Nederlandsche Bank maakte winst van elf millioen vulden Moderne versies van ganzenbord en woordspelen in de V.S. RADIO EN TELEVISIE OP DE NATIONALE FEESTDAGEN DUITSE DESKUNDIGEN AAN HET WERK IN INDIA KOOPVAARDIJ IN GEVAAR WOENSDAG 27 APRIL 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 7 ONDANKS TELEVISIE: AMERIKA SPEELT Drang naar huiselijke gezelligheid (Van onze New Yorkse correspondent) Wij hebben dezer dagen het voorrecht gehad een zitting by te wonen van de Raad van Beheer van een van Amerika's millioenen-industrieën. Vier van de leden zaten, met ernstige gezichten, rond de groene vergadertafel. Vier anderen zaten op de grond gehurkt en volgden, in onverholen spanning de gelaatsuitdrukking van drie kinderen, die een nieuw spel aan het pro beren waren. Een bandrecorder legde de kinderen waren zich niet eens van de aanwezigheid van een opname-apparaat bewust elk woord vast, dat werd gesproken. Toen een van de kinderen de overwinning had behaald volgden twee vra gen: „Vond je 't leuk?" en „Welk spel speel je het liefst?". De conversatie plus de beantwoording van de vragen zullen later worden vergeleken met een honderdtal andere proefnemingen, die men in verschillende delen van Amerika met kinderen van de meest uiteenlopende gezinnen innen en inko- zal houden. fessoren kan worden gespeeld. En tenslotte moet het spel een atmosfeer van gezelligheid scheppen. De regels moeten eenvoudig zijn, en slechts voor één uitleg vatbaar kunnen zijn". Aldus de theorie. Het resultaat van al deze proefne mingen is, dat de Raad van Beheer vrijwel precies kan peilen of een nieuw spel, dat men beoogt in de han del te brengen, al dan niet in de smaak valt en of de kosten aan de uitgave verbonden daarom al dan niet lonend zullen zijn! Ge zult hieruit kunnen afleiden, dat het gezelschapsspel zijn plaats in Amerika's huiskamer begint te her overen. Robert Barton, president-directeur van Parker Bros, een grote uitgeverij van gezelschapsspelen, erkende dat zijn industrie aanvankelijk de groei van de televisie met angst in het hart had gadegeslagen. „Maar onze vrees is niet bewaarheid", voegde hij er aan toe. „Drie gedrags-tendenzen van het Amerikaanse volk begunstigen momenteel onze industrie. In de eerste plaats is er het feit, dat een groot deel van het Ameri kaanse volk inclusief tienduizen den oud-strijders, die vele verre stre ken zagen wat reizensmoe en daar door honkvast zijn geworden. Hun huizen zijn modem en comfortabel; de drang naar huiselyke gezelligheid neemt steeds toe. Een tweede factor is het toenemende kindertal in het Amerikaanse gezin. Tegenover de pha se van 20 jaar geleden, toen een ge zin met twee kinderen al als „groot" werd beschouwd, is tegenwoordig het aantal families met 3 a 4 kinderen toegenomen. In een dergelijke kring is er door gaans geen geld voor nachtclubs en duur amusement. Men zoekt het ge luk dus eerder rond eigen haard. En tenslotte is er televisie. Televisie heeft de huiselijkheidbevorderd. Men kijkt niet meer de gehele avond naar het t.v.-scherm. Men zoekt een bepaald programma uit waarin men geïnteresseerd is. En men besteedt óók een paar uur aan een spel, of het nu bridge of poker is, of een van de vele nieuwe sterk opvoedkundige gezins-spelen, die op de markt zyn gekomen". Voor spelletjes Statistisch gegeven alomtegen woordig in de V.S. staven de uit spraak van Robert Barton. Geduren de 1946 kocht het Amerikaanse pu bliek voor 11 millioen dollar aan spe len; in 1954 voor 75 millioen. Het afgelopen jaar hebben „Scrab ble" en „Keyword" de huiskamers van Amerika veroverd. Het spel com bineert elementen van lotto met die van een kruiswoordpuzzle. Elke deel nemer krijgt tien letters en moet daarvan woorden vormen die op een speciaal bord worden aangelegd aan het beginwoord. Voor elke letter, die men kan aanleggen, krijgt de speler een aantal punten. In sommige ge vallen als de speler zijn hersens februikt kan een letter twee- of riemaal het minimum aantal punten opbrengen. Als amusement scherpt het dus de hersens (af en toe zelfs het humeur) van de speler en draagt bij tot het verrijzen van de woordkeu ze en tot correct spellen. Het heeft zes maanden geduurd vóór de spelregels van Scrabble en Keyword door deskundigen geheel waren uitgekiend. „Elk spel", zegt Robert Barton, „moet aan een door ons nauw vastgelegde maatstaf be antwoorden. Er moet spanning in zijn, het dient een mate van intelli gentie van de speler te vergen en hem te prikkelen om zich in te spannen. Tegelijkertijd moet het niet zó inge wikkeld zijn, dat het alleen door pro- Ter gelegenheid van de tiende her denking van de bevrijding in Neder land zal de vereniging voor Penning kunst een door de kunstenaar J. Petri ontworpen gietpenning uitgeven welke hierbij staat afgebeeld. De ene zijde (links) geeft de symboliek van de bevrijding, de vreugde daarover en het strekken van lichaam en ledema ten na een periode van onderdruk king. De andere zijde wil uitbeelden de bezinning op het leed dat aan de bevrijding voorafging. Het rand schrift om het ineengedoken figuur tje in het lege veld, maant tot zin volle herdenking van de bevrijding. Uitzondering De grote uitzondering op de regel was uiteraard het fameuse „monopo ly".. De gezelschapsspel-uitgevers hebben een uitgebreide afdeling waar slimme puzzlegeesten onafgebroken op nieuwe spelletjes zitten te broeden. Maar „Monopoly", dat omstreeks 1935 de wereld veroverde, was inge zonden door een buitenstaander, Charles Darrow. In de oorspronke lijke versie was het zó gecompliceerd, dat het drie maanden duurde vóór men de tekst van de spelregels eni germate had vereenvoudigd. „Mono poly" is een combinatie van ganzen bord en de huizenmakelarij; terwijl men over het speelbord dartelt moet men huizen, nutsbedrijven en spoor wegen kopen, huur innen, hypotheken aangaan en geven renten en dividen den betalen en in ontvangst nemen. Het „speelgoed-geld" dat in iedere doos Is verpakt, loopt tot in de müli- oenen. „Monopoly" was zo gecompliceerd, dat het „lijnrecht indruiste tegen al onze principes voor het uitgeven van een succesvol spel", aldus Barton. „Maar wie eenmaal een keer „Mono poly" had gespeeld, kon er niet meer van afblijven!" Het is nog steeds een van de best-sellers van de spelen- plank". Rol van conjunctuur Opvallend is, dat de meest succes rijke spelen een sterk verband houden met de algemene conjunctuur. „Mo nopoly" werd gepubliceerd in 1935, toen de grote depressie nog over Amerika waarde. Men kan zich voor stellen, dat dit psychologisch een goed-gekozen ogenblik was om 't pu bliek te laten spelen met 'n spel dat 't de illusie gaf in een paar uur „mil- lionair" te zijn. „Scrabble" en „Key word" zijn op een ogenblik versche nen, waarop zij als het ware een aan vulling vormen van lager- en middel baar onderwijs, die o.a. als gevolg van de lage salarissen voor het onder wijzend personeel op een vervaar lijke wijze aan het aftakelen zijn, het geen een potentieel gevaar voor het ontwikkelingspeil der komende gene ratie vormt. „Mag Yong" en „Ping Pong" (resp. 1925 en 1910) daarentegen stonden buiten enig conjunctuursverband. Het eerste was uiteraard ontleend aan een Chinees spel. „Ping Pong" werd aan vankelijk gespeeld met een bal in een gehaakt „jasje". Men besloot het tem po op te voeren en er een celluloid bal voor in de plaats te nemen. Ping Pong is van spel gegroeid tot tafel tennis een echte sport. Wat de fitting van de Raad van Beheer betreft zelden hebben vol wassen, grijzende mannen-van-de-we- reld met zoveel onschuldige pret him presentiegeld en vrolijke kinderen in zo grote ernst hun presentie ver diend. Vorig jaar werd er veel gespaaard. Het bestuur van de Nederlandsche Spaarbankbond te Amersfoort zegt in zijn jaarverslag, dat voor liet spa ren het klimaat in 1954 zeer gunstig Is geweest. Over het inleggersverkeer merkt het verslag o.m. op, dat alle vorige records werden overtroffen. Het in- leggerssurplus. de toeneming van het aantal in omloop zijnde spaarbank boekjes en het aantal verwerkte pos ten, waren groter dan ooit te voren. Volgens de voorlopige cijfers belie pen de inleggingen 815.1 min. (v. j. 663.6 min.) en de terugbetalingen 621.6 min. 518.7 min.). Dit bete kent een positief saldo van 193.5 min. 144.9 min.). Voor een juiste beoordeling moet echter rekening worden gehouden met de verminderde waarde van het geld. Het inlegsurplus in vooroorlog se guldens heeft de Spaarbankbond op 73 min. berekend voor 1954 te gen 55.1 min. in 1953. VEELZIJDIGE PROGRAMMA'S Klokkenklanken uit Middelburg Op de nationale fecstdaegn zullen radio en televisie speciale programma's brengen. Onderstaande opsomming geeft een indruk, wat er dan te beluis teren zal zijn. Op Koninginnedag opent de radio haar beide programma's met 'n geluk wens namens de omroep door de re geringscommissaris voor het radiowe zen, mr. L. A. Kesper, welke rede zowel om 7 als 8 uur wordt uitgezon den. Tussen kwart voor elf en half één volgen reportageflitsen van het bloemen-défilé langs de jarige vorstin in de paleistuin te Soestdrjk. Het grote feestprogramma wordt in de avond uren gegeven. De traditionele Oran- jeavomd onder het motto „Neder land jubelt" komt ditmaal uit Musis Sacrum te Arnhem. Omstreeks half tien komen de producers van de bon te programma's der verschillende om roepverenigingen met een programma getiteld „Saift Sam." Een militaire taptoe besluit de dag. Ook de televisie zorgt voor een uit gebreid programma. Minister Cals spreekt om kwart voor elf een ver jaardagswens uit, even later gevolgd door een rechtstreekse reportage van het défilé op Soestdijk. In de avond uren volgen reportages van de fees ten in Naarden, onderbroken door verslagen van gebeurtenissen elders in den lande. Dodenherdenking Op 4 Mei, ter gelegenheid van de dodenherdenking, zal de radio tussen 6 uur en kwart over acht een natio naal programma over beide zenders geven met o.a. opnamen van de offi ciële herdenking in de Ridderzaal. Voorts reportages uit Normandië, waar de Prinses Irene brigade landde, uit Bergen-Belsen ter herdenking der Joodse slachtoffers en uit Londen, waar de zetel der vrije regering was gevestigd. Via de televisie is die avond de herdenking op de W aalsdorp ei-vlakte te zien. Nationale feestdag De nationale feestdag zal zo mo gelijk worden ingezet met een herha ling van de historische rede. welke de volgend - ken zingen over Nederland" zullen klanken uit Groningen, Maastricht, Rotterdam. Middelburg, Breda en Nij megen te beluisteren zyn. Na het of ficiële herdenkingsprogramma uit Wageningen spreekt om 1 uur dr. Drees, en in de middag zijn er de droppings, waarover wij reeds bericht ten. 's Avonds is de uitzending van de herdenking in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Met een internationale bevrijdingsshow, waarin artïsten uit de landen optreden, welke bij de be vrijding een rol hebben gespeeld, wordt het programma afgesloten. De televisie heeft haar lens deze dag gericht op Den Haag, vanwaar een reportage van de feestoptocht komt, en in de avond een beeld van het vuurwerk op het Malieveld wordt gegeven. Aan de schoktafel. De gevlochten bewapening wordt in de „kruisste- nen" grafsteen aangebracht. Groen tafelkleed, voorzittershamer en spelende kinderen Drie doden bij branden in Februari j.I. Gedurende de maand Februari '55 verloren tengevolge van brand 3 per sonen het leven en werden 43 perso nen door brand gewond, van wie 13 leden van het brandweerpersoneel. De directe schade als gevolg van brand wordt geraamd op 2.327.820 Er waren 22 branden die elk een schade van 20,000 of meer veroor zaakten. Hierbij waren 10 boerderij en c.q. gebouwen van landbouw- en veeteeltbedrijven, die geheel of ge deeltelijk werden vernield en waar van de totale directe schade wordt geraamd op 365.630. Bij de boerderijbranden leed de veestapel de volgende verliezen: paarden 1, koeien 36, varkens 139, klein vee 4108. Handel en industrie leden met 8 branden een schade van 637.195. Gestolen vliegtuig stortte in Frankrijk neer. Vier personen omgekomen Een vliegtuig van de R.A.F. een oefenvliegtuig van het type Varsity bestuurd door een twintigjarig lid van de gronddienst, die Zondagavond zonder toestemming van een vliegba sis nabij Portsmouth was opgestegen, is naby Valenc'ennes in Noord-Frank- ryk neergestort. Het toestel kwam terecht op een huis in het dorpje Onnaing, naby Va- lenciennes. Vier personen werden ge dood en één liep ernstige verwondin gen op. In drie huizen brak brand uit. De 20-jarige joy-vlieger", Manik Agnani, die in India werd geboren, steeg plotseling met het twee-motori- toestel op van de luchtbasis op lorney Island. De gehele nacht is naai* hem gezocht. Aanvankelijk meende men dat hij in de Oostelijke buitenwijken van Londen was neerge stort. Later is gebleken dat Agnani met het vliegtuig het Kanaal is over gestoken zonder dat de Britse radar posten er iets van hebben gemerkt. Het vliegtuig werd bij het ongeluk totaal vernield doch van Agnani is nog geen spoor gevonden. MODERNE WOONSTAD Belangrijke opdracht voor Krupp De Indische regering beeft aan Duitse stedebomvkundigen opdracht ge geven voor de bouw van een moderne woonstad voor 100.000 arbeiders in een der meest onderontwikkelde gebieden in het Noorden van het land. De ze nieuwe stad, Rourkela, 450 km ten Westen van Calcutta gelegen aan de enkelsporige spoorlyn van Calcutta naar Bombay, moet dienen om de gezinnen van 15.000 arbeiders op te nemen, die zullen werken in een nieuw ijzer- en staalbedrijf, dat gebouwd wordt door de firma's Friedrich Krupp (Essen) en Demag A. G. (Duisburg). Deze laatste opdracht, welke rond 1 milliard mark gaat kosten, is de grootste tot nu toe. Voor de voorbereidende werken zijn reeds meer dan honderd ingenieurs en technici in Rourkela aangekomen. De uitwerking van het Duitse plan lag in handen van de leider van het Krupp Woningbouwbedrijf, ir. Steiler. Voor deze stedebouw- kundige ,die gewoonlijk rekening heeft te houden met de reeds be staande bouw in Duitse steden, met belangrijke verkeerswegen en met allerlei aanwezige indusmële beper kingen, lag in Rourkela een vrijwel ideaal gebied klaar. Groene oase Volgens het plan van ir. Steiler zal het woongebied streng geschei den worden gehouden van de indu strie. En deze is weer in twee delen gedeeld door de spoorbaan: aan de ene zijde komen de hoogovens te liggen, aan de andere zijde dè lich te industrie en kleinere amfrachts- bedrijven. De woonstad zal dan aan de Noordkant van de heuvelrug worden gebouwd op een areaal van 2.500 ha en via een ringweg, die door twee passen in de heuvelrug loopt, met het industriegebied ver bonden zijn. Langs deze weg zullen autobussen de 5000 man van iedere ploeg naar hun werk "ervoeren. De groepen woningen zullen alle op een redelijke afstand van de grote ring weg worden gebouwd, zodat geen enkele arbeider ver van een bushal te af behoeft te wonen. Voor voet gangers en fietsers worden aparte MAGISTRALE ECONOMISCHE ANALYSE Revaluatie voorgoed van de baan (Door onze economische medewerker). In het jaarverslag van de Nederlandsche Bank laat de president, dr. M. W. Holtrop, in een magistrale beschouwing zijn licht vallen op de Nederland se economie In 1954. Hij bekijkt de sp ecifieke factoren, die onze welvaart bepalen: de productie, de werkgelegenheid, de lonen en prijzen, het ver bruik, de investeringen, de buitenlandse handel en de betalingsbalans. En hy doet dit met het oog van de monetaire specialist. Het jaar 1954 staat bekend als een jaar van stijgende nationale produc tie (6 7 van een stijgend loon niveau (16 boven dat van 1953), maar ook van een stijging van de kos ten van levensonderhoud (6 van een toeneming van het verbruik, dat voor het eerst weer boven het peil van 1949 kwam. van toenemende be sparingen en van investeringen. Het grote vraagpunt is alleen of er een halt zal komen aan het over elk aar buitelen van lonen en prijzen. Dr. Holtrop ziet dit gevaar uiteraard ook in en hij vraagt daarom een periode van rust. waarin beoordeeld kan wor den of onze export zich onder de nieuwe prijsverhoudingen kan hand haven. Financieel en monetair kan 1954 als een redelijk gunstig jaar worden beschouwd, zij het dan dat er inder daad inflatoire krachten werkzaam zijn geweest. Deze kwamen ditmaal niet van de rijksoverheid het fi nancieringsgedrag van de staat was, wonderlijk genoeg, noch inflatoir, noch deflatoir maar wel van de lagere publiekrechtelijke lichamen, wier uitgo /en tegenover hun inkom sten te hoog waren. Ook het bedrijfsleven gaat niet vrij uit. Zijn investeringen werden wel ten dele op de kapitaalmarkt ge dekt, maar toch ook door langrijk verhoogde bij de banken. Wezenlijke verandering De president komt dan ook tot de conclusie, dat er t.o.v. 1953 wezenlijk iets veranderd is. Toen overheersten de deflatoire krachten in het binnen land, maar in het afgelopen jaar voerden inflatoire krachten de boven toon. Zij wei-den echter nog overtrof fen door de inflatoire invloed, die van het buitenland uit op onze economie uitstraalde, die dus leidde tot een vergrote export en mede daardoor tot een expansie van de productie tot aan de grenzen van het mogelijke. Een inflatoire ontwikkeling behoeft niet altijd afkeurenswaardig te zrjn, b.v. als het bedrijfsleven onderbezet is. Is er echter sprake van een vol ledige bedrijfsbezetting, dan leiden inflato5-e krachten tot spanningen, nl. tot prijsstijgingen. Het constateren van inflatoire krachten, die in een economie met volledige bezetting als in 1954 zeker ongewenst zijn, wil echter nog niet zeggen, dat de overheid die door in grijpen had kunnen voorkomen. De uit het buitenland komende krachten toch zijn niet te beheersen en zelfs acht dr. Hpltrop dit niet altijd moge lijk voor de in het binnenland opge roepen krachten. Wij moeten dan ook erg voorzichtig zijn met van de over heid een compenserende politiek te eisen. Interessant is in dit opzicht wel, dat de Europese Betalings Unie aan deze ontwikkeling heeft meegehol pen. Zij is uitgegroeid tot een orgaan, aat de credietverstrekking aan debi teuren stimuleerde, welke debiteur- landen hierdoor over een inflatoire koopkracht konden beschikken, die zy in het credietgevende Nederland weer gingen besteden. De op grond van de internationale monetaire politiek verstrekte credie- ten komen dus als een boemerang weer terug in de vorm van inflatoire krachten uit het buitenland. Alleen een spoedige overgang van de E.B.U. naar de convertibiliteit kan een be langrijke bijdrage vormen om aan deze buitenlandse invloeden een ein de te maken. Te lage huren Er is nog steeds een verschil in kostenpeil tussen ons land en het bui tenland. Eens zal de aanpassing ech ter moeten gebeuren, maar wij zul len er dan op moeten letten, dat elke kunstmatigheid uit ons prijspeil wordt verwijderd. Dr. Holtrop denkt hierby aan het te lage peil van de woninghuren. Deze toestand kan z.i. zo niet blijven. Vindt die aanpassing niet spoedig f'laats, dan zullen de moeilijkheden ater des te groter worden, vooral wanneer de conjunctuur slechter zal worden: de overheid kan dan veel moeilijker bijdragen geven dan thans, terwijl bovendien in een teruglopen- wegen aangelegd. Alle wegen wor den omzoomd door brede boomgor dels. zodat de op 250 meter hoogte gelegen stad. die in de zomer zeer warm is, een oase belooft te wor den in een overigens zeer trooste loos landschap. De stad zelf wordt ingedeeld in twintig min of meer zelfstandige sectoren, die ieder hun eigen scholen, kerken, medische voorzieningen, kinderbewaarplaat sen en bioscopen kunnen hebben. Volgens de wens van India's re gering moest het plan zó worden opgesteld, dat ieder der 15.000 ge zinnen een eigen huis heeft met 250 vierkante meter erf en tuin. Hierdoor ontstond een, voor Euro pese begrippen zeer uitgestrekt stadsplan, daar, tezamen met de nodige ambtenaren ruim hon derdduizend mensen in woningen van één verdieping moeten worden ondergebracht Alleen in het be stuurscentrum zal men meer verdie pingen gaan bouwen. T weelingstad In een gesprek met de ..Frank furter Allgemeine Zeitung" maakte de leiding van de Krupp Werke be kend, dat de regering van India de plannen inmiddels heeft goedge keurd en binnenkort zal beginnen, ze door Indiase architecten en inge nieurs te laten uitwerken, zodra ook de hoogovenbouw op gang is geko men. Volgens de ..Manchester Guar dian" zijn e: ook plannen gereed voor een tweelingstad ten Westen van de rivier. Door de verkoop van zijn kolen mijnen is Krupp in staatgeweest, dit enorme plan te financieren, daarbij geholpen door de Federale Regering van India. De investerin gen worden bovendien gesteund door de Wereldbank. de economie de huren helemaal niet gemakkelijk verhoogd kunnen wor den. Het woningprobleem wordt daarom langzamerhand de grootste zorg. Geen revaluatie Tenslotte de revaluatie. Het oor deel is kort en krachtig. De presi dent schaart zich volledig achter de minister van Financiën, die de reva luatie afwees. Wij moeten aannemen dat thans de geruchten over revalu atie voorgoed van de baan zijn. Wij sluiten dit overzicht af met een korte "erwyzing naar de cijfers van de betalingsbalans. Ook in 1954 is er nog een overschot, doch het overschot op de lopende rekening is door de grote invoer meer dan gehal veerd, terwijl het saldo op de totale rekening minder dan van het saldo van 1953 was, hetgeen mede veroor zaakt werd door de zeer sterke aflos sing van oude buitenlandse schulden; een politiek die zeer gezond is. De Bank maakte in het afgelopen jaar ee winst van elf millioen. In de laatste vijf jaar is de staatsschuld met globaal 4.7 milliard gedaald. VLAGD1SCRIMINATIE Ontwrichting De heer L. G. Dann, aftredend voor zitter van de afdeling wilde vaart der Engelse Kamer van Scheepvaart, heeft in de jaarvergadering van de ze afdeling verklaard, dat de vlag- diseriniinatie In de internationale scheepvaart ernstige afmetingen heeft aangenomen en veel aandacht vereist. Hy zeide, dat de kolenovereen- komst met Amerika, die voorschrijft, dat de helft der door Amerika te le veren kolen door Amerikaanse sche pen moet worden vervoerd, verba- zingwekkned en onbegrijpelyk is. 'n Dergelijke regeling is niet alleen op zichzelf verwerpelijk, maar heeft bo vendien het nog grotere nadeel, dat zij een voorbeeld vormt, dat door an dere landen wordt nagevolgd. Zo hebben India en Peru reeds de wens te kennen gegeven, dat de door hen uit te voeren goederen met schepen van de eigen koopvaardijvloot wor den vervoerd. Het logische besluit van dit soort vlagriiscriminatie is een volledige ontwrichting van het nor male scheepvaartverkeer en het bankroet van alle koopvaardijvloten, aldus de heer Dann. De heer Dann deelde verder mede dat de omvang van de Engelse vloot van trampschepen enigszins is toe genomen. In Juni j.I. was de totale scheepsruimte 2.5 millioen bruto re gister ton tegen 2.4 millioen ton in Juni 1952. Het vooroorlogse cijfer - - 3.4 millioen ton in 1939 is echter nog lang niet bereikt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 7