop van de vele millioenen waard zijnde effec ten uit Nederlands-Joods bezit, dat op bevel van de Duitse bezetters bij Liro, Sarphatistraat, was ingeleverd. Nederlandse Consumenten bond telt 100.000 leden. Dat de Nederlandse Consumenten bond er zeer gunstig voor staat, blijkt uit het jaarverslag, dat op de twee de jaarvergadering, welke de bond nu sinds zijn oprichting heeft gehouden, werd uitgebracht. Het ledental is aanzienlijk gestegen en ligt nu boven de 100.000 en finan cieel staat de Bond er eveneens uitste kend voor. Er staan daarom vele ac tiviteiten op het programma voor dit jaar. Zo zullen de vergelijkingen van kwaliteiten van waren veelvuldiger worden verricht. Generaal. In „The New York Herald Tribune" vertelt Art Buchwald enke le grappen uit het nieuwe Israël, grappen waaruit het zo bijzondere Joodse gevoel voor humoi blijkt. Hier volgen er enkele: Een soldaat stond op wacht toen hij berispt werd door een juist passerende generaal omdat hij zijn schoenen niet gepoetst had. De volgende dag kwam de generaal weer voorbij maar de soldaat salu eerde niet. De generaal was stom verbaasd en vroeg hem waarom hij niet groette. De soldaat: „Ik dacht, dat U boos op me was Verzorging: Een immigrant uit Po len wandelde iedere dag naar het hos-- fitaal omdat hem gezegd was, dat in sraël de medische voorziening vrij en kosteloos was. Trouw werd hij on derzocht en goed bevonden. Twee da gen ontbrak hij, maar daarna kwam de Pool toch weer terug. „Waarom ben je weggebleven", vroeg de dok ter. „Wel, ik was ziek", zei de im migrant. Toppunt: Israëlische schoolkinderen hebben (volkomen terecht) de nei ging om over alles in hun land de loftrompet te steken. Een knaap van acht jaar leidde een vriendje rond in Tel Aviv. Hij gaf een ononderbroken opsomming van al de gebouwen, ho tels enz., welke waren gebouwd door zijn vader. Tenslotte kon zijn vriend je het niet meer aanhoren. Hrj vroeg hem: „Heb je ooit van de Dode Zee gehoord?" Natuurlijk zei zijn kame raad. „Nou, die werd gedood door mijn vader De opbrengst van die effecten werd bij verdachte's bank op een „Sam- mel-konto" geboekt zonder namen van de Joodse eigenaars. Op 6 Maart 1942 werd deze ver koop aan Liro verboden en in han den" gelegd van verdachte. „Tot die tijd vertoonde deze handel veel over eenkomst met een uitverkoop", zegt etuige. Hij had waardering voor ie financiële kundigheid van ver dachte, die nadien deze massale ver koop in veel betere banen had weten te leiden. Met voorbeelden toonde getuige aan, dat verdachte in Sept. 1952 de beurs in zoverre beheerste, dat hij in staat was winsten te maken voor zichzelf en anderen dooi de koers van aandelen Kon. Olie te laten zakken van 200 tot 160 binnen enkele weken tijds. Volgens de dagvaarding heeft ver dachte voor een waarde van ca. 20 millioen gulden aan certificaten van Amerikaanse aandelen en voor 12 millioen aan courante Nederlandse aandelen in Nederland doen verkopen. Onder punt 6b worden dan nog bui tenlandse fondsen voor een waarde liggende tussen 12 en ongeveer 20 millioen gulden genoemd, ook uit het depót Liro, dus ook Joods bezit, die door toedoen van verdachte in 1943 en 1944 naar Fankryk zijn verkocht. Verdachte's motieven Verdachte beweert niet, dat er van Duitse zijde druk op hem is uitge oefend. Hij zegt dat met de liquida tie van het Joodse bezit via ver koop ter beurze het Nederlandse be lang en zelfs dat der Joodse eige naars gediend was, omdat dan deze effecten tenminste in Nederland zou den blijven en na de oorlog terug gegeven konden worden. Daar staat echter tegenover, dat verdachte in andere gevallen weinig blijk heeft gegeven van dit streven door niet alleen Nederlandse, doch ook buitenlandse fondsen naar het buitenland te verkopen. De zaak zal vandaag worden voort gezet. Stakingen in Indonesië Zaterdag geëindigd Verkeer weer normaal De staking in de transport-, olie- en industrie-bedrijven, die Zaterdag ochtend vervoersmoeilijkheden op leverde, is in de loop van Zaterdag geëindigd. Overeenkomstig de bedoe lingen van de neutrale federatie van vakverenigingen, het „Kongres Boe- roeh Seloeroeh Indonesia" die de ac tie had opgezet als protest tegen wat zij beschouwt, 't in gebreke blijven van de Indonesische regering om het voortdurend stijgen van de kosten voor levensonderhoud tegen te gaan. Tegelijkertijd echter kondigde de KB SI aan, dat, indien voor haar eisen geen bevredigende oplossing wordt gevonden, zij later andermaal tot stakingsacties zal overgaan in verschillende golven. Het verkeer was tegen Zaferdagavond practisch weer normaal. Een luchtopname van het paleis „Schönbrunn" in Wenen, waar naar alle waarschijnlijkheid het Oostenrijk se Staatsverdrag zal worden gete kend. Op de voorgrond de hoofdin gang' en de grote paleistuin en achter het paleis is het prachtige park. DIRECTEUR ROTTERDAMSCHE TONEEL Jarenlange samenwerking met zijn broer, Cor Ruys In het Wilhelmina gasthuis te Am sterdam is in de nacht van Zondag op Maandag overleden Anton Ruys, di recteur van het Rotterdamse toneel. Hij bereikte de leeftijd van 63 jaar. Ruys werd op 16 Februari 1892 te Amsterdam geboren. Hij bezocht de H.B.S. aldaar en na zrjn eindexamen te hebben gedaan, kwam hij als 17- jarige jongen door bemiddeling van zijn Parijse peetoom in de wijnbouw in 't plaatsje Bourg St Andeol in het Rhönedal. Hier heeft hij toneelavon den georganiseerd. Zijn eerste rol speelde hij in de eenacter „1"Anglais tel qu'on parle". In 1913 maakte Anton Ruys zijn debuut bij „De Tooneelvereeniging" bij H. Heijermans, waar hij op 1 Januari 1914 een vast engagement kreeg. Zeven maanden later werd hij gemobiliseerd en tot 15 Augustus 1917 droeg hij de wapenrok. In die tijd was hij leider van „het militair to neel". Op 1 September '17 trad hij toe toe de Kon. ver. „Het Nederlandse Tooneel" dat aanvankelijk onder leiding stond van Ed. Verkade en later van W. Royaards. Vervolgens trad hij van 1921 tot 1923 bij Comedia op en in de jaren 1923 en '24 bjj het „Hollandsch Tooneel" onder leiding van Louis de Vries. Van 1926 tot 1936 werkte Anton Ruys met zijn broer Cor samen. In deze jaren maakte hij vijfmaal een tournee naar Indonesië. Vervolgens was hij van 1936 tot 1938 verbonden aan het A.B.C. cabaret en van 1938 tot 1939 !*et Van Kerckhoven aan „De Schakel", waarmede hij reeds in Indonesië was opgetreden. Op 1 September 1939 kreeg hij met zijn broer Cor de leiding van „Het Ruysensemble", dat na 1945 onder de naam „Het Vrije Toneel" optrad. Tot en met 31 Augustus 1954 vervulde hij de functie van directeur van „Het Vrije Toneel", waarna hij directeur werd van „Het Rotterdams Toneel". Enige van zijn rollen waren Tisby uit Shakespeare's Midzomernacht- droom, Lutz uit „Oud Heidelberg", Sally uit „De vier Mullers", Bruneau uit „De Appel", albafiorita uit „De herbergierster" van Goldoni. Valse beschuldiging van mr. Stoffels In proces te Djogja Wairisal, voormalig minister-presi dent van de R.M.S. die thans voor de krijgsraad van Indonesië te Djogja terecht staat, heeft verklaard, dat mr P. Stoffels, de verdediger van vier RMS-leiders een bedrag van 13.000 gulden heeft gebruikt van het copra- proces tussen de RMS en Nieuw-Gui- nea in 1952. De algemene vertegen woordiger van de R.M.S. in Neder land, dr Nikijuluw deelt mee, dat de ze beschuldiging, afgezien van andere duidelijke oogmerken, klaarblijkelijk vooral ten doel heeft gehad de per soon van de R.M.S.-raadsman in een voor de Zuidmolukse gemeenschap in Indonesië kwalijk daglicht te stellen. Wairisal, die destijds als minister president van de R.M.S. te Hollandia getuigd heeft, weet nl. dat in het ho norarium van de verdediging onder meer de hoge reiskosten per vliegtuig van Amsterdam-Biak-Hollandia vice versa waren begrepen. 9 De 83-jarige Edouard Herriot heeft Za terdag afstand gedaan van het voorzit terschap voor het leven van de Franse radicale partij. Zijn opvolger is Mendès- France. Vrouw volgde ambtenaar vier jaar lang in auto. De rechtbank te Amsterdam heeft een 41-jarige dame uit Amsterdam, die vier jaar lang in haar auto een ambtenaar van het Openbaar Minis terie, die iedere middag van het kan tongerecht naar huis liep, gevolgd was, veroordeeld tot de maximum straf, één maand hechtenis. De vrouw had de ambtenaar ge volgd, omdat ze vier jaar geleden tot een geldboete was veroordeeld we gens een aanrijding. Anderhalf jaar geleden was de dame voor dit volgen een voorwaardelijke straf met een proeftijd van een jaar opgelegd, die in Juni '54 was verstreken. Prompt daarna begon zij opnieuw de ambte naar „op bijzonder lastige, hinder lijke en ergerlijke wijze" te volgen. In zijn requisitoir had de officier haar een hysterische neurotica genoemd, die het gevoel heeft verongelijkt te zijn. Polen vierden nationale feestdag in Arnhem Circa 800 van de in ons land, West- Duitsland en België verblijvende Po len kwamen Zondag in Arnhem bij een voor hun jaarlijkse landdag ter gelegenheid van de Poolse nationale feestdag nl. de dag waarop in 1791 de Poolse republiek werd gesticht. Deze landdag stond in het teken van de reeds 10 jaar durende ballingschap van de van huis en haard verdreven Polen. JEUGD EN OUDERDOM IN AMERSFOORT H.M. werd luide toegejuicht in het Soesterkwartier Koningin Juliana en haar particuliere secretaresse, mevrouw Smïtt Avis, hebben gisteren een bezoek gebracht aan Amersfoort. H.M. inspecteer de de rijdende „Prinses Beatrixschool" voor kinderen van houders van ker- misinrichtingen en daarna bezocht zy het convent „Mariënhof", waar de rijksdienst voor oudheidkundig bodemonderzoek is gevestigd. In het Soesterkwartier in Amersfoort heeft men in een jmgevïng van groen en bloemen een woonwijk gebouwd, die zowel moderne flatgebouwen en gezinswoningen als kleine, gezellige huisjes voor bejaarde echtparen omvat. Koningin Juliana bezocht dit woonoord, waarna zy met haar secre taresse weer naar Paleis Soestdylt vertrok. De rijdende „Prinses Beatrixschool" staat op het ogenblik op de binnen plaats van het Amersfoortse' politie bureau. Commissaris G. Goorhuis kan er zo een vaderlijk oog op houden. Terwijl de kermis jengelt en raast le ren de kinderen rustig en zoet hun aap-noot-mies of als meer gevorder den de avonturen van Ot en Sien. In het huis op wielen van de familie Ladesteyn werd een uiteenzetting over het werk van de rijdende school ge geven, waarna de Koningin een praat je in het gezellige, frisse leslokaal ging houden. Alle kinderen hadden zo hun confidenties. Zo vertelde een der meisjes, dat zij nog vijf broertjes heeft, alle werkzaam bij de kop van Jut. Het koninklijke bezoek aan de Prinses Beatrixschool duurde onge veer drie kwartier. Daarna ging het van de jeugd naar de alleroudste ou derdom. Het volgend bezoek gold na- Ruim binnen de gestelde termijn van 20 dagen is men gereed gekomen met het storten van de zg. franki-palen voor de bouw van het Peulvruchten- centrum Zuid-West Nederland op het Middelburgse industrieterrein. De pa len kwamen zelfs binnen korter tijd in de grond, namelijk lJtJf in 15 dagen, hetgeen zeer snel mag heten. Onder tussen begon de aannemersfirma S. A. Versluijs uit Middelburg reeds met de eigenlijke bouw en op de voorgrond vóór de franlci-machinedie hier juist met de laatste paal bezig is ziet men reeds een deel van de beton nen funderingen voor dit achthoekige bouwwerk. Er wordt in dit tempo ge werkt, omdat liet in de bedoeling ligt 15 Augustus het centrum geheel vol tooid te hebben. (Foto: P.Z.C.) melijk het convent „Mariënhof", waar de rijksdienst voor oudheidkundig bodemonderzoek is gevestigd. Ongeschreven geschiedboek. In de directiekamer was dr. P. Gla- zema in de gelegenheid een uiteenzet ting te geven over het „lezen van deze dienst in het ongeschreven ge schiedboek van ons land". Dr. Gla- zema vertelde o.m. dat het stelsel matige onderzoek in 1908 met toe stemming van Koningin Wilhelmina op Het Loo bij Apeldoorn begonnen is. Het waren prof. Holwerda en daarna prof. Van Giffen, die dit on derzoek stelselmatig uitbreidden. Koningin Juliana bezichtigde een reeks vondsten van de dienst, onder andere de prachtige collectie siera den in goud, zilver en barnsteen als mede andere voorwerpen, die in het grafveld bij Rhenen zijn gevonden. Ook bezocht de Koningin het labora torium, waar de vondsten worden schoon gemaakt, gereconstrueerd geconserveerd. Na dit bezoek bruikte de Koningin in gezelschap van mevrouw Glazema en de echtgenote van burgemeester Molendijk de thee. Buurt stroomde uit. Koningin Juliana bezocht daarna een der fraaie, geriefelijke apartemen- ten van het echtpaar J. E. Fisscher. Vervolgens ging zij op bezoek bij het echtpaar W. van Apeldoorn, dat in een genoeglijk rijtje woningen voor bejaarden woont, met een bank en veel bloemen voor de deur Tenslotte bracht Koningin Juliana een bezoek aan een moderne eengezinswoning, waar de .familie Weenink, man, vrouw en drie kinderen, woont. De hele buurt stroomde als bij toverslag uit om de Koningin herhaaldelijk toe te juichen. De woonwijk in het Soesterkwar tier is een stedebouwkundig experi ment, dat tot in verre landen de aan dacht trekt. Men heeft de woningen zo geriefelijk mogelijk en toch een voudig ingericht, paste moderne ma terialen en vormen toe en zorgde vooral voor aesthetische groepering van de woningen, licht, lucht, groen en bloemen. Muurtjes, hekjes of schot jes kent men er niet. Lantarenpalen zijn gebannen en vervangen door re flectoren, die onder daklijsten e.d. ver borgen zitten. Het Wereldgebeuren Oliegeschil Olie is een uiterst belangrijke vloeistof, maar men heeft toch in Oostenrijk niet gedacht, dat de vaststelling van een vredes(staats) verdrag voor Oostenrijk moeilijkheden zou opleveren, omdat er enige olie spatjes op het papier lagen. Nu letterlijk lagen die oliespatjes er dan ook niet. maar wel figuurlijk. Toen bondskanselier Jufius Raab kort geleden juichend in het feesten de wenen terugkeerde, om daar te bevestigen, dat hij inderdaad met de Russen tot overeenstemming was ge komen voor wat betreft het herstel toen had hij een olie-overeenkomst in zijn zak. e Russen halen sinds jaar en dag olie uit de bodem van Oostenrijk. Tot 1937 produceerden in Oosten rijk de Shell (Engeland-Nederland) en de Vacuum Oil (Amerika) een arme tierige 37.000 ton olie per jaar. De Duitsers dwongen deze oliemaat schappijen hun aandelenbezit billijk te verkopen aan de Duitse staat en daar na werd de olieproductie uiterst in tensief aangevat. In 1945 viel deze Duitse olie-industrie als oorlogsbuit aan de Russen toe, die aanvankelijk zoveel mogelijk de Duitse machines enz. demonteerden. Later besloten ze de oliewinning in Oostenrijk weer op gang te brengen. Ze deden dat voor namelijk op nieuwe olieterreinen. In 1954 was het zó, dat van de vroegere geallieerde terreintjes maar 6 van de totale Oostenrijkse olie productie kwam, De beide „geallieerde" maatschap pijen moesten bovendien die olie nog leveren aan de door de Russen op gerichte olieonderneming. De olie werd overwegend geëxpor teerd naar Rusland. Het deel. dat in Oostenrijk bleef, werd gearaffineerd in zeven raffinaderijen, waarvan er vijf Russisch eigendom waren. Aanvankelijk was in het ontwerp- vredesverdrag voor Oostenrijk bepaald, dat Rusland een groot deel van de Oostenrijkse olie-industrie in eigendom zou behouden, maar Raab kwam te Moskou overeen, dat de Russen al hun bezit en al hun rechten zouden overdragen aan de Oostenrijkers, waartegenover Oos tenrijk gedurende tien jaren een mil lioen ruwe olie per jaar zou leveren als betaling. De Frankfurter Zeitung noemde de ze regeling voor Oostenrijk byzonder gunstig. De waarde van de Russische installaties kon op 1500 millioen dol lar becijferd worden en Oostenrijk zou daarvoor aan olie voor slechts 150 millioen dollar leveren. Wel zou er nogal wat nieuw kapi taal voor de Oostenrijkse olie-indus trie nodig zijn, maar dat leverde voor de Oostenrijkse regering geen bijzon dere moeilijkheden op. Geen moeilijkhedentotdat de ambassadeurs van de vier grote mogendheden te Wenen byeen- kwamen om de ondertekening van het vredes(staats)verdrag te bespreken. Het bleek, dat de Shell en de Va cuum Oil de rechten op alle Oosten rijkse olievelden terugeisten. Deze oliemaatschappijen hadden namelijk nooit de betaling aanvaard, welke des tijds de Nazi's wilden geven voor de Oostenrijkse olievelden. De olie-direc ties stelden zich toen reeds op het standpunt, dat de Nazi's een onwet tige daad begingen. Thans wensen zij de volledige con cessies terug, hetgeen betekent, dat ze niet alleen rechten laten gelden op hun oude olievelden, maar ook de nieuwe ontginningen opeisen, welke de Russen binnen de concessie-gebie den tot stand brachten. Bondskanselier Raab en zijn advi seurs delen dit standpunt niet. Zij hebben het plan de nieuwe (Russi sche) ontginningen ir een nationale Oostenrijkse oliemaatschappij onder te brengen en zij hebben zich daartoe reeds verplicht tegenover de Russen. Met deze netelige kwestie worstelen thans de ambassadeurs in Wenen. Maandag werden pogingen aange wend om tot een compromis te ko men Misschien wordt dat compromis vandaag hekenden dan zal waarschijnlijk blijken, dat Oostenrijk heel v/at minder reden heeft om te vreden te zijn over de olie-transactie met RuslandZo gaat dat meestal, wanneer men goederen verkoopt of koopt, die in feite aan een ander toe behoren. Schip mei oude munitie explodeerde bjj Formosa. Zeventig mensen werden gedood. In de haven van Kaosjioeng (Zuid- Formosa), is een schip met afge dankte munitie in de lucht gevlogen. Zeventig mensen kwamen als gevolg daarvan om het leven. Er zijn verder falryke gewonden. KASTELEN EN ADELLIJKE HUIZEN. In aansluiting op de reeds eerder verschenen twaalf delen van de se rie „De schoonheid van ons land" kwam het eerste deel der laatste reeks van zes uit. Deze levering ls getiteld „Kastelen en Adellijke hui zen" en werd ook weer door Con tact te Amsterdam uitgegeven. De tekst van deze werkelijk prachtig verzorgde uitgave is van prof. dr. E. H. ter Kuile, hoogleraar aan de Technische Hogeschool te Delft en de schat van foto's werd vervaar digd door Hans Sibbelee. De lezer en beschouwer krijgt een duidelijk beeld van de geschiedenis en de bouw van vele kastelen, burchten en adellijke huizen. Het boek laat ons tevens iets weten over hen, die eens deze oude gebou wen vervaardigden en bewoonden. Zelfs aan verscheidene reeds ver dwenen kastelen werd aandacht be steed. Het geheel is mede door de fraaie illustraties voor een ieder, die een open oog heeft voor de oude kunst in ons land, een waardevol bezit.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5