C
Verslag van het Centraal Sociaal
W erkgevers verbond
j
De koehandel met Polen heeft
de bitterste gevolgen gehad
DAGELIJKSE SCHUITVAART VAN
DOMBURG NAAR MIDDELBURG
WERK VAN PAVLOV WORDT
DOOR RUSSEN VOORTGEZET
VRIJDAG 29 APRIL 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
15
BIJ HET TIENJARIG BESTAAN
Huidige loonpolitiek dient gewijzigd
te worden
Het verslag tweede halfjaar 1954 van het centraal sociaal werkgevers
verbond is uitgegroeid tot een compleet jubileum-geschrift als gevolg van
de verslaggeving over de periode 1945-1955 ter gelegenheid van het 10-ja-
rig bestaan van het verbond. Voortaan zal het verbond zyn jaarverslag
uitbrengen in het begin van het jaar. Ook de jaarvergaderingen zullen in
het voorjaar worden gehouden. Aan het 10-jarig bestaan zal het bestuur
aandacht wijden in een bijzondere vergadering, te houden volgende maand
in het, centrum van de Twentse industrie.
In het verslag treft men aan
persoonlijk woord van de voorzitter
van het verbond, mr F. A. H. de
Graaff, gevolgd door persoonlijke bij
dragen van de twee oud-voorzitters,
mr D. U. Stikker en ir M. H. Damme.
Het verslag behelst een overzicht van
het verbonds-secretariaat over de
ontwikkeling der belangrijkste pro
blemen in het 10-jarig tijdvak. Alle
voorzitters der aangesloten verenigin
gen delen een en ander mede over de
ontwikkeling op sociaal terrein in de
onderscheidene bedrijfstakken.
Loonpolitiek
In het overzicht van de voornaam
ste behandelde onderwerpen zegt het
vei'slag over de loonpolitiek: resume
rend menen wij te mogen stellen, dat
het systeem van centrale loonbeheer-
sing, zoals dit sedert de bevrijding
van ons land is toegepast, getoond
heeft onder de economische omstan
digheden, die in deze jaren hebben
gegolden, belangrijke voordelen te be
zitten.
Thans wordt echter dfe tijd aange
broken geacht dat een overgang ge
vonden moet worden naar een gewij
zigd stelsel. Hieraan mogen niet meer
kleven de bezwaren van het huidige
systeem, die vooral gelegen zijn in de
overheersende hoewel in de prac-
tijk afgezwakte overheidsinvloed
en het sterk centralistische karakter
van het beleid.
Een terugkeer tot de mate van vrij
heid van vóór 1940 wordt niet ver
langd, want aanvaardbaar wordt door
het verbond geacht een stelsel, waar
bij in het algemeen belang zekere be
perkingen aan de vrijheid worden
aangelegd ten einde op deze wijze een
LEZERS SCHRIJVEN
Een hazenkwestie
Overlegt zag ik in de P.Z.C. dat ze
ergens ine liefst 37 aezen gevangen a
om op Schouwen en andere plekken
uut te zetten. Zo iets is machtig
mooi, me nie a je weet wat dat ze vo
Walcher gedae, of liever gezeid, nie
gedaan Drekt nae de rampe in '53
bin ze van 't oofdbestuur van de K.N.
J.V. begonne om ulpe te vraegen op
jachtgebied, en a gauw waezer ien-
kele duzende guldens bieëen gebrocht.
Ier op Walcher gieng dat anders. Me
waere ook al ienkele aezen beloofd,
me dae -wier geadviseerd dat dat nie
noodig was. Zodoende ko je ier ien-
kèle jaeren nie op aezen jaege. 't Ad
vies berustte n.l. op dit: De boeren
zaete a genoeg in de pit en aal dat
vreemde werkvolk op Walcher was
ook me gevaerlijk vo d'aezen en dek-
kienge was ook totaal onvoldoende,
enz. Noe vraeg ik m' af, oe is dat noe
op Schouwen? Zitte de boeren dae
me in de pit? En is 't er geen vreemd
werkvolk daer? Diekkienge za d'r ook
nog we nie weze. Dat ko'je in ale
blaeren leze. Ik laete 't oordeel noe
aan julder vrinden. Of dit ales billik
is te vinden? As leden van de K.N.
J.V. betaele me toch alemaele evenve.
Me dit staet vast, vo ieder die 't wil
ore. Het ouwe spreekwoord: „Gelieke
monniken, gelieke kappen gaet ver-
lore".
B'ekerke. M. KLEINEPIER
Schoolvoetbal in Zeeland
Met enige verbazing las ik in de
P.Z.C. van Woensdag j.l. onder de
rubriek „Lezers schrijven" het
stukje over Schoolvoetbal. Heeft de
ze mijnheer-van-de-scheenbescher
mer werkelijk gedacht, dat één van
de leden van de Schoolvoetbalcom-
missie zou gaan argumenteren te
gen dergelijke „welwillende en op
bouwende" critielc?
Deze mijnheer heeft geen begrip
van de moeilijkheden, welke deze
commissie heeft met het organise
ren van dergelijke tournooien op
werkdagen.
Nee, mijnheer, niet uw gal uit
spuwen in de krant en U dan ver
schuilen achter uw scheenbescher
mer, maar handen uit de mouwen
en daadwerkelijk meehelpen, zodat
het de komende jaren voor de Com
missie Schoolvoetbal, met een spon
tane schare helpers een genoegen
is, deze wedstrijden te organiseren.
K. Mulder,
Lid Schoolvoetbalcommissie
district Zuid-Beveland.
Bloemeniaan in Vlissingen
Gaarne zou ik als bewoner van de
Bloemeniaan te Vlissingen het onder
staande stuk geplaatst willen zien.
Momenteel zijn er mensen van de
Gem. Vlissingen bezig de bocht Bloe
meniaan, Leliënlaan en Crocuslaan,
(de eerst zo nauwe bocht) te verrui
men. Het gevaar voor botsingen, die
ik als bewoner hoek Bloemeniaan
Leliënlaan, vaak op het nippertje heb
zien vermijden, is er grotendeels door
opgelost, tenminste dat dacht ik,
maar tot mijn grote ontsteltenis zag
ik, dat op diezelfde gevaarlijke krui
sing een aanplant wordt aangebracht,
die volkomen het uitzicht belemmert.
Deze bocht is minstens net zo gevaar
lijk als voordien en ik acht ongeluk
ken vooral door deze aanplant niet
uitgesloten.
J. GELIJK, Bloemeniaan 19, Vliss.
economisch en sociaal verantwoorde
loonvorming zoveel mogelijk gewaar
borgd te zien.
Sociale verzekeringen
Inzake de sociale verzekeringen
schenkt het verslag aandacht aan een
tweetal principiële punten. Het eerste
daarvan betreft de toenemende zorg
ten aanzien van de ontwikkeling van
het Nederlandse sociale, bescher
mingsstelsel. De tot dusverre getrof
fen 'en nog te treffen voorzieningen
gaan zo ver dat er maar weinig eigen
risico overblijft voor hen die in be
scherming worden genomen.
Hierin schuilt tweeërlei gevaar, t.
w. de voortdurende toeneming van de
bestedingsdwang gelegd op het inko
men waardoor een te gering vrij be
steedbaar inkomen overblijft en ver
der de uitschakeling van de zelfver
antwoordelijkheid. De mentaliteit om
overal de collectiviteit te laten opko
men voor de gevolgen van calamitei
ten wordt steeds weer aangewakkerd.
Bij de beoordeling van de sociale
wenselijkheid van verdergaande per-
fectionnering der sociale voorzienin-
fen ware aandacht te schenken aan
e noodzaak om niet tot inschrompe-
ling maar tot verruiming van het vrij
besteedbare deel van het inkomen te
geraken alsmede ampel te overwegen
in hoeverre de zelfverantwoordelijk
heid in ons sociale beschermingsstel
sel een grotere plaats kan worden
toebedeeld.
Kostenvraagstuk.
De tweede algemene opmerking raakt
het kostenvraagstuk. Het wil het
verbond voorkomen dat de voortdu
rende stijging van de totale som van
de sociale lasten de vraag opwerpt in
hoeverre het creëren van nieuwe of
verbeterde voorzieningen aanleiding
moet geven tot een nadere beoorde
ling van de normen der reeds be
staande sociale voorzieningen. Zo zou
een stijging van de uitkerings-percen-
tages voor Invaliden kunnen leiden
tot de wenselijkheid om de schade
loosstellingen bij arbeidsongeschikt
heid wegens ziekte of ongeval een ze
kere verlaging te doen ondergaan.
Onopgelost is nog het probleem of
men alle sociale lasten via de verze
kering moet financieren of dat men
meer dan tot dusverre deze kosten
ten laste van de algemene middelen
moet brengen via de belastingen. In
het bijzonder geldt dit mede met het
oog op de concurrentie-verhoudingen
met het buitenland voor de kosten
verbonden aan de kinderbijslagvoor
zieningen en wellicht ook in de nabye
toekomst voor de weduwe- en wezen-
voorziening, aldus het verslag.
Nederland derde nalie
op scheepsbouwgebied.
Blijkens door Lloyd's te Londen be
kendgemaakte gegevens bedroeg de
tonnage tier in Nederland in aanbouw
zynde schepen einde Maart jl. 545.325
ton, of 15.646 ton meer dan einde
December 1954. Na Engeland en
Duitsland was Nederland op 31 Maart
jl. de grootste scheepsbouwende natie.
De over de gehele wereld, behalve
de Sowjet-Unie, Polen en China, in
aanbouw zijnde scheepsruimte be
droeg einde Maart jl. 5.963.187 ton.
Dit is 108.940 ton meer dan einde '54.
Na Engeland. Duitsland. Nederland
en Japan kwamen wat de grootte der
in aanbouw zijnde scheepsruimte be
treft Frankrijk (415.105 ton), Zwe-
(406.545 ton), Italië (235.402
ton), Noorwegen (206.630 ton), Span
je (170.292 ton), Denemarken
(138.304 ton), de Verenigde Staten
(113.760 ton) en België (103.368 ton).
DE NOORDWEG IN DE 18e EEUW (SLOT)
Marteldood van de heilige Laurentius
bezorgde Sint Laurens zijn naam.
Wij zijn nu bij de molen gekomen, w aarover wij in het vorig artikel
het een en ander schreven. Aan de overzijde van de weg kan een voetpad
ons naar het dorpje Sint Laurens brengen. Dit is feitelyk een straat met
aan weerszijden enkele huizen. Wat verder leidt een smalle cassye weg
ook naar het dorpje en dan verder naar het kasteel Popkensburg. Wjj
blyven echter op de Noord weg en zien de torens van het kasteel boven
het dichte geboomte uitsteken. Het grote gebouw, omringd door een
gracht, werd van ouds bewoond door de ambachtsheren van Sint Laurens.
Voor de hervorming gingen de bewoners van het ambacht naar het kerkje,
dat gewijd was aan de heilige Laurentius, die op 10 Augustus 258 als
martelaar des geloofs op een gloeiend rooster werd verbrand onder de
Romeinse keizer Valerius. Ook het dorpje zelf werd naar hem genoemd.
Het wapen der gemeente is een rooster, waardoor vlammen oplaaien ter
herinnering aan de marteldood van Laurentius, thans duidelijk te zien
in de voorgevel van het gemeentehuis.
Door de Spaanse troebelen tijdens
het beleg van Middelburg (15721574)
werd het kerkje te Sint Laurens even
als de meeste Walcherse kerken ver
nield. Het aantal inwoners van het
ambacht was te klein om aan opbouw
van een nieuwe kerk te denken. Toen
door B. J. DE MEIJ.
kensburg nog in zijn volle glorie. Met
Westhove, Ter Hooge en het kasteel
het aantal ingezetenen was vermeer
derd werd in 1610 een Hervormde ge
meente gesticht. De kerkdiensten wer
den gehouden in een schuur. In 1639
werd de eerste predikant ds P. van
Essen beroepen en in 1645 werd de
tegenwoordige kerk gebouwd.
In de 18e eeuw was het kasteel Pop-
te West-Souburg behoorde het tot de
oudste kastelen van Walcheren. Een
mooie laan leidt vanaf de straatweg
recht naar de poort van het kasteel.
Toen de laan verviel, bleef er een
voetpad 'liggen, dat de oudere lezers
nog gekend hebben. Thans ligt onge
veer op dezelfde plaats de Kerklaan.
De laatste eigenaar-bewoner van
het kasteel was mr Jacob Ver-
heve van Citters, overleden 17
Juli 1823, de verzamelaar van
de bekende Zelandia Illustrata.
Van 1839 tot 1842 is het nog be
woond geweest door jhr mr W.
C. J. de Jonge van Ellemeet, die
het van de eigenaar, mr L. de
Witte van Citters, huurde. Het"
kasteel bleef daarna vele jaren
onbewoond en kwam in verval,
totdat het in 1863 voor afbraak
werd verkocht. Het omringende
bos werd gerooid en in bouw
land herschapen. Een gelijkna
mige hofstede is de enige her
innering aan de vroegere heer
lijkheid.
Wij hebben echter te lang bij het
dorp Sint Laurens en het kasteel Pop
kensburg stil gestaan en wandelen
dus verder. Na enige tijd zien wij de
weg een weinig oplopen. Hier ligt de
Geerheul. tamelijk hoog van steen op
gebouwd, omdat de schuiten er onder
door zouden kunnen varen, vooral
als het water in de watergang wat
hoog stond. Geverfde houten leunin
gen moeten vanaf de weg ongelukken
voorkomen. Zij waren tamelijk dik en
daardoor komt het, dat men vroeger
van een boerin, die dikke armen had,
zei, dat zij armen had als heulposten.
Dat dergelijke hoge heulen, waar
onder door gevnren kon worden en
die er op Walcheren velen waren, aan
't landschap veel bekoorlijks gaven, is
te begrijpen. Wij denken b.v. aan de
omgeving van Giethoorn, waar de
bruggen van hout zijn, maar nog meer
aan de steden Delft, Leiden en Am
sterdam.
Daar de meeste Walcherse wegen in
de 18e eeuw vooral in de winter on
berijdbaar waren, werd vaak met
schuiten naar Middelburg gevaren.
Op bijna elk dorp was er dan ook
een z.g. schuitvlot. Ook was daar een
vaste schuitvaarder, doorgaans schui-
tenboer genoemd.
Als wij op de hoge Geerheul een
ogenblik stil staan, zien wij juist een
schuit aankomen. Het is de markt
schuit van Domburg naar Middelburg.
Er zitten verscheidene personen in.
Voor 15 cent konden zij op een ge-
makkelijke wijze in de stad komen.
Daar de schuit werd geboomd, waren
■zij wel wat lang onderweg. Onze voor
ouders hadden echter niet zo'n haast
als wij, zodat dat geen bezwaar W3S.
Bij het naderen van een heul riep de
schuitenboer tot zijn passagiers om
begrijpelijke reden: Bukken. Ook was
er een dagelijkse goederenschuïtvaart-
dienst van Domburg op Middelburg,
Wanneer de marktschuit gepas
seerd is, gaan wij verder en betreden
de grond van het ambacht Seroosker-
ke. Er waren toen nog geen gemeen
ten. Deze werden eerst na de omwen
teling van 1795 gevormd, waarbij aan
Het Nederlandse koningspaar en ko
ning Gustaaf van Zweden heeft 'n be
zoek gebracht aan 't waterloopkundig
laboratorium te Delft. Onze foto
toont van links naar rechts: „Aan de
oever van de Rijn": Koningin Juliana,
ir. H. J. Schoemakerir. E. W. Bijker,
Prins Bernhard, Koning Gustaaf van
Zweden en prof. ir. J. Th. Thijsse.
de macht der ambachtsheren een ein
de kwam.
Spoedig zien wij aan onze linker
hand een prachtige arduinstenen poort
met een sierlijk ijzeren hek, toegang
gevende tot de heerlijke buitenplaats
't Huis O.M., gesticht door Johannes
de Knuyt, die in het midden der 17e
eeuw burgemeester was van Middel
burg. In ons eerste artikel schreven
wij reeds, dat hij medegewerkt heeft
om de Noordweg te doen bestraten.
Als wij onder het hoog geboomte
voorbij het hek wandelen, wordt de
buitenplaats bewoond door mr Cor-
nelis Godijn, burgemeester van Veere
en bewindhebber der O.I.-compagnie.
Op het eind der 18e eeuw is de bui
tenplaats gesloopt en werd al het hout
gewas er om heen gerooid.
De poort zonder hek bleef ja
renlang als laatste glimp van de
vroegere grootheid staan, totdat
zij in 1920 werd stuk gereden.
Een weinig verder voortwande-
lende zien wij voor ons een niet
minder mooie poort van de bui
tenplaats Noordhout. Op elk der
twee poortmuren staat een
mansbeeld met een half uitgeto
gen zwaard, als wilden zij het
bossage beschermen tegen schen
derij.
Een lange dreef door hoog houtge
was leidt naar de buitenplaats, die
dicht bij het dorp ligt. Waar de weg
zich ombuigt naar Serooskerke, staat
de prachtige koepel van Noordhout.
Thans staat ongeveer op dezelfde
plaats het café Veldzicht.
Als wij het dorp naderen is de weg
niet de minst aangename, daar wij
vanaf de koepel tot bij het dorp bos
hebben. De laatste bewoner van
Noordhout was mr P. N. Schorer, Na
zijn dood in 1869 werd alles gesloopt
en meer dan 35 gemeten bos, toen be
kend als Schorers bos, gerooid.
Bij de kerk gekomen rusten wij uit
in de oude dorpsherberg „De Linde
boom". Daarna stappen wij op om
onze wandeling naar Middelburg te
aanvaarden.
„VOORWAARDELIJKE REFLEX"
Sowjets hechten grote waarde
aan zijn theorieën
(Speciale correspondentie).
De grote Russische psycholoog Pavlov heeft in de wetenschap der psy
chologie het begrip conditionele of voorwaardelijke reflex ingevoerd,
waarmee een bepaalde actie van mens of dier op een toegediende prikkel
bedoeld wordt. Een bekend voorbeeld hiervan is het volgende. Aan een
hond wordt een stuk vlees voorgehouden en tegelijkertijd laat men een
belletje klinken. Zodra de hond het vlees ruikt en ziet, gaat hij watertan
den, dat wil zeggen, zyn speekselklieren komen sterk in actie. Herhaalt
men dit een aantal malen, en laat men dan op een goede dag alléén het
belletje klinken, zonder de hond het vlees voor te houden, dan zal hy niet
temin sterk gaan watertanden. Dit nu is de z.g. voorwaardelijke reflex, een
physiologische verrichting, welke zich uitsluitend voordoet na ontvangst
van een bekende prikkel.
In een hoofdartikel schryft de
„Manchester Guardian" thans: „Men
weet, dat de Russen grote waarde
hechten aan Pavlov's leer der voor
waardelijke reflexen. In het laatste
nummer van het (Britse medische)
tijdschrift „The Lancet" kan men een
artikel vinden van twee Engelse art
sen, Roscoe Clarke en dr. Leonard
Crome. die kortgeleden Pavlov's la
boratoria in Koltushi bij Leningrad
hebben bezocht en iets hebben ge2
yan. het, experimentele werk, dat daar
thans in aansluiting op Pavlov's ont
dekkingen wordt verricht. Dit werk
wordt groots aangepakt, en veel ervan
is ongetwijfeld van fundamentele be
tekenis, hoewel andere opvattingen,
die uit dit werk resulteren, niet zo
nieuw zijn. als de onderzoekers zelf
wel denken.
Er zijn laboratoria voor onderzoek
van de voorwaardelijke reflex zowel
bij dieren als bij mensen. Het is moge
lijk gebleken, een zeer grote verschei
denheid van voorwaardelijke reflexen
te ontwikkelen en ze te koppelen aan
de aangeboren onvoorwaardelijke re
flexen; hieruit heeft men de conclu
sie kunnen trekken, dat „geestelijke
activiteit uitsluitend bestaat uit com.
TEHERAN, YALTA EN POTSDAM
Terugkeer naar Atlantic Charter
kan uitkomst brengen
In naam van Polen is in 1939 de Tweede Wereldoorlog begonnen. Enge
land en Frankrijk hadden Duitsland de oorlog verklaard omdat de overval
op Polen als onduldbaar werd beschouwd. Later deden dat ook de Verenig
de Staten.
Op 14 Augustus 1941 proclameerden de leiders van de Vrije Wereld, pre
sident Roosevelt en premier Churcliill het Atlantic Charter waarin in acht
punten de vredesdoeleinden werden omschreven:
1. geen gebiedsuitbreiding
2. geen grenswijziging dan met toestemming der volken
3. het recht der volken hun eigen regeringsvorm te kiezen
4. gelijke rechten voor allen op grondstoffen
5. samemverldng nopens verbetering van economische en sociale om
standigheden.
6. een vrede, die de mensheid bevrydt van gebrek en angst
7. het vrije gebruik der oceanen
8. afschaffing van het gebruik van geweld en vermindering van bewape
ning.
Twee jaar later, toen de catastrophe
van Duitsland reeds in het zicht was
zwegen de leiders der Vrije Wereld
niet alleen over het Atlantisch Hand
vest, maar ze maakten er zelfs in
breuk op. Op de conferentie van Tehe
ran, welke eind November 1943 tussen
Stahn, Churchill en Roosevelt werd
gehouden en die de eerste grote
vergissing betekende stemden
Churchill en Roosevelt zonder hiui
Poolse bondgenoot te raadplegen er
in toe, dat de Oostelijke helft van Po
len door Rusland zou worden ge
annexeerd. Het recht der Russen op
de buit, welke hun volgens het Rib-
bentrop-Molotov-Pact van Augustus
1939 was gegeven, werd op die manier
bevestigd en erkend. Dit geschiedde
met flagrante schending van het At
lantisch Handvest.
Met goedvinden van de Verenigde
Staten was de politiek van Engeland
er op gericht om voor die koehandel
Polen's goedkeuring te verkrijgen,
hetgeen echter voor Polen politieke
zelfmoord zou hebben betekend. In
ruil daarvoor zou Polen beloften ont
vangen van volledige onafhankelijk
heid voor een deel van 't land en nieuw
grondgebied in het Noorden en Wes
ten ten koste van Duitsland. Maar dit
was niet aanvaardbaar voor Polen,
het land, dat in de oorlog de grootste
offers had gebracht en dat zeker het
volste recht had op volledige onafhan
kelijkheid, zonder daarvoor de helft
van zijn gebied aan Rusland te moeten
afstaan.
Yalta.
Veertien maanden later, aan de
vooravond van de grote militaire over
winning, volgde Yalta.
Stalin, die zowel een politiek als
een militair succes had geboekt, ont
ving in Yalta Churchill en Roosevelt
voor een bijeenkomst, die voor altijd
een zwarte bladzijde in het boek der
wereldgeschiedenis zal blijven. De
Grote Drie stelden de militaire plan
nen op voor de definitieve nederlaag
en de toekomst van Duitsland. Zij ga
ven op 12 Februari 1945 een verkla
ring over het bevrijde Europa uit,
waarin in een passage, die betrekking
had op Polen, o.a. wend gezegd:
„Wij zijn naar de Krim-conferentie
gegaan en wij besloten onze menings
verschillen over Polen tot een oplos
sing te brengen. Alle aspecten van het
vraagstuk werden volledig besproken.
Wij bevestigen opnieuw onze gemeen
schappelijke wens, dat een sterk, vrij,
onafhankelijk en democratisch Polen
tot stand zal komen..."
Churchill verkreeg de goedkeuring
van het Lagerhuis voor zijn uiteen
zetting van de Yalta-besluiten in een
driedaags debat tegen eind Februari.
Over Polen en het grondgebied, dat
mede door zijn toedoen aan de Russen
was afgestaan, zeide hij:
„Niet dat ik voor geweld heb ge
bukt". Hij sprak over de „gelukkige"
dagen, die voor Polen in het verschiet
lagen en vervolgde: „De indruk, die ik
uit de Krim meenam, is deze, dat
Maarschalk Stalin en de Sovjet-lei
ders de wens koesteren in eervolle
Dertig leden van het Parlement ga
ven hun afkeuring te kennen door zich
ervan te onthouden het besluit van
Yalta te ondersteunen.
President Roosevelt verklaarde in
een plenaire zitting van het Congres,
dat de Grote Drie „de meest hoopvolle
overeenstemming hadden bereikt, die
mogelijk was".
De Poolse regering in Londen pro
testeerde openlijk tegen dc verdeling
van Polen. De indruk .welke het ae-
coord van Yalta op de Polen maakte
was verpletterend, want het kwam er
op neer, dat de Oostelijke helft van
Polen, een gebied dat meer dan zes
honderd jaar nauw met Polen was
verbonden, door Rusland zou worden
geannexeerd. Het betekende tevens,
dat de Poolse grondwet zou worden
geschonden en de wettige Regering,
welke de hele oorlog door met de Ge
allieerden had samengewerkt, opzij
zon worden gezet om plaats te maken
plexe relaties tussen reflexen van de
ene of andere soort".
Er is echter nog meer; experimen
ten bij muizen die worden voortge
zet met andere dieren tonen naar
men zegt aan, dat een dier, dat een
bepaalde voorwaardelijke reflex heeft
verworven, deze op zijn nageslacht
kan overdragen, met dien verstande,
dat niet de reflex zelf erfelijk is ge
worden. maai- de capaciteit om haar
te verwerven. Andere experimenten
zijn weer gebaseerd op de mogelijk
heid om het temperament van dieren
te veranderen, speciaal van honden
(Pavlov deed bijna al zijn proeven bij
honden)
De artsen gaven geen verslag van
een bezoek aan het laboratorium voor
onderzoekingen bij de mens, waai' men
experimenteert op het gebied van
slaap-therapie en maagzweren. Ook
ligt het niet binnen het bestek van
het artikel, om in te gaan op de in
vloed van Pavlov's leer op gebieden,
welke buiten het strikt medische val
len op de opvoeding bijvoorbeeld
of op de maatschappelijke organisatie
in het algemeen. Toch zouden deze
leerstellingen, in hun nog speculatieve
vorm. wel eens ten grondslag kunnen
liggen aan veel van de Russische ge
dachten over menselijke wezens en
hun relaties tot elkander. Pavlov zou
daarmee een betekenis krijgen, welke
ver uitgaat boven zijn alleen maar ra
dicale theorieën", zegt de „Manches
ter Guardian".
len in de Russische invloedssfeer ge
drongen; te Yalta werd een nieuwe
verdeling van Polen uitgevoerd, ter
wijl het recht op een onafhankelijk
bestaan "werd ontzegd; te Potsdam
tenslotte werden deze misdaden beves
tigd en bezegeld.
Waarom werd dit gedaan Waarom
werd de trouwste der Bondgenoten
opgeofferd? Welnu, het werd gedaan,
om Rusland tevreden te stellen. Het
werd gedaan, omdat Rusland verlang
de dat Polen zou worden opgeofferd
als prijs voor Ruslands verdere samen
werking met het Westen.
En nu tien jaar later zien we
hoeveel er veranderd is, hoevele illu
sies, welke het Westen zich omtrent
Rusland vormde en helaas, on
danks alles zich nog steeds vormt
in rook zijn opgegaan.
Het is natuurlijk waar, dat Rusland
een ernstig vraagstuk vormt en dat
men wel mag spreken van „Wereld
probleem nummer 1". Maar dit „pro
bleem" houdt in zijn ijzeren greep:
Polen, .Tsjecho-Slowakije, Hongarije,
Bulgarije en Roemenië, plus de drie
Baltische republieken Estland, Let
land en Litauen, om maar niet eens te
gewagen van min of meer kwestieuze
volkeren, als de toch immers naar
vrijheid hakende Oekraïr.ers en som
mige Kaukasische republieken.
Het doet er niet toe, of we hier een
al dan niet werkelijke natie meer of
minder noemen. We hebben ons nu be
paald tot Polen. En wij moeten vast
stellen, dat het door de eeuwen heen
zijn plicht heeft vervuild als voorpost
van de Latijnse cultuur. En dat Polen
tengevolge van de schandaleuze con
ferenties van Teheran. Yalta en Pots
dam tot slavernij is vervallen met alle
vreselijke excessen van dwangarbeid
en geloofsvervolging.
En de Vrije Wereld? De Vrije We
reld kent thans geen vrede. Dit komt
omdat vrijheid ondeelbaar is. want, of
wel zij moet heersen in de gehele we
reld of er is.geen vrijheid.
Vrede dat heeft Yalta bewezen
kan men niet kopen door ver
loochening.
De tien jaren die achter ons liggen
zijn een periode van steeds meer op-
gevoerde'bewapening, een periode die
met de woorden „Koude Oorlog" nau
welijks scherp genoeg wordt ge
tekend.
En nu na de publicatie van de
Yalta-documenten mag er ^een
twijfel meer aan bestaan, dat de Yaï-
voor een psendo-regering van Rus- tageest moet worden gedood en de te-
sische makelij. rugkeer tot het „Atlantic Charter" de
Teheran. Yalta en Potsdam legden enige mogelijkheid is om een cata-
de grondslagen voor een nieuw slaven- I strophe te voorkomen,
dom van Polen. Te Teherai. werd Po- Zal de Vrije Wereld dit doen?