C Verslag van het Centraal Sociaal W erkgevers verbond j De koehandel met Polen heeft de bitterste gevolgen gehad DAGELIJKSE SCHUITVAART VAN DOMBURG NAAR MIDDELBURG WERK VAN PAVLOV WORDT DOOR RUSSEN VOORTGEZET VRIJDAG 29 APRIL 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 15 BIJ HET TIENJARIG BESTAAN Huidige loonpolitiek dient gewijzigd te worden Het verslag tweede halfjaar 1954 van het centraal sociaal werkgevers verbond is uitgegroeid tot een compleet jubileum-geschrift als gevolg van de verslaggeving over de periode 1945-1955 ter gelegenheid van het 10-ja- rig bestaan van het verbond. Voortaan zal het verbond zyn jaarverslag uitbrengen in het begin van het jaar. Ook de jaarvergaderingen zullen in het voorjaar worden gehouden. Aan het 10-jarig bestaan zal het bestuur aandacht wijden in een bijzondere vergadering, te houden volgende maand in het, centrum van de Twentse industrie. In het verslag treft men aan persoonlijk woord van de voorzitter van het verbond, mr F. A. H. de Graaff, gevolgd door persoonlijke bij dragen van de twee oud-voorzitters, mr D. U. Stikker en ir M. H. Damme. Het verslag behelst een overzicht van het verbonds-secretariaat over de ontwikkeling der belangrijkste pro blemen in het 10-jarig tijdvak. Alle voorzitters der aangesloten verenigin gen delen een en ander mede over de ontwikkeling op sociaal terrein in de onderscheidene bedrijfstakken. Loonpolitiek In het overzicht van de voornaam ste behandelde onderwerpen zegt het vei'slag over de loonpolitiek: resume rend menen wij te mogen stellen, dat het systeem van centrale loonbeheer- sing, zoals dit sedert de bevrijding van ons land is toegepast, getoond heeft onder de economische omstan digheden, die in deze jaren hebben gegolden, belangrijke voordelen te be zitten. Thans wordt echter dfe tijd aange broken geacht dat een overgang ge vonden moet worden naar een gewij zigd stelsel. Hieraan mogen niet meer kleven de bezwaren van het huidige systeem, die vooral gelegen zijn in de overheersende hoewel in de prac- tijk afgezwakte overheidsinvloed en het sterk centralistische karakter van het beleid. Een terugkeer tot de mate van vrij heid van vóór 1940 wordt niet ver langd, want aanvaardbaar wordt door het verbond geacht een stelsel, waar bij in het algemeen belang zekere be perkingen aan de vrijheid worden aangelegd ten einde op deze wijze een LEZERS SCHRIJVEN Een hazenkwestie Overlegt zag ik in de P.Z.C. dat ze ergens ine liefst 37 aezen gevangen a om op Schouwen en andere plekken uut te zetten. Zo iets is machtig mooi, me nie a je weet wat dat ze vo Walcher gedae, of liever gezeid, nie gedaan Drekt nae de rampe in '53 bin ze van 't oofdbestuur van de K.N. J.V. begonne om ulpe te vraegen op jachtgebied, en a gauw waezer ien- kele duzende guldens bieëen gebrocht. Ier op Walcher gieng dat anders. Me waere ook al ienkele aezen beloofd, me dae -wier geadviseerd dat dat nie noodig was. Zodoende ko je ier ien- kèle jaeren nie op aezen jaege. 't Ad vies berustte n.l. op dit: De boeren zaete a genoeg in de pit en aal dat vreemde werkvolk op Walcher was ook me gevaerlijk vo d'aezen en dek- kienge was ook totaal onvoldoende, enz. Noe vraeg ik m' af, oe is dat noe op Schouwen? Zitte de boeren dae me in de pit? En is 't er geen vreemd werkvolk daer? Diekkienge za d'r ook nog we nie weze. Dat ko'je in ale blaeren leze. Ik laete 't oordeel noe aan julder vrinden. Of dit ales billik is te vinden? As leden van de K.N. J.V. betaele me toch alemaele evenve. Me dit staet vast, vo ieder die 't wil ore. Het ouwe spreekwoord: „Gelieke monniken, gelieke kappen gaet ver- lore". B'ekerke. M. KLEINEPIER Schoolvoetbal in Zeeland Met enige verbazing las ik in de P.Z.C. van Woensdag j.l. onder de rubriek „Lezers schrijven" het stukje over Schoolvoetbal. Heeft de ze mijnheer-van-de-scheenbescher mer werkelijk gedacht, dat één van de leden van de Schoolvoetbalcom- missie zou gaan argumenteren te gen dergelijke „welwillende en op bouwende" critielc? Deze mijnheer heeft geen begrip van de moeilijkheden, welke deze commissie heeft met het organise ren van dergelijke tournooien op werkdagen. Nee, mijnheer, niet uw gal uit spuwen in de krant en U dan ver schuilen achter uw scheenbescher mer, maar handen uit de mouwen en daadwerkelijk meehelpen, zodat het de komende jaren voor de Com missie Schoolvoetbal, met een spon tane schare helpers een genoegen is, deze wedstrijden te organiseren. K. Mulder, Lid Schoolvoetbalcommissie district Zuid-Beveland. Bloemeniaan in Vlissingen Gaarne zou ik als bewoner van de Bloemeniaan te Vlissingen het onder staande stuk geplaatst willen zien. Momenteel zijn er mensen van de Gem. Vlissingen bezig de bocht Bloe meniaan, Leliënlaan en Crocuslaan, (de eerst zo nauwe bocht) te verrui men. Het gevaar voor botsingen, die ik als bewoner hoek Bloemeniaan Leliënlaan, vaak op het nippertje heb zien vermijden, is er grotendeels door opgelost, tenminste dat dacht ik, maar tot mijn grote ontsteltenis zag ik, dat op diezelfde gevaarlijke krui sing een aanplant wordt aangebracht, die volkomen het uitzicht belemmert. Deze bocht is minstens net zo gevaar lijk als voordien en ik acht ongeluk ken vooral door deze aanplant niet uitgesloten. J. GELIJK, Bloemeniaan 19, Vliss. economisch en sociaal verantwoorde loonvorming zoveel mogelijk gewaar borgd te zien. Sociale verzekeringen Inzake de sociale verzekeringen schenkt het verslag aandacht aan een tweetal principiële punten. Het eerste daarvan betreft de toenemende zorg ten aanzien van de ontwikkeling van het Nederlandse sociale, bescher mingsstelsel. De tot dusverre getrof fen 'en nog te treffen voorzieningen gaan zo ver dat er maar weinig eigen risico overblijft voor hen die in be scherming worden genomen. Hierin schuilt tweeërlei gevaar, t. w. de voortdurende toeneming van de bestedingsdwang gelegd op het inko men waardoor een te gering vrij be steedbaar inkomen overblijft en ver der de uitschakeling van de zelfver antwoordelijkheid. De mentaliteit om overal de collectiviteit te laten opko men voor de gevolgen van calamitei ten wordt steeds weer aangewakkerd. Bij de beoordeling van de sociale wenselijkheid van verdergaande per- fectionnering der sociale voorzienin- fen ware aandacht te schenken aan e noodzaak om niet tot inschrompe- ling maar tot verruiming van het vrij besteedbare deel van het inkomen te geraken alsmede ampel te overwegen in hoeverre de zelfverantwoordelijk heid in ons sociale beschermingsstel sel een grotere plaats kan worden toebedeeld. Kostenvraagstuk. De tweede algemene opmerking raakt het kostenvraagstuk. Het wil het verbond voorkomen dat de voortdu rende stijging van de totale som van de sociale lasten de vraag opwerpt in hoeverre het creëren van nieuwe of verbeterde voorzieningen aanleiding moet geven tot een nadere beoorde ling van de normen der reeds be staande sociale voorzieningen. Zo zou een stijging van de uitkerings-percen- tages voor Invaliden kunnen leiden tot de wenselijkheid om de schade loosstellingen bij arbeidsongeschikt heid wegens ziekte of ongeval een ze kere verlaging te doen ondergaan. Onopgelost is nog het probleem of men alle sociale lasten via de verze kering moet financieren of dat men meer dan tot dusverre deze kosten ten laste van de algemene middelen moet brengen via de belastingen. In het bijzonder geldt dit mede met het oog op de concurrentie-verhoudingen met het buitenland voor de kosten verbonden aan de kinderbijslagvoor zieningen en wellicht ook in de nabye toekomst voor de weduwe- en wezen- voorziening, aldus het verslag. Nederland derde nalie op scheepsbouwgebied. Blijkens door Lloyd's te Londen be kendgemaakte gegevens bedroeg de tonnage tier in Nederland in aanbouw zynde schepen einde Maart jl. 545.325 ton, of 15.646 ton meer dan einde December 1954. Na Engeland en Duitsland was Nederland op 31 Maart jl. de grootste scheepsbouwende natie. De over de gehele wereld, behalve de Sowjet-Unie, Polen en China, in aanbouw zijnde scheepsruimte be droeg einde Maart jl. 5.963.187 ton. Dit is 108.940 ton meer dan einde '54. Na Engeland. Duitsland. Nederland en Japan kwamen wat de grootte der in aanbouw zijnde scheepsruimte be treft Frankrijk (415.105 ton), Zwe- (406.545 ton), Italië (235.402 ton), Noorwegen (206.630 ton), Span je (170.292 ton), Denemarken (138.304 ton), de Verenigde Staten (113.760 ton) en België (103.368 ton). DE NOORDWEG IN DE 18e EEUW (SLOT) Marteldood van de heilige Laurentius bezorgde Sint Laurens zijn naam. Wij zijn nu bij de molen gekomen, w aarover wij in het vorig artikel het een en ander schreven. Aan de overzijde van de weg kan een voetpad ons naar het dorpje Sint Laurens brengen. Dit is feitelyk een straat met aan weerszijden enkele huizen. Wat verder leidt een smalle cassye weg ook naar het dorpje en dan verder naar het kasteel Popkensburg. Wjj blyven echter op de Noord weg en zien de torens van het kasteel boven het dichte geboomte uitsteken. Het grote gebouw, omringd door een gracht, werd van ouds bewoond door de ambachtsheren van Sint Laurens. Voor de hervorming gingen de bewoners van het ambacht naar het kerkje, dat gewijd was aan de heilige Laurentius, die op 10 Augustus 258 als martelaar des geloofs op een gloeiend rooster werd verbrand onder de Romeinse keizer Valerius. Ook het dorpje zelf werd naar hem genoemd. Het wapen der gemeente is een rooster, waardoor vlammen oplaaien ter herinnering aan de marteldood van Laurentius, thans duidelijk te zien in de voorgevel van het gemeentehuis. Door de Spaanse troebelen tijdens het beleg van Middelburg (15721574) werd het kerkje te Sint Laurens even als de meeste Walcherse kerken ver nield. Het aantal inwoners van het ambacht was te klein om aan opbouw van een nieuwe kerk te denken. Toen door B. J. DE MEIJ. kensburg nog in zijn volle glorie. Met Westhove, Ter Hooge en het kasteel het aantal ingezetenen was vermeer derd werd in 1610 een Hervormde ge meente gesticht. De kerkdiensten wer den gehouden in een schuur. In 1639 werd de eerste predikant ds P. van Essen beroepen en in 1645 werd de tegenwoordige kerk gebouwd. In de 18e eeuw was het kasteel Pop- te West-Souburg behoorde het tot de oudste kastelen van Walcheren. Een mooie laan leidt vanaf de straatweg recht naar de poort van het kasteel. Toen de laan verviel, bleef er een voetpad 'liggen, dat de oudere lezers nog gekend hebben. Thans ligt onge veer op dezelfde plaats de Kerklaan. De laatste eigenaar-bewoner van het kasteel was mr Jacob Ver- heve van Citters, overleden 17 Juli 1823, de verzamelaar van de bekende Zelandia Illustrata. Van 1839 tot 1842 is het nog be woond geweest door jhr mr W. C. J. de Jonge van Ellemeet, die het van de eigenaar, mr L. de Witte van Citters, huurde. Het" kasteel bleef daarna vele jaren onbewoond en kwam in verval, totdat het in 1863 voor afbraak werd verkocht. Het omringende bos werd gerooid en in bouw land herschapen. Een gelijkna mige hofstede is de enige her innering aan de vroegere heer lijkheid. Wij hebben echter te lang bij het dorp Sint Laurens en het kasteel Pop kensburg stil gestaan en wandelen dus verder. Na enige tijd zien wij de weg een weinig oplopen. Hier ligt de Geerheul. tamelijk hoog van steen op gebouwd, omdat de schuiten er onder door zouden kunnen varen, vooral als het water in de watergang wat hoog stond. Geverfde houten leunin gen moeten vanaf de weg ongelukken voorkomen. Zij waren tamelijk dik en daardoor komt het, dat men vroeger van een boerin, die dikke armen had, zei, dat zij armen had als heulposten. Dat dergelijke hoge heulen, waar onder door gevnren kon worden en die er op Walcheren velen waren, aan 't landschap veel bekoorlijks gaven, is te begrijpen. Wij denken b.v. aan de omgeving van Giethoorn, waar de bruggen van hout zijn, maar nog meer aan de steden Delft, Leiden en Am sterdam. Daar de meeste Walcherse wegen in de 18e eeuw vooral in de winter on berijdbaar waren, werd vaak met schuiten naar Middelburg gevaren. Op bijna elk dorp was er dan ook een z.g. schuitvlot. Ook was daar een vaste schuitvaarder, doorgaans schui- tenboer genoemd. Als wij op de hoge Geerheul een ogenblik stil staan, zien wij juist een schuit aankomen. Het is de markt schuit van Domburg naar Middelburg. Er zitten verscheidene personen in. Voor 15 cent konden zij op een ge- makkelijke wijze in de stad komen. Daar de schuit werd geboomd, waren ■zij wel wat lang onderweg. Onze voor ouders hadden echter niet zo'n haast als wij, zodat dat geen bezwaar W3S. Bij het naderen van een heul riep de schuitenboer tot zijn passagiers om begrijpelijke reden: Bukken. Ook was er een dagelijkse goederenschuïtvaart- dienst van Domburg op Middelburg, Wanneer de marktschuit gepas seerd is, gaan wij verder en betreden de grond van het ambacht Seroosker- ke. Er waren toen nog geen gemeen ten. Deze werden eerst na de omwen teling van 1795 gevormd, waarbij aan Het Nederlandse koningspaar en ko ning Gustaaf van Zweden heeft 'n be zoek gebracht aan 't waterloopkundig laboratorium te Delft. Onze foto toont van links naar rechts: „Aan de oever van de Rijn": Koningin Juliana, ir. H. J. Schoemakerir. E. W. Bijker, Prins Bernhard, Koning Gustaaf van Zweden en prof. ir. J. Th. Thijsse. de macht der ambachtsheren een ein de kwam. Spoedig zien wij aan onze linker hand een prachtige arduinstenen poort met een sierlijk ijzeren hek, toegang gevende tot de heerlijke buitenplaats 't Huis O.M., gesticht door Johannes de Knuyt, die in het midden der 17e eeuw burgemeester was van Middel burg. In ons eerste artikel schreven wij reeds, dat hij medegewerkt heeft om de Noordweg te doen bestraten. Als wij onder het hoog geboomte voorbij het hek wandelen, wordt de buitenplaats bewoond door mr Cor- nelis Godijn, burgemeester van Veere en bewindhebber der O.I.-compagnie. Op het eind der 18e eeuw is de bui tenplaats gesloopt en werd al het hout gewas er om heen gerooid. De poort zonder hek bleef ja renlang als laatste glimp van de vroegere grootheid staan, totdat zij in 1920 werd stuk gereden. Een weinig verder voortwande- lende zien wij voor ons een niet minder mooie poort van de bui tenplaats Noordhout. Op elk der twee poortmuren staat een mansbeeld met een half uitgeto gen zwaard, als wilden zij het bossage beschermen tegen schen derij. Een lange dreef door hoog houtge was leidt naar de buitenplaats, die dicht bij het dorp ligt. Waar de weg zich ombuigt naar Serooskerke, staat de prachtige koepel van Noordhout. Thans staat ongeveer op dezelfde plaats het café Veldzicht. Als wij het dorp naderen is de weg niet de minst aangename, daar wij vanaf de koepel tot bij het dorp bos hebben. De laatste bewoner van Noordhout was mr P. N. Schorer, Na zijn dood in 1869 werd alles gesloopt en meer dan 35 gemeten bos, toen be kend als Schorers bos, gerooid. Bij de kerk gekomen rusten wij uit in de oude dorpsherberg „De Linde boom". Daarna stappen wij op om onze wandeling naar Middelburg te aanvaarden. „VOORWAARDELIJKE REFLEX" Sowjets hechten grote waarde aan zijn theorieën (Speciale correspondentie). De grote Russische psycholoog Pavlov heeft in de wetenschap der psy chologie het begrip conditionele of voorwaardelijke reflex ingevoerd, waarmee een bepaalde actie van mens of dier op een toegediende prikkel bedoeld wordt. Een bekend voorbeeld hiervan is het volgende. Aan een hond wordt een stuk vlees voorgehouden en tegelijkertijd laat men een belletje klinken. Zodra de hond het vlees ruikt en ziet, gaat hij watertan den, dat wil zeggen, zyn speekselklieren komen sterk in actie. Herhaalt men dit een aantal malen, en laat men dan op een goede dag alléén het belletje klinken, zonder de hond het vlees voor te houden, dan zal hy niet temin sterk gaan watertanden. Dit nu is de z.g. voorwaardelijke reflex, een physiologische verrichting, welke zich uitsluitend voordoet na ontvangst van een bekende prikkel. In een hoofdartikel schryft de „Manchester Guardian" thans: „Men weet, dat de Russen grote waarde hechten aan Pavlov's leer der voor waardelijke reflexen. In het laatste nummer van het (Britse medische) tijdschrift „The Lancet" kan men een artikel vinden van twee Engelse art sen, Roscoe Clarke en dr. Leonard Crome. die kortgeleden Pavlov's la boratoria in Koltushi bij Leningrad hebben bezocht en iets hebben ge2 yan. het, experimentele werk, dat daar thans in aansluiting op Pavlov's ont dekkingen wordt verricht. Dit werk wordt groots aangepakt, en veel ervan is ongetwijfeld van fundamentele be tekenis, hoewel andere opvattingen, die uit dit werk resulteren, niet zo nieuw zijn. als de onderzoekers zelf wel denken. Er zijn laboratoria voor onderzoek van de voorwaardelijke reflex zowel bij dieren als bij mensen. Het is moge lijk gebleken, een zeer grote verschei denheid van voorwaardelijke reflexen te ontwikkelen en ze te koppelen aan de aangeboren onvoorwaardelijke re flexen; hieruit heeft men de conclu sie kunnen trekken, dat „geestelijke activiteit uitsluitend bestaat uit com. TEHERAN, YALTA EN POTSDAM Terugkeer naar Atlantic Charter kan uitkomst brengen In naam van Polen is in 1939 de Tweede Wereldoorlog begonnen. Enge land en Frankrijk hadden Duitsland de oorlog verklaard omdat de overval op Polen als onduldbaar werd beschouwd. Later deden dat ook de Verenig de Staten. Op 14 Augustus 1941 proclameerden de leiders van de Vrije Wereld, pre sident Roosevelt en premier Churcliill het Atlantic Charter waarin in acht punten de vredesdoeleinden werden omschreven: 1. geen gebiedsuitbreiding 2. geen grenswijziging dan met toestemming der volken 3. het recht der volken hun eigen regeringsvorm te kiezen 4. gelijke rechten voor allen op grondstoffen 5. samemverldng nopens verbetering van economische en sociale om standigheden. 6. een vrede, die de mensheid bevrydt van gebrek en angst 7. het vrije gebruik der oceanen 8. afschaffing van het gebruik van geweld en vermindering van bewape ning. Twee jaar later, toen de catastrophe van Duitsland reeds in het zicht was zwegen de leiders der Vrije Wereld niet alleen over het Atlantisch Hand vest, maar ze maakten er zelfs in breuk op. Op de conferentie van Tehe ran, welke eind November 1943 tussen Stahn, Churchill en Roosevelt werd gehouden en die de eerste grote vergissing betekende stemden Churchill en Roosevelt zonder hiui Poolse bondgenoot te raadplegen er in toe, dat de Oostelijke helft van Po len door Rusland zou worden ge annexeerd. Het recht der Russen op de buit, welke hun volgens het Rib- bentrop-Molotov-Pact van Augustus 1939 was gegeven, werd op die manier bevestigd en erkend. Dit geschiedde met flagrante schending van het At lantisch Handvest. Met goedvinden van de Verenigde Staten was de politiek van Engeland er op gericht om voor die koehandel Polen's goedkeuring te verkrijgen, hetgeen echter voor Polen politieke zelfmoord zou hebben betekend. In ruil daarvoor zou Polen beloften ont vangen van volledige onafhankelijk heid voor een deel van 't land en nieuw grondgebied in het Noorden en Wes ten ten koste van Duitsland. Maar dit was niet aanvaardbaar voor Polen, het land, dat in de oorlog de grootste offers had gebracht en dat zeker het volste recht had op volledige onafhan kelijkheid, zonder daarvoor de helft van zijn gebied aan Rusland te moeten afstaan. Yalta. Veertien maanden later, aan de vooravond van de grote militaire over winning, volgde Yalta. Stalin, die zowel een politiek als een militair succes had geboekt, ont ving in Yalta Churchill en Roosevelt voor een bijeenkomst, die voor altijd een zwarte bladzijde in het boek der wereldgeschiedenis zal blijven. De Grote Drie stelden de militaire plan nen op voor de definitieve nederlaag en de toekomst van Duitsland. Zij ga ven op 12 Februari 1945 een verkla ring over het bevrijde Europa uit, waarin in een passage, die betrekking had op Polen, o.a. wend gezegd: „Wij zijn naar de Krim-conferentie gegaan en wij besloten onze menings verschillen over Polen tot een oplos sing te brengen. Alle aspecten van het vraagstuk werden volledig besproken. Wij bevestigen opnieuw onze gemeen schappelijke wens, dat een sterk, vrij, onafhankelijk en democratisch Polen tot stand zal komen..." Churchill verkreeg de goedkeuring van het Lagerhuis voor zijn uiteen zetting van de Yalta-besluiten in een driedaags debat tegen eind Februari. Over Polen en het grondgebied, dat mede door zijn toedoen aan de Russen was afgestaan, zeide hij: „Niet dat ik voor geweld heb ge bukt". Hij sprak over de „gelukkige" dagen, die voor Polen in het verschiet lagen en vervolgde: „De indruk, die ik uit de Krim meenam, is deze, dat Maarschalk Stalin en de Sovjet-lei ders de wens koesteren in eervolle Dertig leden van het Parlement ga ven hun afkeuring te kennen door zich ervan te onthouden het besluit van Yalta te ondersteunen. President Roosevelt verklaarde in een plenaire zitting van het Congres, dat de Grote Drie „de meest hoopvolle overeenstemming hadden bereikt, die mogelijk was". De Poolse regering in Londen pro testeerde openlijk tegen dc verdeling van Polen. De indruk .welke het ae- coord van Yalta op de Polen maakte was verpletterend, want het kwam er op neer, dat de Oostelijke helft van Polen, een gebied dat meer dan zes honderd jaar nauw met Polen was verbonden, door Rusland zou worden geannexeerd. Het betekende tevens, dat de Poolse grondwet zou worden geschonden en de wettige Regering, welke de hele oorlog door met de Ge allieerden had samengewerkt, opzij zon worden gezet om plaats te maken plexe relaties tussen reflexen van de ene of andere soort". Er is echter nog meer; experimen ten bij muizen die worden voortge zet met andere dieren tonen naar men zegt aan, dat een dier, dat een bepaalde voorwaardelijke reflex heeft verworven, deze op zijn nageslacht kan overdragen, met dien verstande, dat niet de reflex zelf erfelijk is ge worden. maai- de capaciteit om haar te verwerven. Andere experimenten zijn weer gebaseerd op de mogelijk heid om het temperament van dieren te veranderen, speciaal van honden (Pavlov deed bijna al zijn proeven bij honden) De artsen gaven geen verslag van een bezoek aan het laboratorium voor onderzoekingen bij de mens, waai' men experimenteert op het gebied van slaap-therapie en maagzweren. Ook ligt het niet binnen het bestek van het artikel, om in te gaan op de in vloed van Pavlov's leer op gebieden, welke buiten het strikt medische val len op de opvoeding bijvoorbeeld of op de maatschappelijke organisatie in het algemeen. Toch zouden deze leerstellingen, in hun nog speculatieve vorm. wel eens ten grondslag kunnen liggen aan veel van de Russische ge dachten over menselijke wezens en hun relaties tot elkander. Pavlov zou daarmee een betekenis krijgen, welke ver uitgaat boven zijn alleen maar ra dicale theorieën", zegt de „Manches ter Guardian". len in de Russische invloedssfeer ge drongen; te Yalta werd een nieuwe verdeling van Polen uitgevoerd, ter wijl het recht op een onafhankelijk bestaan "werd ontzegd; te Potsdam tenslotte werden deze misdaden beves tigd en bezegeld. Waarom werd dit gedaan Waarom werd de trouwste der Bondgenoten opgeofferd? Welnu, het werd gedaan, om Rusland tevreden te stellen. Het werd gedaan, omdat Rusland verlang de dat Polen zou worden opgeofferd als prijs voor Ruslands verdere samen werking met het Westen. En nu tien jaar later zien we hoeveel er veranderd is, hoevele illu sies, welke het Westen zich omtrent Rusland vormde en helaas, on danks alles zich nog steeds vormt in rook zijn opgegaan. Het is natuurlijk waar, dat Rusland een ernstig vraagstuk vormt en dat men wel mag spreken van „Wereld probleem nummer 1". Maar dit „pro bleem" houdt in zijn ijzeren greep: Polen, .Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Bulgarije en Roemenië, plus de drie Baltische republieken Estland, Let land en Litauen, om maar niet eens te gewagen van min of meer kwestieuze volkeren, als de toch immers naar vrijheid hakende Oekraïr.ers en som mige Kaukasische republieken. Het doet er niet toe, of we hier een al dan niet werkelijke natie meer of minder noemen. We hebben ons nu be paald tot Polen. En wij moeten vast stellen, dat het door de eeuwen heen zijn plicht heeft vervuild als voorpost van de Latijnse cultuur. En dat Polen tengevolge van de schandaleuze con ferenties van Teheran. Yalta en Pots dam tot slavernij is vervallen met alle vreselijke excessen van dwangarbeid en geloofsvervolging. En de Vrije Wereld? De Vrije We reld kent thans geen vrede. Dit komt omdat vrijheid ondeelbaar is. want, of wel zij moet heersen in de gehele we reld of er is.geen vrijheid. Vrede dat heeft Yalta bewezen kan men niet kopen door ver loochening. De tien jaren die achter ons liggen zijn een periode van steeds meer op- gevoerde'bewapening, een periode die met de woorden „Koude Oorlog" nau welijks scherp genoeg wordt ge tekend. En nu na de publicatie van de Yalta-documenten mag er ^een twijfel meer aan bestaan, dat de Yaï- voor een psendo-regering van Rus- tageest moet worden gedood en de te- sische makelij. rugkeer tot het „Atlantic Charter" de Teheran. Yalta en Potsdam legden enige mogelijkheid is om een cata- de grondslagen voor een nieuw slaven- I strophe te voorkomen, dom van Polen. Te Teherai. werd Po- Zal de Vrije Wereld dit doen?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 15