c
Het valt niet mee, om accuraat
fabriekswerk te doen
VAN VROUW TOT VROUW
nze
VAN PINET- TOT NAALDHAK...
10
PROVINCIALE ZEEUWSE O OU R AN T
VRIJDAG 1 APRIL 1955
DE VROUW IN DE INDUSTRIE
Eentonig lijkende dagtaak bleek
allerminst geestdodend te zijn...
(Van een medewerkster)
Beekmans was myn naam; veertien dagen lang. Ria Beekmans. Een
naam, waaraan ik even moest wennenMaar ook het werk viel niet mee;
dat had ik me heus anders voorgesteld! Mijn eerste échte werk bestond uit
het ponsen van gaten in achterkanten van radio'sGeen werk om „en
thousiast over naar huis te schrijven". Het moest echter gebeuren, al werd
het niet bepaald een groot succes. Bovendien moest ik ongeveer vijfhonderd
moertjes in een soort metalen kast schroeven. Deze moertjes hadden de af
meting van 2 by 4 millimeter en juist toen ze zo mooi zaten, moesten ze er
weer uit. Dat was om dit soort arbeid te leren. Vervolgens kreeg ik als
test een doos voor me, met ruim negen honderd kartonnetjes van tien
verschillende vormen. Die kartonnetjes moesten in tien verschillende vak
jes gesorteerd worden. Bij elk vakje was een soortgelijk kartonnetje ge
plakt, dat aangaf welk kaartje er in hoorde. Als ik ze er eenmaal in had,
mocht ik het deksel niet oplichten om de'fout te herstellen. Tydens dit kar
weitje werd de tyd die ik hiervoor nod ig had opgenomenIk maakte
zes fouten!
Toen moest dit zelfde nog eens herhaald worden, maar nu zette de inleer-
bandbaas de doos precies andersom, waardoor dus de volgorde ook weer
veranderde. Ik maakte véértien fouten en kreeg het gevoel dat ik nooit een
handig en accuraat fabrieksmeisje zou worden. Ik wist niet dat daarvoor
zóveel kwam kijken!
Na een dag of drie voelde ik me
pas goed in de fabriekssfeer opgeno
men. Dit kwam vooral doordat ik
's morgens in de bus met vele mede
arbeiders reisde. Wij stapten om
streeks half acht uit en als meestal
juist op dat tijdstip de fluit ging, was
het of ik met de stroom werd meege
zogen, de fabriek in.
Een atoompje te midden van het
gebeuren; een onbekend individu, in
ae opdringende stoet mannen en vrou
wen die, tezamen machines en werk
tuigen hanterend, de ziel vormen van
elk groot bedrijf, waar ook ter wereld.
Ogenschijnlijk een naamloze massa
die door de fabriekspoorten dringt,
maar in wezen mensen, die elk een
eigen karakter en een eigen mening
hebben, maar in de fabriek getrans
formeerd worden tot kleine radertjes
in het grote uurwerk, dat aangeduid
wordt met het woord: „industrie".
Advertentie.
Zo beleeft men het inleerproces, te
midden van mede-arbeiders en al
lijkt het werk nog zo eentonig: liet
is fascinerend, want het neemt vol
ledig bezit van de mens!
De duur van deze inleertijd was een
dag of tien; daarna ging pas het ech
te fabriekswerk beginnen. Ik kreeg
een plaatsje aan de zogenaamde
„band", die echter niet liep; tenmin
ste niet overdag, 's Avonds zette men
hem aan om gereedgekomen werk
stukken naar éen punt te voeren. Ik
zat tussen vier en twintig mannen en
vrouwen, In een ploeg, welke een on
derdeel van het werkstuk onder han
den had. Aan onze band werden spoe
len gewikkeld voor electrische appa
raten. Mijn werk bestond uit het sol
deren van strips en het felzen van
aansluitplaten die in de wikkels
moesten verwerkt worden. Soldeer-
ster-monteuse stond er op mijn ar
beidsovereenkomst. Om twaalf minu
ten over half acht zaten wij op onze
plaatsen en het viel me al spoedig op,
dat er weinig gepraat werd. Dat was
bij nader inzien niet zo vreemd, want
op de eerste plaats is een fabriek
minder rustig dan een huiskamer,
maar bovendien kost praten geld! Wij
waren zg. uurloners en als je op die
voorwaarde werkt, is het in je eigen
belang dat je zoveel mogelijk werk
aflevert. Tóch is het geen „slavenar
beid" bij het vaststellen van het loon
heeft men wel degelijk rekening ge
houden met de tijd die nodig is, om
's morgens rustig je koffie te drinken
en zo nu en dan je handen te wassen.
Goede verstandhouding
Ja, de koffie! Zo tegen tien uur in
de ochtend gingen we daar verlan
gend naar uitzien.'Het brak de tijd!
Schaften deden we van tien voor
twaalf tot half een in een frisse, rui
me cantine en dan was het tot vijf
uur weer werken geblazen. Ik werd
er iedere dag opnieuw weer van door
drongen, dat de fabrieksarbeiders één
grote gemeenschap vormden, allen
met hetzelfde doel voor ogen, nl. zo
goed mogelijk te werken in een zo
prettig mogelijke onderlinge ver
standhouding. Omdat het werk als zo
danig geestdodend is
Vormveranderingen kwa
men éSégance ten goede!
Schoenen vormen een belangrijk on
derdeel van onze garderobe; dit valt
vooral op de vele modeshows, welke
tegenwoordig allerwegen gehouden
worden, steeds weer opnieuw te con
stateren. De elegantste kleding staat
of valt met de goede, resp. de ver
keerde schoen
De Nederlandse schoenenindustrie
is gelukkig heel wat „mans" en haar
productie biedt zoveel keuze, dat elke
vrouw uit de Nederlandse collecties
het haar passende schoeisel kan zoe
ken. Dit is wel duidelijk geworden tij
dens de shows, welke in de achter
ons liggende dagen in de Nederlandse
hoofdstad werden gehouden.
De show van het Modecentrum voor
de Schoen- en Lederbranche bewees
nog eens,J dat de vrouw dit seizoen
iedere hakhoogte kan kiezen die zij
maar begeert, van de volledige hak-
loze ballerina tot het allerhoogste
naaldhakje. Dat naaldhakje heeft een
hoogte van 7 tot 8 cm, en mocht u dit
te hoog vinden, dan zijn er nog de
silhouethak (6 cm), de queenhak (5
tot oYs cm), de Watteauhak (3% tot
4 cm) en de pinethak (1% tot 2%
cm). Door hun vormverandering heb
ben de hakken bijzonder veel aan
elegance gewonnen.
Naast helderrood en kersrood zag
men op deze show „paddestoel-kleu
ren" (zacht grijs en beige), terwijl
ook rose en bleu belangrijke plaatsen
innamen.
Op de show van de firma Jac.
Bergmans was, naast de gewo
ne leersoorten, ook gedessi
neerd leer te zien. De hiermee
bereikte resultaten zijn bijzon
der verrassend! Geestige ef
fecten waren bereikt in rood
wit gestreepte schoentjes en in
modellen met rood-wit-blauwe
i-uiten. De prijs van deze
schoentjes is vrij hoog, daar
het materiaal uit Amerika
moet worden geïmporteerd,
maar zc zijn de moeite waard!
Van de firma Bergmans is ook het
schoentje van bijstaande foto: een
muiltje van stof met bontopdruk.
Neen, dat is het bepaald niet! De
vry eenvoudige handenarbeid biedt
de geest juist de volle gelegenheid
de vlucht te nemen. Bovendien
klinkt er zo nu en dan ontspannen
de muziek, waarbij je, als je erg
reislustig bent, vryelijlc kunt mee-
dromen over verre en vreemde lan
denNiettemin is de laatste
fluit van vijf uur een welkom ge
luid, maar zouden er véél mensen
zyn, die het spyt dat de dagtaak
weer ten einde is?
De fabriek stroomt leeg. Met bus,
trein, bromfiets, fiets of lopende ke
ren de werkers naar huis; naar het
gezin, waar de warme maaltijd wacht.
Weldra is het enorme fabrieksge
bouw, waar de gehele dag het rumoer
van de arbeid heeft geklonken stil en
uitgestorven. Het is een dood ding ge
worden. De lichten doven en alleen de
nachtwaker met zijn prikklok ver
stoort met zijn brutaal opklinkende
stappen de nachtelijke rust. Tót de
volgende morgen de fabriekssirene
weer loeit
Het is vreemd, nee, grappig zou ik
haast zeggen, hoe volkomen anders de
gedachte van en over het fabrieksle
ven is, welke de buitenstaander er ten
opzichte van de werkelijkheid op na
houdt. Sinds mijn korte montage-er
varing kan ik geen radio, stofzuiger,
kachel of wat dan ook meer zien, zon
der heel even te proberen om iets van
de constructie uit te vinden, soms, bij
het zien van één enkel, ietwat scheef
schroefje flitst het door me heen:
Dat rolde nog juist door de contröle.
Voor ontelbare onderdelen van veel
dagelijkse gebruiksvoorwerpen heb ik
plotseling grote interesse gekregen,
flIIIIIIIIIM
Vorige week publiceerden wij M
op deze pagina het artikel „Als
onbekend fabrieksmeisje aan
de inleerband", waarin een
Haagse journaliste vertelde
over de ervaringen, welke zij gj
opdeed tydens haar werk als
fabrieksmeisje in een grote fa-
briek. Hiernaast vindt u het
tweede en laatste artikel, dat
deze medewerkster over haar M
arbeidsperiode in de fabriek
schreef.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
louter en alleen om het feit, dat ik
zélf met de nietigste onderdeeltjes te
maken heb gehad en om me heen
honderden mensen gezien heb, die
weer andere onderdeeltjes nodig had
den, om de mijne hun dienst te laten
doen.
Op deze wijze krijgt men begrip
voor het werk van een ander en de
daaruit voortkomende mentaliteit van
de medemens. Want dat begrip een
noodzakelijke voorwaarde is, zowel in
een bedrijf, als van mens tot mens in
de dagelijkse ontmoeting, daarvan
heeft mijn transformatie van journa
liste tot fabrieksmeisje mij nog eens
bijzonder ernstig overtuigd!
Voorjaarscollectie van Fath
vandaag in Amsterdam
De voorjaarscollectie van het mo
dehuis Fath zal vandaag in het Am
sterdamse „Amstel-hotel" worden ge
toond door een zevental mannequins
van dit befaamde Paryse huis. De be
langstelling- voor dit evenement is
uiteraard groot; begin dezer week
waren de plaatsen voor alle te hou
den shows (drie in totaal) reeds uit
verkocht. De collectie vertegenwoor
digt de waarde van een half millioen
gulden!
Costuums van beroemde ontwerpers
In de ateliers van Christian Dior
is het niet alles H- en A-lijn, wat de
klok slaat! 's Werelds meest bespro
ken mode-ontwerper brengt naast de
ze silhouetten ook onder meer de
„plnguin-lya", verwerkt in het tweed-
costniun dat linksboven op de illus
tratie staat afgebeeld
Als de avond halverwege ver
streken is met het opgewekt en
dringend aanprijzen van de al
oude, goede, zeer moeilijke
kunst van het lezen dan ver
schijnen, schuchter en anoniem,
de toegevouwen papiertjes op
de rand van de lezenaar. Voor
üw kolomschrijfster, die in het
afgelopen seizoen zich weer
vele malen tot zalen gericht
heeft terioille van het Boek, zijn
deze aarzelende vlinders altijd
weer een dankbaar aanvaarde
surprise.
Zij fluisteren namelijk versto
len, wat zelden hardop wordt
géhoord: de mening van de le
zer. Want het boek heeft zijn
supporters en de schrijver staat
bij tijd en wijle in de krant of op
de markt te kijk. Maar wie doet
een goed woord voor dat be
langrijke personage: de Lezer?
Wie vradgt hem iets, wie inte
resseert zich voor hém, wie luis
tert naar zijn wensen, zijn opi
nies, zijn voorkeur en zijn af
keer?
Hij heeft geen stem, hij
neemt geen krantenregél in be
slag, zelfs niet bij de ingezon
den stukken. Hebt ii soms wel
eens in genoemde interessante
rubriek een vertwijfelde harte-
kreet van een lezer vernomen
Zo in de trant van: Geachte re
dactie, dat nieuwe boek van
Cornells Glasbreker, waarover
alle kranten, de uwe niet uitge
zonderd, alle stokken en staven
breken die hun maar in de han
den komen dat boek, begrijpt
u, is mij regelrecht uit het va
derlandse hart gegrepen
Wélnee, geen spra.ke van. De
lezer leest hij praat niet. Ook
niet als hij met lezen klaar is,
En over zijn lectuur schr ij -
ven. doet hij hélemddl niet. Ik
héb mij altijd afgevraagd:
waarom
Werkelijk, dat meen ik!
Waarom 'schrijft men zijn vul
pen wit-gloeiend over onbe
waakte overwegen en vergeten
groepen, over vorstverlet en
kinderbijslag, over opgeslagen
melk en neergeslagen kantoor
houders, over van alles en nog
wat, dat uw ogenblikkelijke
verontwaardiging opwekt
maar nooit óf te nimmer over
een boek?
Ik zal geen ogenblik beweren
dat al deze zaken niet hoogst
belangrijk en actueel zijn. Maar
is een boek dat soms niet be
hoort het althans te zijn? Heeft
een boek bovendien nog niet
dit voordeel, dat het blijft: dat
het een van de weinige dingen
op aarde is, die vele generaties
kunnen overleven?
Kunt u dat ook zeggen van al
die alledaagse ergernissen,
waarover u in ingezonden stuk
ken schrijft?
Misschien zullen over tien
jaar de overwegen wel totaal
verdwenen zijn en duiken wij
onbekommerd bij élke wegkrui-
sing atoomenergisch de grond
in. Misschien bouwen wij over
luttele jaren met weerbesten-
dig materiaal en zijn alle kan
toorhouders voorzien van een
afweerinstallatie, die feilloos
begint te werken als iemand
roept: Handen omhoog!
Alles, begrijpt u, letterlijk al
les zal eenmaal verleden zijn:
de Hoekse en Kabeljauwse
twisten zo goed als de touw
trekkerij om, Formosa. Maar
het boek zal daar altijd blijven
staan in uw boekenkast en ver
wonderd vragen: Wanneer
word ik nu eindelijk een ernstig
genomen? Wan/neer prefereert
u, waarde lezer, de eeuwigheid
nu eens boven de tijd
U heeft het natuurlijk héle
maal niét zo kwaad bedoeld. U
heeft gedacht: Die onbewaak
te overwegen en di,e kinderbij
slagzaken raken mijn onmid
dellijke aardse bestaan, mijn
mogelijkheden om hier in leven
te blijven, de eeuwige vraag
van de veiligheid en de zeker
heid.
Maar een boek: och, dat ligt
zoveel verder weg, dat is ten
slotte een stuk on-werkélijk-
heid, een brok fantasie, dat mij
hoogstens eens verstrooit als ik
tot de wenkbrauwen in de zor
gen zit. Geeft „De koopman
van Venetië" mij te eten?
Sleurt „De Waterman" mijn
fietsend kind voor een roeke
loos inhalende auto vandaan?
Ik héb dagwerk om onder de
duizendvoudige kwellingen
van hét besto,an uit te komen
en voor het boek heb ik hoog
stens aandacht in een verloren
ogenblik van adem happen
Vergis u niet! Er zijn dingen
die belangrijker zijn dan de irri-
terende zorgen van alle dag. Er
is één dingdat boven alles uit
gaat, dat die zorgen, zo niet
wegneemt, dan toch enigszins
lichter te dragen maakt. Dat is
het moeilijk te verwerven, maar
nimmer te roven inzicht. In
zicht in de samenhang van alle
levensverschijnselen, inzicht in
de menselijke natuur met zijn
licht en schaduw, zijn engels
heid en zijn dietsheid, naar
Vondels woorden. En dit in
zicht, die wijsheid, die aanvaar
den leert, die vitaliteit en een
ongelooflijke veerkracht ver
leent, die talloze teleurstellin
gen bespaart en toch nimmer de
hoop doet verliezen dat in
zicht verkrijgt u alleen door het
boek.
Zeker, „De koopman van Ve
netië" geeft u niet te eten.
Maar wanneer u de toespraak
van Marcus Antonius leest bij
het lijk van Cesar vergeten
schimmen, uit een lang begra
ven verleden en meegesleept
wordt door de subtiele listig
heid, de overgang van gedach
tenisrede naar ophitsing, waar
bij Brutus, de moordenaar, im-
mer een achtenswaardig man
blijft Dan is u opeens het
wezen van de geslepen volks
menner duidelijk geworden, dan
peilt u, met verhelderde blik, de
figuur van een Goebbéls en ver
baast u zich niet langer over de
verzenaende brand die door zijn
sluwe tong werd ontstoken.
Toegegeven, „De Waterman"
zal uw 'fietsend kind niet voor
onmiddellijk levensgevaar be
hoeden. Maar „Een Hollands
drama" zal u, als vader, mis
schien beter dan duizend toe
spraken duidelijk maken, dat
het kwaad doof de vader be
dreven, als een molensteen aan
de hals van het kind hangt, en
dat met alle goede wil de mens
de aartsvijand kan zijn van zijn
eigen vlees en bloed.
Een gewaarschuwd mens
geldt voor twee, en het góéde
boek is altijd in een of andere
zin een alarmsein geweest.
Daarom bind ik u nog eens
niet alleen het lezen, maar het
nadenken daarover, op het hart.
Tot heil van u, lezer, zelf!
SASKIA.
Door de speciale zooiconstructie kan
dit muiltje niet van de voet slippen.
Aardig zijn ook de sterk opengewerk
te modellen, waarvan het weggesne
den bovenleer is vervangen door hel
der plastic. Dergelijke schoentjes lij
ken bijzonder fijn, maar zitten toch
stevig om de voet. Soms is het plas
tic bezet met kleine leren bloemetjes.
Van de vele opvallende modellen
uit deze collectie moeten nog ge
noemd worden een wit schoentje met
aan de wreef een clip, waaronder men
een strikje in de kleur van de japon
kan bevestigen, en een sandaal met
een bovenwerk van koord, dat geheel
door plastic is omgeven en dus niet
zo snel vuil wordt. Het éénband-
schoentje uit de twintiger jaren, dat
bestaat uit een hak- en een teenstuk
met over de wreef een band-met
knoopje, zal Wellicht niet zo spoedig
door de Nederlandse vrouw aanvaard
worden!
De lijn van het jasje doet denken
aan het „costuum" van de vogel, die
de naam „pïnguin" draagt! De brede
diepe zakken accentueren deze lijn
duidelijk.
Van geheel ander model is het cos
tuum dat we links-beneden zien.
Hierin vindt men Diors „tunica-lijn"
(synoniem met H-lijn) terug. De ze
ven-achtste jas heeft een dubbele rij
knopen, verticale steekzakken, drie
kwart mouwen en een wijde opstaan
de kraag.
Van Hubert de Givenchy is de drie
kwart jas in het nog altijd populaire
„Prince of Wales"-ruitdessin. De gro
te kraag bedekt de schouders geheel,
maar laat de hals vrij.
Karnemelk in een „toetje"
Evenals -melk is ook karnemelk
van groot belang voor ons lichaam
door de aanwezigheid van bouw
stoffen en zouten. In de zomer is
een glas karnemelk voor velen een
hogelijk gewaardeerde frisse tracta-
tie. maar ook nu het nog niet zo
warm is, kunnen we profiteren van
deze gezonde drank, verwerkt in een
nagerecht. Hieronder vindt u een
recept voor:
Harnemelkvla.
y2 liter karnemelk, 25 g custard-
poeder, 80 g suiker, biscuitjes. De
custard aanmengen met wat karne
melk en dit onder goed roeren op
het vuur laten binden. Nu suiker
toevoegen en al roerende verdunnen
met de rest der koude karnemelk.
Het geheel koud laten worden, daar
na overdoen in een glazen schaal en
een schaaltje biscuits of waaiers
erbij presenteren.
„Finishing touch"
van uw mantelpak
Het voorjaar is wel de tijd by uit
stek voor blouses, hoewel U er het he
le jaar plezier van kunt hebben. Voor
al als het zo'n gekleed modelletje als
het hierbij afgebeelde is, met aange
knipte wijde 3/4- mouw.
U heeft er voor nodig ca. 1.20 m.,
van 140 of 2 m. van 90 breed. Het met
een stippellijn aangegeven beleg kan
men ook aanknippen. U stikt ae fi
guurnaadjes in voor- en rugpand en
sluit de schouder-, mouw- en zijnaden.
De oksels knipt in, waarna de ok
selstukjes ingezet worden. Het beleg
wordt tegen de voorkanten genaaid
en de sluiting aangebracht. De hals-
rand zet U tussen de dubbele stof van
het kraagje. De onderkant van de
mouw wordt van een splitje voorzien,
waarna U hem ingerimpeld tussen de
dubbele stof van de manchetten zet.
Inplaats van een kraagje staat
zo'n 2 a 2y2 cm. breed biesje van dub
bele stof, dat van voren gestrikt
wordt, ook altijd aardig. U maakt dit
120 cm. lang. Met een garnering van
Zwitserse kant of broderie kan men
heel mooie resultaten bereiken. Neemt
U de sluiting op de rug inplaats van
van voren, dan kunt U middenvoor
zo'n randgarnering aanbrengen, wat
ook in uw mantelpakje goed tot zijn
recht komt.
ELLA BEZEMER
