Langs de meest bereisde weg ter wereld
gaan wijop' naar Jeruzalem
Grootste belangstelling gaat uit
naar scooters en bromfietsen
I (V I
VOGELVANGERS GEVANGEN
j Rijwiel of brommer?
VRIJDAG 25 FEBRUARI 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
In de Karmel ruisen de dennen
Uit een naakte steenkolos scheppen nijvere
handen vruchtbaar bouwland
HOOG IS DE KARMEL en zacht ruist er de wind door de dennen. De hemel is er smetteloos blauw e
libellen gonzen er in het rond. De Karmel op een Pales tynse Septemberdag is voor een Hollander, een man uit
het land van mest en mist en (veel) regen een plaats Waar hy op dat moment zou willen leven en sterven tege
lijk. Koel tocht er de wind, die na een dagenlange vlucht over de Middellandse Zee tegen de Karmel opstrijkt,
door de lanen. Zacht wiegen de dennen en zy ruisen, ruisenzoals zy overal ter wereld ruisen. Ergens in één
van de witte blokvilla's, die men achter het geboomte schuil ziet gaan, huilt een kind. Dat kind huilt precies
zoals een kind in Holland huilt. Ver weg blaft een hond en ook die hond heeft dezelfde blaf als zijn soortgenoot
In Holland. Merkwaardig, dat men alles wat men in een vreemd land ziet en hoort onmiddellijk meet met hoe
het „thuis" is.
De duizenden jaren
oude pelgrimsweg naar
Jeruzalem werdjniet lang
geleden eindelijk geasphal-
teerd.
Er wandelt een Neder
lander over de Karmel. Hij
haalt zijn hart op aan een
feest van licht en lucht,
van zonneschijn en scha-
duw, van onmetelijke hoog
te en van een eindeloos uit
zicht op een zee, die een
blauw wonder is.
Over het Macadamweg-
getje kuiert hij langzaam
voort, op zijn dooie gemak.
Bet laantje is heerlijk
overlommerd en slechts op
enkele plaatsen plenst het
zonlicht er als een gietbui
neer. Daar zindert de hete
lucht in een trillende ko
lom naar boven.
Waar denkt die slente
rende Hollander aan f Het
is niet zo moeilijk te raden.
Hij denkt aan het zon
dagsschooltje waarop hij
vroeger is geweest. Het
Zondagsschoolgebouw
tje, dat een houten gecar-
telde van Simson en
David en Salomo, „en
ne"van Elia, die het
„won" van de \50 Baai-
priesters. Dat laatste was
op de Karmel
Op de Karmel loopt een
Waar Elia de 450 Baaipriesters
bolineumde keet was en
dat eenmaal in het Tuin
dorp van Den Helder
stond, waarin het, als de
zomerse zon het te grazen
had, „bloedheet" was en
dat altijd rook naar war-
me-kinder en-lucht.
Er was een meneer in
een zwarte jas, die ver
schrikkelijk spannende
verhalen uit de Bijbel ver-
Hollander. Wij hebben
hem even zien glimlachen,
maar nu heeft zijn gezicht
toch een peinzende trék
gekregen.
De indruk die het ver
haal van de 450 Baai-
priesters op hem gemaakt
heeft, een geschiedenis die
hij de zeven jaar die hij op
het Zondagsschooltje door
bracht, zeven maal heeft
géhoord (en steeds weèr
een beetje anders), schijnt
toch wel indruk op hem
gemaakt te hebben.
,fDit is dus de plaats
waar God het altaar van
Elia door de bliksem «t
brand zettedenkt hij.
Misschien was het wél
daar, op de plek waar nu
het huis van de Nederland
se consul staat, of" hij
kijkt om zich heen „daar
verder weg, waar je nog
net de halte van bus $4
ziet"
Hij schudt zijn hoofd en
glimlacht weer. Het ziet er
hier allemaal zo vredig uit,
dat het lijkt of het hier
altijd vredig is geweest.
En toch!
In de verte huilt een kind
en er blaft een hond.
De dennen ruisen.
Twee en een half uur later suist een
Nederlandse verslaggever in een taxi
door het bergland van Judea. Hij is
op weg naar Jeruzalem, hij „gaat op"
naar Zion. Zo voelt hij zich: Als een
pelgrim.
De weg naar Jeruzalem is de meest
bereisde weg ter wereld. Als in een
eindeloze processie is zij door mensen
van bijna alle volkeren der aarde be-
f;aan, door handwerklieden en koop-
ui, door soldaten en matrozen, door
koningen en bedelaars en allen trok
ken zij op naar de Heilige Stad, de
stad die boven op een berg ligt.
Zy gingen per kameel of te paard,
per ezel of op hun blote voeten, deze
lange, in de 20ste eeuw eindelijk ge-
asphalteerde weg, duizenden jaren
lang.
Hier marcheerden de Romeinse le
gioenen en langs deze weg wandelde
eens Christus met zijn dicipelen.
De weg windt zich om de heuvels,
stygt steil en snelt weer naar bene
den, buigt en draait, want tunnels
zijn er in het bergland van Judea nog
niet geboord.
Tegenwoordig gaan de meeste pel
grims per taxi. Of met de bus.- Vroe
ger moet de tocht dagen en weken ge
duurd hebben.
DE TAXI'S in Israël zijn grote Ame
rikaanse wagens, die op de grote af
standen steeds zeven personen tege
lijk vervoeren. Ook met deze rit is dat
het geval. Voor de chauffeur van onze
wagen is deze tocht een routine-kar
weitje en heeft een dergelijk trans-
?ort geen enkele bekoring meer. Na-
uurlrjk niet. Maar voor degenen, die
deze oeroude weg voor het eerst gaan,
zijn deze anderhalf uur aangrijpend.
Het land is aanvankelijk „woest en
ledig". De ronde bergen van deze
„woestijn" zijn bezaaid met milliarden
stenen en keien als doodskoppen. En
de gehele streek is dan ook als het
ware één grote symboliek van de
dood. „Dit land is gestorven" denkt
men. „Hiervan is niets meer te ma
ken. Het is kaal en „afgevleesd", de
grond is door de regen van honderden
winters van de bergen weggespoeld
en overal steekt het skelet van deze
reusachtige steenklompen door het
dunne gras dat er nog groeit heen.
Het land is vermoord, vermoord door
de Turken die het lieten verkomme
ren en voor wie het geen enkele bete
kenis had".
Men voelt iets als een doffe woede
ln zich omhoog kruipen. „Dit is niet
nodig geweest", brengt men er uit.
„Dit had voorkomen kunnen worden,
dit
Maar danterwijl de taxi ban-
dengierend een hoek opklimt ziet men
plotseling op de steile helling van één
der bergen een huisjeen nog één
en nog én en dan een helebóel
en in de omgeving daarvan ziet men
kleine stippen bewegenmensen.
„Stapelgek" vindt een Belgische
journalist die achter ons zit, „om in
zo'n onvruchtbaar land te gaan wo
nen".
Hij slaat met deze uitroep de spij-
lllltllllllllllllllllllllillllllll
WERNER SPRUIT j
i Een jong journalist 1
1 over een jonge staat
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihï
ker behoorlijk op zy'n kop. Maar net
niet helemaal.
Inderdaad, deze mensen zyn of
stapelgek, of... doorgewinterde idea
listen, die op een byna naakte steen
kolos vruchtbaar bouwland willen
vormen: Een kwestie van minstens
honderd jaar. Met bulldozers zyn zy
bezig de keien weg te rollen, op plaat
sen waar helemaal geen grond meer is
planten zij denneboompjes in de
steenspleten, een allereerste begin
van bodemvorming en met hun han
den terrasseren zy de bergen.
Welke boer in Nederland zou het in
zijn hoofd halen om in zulk een woes
tenij een bedrijf op te bouwen?
Stapelgek" zou hy zeggen.
ONDER ons schuift een helder groen
vierkantje voorbij, waarschijnlijk een
groententuintje. Het is een popperig
lapje grond, maar het is bebouwd.
Het .stukje gaat in de enorme wijdte
van dit rauwe land verloren. Maar
hier ligt één van de karakteristieke
voorbeelden van de herrijzenis van Is
raël.
Het is niet gelukt het leven van dit
land te vernietigen! Het leven dat ge
dwongen werd dit land te verlaten en
dat gedurende tweeduizend jaren als
een schim over de gehele aarde moest
ronddolen. Want geen' ghetto's en
geen vervolgingen, geen concentratie
kampen en geen massaslachtingen
zyn er in geslaagd de geest van het
Joodse volk en daarmede zyn land te
vermoorden.
Het volk keerde tot zijn land terug
en het land hervond zyn volk. Bei
den waren kaal en berooid, maar
gezamenlijk zijn zy in staat de
nieuwe Israëlische Staat zyn oude
luister te hergeven.
Nog kan men zich tijdens het eer
ster gedeelte van deze tocht niet
voorstellen dat het land, zoals zyn
profeten eenmaal voorzegd heb
ben, zal bloeien als een roos. Maar
naarmate de weg klimt ziet men
tot zyn verbazing dat dank zij een
titanenarbeid, de gehele streek een
byna welvarend karakter heeft
gekregen.
Op honderden plaatsen zyn even zo
veel dennenbossen gestekt. Eenmaal
zullen deze bomen volwassen zyn om
dan pas aan hun taak te beginnen:
Het leggen van een nieuwe humus-
laag en het vasthouden van regenwa
ter, dat alleen in de winter valt.
Met het beschikbare geld werkt men
De duizenden jaren oude pel
grimsweg naar Jeruzalem werd
niet lanp- geleden eindelijk ge-
asphalteerd.
in Iraël als razend om het verschrik
kelijke erosieproces te stoppen. Het
erosieproces, waardoor de bouwgrond
van de bergen wegspoelt, de kale rots
te voorschijn komt en het tenslotte
een hopeloze taak zou zyn er nog iets
op te planten of te verbouwen.
Het agrarische probleem is voor Is
raël een kwestie van „to be or not to
be". Israël moet en zal in de eerste
plaats 'n agrarisch land worden heeft
de regering verklaard.
Aan middenstanders heeft Israël
geen behoefte, aan vertegenwoordi
gers van handelshuizen evenmin, voor
„hereboeren" is er helemaal geen
plaats. Wat men nodig heeft zyn nar
de, stoere werkers, die voor een hab-
bekrats het zwaarste werk willen
doen.
En ziet, zij zyn er. Niet genoeg, dat
is waar. Maar nergens ter wereld zal
men in deze tyd een volk vinden waar
landbouwers (men zou beter kunnen
spreken van „rotsbebouwers") met zo
veel vanzelfsprekend idealisme deze
gigantentaak op hun letterlijk brede
en gespierde schouders hebben geno
men.
Wat zijn dit voor mensen Wie of
wat gaf hen dit „wanhopig idealis
me Het verleden, de toekomst, of
misschienhun eigen God?
MET LIJMSTOK EN KOOI
Politie was actief
Terwijl in deze tijd van sneeuw en
vorst tallozen zich moeite getroosten
om de vogels door de narigheid van
de winter heen te helpen, zijn er an
deren, die van de nood profiteren en
.er op uit zijn onze gevederde vrien
den met lijmstokken, vangkooien,
slagnetten en lokvogels te belagen.
Een enkele maal gebeurt dat mis
schien om zich zelf het twijfelachtige
genoegen te verschaffen door middel
van deze „jacht" in het bezit te ko
men van een kooivogel-als-huisgenoot
doch voor het merendeel zijn hier
winstoogmerken in het spel en nog
altijd bestaat er een illegale handel
in allerlei in het wild levende, be
schermde vogels.
Steekproeven, in een aantal wille
keurige plaatsen genomen door con
troleurs van de actieve vogelbescher-
mingswacht Z.W. Veluwe uit Ede
hebben aangetoond, dat het kwaad
meer verbreid is, dan algemeen wordt
aangenomen: in vier dagen tijds wer
den in Ede, Doorn, Waalwijk en Bo
degraven tientallen beschermde vo
gels benevens een partij slag- en
vangnetten, klepkooien met lokvogels
VANDAAG OPENT 35 STE R.A.I.
Reeds 400.000 brommersin ons land
(Van onze speciale verslaggever)
De laatste motor- en rywiel-R.A.1. In Amsterdam dateert van twee jaar
geleden. Thans wordt ons van vandaag tot en met 6 Maart getoond, dat de
internationale ontwikkeling van deze enorme industrie in die paar jaar
niet heeft stilgestaan. Hoewel verschillende rijwielfabrikanten dit keer zelfs
verstek lieten gaan, omdat het tijdstip minder geschikt geacht werd, is de
ze 35ste R.A.I.-show toch de grootste die ooit in deze branche werd ge
houden.
Dertien landen zijn er vertegenwoordigd met niet minder dan 46 merken
motorrijwielen, 38 merken scooters, 39 merken bromfietsen en 31 merken
gewone rijwielen. Nederland gaat by dit alles aan de spits met 43 merken.
West-Duitsland volgt ons op de voet met 38 merken en Engeland met 24
merken.
H (Van onze speciale
M verslaggever).
H Gaat dé ontwikkeling van de
p bromfietsen hier te lande ten
koste van de rijwiel-industrie?
s Gezien het huidige welvaarts-
M peil is op het oggiblik nog geen
definitief antwoord op die vraag
te geven. Er zijn in elf maanden
van 1954 meer bromfietsen ge-
produceerd dan in het hele jaar
1953. Maar eveneens meer rij-
wielen. Die verhoogde produc-
§f tie is volledig door de binnen-
landse markt opgenomen, aan-
gezien in beide sectoren de ex-
port belangrijk is teruggelopen,
terwijl merkwaardigerwijs de
import van buitenlandse merken
in ons land nog toenam. In con- s
crete cijfers is er het volgende
--- beeld, waarbij we volledigheids- s
H halve ook die van de motorrij-
wielen en scooters opnemen
Motorrijwielen 1953 fabricage =i
4.207, export 2.949, import 10.157;
1 1954* 2.999, 1.437, 13,813.
Scooters: 1953 fabricage 74,
export 11, import 2.687; 1954*
139, 59, 5.074.
Bromfietsen (compleet): 1953
fabricage 89.122, export 20.524,
1 import 1.195; 1954*) 90.000 o), 1
1 11.715, 1.344. 1
Rijwielen 1953 fabric. 495.000,,
export 95.581, import 20.669;
1 1954 500.000 o) 65 319, 32.779. p
11 maanden van 1954.
s o) schatting. m
Bij de cijfers van de complete
bromfietsen moet nog worden 11
H aangetekend, dat in 1954 ruim ff
jl 75.000 losse hulpmotoren in ons
land werden geïmporteerd.
lllllllllllülllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllf
„Vicky", een lichte scooter, die al
voor 995.te koop is.
Het is niet te gewaagd te veron
derstellen, dat juist deze motor- en
rijwielshow de grootste publieke be
langstelling zal trekken. Er zijn thans
volgens een ruwe schatting vijf mil-
lioen fietsen bij" het Nederlandse volk
in gebruik, bijna 125.000 motorrijwie
len, ongeveer 8000 scooters en last
but not least 400.000 brommers.
Vooral dit laatste aspect èn de groei
ende populariteit van de scooter ook
in ons land sinds 1953 een meer
dan verdubbeld gebruik laten geen
twijfel, waar op deze 35ste R.A.I. de
grootste aandacht op gericht zal zijn.
Vergeleken met 1953 de laatste
R.A.I.-expositie van motoren en ry-
wielen zien we intussen ook in de
sector van de meest populaire brom
mers, een sprongsgewijze, technische
vooruitgang.
Eenvoudig
De eenvoudige motorbehandeling
werd in vele gevallen nog eenvoudi
ger. Daarnaast besteedden de fabri
kanten ruime aandacht aan een gro
tere veiligheid voor de berijders. Wat
dit laatste betreft hebben lage bouw,
stabiele frame-constructies en nauw
keurige bestudering van de rijpositie
(zadel-, stuur- en frame-afmetingen)
belangrijke resultaten opgeleverd.
Nog belangrijker voor de veiligheids
positie van de bromfietsers achten we
echter de verdere ontwikkeling van
de remsystemen. Vaak gebeurden er
ongelukken door te bruusk remmen.
Bij de huidige systemen zyn veel soe
peler remmogelijkheden geconstru
eerd. Dat daarnaast ook aandacht be
steed is aan een betere «verlichting,
en vooral bij de snellere brommers
aan verbeterde veersystemen, is even
verheugend. Achterwielvering wordt
thans veelvuldig toegepast. Het sy
steem van de zwevende achtervork
met telescopische veerelementen doet
opgeld.
De motoren
Wat de motoren betreft, de twee-
takt heeft thans v^jwel de gehele
markt veroverd.
Belangrijke details van de moderne
rijwielmotorbouw zijn de toepassing
van de automatische koppeling (H.
M.W., Mobylelte)de onderbrenging
van de trapas in de motor (Sachs, H.
M.W., J.L.O., Ztindapp, Rex, e.a.)de
Tandem-brommers komen ook steeds
meer in de running.
en lijmstokken in beslaggenomen.
Onder de zangvogels bevonden zich
goudvinken, roodborstjes, lysters. ap-
pelvinken, putters e.d. In Doorn werd
ook een zwartkop-gors in beslagge
nomen, een vogel, die in ons land nog
niet eerder werd gesignaleerd. Het
merkwaardige was, dat in de onder
havige gevallen de vogelvangers hun
clandestiene practijken vrijwel uit
oefenden onder de ogen van het pu
bliek en in bewoonde centra. Tegen de
betrokkenen wordt een strafrechtely-
ke vervolging ingesteld.
Ruim 90.000 nieuwe
motorvoertuigen in '54.
Uit door het C.B.S. gepubliceerde
gegevens heeft de K.N.A.C. berekend
dat in 1954 in ons land 91.271 nieuwe
motorvoertuigen, waar onder chassis
zijn ingevoerd (64.882), geassem
bleerd en gefabriceerd (26.389) het
geen ruim 37.000 stuks meer is dan
in het voorafgaande jaar. In 1953
werden naar de K.N.A.C. bericht nl.
34.028 nieuwe motorrijtuigen en chas
sis ingevoerd en 20.181 hier te lande
gefabriceerd en geassembleerd. De
totale uitvoer bedroeg in het afgelo
pen jaar 7071 stuks.
In 1954 werden in ons land inge
voerd 32.631 «nieuwe personenauto's
hetgeen 1(7.000 meer is dan in 1953
en 2.086 gebruikte. Bovendien wer
den hier te lande geassembleerd of ge
fabriceerd 17.140 stuks (10.934 in
'53). Uitgevoerd werden 4.519 perso
nenauto's waarvan 280 gebruikte. In
1953 waren deze aantallen 3064 en
166. Bovendien werden verleden jaar
1556 combinatie auto's ingevoerd en
142 van deze wagens hier geassem
bleerd.
De hypermoderne „Sparta"
250 cc met schaalframe
toepassing van twee en zelfs drie
versnellingen (Gasguy), en de aan
drijving door één ketting.
Interressant is verder de construc
tie, waarbij men de rijwielpedalen als
Kickstarter voor de motor (dus by
stilstaand rijwiel) kan gebruiken.
Door speciale uitlaatsystemen en
insluiting van de transmissie-organen
wordt zowel het uitlaat- als het me
chanisch lawaai zeer effectief bestre
den.
Nederlandse producten
De Nederlandse industrie toont veel
belangstelling voor de scooter en er
zullen enige vaderlandse primeurs
aanwezig zy'n:
Disselhof met 150 cc J.L.O. motor,
carrosserie van plyester-glasvezel.
Bitri met 120 en 150 cc J.L.O.-motor.
D.M.F. met 200 cc J.L.O.-motor.
Centro met 70 cc Lavalette-Bosch
motor.
Primeurs
Als regelrechte R.A.I.-primeurs
mogen we tenslotte nog noemen Em-
po-Carley: een lichte 50 cc motor
fiets volgens ontwerp van onze land
genoot J. Carley en thans in. produc
tie by Polynorm te Bunschoten. De
Empo-Carley wordt aangeduid als
brommotor en onderscheidt zich van
de bromfiets door het ontbreken van
trappers en een lage zadelpositie. De
motor heeft 2 versnellingen met
stuur schakeling; de aandrijving van
het achterwiel geschiedt door een roL
Victoria KR21, een gedeeltelijk inge
sloten model met 200 cc tweetakt-
motor met typisch gevormde koel-
ribben in de lengterichting van de cy
linder.
