ZWEVEN-. MODERN EN GASTVRIJ LAND Oranje-N assau verbonden met de Zweedse vorstenhuizen Glad-gepolijste rotsformaties langs kwetsbare kust Gustaaf Adolf óók geleerde en kunstkenner Koningin Louise bleef haar beroep trouw DONDERDAG 21 APRIL 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MÉÉR DAN ALLEEN EREGASTEN Van Erik de Heilige tot Gustaaf VI Adolf (Van onze speciale verslaggever). Als straks Koning Gustaaf Adolf en Koningin Louise van Zweden ons land bezoeken, zullen zij méér zijn, dan alleen de eregasten van ons Koninklijk Huis. Naar buiten zal dit bezoek ongetwijfeld in het teken staan van het Protocol, dat nu eenmaal bjj dit soort bezoeken hoort. Er zal een officieel programma worden afgewerkt, een programma dat zeker sterk rekening zal houden met de wensen van de bezoekers, maar dat daar om niet minder vermoeiend zal zyn. Een statiebezoek is geen vacantie, niet voor de gastvrouwe, Koningin Juliana, en niet voor de gasten. Maar wanneer Zweden's Koning en Koningin in de korte ogenblikken van rust en ongedwongenheid, die het programma hun gunt, bijeen zijn met Koningin Juliana en Prins Bernhard, zal dat een samenzijn van fami lieleden en vrienden zyn. behoort zij tot de nazaten even eens in de twaalfde graad van de grote Vasa-koning. In de nieuwere geschiedenis stamt onze Vorstin dus van vier Zweedse Koningen af, maar de re latie tot de Zweedse vorstenhui- Voorts was Koningin grootmoeder, onze Want langs verschillende wegen, directe en indirecte, is het Zweedse Huis Bemadotte verbonden met dat van Oranje-Nas- sau, terwijl bovendien onze Vorstin van niet minder dan elf Zweedse koningen afstamt, een kwart der Zweedse monarchen, die de geschie denis kent. De eerste band met het Huis Bernadotte ontstond in 1850, toen de latere Koning Karl XV, een oud-oom van Koning Gustaaf VI Adolf, in het huwelijk trad met Prinses Louise der Nederlanden, 'n nicht van Koningin Juliana's groot vader Willem III. Deze laatste Ko ning der Nederlanden was tevens Groothertog van Luxemburg, doch waar dit Groothertogdom de vrou welijke erfopvolging uitsloot, kwam aan de personele unie met Luxem burg een einde na de dood van Wil lem III, die in Nederland werd op gevolgd door Koningin Wilhelmina. In Luxemburg volgde Hertog Adolf van Nassau op, die daarmee ge troost werd door het verlies aan Pruisen van zijn eigen Hertogdom in 1866. Deze Adolf van Nassau was weer een broer van de toenmalige Koningin Sophia van Zweden, Ko ning Gustaaf Adolfs grootmoeder. Zij was de tweede, door een huwe lijk in het Huis Bernadotte opgeno men prinses van het Huis Nassau. Velerlei verwantschap. Juliana's geliefde Koningin Emma, de dochter van een zuster van Koningin So- ghia en dus een nicht van Koning •ustaaf V, vader van de huidige koning van Zweden. Prinses Wilhel- mina is derhalve een achternicht van Koning Gustaaf Adolf. Doch ook Koningin Juliana's va der, Prins Hendrik der Nederlan den, was verwant met het Huis Bernadotte: hij was een achterneef van Koning Gustaaf Adolfs moeder, Koningin Victoria. Zowel van va ders als van moeders zijde is Ko ningin Juliana dus geliëerd met de huidige Zweedse Koning en al zijn het verwijderde, ingewikkelde ban den, zij zullen, naast de persoonlijke vriendschap van ons Koninklijk paar met de Zweedse Vorst en Vor stin, dit bezoek stempelen tot een zeer bijzonder in de reeks der offi ciële bezoeken van bevriende staatshoofden. Tot in de Middeleeuwen. Reeds lang echter voor het Huis Bernadotte zijn intrede deed in Zweden, was het geslacht Oranje Nassau verbonden met vroe gere Zweedse dynastieën een verbintenis, welke teruggaat tot in de Middeleeuwen. Koning Willem II, de overgrootvader van Koningin Juliana dus, was namelijk gehuwd met Grootvorstin Anna van Rus land, een dochter van Keizer Paul, en door hem is Koningin Juliana een afstammelinge van Hedvig So phia van Sweden, zuster van Karei XH, dochter van Karei XI en klein dochter van Karei X Gustaaf, de drie beroemde Kareis uit Zwedens geschiedenis. Deze laatste Karei X was een achterkleinzoon van Koning Gu staaf Vasa, de centrale figuur in de historie van het Koninkrijk Zwe den. Gustaaf Vasa is de stamvader van een der meest wijdvertakte ge slachten in de Europese geschiede nis en van hem stamt Koningin Ju liana af van moederszijde, in de 1 twaalfde graad. Ook van vadei-szij- de, via het geslacht Mecklenbui'g. zen gaat nog veel verder terug, want Gustaaf Vasa was een na zaat van drie koningen uit de 12e en 13e eeuw, behorend tot het Huis Sverker. Door andere voorvaderen weer komt ook de beroemde Ko ning Ladulaas op haar stamboom voor. Deze Magnus Ladulaas was een zoon van de nog vermaarder Birger Jarl, die jarenlang het land heert geregeerd, zij het dan, dat hij geen koning was. Via Birger Jarl stamt Koningin Juliana ook nog af van drie koningen uit de Erik-Dy- nastie, eveneens uit de 12e en 13e eeuw, van wie Koning Erik de Hei lige wel de meest bekende is. In totaal dus komt men in de stamboom van Koningin Juliana elf Zweedse Koningen tegen, elf voor gangers van de vierenveertig, welke Koning Gustaaf VI Adolf heeft ge had. Een respectabel getal, dat een onverbrekelijke band legt tussen twee der nog weinige Europese de mocratieën, welke door een modern vorstenhuis in waarlijk moderne zin worden geregeerd. ONGEDWONGEN EN INNEMEND Lange leertijd achter de rag (Door Stellan Mellkvist) Toen ik door Koning Gustaaf Adolf, een paar dagen na diens troonsbe stijging, in privé-audiëntie werd ontvangen op zijn slot te Stockholm teneinde voor het eerst een kleurenfoto van hem te maken, had de koning juist in een zwart costuum de leden van de Rijksdag te woord ge staan. De adjudant schudde twijfelend het hoofd toen ik hem vroeg of hij de koning wilde verzoeken een gala-uniform aan te trekken: wij wilden graag een representatieve foto van hem maken. Uiteindelijk echter bracht hij ons verzoek toch over. En vijf minuten later, terwijl er al weer nieuwe officiële bezoekers in de wachtkamer waren aangekomen, ontving de ko ning ons in vol generaalsuniform! Met uitgestoken hand kwam hij op mjj toe, terwyl zjjn kamerdienaar om hem heensprong om de laatste hand te leggen aan ordelinten en sjerpen. „U heeft gelijk", zei de koning, „zo Ls Stockholm: beroemd om bouwkunst. het beter." De koningin noemt hem gewoon: „Mijn man". De Zweden zeggen „Kungen" de Koning, nemen hun hoed voor hem af en zijn hele maal niet verwonderd als de grote, slanke man met zijn sterke brille- glazen ook zijn hoed afneemt en vriendelijk groet, wanneer zij hem op straat tegenkomen. In Zweden wordt de koning gerespecteerd. Gus taaf VI Adolf het is een traditio neel gebruik om het cijfer in het midden te zetten wordt algemeen geacht en gewaardeerd, maar men beschouwt hem niet als. een gezalfd monarch. Hij is de eerste burger van Zwe den. Niet meer en niet minder. De koningin heeft een lidmaatschaps kaart van het staatsziekenfonds, de Vissersdorpen, schilderachtig en springlevend. Gustaaf Adolf echter moest van de dingen, die zijn belangstelling had den, hobbies maken voor zijn vrye tijd. Hij heeft archaeologie gestu deerd en talrijke opgravingen geleid in Griekenland, Egypte en ook in Zweden. De grote deskundigen op dit gebied in Zweden zijn van me ning, dat hij allang een professoraat zou hebben wanneer hij niet aan de troon gebonden zou zijn geweest. De koning is een vooraanstaand botani cus en heeft een interessante bota nische tuin aangelegd bij zyn zomer residentie Sofiero in Zuid-Zweden. Zijn verzamelingen grafiek, Zweeds zilver en Oud-Chinees porcelein heeft hij zelf gecatalogiseerd en in zijn bibliotheek blijkt duidelijk zyn belangstelling voor de grote letter kunde van zijn tijd. En toch maakt de koning er geen geheim van, dat hij zyn ontspanning het liefste zoekt in zijn vriendenkring bij een spelle tje Canasta of „Oklahoma" een kaartspel, dat hij van zijn zwager, Lord Louis Mountbatten leerde. ALBUM VAN ZWEDEN Springlevende dorpen want de vis wordt duur betaald og niet lang geleden kon men Zweden rechtstreeks alleen over het wa ter bereiken en dat is wellicht symbolisch voor dit langgerekte land aan Sont en Oostzee, dat met zyn 1600 kilometer tot de langste landen ter wereld behoort, dat een theoretische kustlijn heeft van 2500 km, maar dat in werkelijkheid, als men alle kronkelingen van de grillige rotskust volgt over 7624 kilometer met het water in aanraking komt. Neem een willekeurig fotoboek over Zweden ter hand en dat is niet noeilijk te vinden, want dit schone land heeft vele fotografen geïnspireerd en ge zult op de eerste foto's de zee, het water, de gladgepolyste rots- ormaties langs die lange, zo kwetsbare kust zien afgebeeld. Wanneer ge dan een of twee bla- en onneembaar tot in de dagen, dat den omslaat, zult ge afbeeldin- dit land zijn laatste oorlog voerde gen vinden van oude forten en in 1814 tegen Noorwegen of het kastelen aan die rotskust, de grimmige wondermooie kasteel Kalmar aan de zesting Marstrand bijvoorbeeld, fors kust van de provincie Smaaland, dat in zijn zware muren nog de kenmer ken draagt van een harde strijd, maar met sierlijke daken, fijne torentjes en een verrukkelijke ligging m een park achtige omgeving kenmerkend is voor een vredig, vriendelijk volk met gevoel voor schoonheid. Langs diezelfde kust liggen steden en dorpen, ge zult ze afgebeeld vin den in ieder album, want zij zijn het bezoeken waard: kleine houten vis sersdorpjes,* ieder met een eigen vloot van krachtige, kleine schepen, die dag in, dag uit hun geld opbrengen tussen de duizenden eilanden langs de kust. Het zijn springlevende dorpen, on danks hun schilderachtigheid, want de vis wordt duur betaald Wereld beroemd. Stockholms stadhuis met zijn mo numentale toren, een modern bouwwerk, dat verankerd staat in een rijke bouwkundige traditie, is wereldberoemd en niet minder roept de bezoeker over de vele parken, die in deze stad van tegen de millioen in woners zijn uitgespaard: gevoel voor proporties in de stedebouw is hier zeer duidelijk vermengd met sterke sociale tendenzen. Ook in de wooncultuur komt men dit tegen. De Zweden zijn moderne, gezonde mensen, die van licht en lucht houden, die goed willen wonen en goed willen leven. Men houdt vast aan tradities, maar er is geen plaats voor valse romantiek, die de voor uitgang tegenhoudt. De Zweed is zeer gesteld op goede omgangsvormen, hij is zelfs zeer formeel, maar hij is tegelijkertijd een zakenman, die er zijn mag. Hij is hoffelijk, gastvrij en correct, maar hij laat zich niets wijs maken, hij is trots op zijn onderwijs en zijn geneeskundige verzorging, op zijn industrie en zijn wereldhandel. Hij heeft begrepen, dat de banden met een grote historie een klein volk licht tot verval kunnen brengen als het niet met zijn tijd meegaat en met beide benen op de grond staat. Modern kunnen. Ieder blad van ons album is daar het bewijs van. Want de foto's tonen ons een bonte mengeling van land- schapsschoon, eeuwenoude cultuur en moderne schepping Daar zien wij het kerkachtige stadhuisje van Zweden's oudste stad, Sigtuna. een charmant houten gebouwtje in de eerste Christelijke stad, die uitgroeide tot een der belangrijkste culturele centra Zweedse volkslied Gij oud, gij vrij. gij bergachtig [hoog Noorden, gij stil, gij vreugdevol schoon land. Ik groet u, liefelijkst oord op aarde uw zon, uw hemel en uw groene [beemden. Gij koestert herinneringen aan [een roemrijk verleden toen uw naam, geëerd, door gans de [wereld klonk. Ik weet dat gij zijt en blijft, wat gij [waart, o i« het Noorden wil ik leven, wil ik [sterven, ja, in het Noorden wil ik leven, toil [ik sterven. Bemadotteprinsen betalen inkom stenbelasting net als alle andere Zweedse burgers, krijgen kinderbij slag en als zij 67 jaar oud zijn ouderdomspensioen. De moeder van de kroonprins moet een boete beta len als zij aan het stuur van haar auto door een stoplicht rydt. Gustaaf VI Adolf had een lange leertijd achter de rug toen hij, nu bijna vijf jaar geleden, zijn vader op volgde op een leeftijd waarop iedere andere Zweedse burger zich met ouderdomspensioen pleegt terug te trekken. Met bewonderenswaardige energie vervult deze 72-jarige man zijn plichten als koning en als eer ste burger van een constitutionele monarchie. Hij is kunstkenner en koopt wer ken van jonge kunstenaars waarvan hg vindt, dat ze aanmoediging ver dienen. Hij kan zich onderhouden met elke vakman over technische en wetenschappelijke problemen wan neer hij fabrieken of laboratoria be zoekt. Hij stelt zelf zyn redevoerin gen en toespraken op en zijn optre den is overal en altijd even onge dwongen en onopvallend, zodat nie mand zich onbehaaglijk of opge wonden voelt bij zijn bezoeken. Opgravingen. Zyn enige jaren jongere broei prins Wilhelm mocht zich met hart en ziel wyden aan zijn litteraire en kunstzinnige belangstelling. Koning Konmg Gustaaf Adolf trok zijn uniform aan. ENGELSE OPVOEDING Verpleegster in eerste wereldoorlog (Van een onzer redacteuren), oning Gustaaf Adolf van Zweden, staatshoofd en geleerde, eerste bur ger van een democratisch land, maar ook gewoon een Bernadotte, zoals er zo vele van die naam in het land zyn, heeft naast zich een vrouw, die de capaciteiten heeft, hem te volgen en bij te staan in de talrij ke facetten van zijn veelzijdig besta an, die evenals hij van vorstelijke bloede als vrouw midden in het leven van haar volk staat. Louise Alexandra Marie Irène, Ko ningin van Zweden werd op 13 Juli 1889 geboren te Heiligen berg. Zij is de dochter van Prins Louis Alexander van Battenberg en Prinses Victoria van Hessen. In 1917 verkreeg haar vader voor zichzelf en zijn nakomelingen de titels van Earl van Medina en Markies van Milforö Haven en nam hij de naam Mount batten aan. Tegelijkertijd deed hij afstand van de titel van Prins. De vader van Koningin Louise was admiraal van de Britse vloot, hij woonde beurtelings op Malta en in Londen en zyn dochter kreeg een Engelse opvoeding. Maar ook reisde zij veel: zij bezocht haar verwanten in Duitsland en Griekenland en zij kwam met haar moeder naar het Russische Hof. In 1914, vlak voor het uitbreken van de oorlog, bezocht zij op de terugreis van St. Petersburg voor het eerst Zweden. Zuster Louise i n de eerste wereldoorlog wijdde I Lady Louise Mountbatten zich geheel aan de verpleging van oorlogsgewonden. Drie jaar was zij, verpleegster in het Britse Rode Kruis hospitaal in Nevers in Frankrijk. Niet als Lady Mountbatten, doch als een der vele hard werkende jonge vrouwen achter het front, als zuster Louise. Op 3 November 1923 trouwde zij te Londen met Kroonprins Gustaaf Adolf van Zweden. Wanneer men de Koning van Zwe den een professor noemt, dan noemt men haar de vrouw van een profes sor. Zij is dat, in de ware zin, zij heeft grote belangstelling voor de studies van haar man, die belaas zyn liefhebberijen moesten blijven, zij heeft samen met hem opgravingen verricht en zy helpt hem bij het ver zamelen van oude kunst. En samen met he-ar man is zij een hartstochte lijk tuinierster op de zomerresidentie Sofiere. Verpleegster Louise werd Konin gin van Zweden, maar haar beroep bleef zij trouw. Ook nu nog heeft de verzorging van zieken haaf grootste belangstelling. Tot 1950. ah Kroon prinses van Zweden, heeft zr zeer veel bijgedragen tot verdere ontwik keling van de in haar land reeds op een hoog peil staande medische zorg.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5