Nationaal bakkerscomité bood
Zweeds Koningspaar geschenk aan
Eilandenwereld van
thans in rep en roer
Far-
oer is
FINLAND KENT EEN GROOT
VROUWENOVERSCHOT
MINISTER ZIJLSTRA OVER
HET MIDDENSTANDSBELEID
DONDERDAG 28 APRIL. 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
IN DE TROONZAAL VAN HET PALEIS.
Herinnering aan de tijd, toen
Nederland Zweeds brood kreeg
Alsof het hun dagelijks werk was geschenken aan vorstelijke personen
aan te bieden, zo rustig stonden gisteren omstreeks kwart over negen de
twee 14-jarige bakkersleerlingen Jan Raadskelders en Pietje Meylink voor
aan in de troonzaal van het koninklijk paleis, die verder gevuld was met
leden van het nationale bakkerscomité.
Voor de jongens, die in bakkerstenue gestoken waren compleet met witte
muts, stond op een hoog rond tafeltje, bedekt door een wit-rood geruite
theedoek, het aan te bieden kunstvoorwerp.
Toen kwam het moment dat de vor.
stelijke personen werden aangekon
digd en daar traden binnen Koningin
Louise van Zweden, gekleed in een
parelgrijze zijden japon, een zilvervos
om haar schouders, zwarte hand
schoenen, zwarte schoenen, en een
zwart met bloemen getooid hoedje op
het hoofd. Koningin Juliana in een pe-
trolkleurige zijden japon, bruine bont
stola en lichtblauw hoedje. Koning
Gustaaf en Prins Bernhard droegen
generaalsuniformen.
De heer C. J. Ulrich, voorzitter van
't nationaal bakkerscomité, werd aan
beide vorstenparen voorgesteld.
De heer Ulrich richtte een adres
tot de Koning der Zweden. Hij her
innerde er aan, dat ongeveer 10 jaar
geleden in de kleine Nederlandse ha
ven van Delfzijl enkele Zweedse sche
pen met Rode Kruis-meel arriveerden.
Wat de aankomst van deze bloem,
edelmoedige gave van uw land, voor
hongerend Nederland betekende, laat
zich niet beschrijven.
Wij bakkers, die het voorrecht had
den deze bloem te mogen verwerken
tot een vooroorlogsbrood, aan welks
bestaan bijna niemand meer kon ge
loven, en die dit brood aan de Neder
landse huisvrouw mochten verstrek-
Aan boord van de Oranjewerden
Dinsdag aan de hand van een kaart
van het Amsterdamse havengebied
door burgemeester d'Ailly verschei
dene markante punten in de haven
aan dé koninklijke gasten
aangewezen.
ken, beseffen wellicht beter dan wie
ook de werkelijke waarde van deze
gave.
Uit naam van de ruim 13.000 Ne
derlandse bakkers en van de 25.000
werkers in onze bedrijfstak bood de
heer Ulrich een geschenk aan, waar
in getracht is uiting te geven aan het
geen Nederland bezielde, toen het
Zweedse brood als manna uit de he
mel in diepste nood verlichting kwam
brengen.
Geschenk
Twee bakkersleerlingen, Jan Raads
kelders en Pietje Meylink, beiden 14
jaar oud, kwamen naar voren om het
geschenk aan te bieden. Dit bestaat
uit een kunstvoorwerp van helder
kristal, ontworpen door A. D. Copier,
met als inscriptie zilveren letters
op coromandel „geef ons heden ons
dagelijks brood".
Zichtbaar getroffen nam het Zweed
se vorstenpaar dit schone geschenk in
ontvangst.
Bloemenhulde
Een grote mand met bloemen werd
daarna de zaal binnengedragen, ge
volgd door drie ex-politieke gevange
nen, die in het concentratiekamp Ra-
vensbriick gevangenen van de Duit
sers zijn geweest. Zij kwamen een
huldeblyk aanbieden als dank voor de
hulp van Zweden. De colonne Berna-
dotte heeft destijds de vrouwen van
Ravensbrück afgevoerd en een aantal
zieken onder haar zijn in Zweden ver
pleegd. Het waren de dames mevr. H.
A. Schoonderbeek-Groothans uif Am
sterdam, mevr. E. B. Liemburg-Van
Egteren uit Enschede en mevr. M.
van der Sman uit Den Haag.
Ook met haar onderhield het
Zweedse koningspaar zich enige tijd
op harteiyke wyze. Dan zag men de
lange Zweedse monarch zoekend
rondkijken en, hetgeen hy zocht ken
nelijk gevonden hebbend, resoluut op
zijn doel afstappen. „Ik wil de twee
jongens nog even zien", zei hij, zich
een weg door de aanwezigen banend
en hy gaf de twee verraste bakkertjes
die zich reeds bescheiden in een hoek
je van de zaal hadden teruggetrok
ken, ieder een hand.
Onderwijzersstaking
in Italië.
In Italië zijn Woensdag ongeveer
50.000 onderwijzers van middelbare
scholen in staking gegaan ter onder
steuning van hun eis dezelfde toela
gen te verkrijgen als ander rijksper
soneel. De regering heeft verklaard
een jaar de tijd te hebben om de
kwestie van toelagen voor onderwij
zers op basis van een kort geleden
aangenomen wét uit te werken, doch
de onderwijzers wensen de kwestie nu
beslist te zien.
Intussen is ook het personeel van
de semi-rykskantoren voor sociale za
ken in Rome, Venetië en op Sicilië in
staking gegaan. De arbeiders in de
werkplaatsen van de staatsspoorwe
gen hebben het werk voor een dag
neergelegd, maar de treinen rijden
normaal.
Antillen bieden Koningin
een geschenk aan.
Op Aruba wordt beeld onthuld
Wanneer Koningin Juliana in Octo
ber in gezelschap van de Prirs, een
officieel bezoek aan de twee rijksde
len in Amerika zal brengen, zal haar
te Willemstad op Curasao een natio
naal geschenk van de Nederlandse
Antillen worden aangeboden. De Ko
ningin heeft de wens te kennen gege
ven, dat het fonds dat men bijeen wil
brengen, een bestemming zal krijgen
op de Antillen zelf en wel een sociale
bestemming.
Op Aruba zal de Koningin een drie
nieter hoog marmeren beeld, voorstel
lende Prinses Wilhelm ina, onthullen.
Het beeld is vervaardigd door prof.
Arnoldo Lualdi. Het park rond het
beeld dat aan de boulevard in Oranje
stad langs de zeekant komt, zal de
naam Wilhelminapark dragen.
Koersstijging in Wallstreet
Dinsdag zijn de koersen op de
New Yorkse effectenbeurs de gehele
dag gestegen. Staalfondsen hadden
daarbij de leiding. De aankopen van
deze fondsen waren voor een groot
deel gebaseerd op de verwachting,
dat de staalproductie deze week een
hoogtepunt zal bereiken.
700.000 telefoon
aansluitingen
-7nynn?c?tend zal in Peize (Dr.) de
700.000ste telefoonaansluiting in Ne
derland tot stand komen. Deze aan
sluiting zal met enige plechtigheid
geschieden. Ter gelegenheid hiervan
wordt een bijeenkomst gehouden ten
gemeentehuize, waarbij o.a. aanwe
zig zal zijn de hoofddirecteur teleara-
ile en telefonie, prof. ir. G. H. Bast.1
AL SINDS EEUWEN ZO
Werk in beroepen als
kapper, typograaf en
bouwarbeider.
(Bijzondere correspondentie)
Het is bekend, dat er in Finland
sinds eeuwen een overschot aan
vrouwen bestaat en dat dientenge
volge de vrouw daar in een aantal
beroepen is doorgedrongen, waarin
ze in de meeste landen niet werk
zaam is. Zo is het in Finland volko
men vanzelfsprekend vrouwen als
arbeider, metselaar, timmerman bij
het bouwen van huizen werkzaam
te zien.
In dit verband is het interessant
te vernemen, dat ruim 52 procent
van alle Finse vrouwen boven de
14 jaar een beroep uitoefent. Dat
is zeer veel meer dan zelfs in de
twee landen het geval is, waar op
grond van de moderne ontwikkeling
het aandeel der vrouwen in de be
roepen hoog is, namelijk in Zweden
en de V.S.
Van de vrouwen tussen de 20 en
34 jaar oefent in Finland zelfs 69
procent een beroep uit, van de da
mes tussen 35 en 54 jaar 60 pro
cent. Bijna 5 procent van de vrou
wen, die ouder zijn dan 65 jaar,
werkt nog in een beroep.
Finlands vrouwen en meisjes vor
men met deze imponerende cijfers
in de steden 45,2 procent, op het
platteland 40,7 procent van de to
tale arbeidskracht van het land. Het
land zou economisch niet kunnen
bestaan als de vrouwen niet zo'n
groot aandeel hadden aan de na
tionale productie.
Er is een aantal beroepen in Fin
land, die volgens de traditie bijna
uitsluitend door vrouwen worden
bekleed. Dat is vooral het beroep
van kellner, waarin voor 96,3 pro
cent vrouwen en slechts 3,7 procent
mannen werkzaam zijn. Dat is ver
der het kappersberoep, waarin van
de 100 kappers 93 vrouwen zijn.
Ook als herenkappers, waarbij ge
zegd moet worden, dat de Finse
vrouwen het scheren en haarknip
pen uitstekend beoefenen. Als spin
nerij- en weverijarbeiders en arbei
ders in de confectieindustrie zijn
bijna voor '90 procent rouwen
werkzaam; als kassierster, telefo
niste, correspondente, boekhoudster
of typiste tussen de 80 en 90 pro
cent.
Van de 100 tandartsen in Fin
land zijn er meer dan 77 van het
vrouwelijke geslacht, van de 100
onderwijzers ruim 72, van de 100
apotheek-provisoren en pharmaceu-
ten 85. In de industrie en het hand
werk, ook in het bouwvak is onge
veer een van de drie arbeiders een
vrouw en 36 procent van de Finse
typographen is van het vrouwelijke
geslacht. Zelfs in de mijnen en
steengroeven werken nog ongeveer
6 procent vrouwen.
Ongeveer 40 procent van deze
vrouwen is getrouwd, 15 prócent is
weduwe, 45 procent ongetrouwd.
De Finse vrouw heeft het uitste
kend klaargespeeld ondanks de
hardheid en de dwang van het be
roep geheel vrouw te blijven.
GEVAAR VAN HOOGCONJUNCTUUR
Tweede industriële revolutie op til
Op het in Den Haag gehouden congres van de Christelijke Middenstands
bond heeft de minister van economische zaken, prof. dr. J. Zijlstra, een
schets gegeven van het algemeen economisch beleid, waartegen men het
middenstandsbeleid moet zien. Thans verkeren wij in een periode van hoog
conjunctuur, van gestegen welvaart. Maar men moet er rekening mee hou
den, dat ons land bijzonder kwetsbaar is. Er is naar de mening van de mi
nister geen land ter wereld, dat zoveel van zyn productie aan het buiten
land moet verkopen. Als nu de lonen en prijzen omhoog gaan, ontstaat een
spiraal, die gevaarlyk is voor onze export De politiek der ondernemers
in een sfeer van een te verwachten loonronde voert tot prijsstijgingen. Dat
is gelukkig niet gebeurd.
Als de productie, de'werkgelegenheid en het inkomen verminderen, dan
is het niet in de laatste plaats de middenstand die de zwaarste klappen
krygt. Hy valt of staat voornamelyk met de algemene welvaart. Ook langs
de weg van waardedaling is het volgens de minister gemakkelyk aan te
tonen hoe het verband tussen het algemeen economisch beleid en het mid
denstandsbeleid is gelegd.
Komende tot. de prijzenbeschikking
handelsmarges 1955, wees de minister
op de achtergrond van de maatrege
len, die gericht zijn op grond van de
stabiliteit van lonen en prijzen. Een
essentieel punt is de toevalligheid, dat
het systeem der omzetbelasting is in
gegaan op een ogenblik, dat het ons
eigenlijk niet convenieerde. Door het
gevaar van de verhoging van de net
to-marge, Van een prijsstijging, mocht
niet langer risico worden genomen.
In het kader van het algemeen beleid
zijn de maatregelen van het grootste
belang voor de middenstand zelf. Het
netto-winstpercentage is hetzelfde
gebleven, was in een aantal branches
zelfs meer, maar de omzetten zijn be
langrijk gestegen.
De kern van het probleem van de
middenstander is, dat men te maken
heeft met zoveel kleine ondernemin
gen. Het bedrijf is voor die kleine on
dernemer zijn levensexistentie. Voor
de regering komt het er nu op aan,
die individuele ondernemer zo sterk
mogelyk in zijn bedrijf te maken.
Naar de mening van de minister
staan we voor een tweede indus
triële revolutie. Door prof. Dres
den is gezegd, dat we voor een
sterke evolutie van de industrie
ACHTERGROND VAN DOKTERSCONFLICT
Botsing van twee levensferen
(Bijzondere berichtgeving)
Het gebeurt niet vaak, dat de vreemde en stille eilandenwereld van de
Far-oër plotseling in het nieuws verschijnt. Niet, dat men daar in het ge
heel niet van sensationele gebeurtenissen zou weten: daar zorgt de wrede
natuur wel voor, en overigens is er nog het zeer levendig bedreven politieke
spel en sedert enige jaren ook de onmiddellijke nabijheid van een aanzien
lijke Russische vissersvloot. Het leven hier op de steile rotsen midden in
een altyd onrustige oceaan is zeker geen paradijselijke idylle. Maar de men
sen leiden er hun zeer eigen en vergeten bestaan.
Wat de aandacht van de wereldpers
getrokken heeft, is veel meer een
kleinsteedse ï-uzie dan een opzienba
rende revolutie, maar de achter
grond van de strubbelingen rondom
een bepaalde dokter is toch ook weer
niet oninteressant. Men houde immers
in gedachten dat de bevolking van
32.000 zielen, die over zeventien vry
ontoegankelijke eilanden verdeeld is
eeuwen lang onder Deens opperbe
stuur heeft gestaan, wat voor deze
afstammelingen van de oude Vikin
gen niet steeds een pretje betekend
heeft. Sedert 1948 bestaat er hier een
vorm van zelfbestuur, maar in tal van
opzichten is men toch op de hulp van
Denemarken aangewezen Daarzonder
zou men niet in de behoefte aan art
sen, predikanten en technici kunnen
voorzien. Deze afhankelijkheid geeft
men echter niet voetstoots toe; men
ziet gaarne naar het bewonderde
voorbeeld van het niet zo vèraffe en
sterk verwante IJsland, dat het ia
zijn tien jaren van algehele zelfstan
digheid zo goed gedaan heeft en nu
reeds in de Navo als volwaardige
(maar niet gemilitariseerde!) partner
is opgenomen.
GESCHAPEN DOOR EEN MAN
Wie Klaksvïg zegt, zegt ook Kjöl-
bro. Dat is de naam van een zeer
merkwaardig man, een zakenman van
Amerikaanse allure en tevens een
vroom baptist. Hij is hier in 1912 als
een klein winkeliertje begonnen en n i
is hy schatryk. Hij is reder traw
lers, schoeners, vrachtboten, veer
boten hij bezit visdrogerijen, ijs
fabrieken, conservenfabrieken, wol
spinnerijen, bazars, wasserij-inrichtin
gen en wat niet al. Zelfs het plaatse
lijk blad („Noorderlicht") behoort
hem toe, wat ook duidelijk te merken
is. In een gesprek, dat wij enige ja
ren geleden met hem hadden, toonde
hij zich een eenvoudige, energieke, de
gelijke man, die gaarne ook anderen
van de veelheid zijner initiatieven wil
de laten profiteren.
Bij de doktersstrijd is de familie
Kjölbro nu ook betrokken. In Klaks
vig is sedert enige jaren een zieken
huisarts, dr. Halvorsen, werkzaam.
Sommigen zeggen voor tijdelijk, an
deren betwisten zelfs zyn officiële
aanstelling, In elk geval is er nu de
finitief een andere arts benoemd, dr.
Rubek Nielsen, en het „toeval" wil,
dat deze door zyn huwelijk in de fa
milie Kjölbro is opgenomen. Als wij
al van Kjölbro moeten leven, wij wil
len niet door hem doodgaan, zeggen
de Klaltsvigers.
HALVORSEN IS GELIEFD
De arts, die de overheid en ook de
andere collega's al lang uit Klaksvig
weg willen hebben, is een typische fi
guur. Hij schijnt onder de Duitse be
zetting van Denemarken aan de kant
van de nazi's te hebben gestaan, maar
dat wordt hem door de bevolking niet
al te kwalijk genomen. Hij werkt niet
om spoedig rijk te worden, maar om
de mensen te helpen. Hij rookt niet,
hij drinkt niet, hij vloekt niet, hy is
zeer godsdienstig. Als hij moet ope
reren, bidt hij altijd eerst voor de goe
de uitslag. Bij bevallingen treedt hij
zeer flink op, hy is kundig op het ge
bied van vrouwenziekten en zijn i
keningen vallen altijd mee geen
wonder, dat hy vele bewoners op zijn
hand gekregen heeft.
Onder hen staat de havenmeester
Fischer-Heinesen vooraan.
DENEN VOORZICHTIG
De Denen zullen wel oppassen
fezien de vele gevoeligheden tussen
en en de Faringers door niet al
te uitdagend en straf op te treden.
Anderzyds kan de overheid het ook
niet aanzien, dat een harer besluiten
door de bevolking met voeten wordt
getreden.
Het gaat hier in de grond om de
botsing van twee levenssferen. Gezag
betekent ook altijd ordening, bevelen
van boven af, administratieve regel-
Terwijl de koninklijke gasten de val
reep opgaan voor het bezoek aan de
„Oranje?', zweefde een groot aantal
fotografen en filmoperateurs in een
grote kist aan een kraan naast hen
mee naar het schip. De /stunt" werd
door de hoge gasten duidelijk ge
waardeerd; halverwege werd de kooi
eens terdege in ogenschouw genomen.
staan we voor een tweede indus-
aandtiiding accoord gaan. Hij heeft
wel het gevoel, dat zulks zal lei
den tot een sterke parallelisatie.
Welke weg had de regering nu te
kiezen? Een systeem van geslo
tenheid en bevriezing of een van
openheid en vrijheid. De regering
koos het laatste.
Debat
Een der deelnemers aan het debat,
die het over de melksanering had,
was is het vuur van zijn betoog tot de
opmerking gekomen, dat zoals Mac
Carthy in de Ver. Staten heel vlug
geneigd is iedereen communist te noe
men, men elke middenstander in ons
land een schurk noemt.
„Het zou me zeer onaangenaam
zijn", aldus minister Zijlstra, „want
dan zou ik mijn vriend en staatssecre
taris opperschurkmeester moeten
gaan noemen". Na de algemene
vrolijkheid, die er tijdens deze ge-
dachtenwisseling noga! eens was. zei
de minister te menen, dat verant
woorde saneringen mogelyk zijn. Er
moet worden nagegaan, welke con
tracten te herzien zyn. Er zijn
voorts enkele zaken, die bedenkelijk
zijn. Wij hebben een vestigingswet;
die is voor velen niet zo eenvoudig.
Hy ontving vele brieven van wan
hopige mensen, omdat ze aan al die
eisen niet kunnen voldoen. Dan heeft
men de grootste moeite zijn hart niet
te laten spreken. Het is niet juist,
dat als er iemand aan die eisen heeft
voldaan, gevestigde mensen zeggen:
„Voor U is er geen plaats". Voor een
ieder moet er toch een plaatsje on
der de zon zijn.
maat, en voor dat alles hebben de
zeer op hun persoonlijke vrijheid ge
stelde Fanngers niet al te veel ge
voel. Zij willen gaarne r.r. ven van
de zegeningen der me-'-: r..j 'jescha-
ving, voorzover zij to; clere archipel
vermogen door te drim.vn. nu-ar liefst
blyven zij verschoond van .ie daarmee
vergezeld gaande ing.epvn in de per
soonlijke en plaatselijke beslissingen.
Maar deze twee wensen te verenigen,
dat gaat blijkbaar in 1955 niet meer.
P.
Op de voorgrond het eiland Bordoy.
De berg op de achtergrondmet de
top in de wolken, is Kunoy. Achter
het dal ligt een zeer beschutte baai
met goede ankerplaatsen en daar is
in de laatste halve eeuw het gehucht
Klaksvig tot een moderne plaats uit-
