Normale dan via financiering goedkoper bouwkas Een landarbeider-burgemeester gaat met pensioen VAN IWAN DE VERSCHRIKKELIJKE TOT STALIN EN BULGANIN MAANDAG 21 FEBRUARI 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT SPAREN VOOR EIGEN WONING Interessante beschouwing in het Financieel Dagblad MET BELANGSTELLING HEBBEN WIJ kennis genomen van een ar tikel in hot Financieel Dagblad, waarin de financiering van de particuliere woningbouw volgens het bekende bouwkas-systeem onder de loupe wordt genomen. Het blad wyst er op, dat er in de kringen van de particuliere bouwondernemers niet alleen principiële, maar ook practische bezwaren bestaan tegen de activiteit van de N.V. Bouwkas Nederlandse Gemeenten. Men staat daar op het standpunt, dat een eigen woning aanmerkelijk voor deliger kan worden verkregen via een particuliere bouwondernemer dan via een bouwkas. Dat geldt dan de financiering als zodanig, nog afgezien van de eventueel lagere bouwkosten en een betere uitvoering. HET FINANCIEEL Dagblad haalt een artikel aan, dat werd geplaatst in het officiële orgaan van de Ne derlandse Bond van bouwonderne mers. Uitgaande van een voorbeeld ontleend aan een circulaire van de Bouwkas Nederlandse Gemeenten, gaat de schrijver na of een verbinte nis met de bouwkas de spaarders in derdaad financiële voordelen biedt. Het voorbeeld betreft een bouw- kaswoning, waarvan de bouwkosten (met inbegrip van de grond- en bij komende kosten op f 13.000 worden gesteld. De premie woningbouw 1953 bedraagt f 3500.Er is een netto spaartegoed van f 1425. De contante waarde-subsidie op de premie be draagt f 714. In totaal is dus reeds een bedrag van f 5.639 beschikbaar. Voor de resterende f 7.361 verstrekt de bouwkas een hypotheek, waarvoor aan rente en aflossing maandelijks f 39 moet worden betaald. Aan de hand van deze gegevens wordt 'n berekening gemaakt, waar uit wordt geconcludeerd dat de hy potheek-rente bij de bouwkas in feite neerkomt op 4.5 procent. Tegen een dergelijke rente kan men ook elders een hypotheek krij gen. Wanneer de gemeenten, evenals zy thans by de Bouwkas Nederland se Gemeenten doen, garant staan voor de aflossing, zullen de hypotheek banken en institutionele beleggers ze ker bereid zijn om een vaste hypo theek gedurende dertig jaar tegen 4 procent te verstrekken. Voorts wordt gecalculeerd, dat de totale kosten over deze dertig jaar by do Bouwkas f 19.936 bedragen en in 't geval van een normale hypo theekverstrekking f 17.656.50. Voor eenzelfde huis wordt dus wanneer dit door een bouwkas wordt gefinan cierd, f 2.279.50 meer uitgegeven dan by een normale financiering. VAN DE ZIJDE der N.V. Bouw kas Nederlandse Gemeenten wordt tegen deze redenering o.m. aange voerd dat de prijs van haar wonin- fen, die in complexen worden ge- ouwd, zo scherp mogelijk kunnen worden gecalculeerd. „Wanneer een bouwondernemer dergelijke woningen voor de markt zou bouwen, zouden de prijzen ongetwijfeld hoger, soms zelfs duizenden guldens hoger liggen in verband met de risico's die gecal culeerd moeten worden en de winst, die men wenst te maken. Wil men juist vergelijken, dan moet men by de B.N.G.-woning en bij de bouwon dernemerswoning uitgaan van het zelfde aflossingssysteem, wat ons betreft het lineaire", zo betoogt de B.N.G. Men komt dan tot een aan merkelijk lager verschil dan ruim f 2000.De practijk heeft uitgewe zen, dat velen dit verschil graag op de koop toe nemen voor de zekerheid dat zij via de E.N.G. voor een zo laag mogelijke prijs kunnen bouwen. Het Financieel Dagblad onthoudt zich voorlopig van een oordeel, om dat een zuiver beeld van de verhou ding moeilijk kan worden gevormd. Wel wordt vastgesteld, dat hier de belangen van de kleinere spaarders, lieden dus die in een kwestbare eco nomische positie verkeren, op 't spel staan. Juist deze mensen mogen in hun streven naar bezitsvorming niet worden benadeeld. Daarom zou het aanbeveling verdienen, dit vraagstuk te doen bestuderen door een onpar tijdige commissie. Daar zou het mo gelijk zijn, de kleine spaarders df juiste weg te wijzen om een finan cieel verantwoord woningbezit te krijgen, aldus het Financieel Dag blad. it ons g< onredelijk voor. Ongetwijfeld zal zulk een commissie echter voor de vraag komen te staan, of de gemeentebe- besturen bereid zullen (c.q. kunnen) zijn om ook aan hypotheekbanken en institutionele beleggers garanties te verstrekken ten behoeve van aller lei individuele gegadigden voor een eigen woning. Men moet het ook zo zien, dat een zeer groot aantal van deze particuliere gegadigden in ze kere zin gezamenlijk optreden via de N.V. Bouwkas Gemeenten, terwyl an derzijds een groeiend aantal gemeen ten (met sanctie van hogere be stuursorganen) haar vertrouwen in deze N.V. demonstreren door het ver strekken van garanties. Bouwspaar- ders en garantieverstrekkers vinden zo in de BJT.G. een soort „contact orgaan", dat in een behoefte voor ziet. Blyft alleen de vraag, of de diensten van dit contactorgaan wel in overeenstemming zijn met de ex tra-kosten die ten laste van de bonwspaarders blijken te komen. Militaire oefeningen op Waddeneilanden Sinds de verandering van de poli tieke situatie in West-Duitslana, is het probleem van de militaire oefen terreinen voor de West-Europese lan den een punt van zorg voor de mili taire autoriteiten en politici gewor den. Als West-Duitsland een onafhan kelijke status heeft is men voor het gebruik van de oefenterreinen aldaar afhankelijk van de Duitse autoritei ten, met alle consequenties (en zeker ook de financiële) van dien. Daarom heeft men ook in Neder land gezocht naar een oplossing in eigen land. Volledig worden opgelost kan het probleem van Nederland op eigen bo dem niet, omdat men hier, gezien de ruimte, geen grotere oefeningen dan in regimentsverband kan houden, zo dat men voor manoeuvres op groter schaal op het buitenland is aangewe zen. Op interdepartementaal niveau zijn daarom thans besprekingen gaande met het doel op de Wadden eilanden Vlieland en Terschelling oefenterreinen in te richten ten be hoeve van schietoefeningen voor tanks en vliegtuigen. Mochten deze plannen doorgaan, dan zal een aantal tanks op de eilanden gestationneerd worden, waarheen geregeld onderde len zullen worden verscheept. De carnavalsprins Frans d'n lersten vanMaastricJit en de Raad van Elf uit deze stad, zijn vorige week op het Haagse Binnenhof geweest, om een petitie ondertekend door 12.000 personen waarin aan de autoritei ten om wijziging van de Zondagswet wordt gevraagd, aan de griffier van de Tweede Kamer aan te bieden. Geldleningen van gesubsidieerde scholen Regering wil garantie- verhoging tot 100 millioen Bij de Tweede Kamer is ingediend het wetsontwerp van de wet van 11 Juni 1921, Stb. 95, laatstelijk gewij zigd bij de kweekschoolwet, houdende machtiging tot het door het rijk ga randeren van geldleningen, die door de besturen van gesubsidieerde gym nasia, van gesubsidieerde scholen voor middelbaar onderwijs en van gesubsidieerde kweekscholen zijn aan gegaan. In het ontwerp is voorgesteld het totale bedrag der geldleningen, waar voor de machtiging geldt, te bepalen op 100 millioen gulden. Aangenomen mag worden, dat dit bedrag voorlopig voldoende is om in de behoefte aan de onder rijksgarantie te sluiten geldle ningen te voorzien. Als gevolg van de omstandigheid, dat het bedrag van de op de geldle ningen gedane aflossingen niet op elk willekeurig ^ijdstip bekend is, is het moment, waarop de limiet van f 35.000.000 wordt bereikt, evenmin precies bekend. In verband daarmede wordt in het ontwerp veiligheidshalve voorgesteld aan de wet terugwerkende kracht te verlenen tot 1 Januari 1954. „DE TUD DER TROEBELEN" Geschiedenis vertoont zekere parallellen (Van een speciale medewerker) De „New York Times'! probeert in een hoofdartikel de huidige gebeurte nissen in Rusland te zien in het licht van de historie van dat land. „Laat ons eens terugzien" zegt dit blad, „naar het voorjaar van 1584 toen Tsaar Iwan de Verschrikkelijke stierf. Zijn meer dan veertig-jarige regering was ryk aan gebeurtenissen geweest en had een diepe indruk achtergelaten in het land. In zyn geloof aan het absolutisme had hij zijn bewind een sterke ruggesteun gegeven door het scheppen van een nieuwe, bevoorrechte klas se, de „oprichniki", welke grote beloningen ontving ten koste van de vroe ger heersende families. Door oorlogen tegen de Tartaren van Kazan en Astrakan en het uitbuiten van de Kozakken onder Ermak, waren de gehele Wolga-vallei en West-Siberië aan gene zyde van de Oeral aan het Russi sche machtsgebied toegevoegd. Maar tegenover hetgeen hij tijdens zijn re gering bereikte moet Iwan's vervolgingswaan gesteld worden. Professor Michael Florinsky zegt in zyn monumentale geschiedenis van Rusland: „Iwan zag overal verraad en meedogenloos roeide hij, de een na de ander, al de mannen in zijn omgeving uit, die op een of andere dag het ongeluk hadden gehad, tot zyn raadslieden te worden uitverkoren". De enorme politieke, sociale en eco nomische druk, die gedurende Iwan's regering werd uitgeoefend lag ver boven de capaciteiten van zijn opvol ger, zyn zoon Tsaar Fedor, die in naam slechts veertien jaar regeerde. Hof-intriges waren schering en inslag en door het gehele land deden zich gevaarlijke uitbarstingen voor. De macht kwam geleidelijk in handen van Regent Boris Godounow, die zich zelf tot Tsaar liet kiezen na Fedor's dood. Hongersnood, spionnage, executies en deportaties waren aan de orde van de dag. Het volk, in zijn zoeken naar verlichting van de onverdragelijke on derdrukking, wendde zich tot een pre tendent, de pseudo-Dimitri, die be weerde een zoon van Iwan te zijn. Maar zodra had deze Dimitri gezege vierd, of de sociaal en economisch uiteenlopende klassen, die zich geza menlijk achter hem hadden ge- USQUERT IS EEN BIJZONDER DORP Te Wolf aartsdijk is de bouw van een nieuw Groene Kruis-gebouw in vollr gang. Wanneer de werkzaamheden beëindigd zullen zyn, zal van de sièi lijke toren op de achtergrond va uit deze hoek bezien vermoedel nog slechts de spits te aanschouv zijn (Foto: P.Z.C Man van bijzonder karakter vervulde een mooie taak (Van onze speciale verslaggever) Burgemeester J. Geer ling uit het Groningse dorpje Usquert (1700 Inwo- gelijk zijn, de kleine spaarders de j ners) is een gedrongen figuur met een hoge, ronde rug. Zijn leven lang is "Pï" hij vrijgezel gebleven. De enige vrijgezel-burgemeester van ons land. „De zorg voor zijn bedlegerige moeder en voor zijn zuster is hem als dagloner altijd genoeg geweest", zeggen de Usquerts, temidden waarvan deze in vele opzichten merkwaardige figuur steeds geleefd en gewerkt heeft. En zelf schijnt burgemeester Geerling deze gedachte te bevestigen: „Toen ik nog maar drie jaar was, kwam mijn vader al te overlijden". Dagloner? Burgemeester? Er zit iets ongerijmds in. Jazeker. Maar het burgemeesterschap van de heer Geerling is nog maar jong. Negen jaar. De •est van zijn leven heeft hij als dagloner, seizoenarbeider, by de ryke klei neren van Usquert gewerkt. Om het hoogste ambt van zijn gemeente te aan vervullen, heeft men hem in 1946 als het ware van achter de ploeg eggehaald. En alleen dit feit als was ons voldoende om een gesprek te oeken met deze gesloten Groningse mens van „het hoge land", het vrij wel rijkste gebied van Nederland. In Januari is de heer Geerling 65 jaar geworden. Hoewel het hart het niet wil, betekent dit het einde van de ambtelijke carrière. Op 1 Mei wordt hij, overeenkomstig de wette lijke voorschriften, gepensionneerd. Het afscheid straks zal hem niet ge makkelijk vallen. „Je hebt zoveel dingen op touw gezet, die je nog graag even had willen afmaken', vertrouwt hij ons toe. „Welke din gen? Och, Iaat ik U zeggen, de aan leg van het kerkhof, ae restauratie van de korenmolen „Eva". Wat dat laatste betreft, tien jaar ben ik er mee bezig geweest. Nu is het dan zover, dat er aan begonnen zal worden, en nu moet ik het werk overdragen Burgemeester Geerling lacht wat verlegen, als hij aarzelend deze dingen vertelt. „Och", zegt hij dan verontschuldigend, „voor stads mensen moeten het onbelangrijke za ken zijn, maar voor ons, hier in 't dorp, hebben ze grote betekenis". Het laat zich gemakkelijk begrij pen. Zoals het zich ook zo gemakke lijk begrijpen laat, dat er een café houder in deze kleine dorpsgemeen schap is, die het beleid van deze landarbeider-burgemeester miskent, omdat deze als geheelonthouder het aantal vergunningen terugbracht van vijf op vier. Kijk, dat zijn ern stige zaken, die in een grotere ge meenschap verloren gaan, maar in 'n kleine gemeenschap als Usquert ech ter betekenis hebben. Ook natuur lijk, om er de moed en het doorzet tingsvermogen vap het hoofd der gemeente aan te leren kennen... Man van de praktijk Eén vraag heeft ons in het ge sprek met burgemeester Geerling, in de spaarzaam gestoffeerde burge meesterskamer van het aantrekkelij ke Usquertse gemeentehuis, vooral bezig gehouden: wanneer men ge wend is, landarbeid te verichten en slechts lagere schoolkennis als on dergrond meekreeg, biedt het burge meestersambt dan geen onoverkome lijke moeilijkheden? „Voorzover ik weet is het goed fegaan", repliceert de heer Geerling e vragen. „Maar vergeet niet, van 1923 af tot 1941 was ik hier al wet houder. En van m'n 21ste jaar af, loop ik al actief mee in de socialisti sche beweging. Een arbeider, die een heel klein beetje verder keek, zo voegde hij eraan toe dan zijn neus lang was, „moest daarin wel terecht komen". „Wat is het grootste probleem geweest, waarmee U in uw ambte lijke tijd in aanraking kwam? „Het woningvraagstuk. Er zijn hier veel te veel huizen nog, die als gezinswoning beslist tekort schie ten. Uiterlijk zijn het beslist geen krotten, lijken ze nog wel wat. Maar ze zijn veel te klein. Zelf woon ik ook in zo'n daglonershuisje. Ik weet dus wat eraan mankeert. Omdat ik wist, dat mijn ambtstijd als burgemeester maar beperkt was, ben ik in '46 rustig blijven wonen, waar ik altijd gewoond heb. Overi gens zijn die te kleine woningen niet de enige woningmoeilijkheden. Be paald onaangenaam zijn de telkens terugkerende kwesties over dienst woningen van de boeren. Dat is een probleem, dat in alle landbouwstre ken speelt. Voor de vaste knechts hebben de boeren een woning be schikbaar. Maar op zeker ogenblik wordt het dienstverband niet lan ger gecontinueerd. Dan eisen de boe ren natuurlijk ook de woning weer op. Dat wordt dan vaak een kanton gerechtzaak, waarbij de landarbei der natuurlijk altijd aan het korste eind trekt. Gemeentelijke zorg is dan de gedupeerden weer aan een woning te helpen. Als er al een wo ningtekort is, valt dat niet mee." Dit probleem brengt het gesprek dan even op het merkwaardige feit, dat er veel arbeiders voor het werk' schaard, keerden zich tegen elkaar om hun tegengestelde groepsbelangen na te streven. Burgeroorlog en banditisme teister den opnieuw het land. Tsaren kwa men en gingen. Poolse troepen bezet ten Moskou en Zweedse troepen heer sten in Nowgorod. Niemands leven of bezit was meer veilig. Pas in 1611 en 1612 ontstond er weer enigermate een eenheid onder de concurrerende be langengroepen, tengevolge van 't op treden van de slager Kuzma Minin en de soldaat Prins Dimitry Pozharsky. Moskou werd bevrijd. Een nieuwe Tsaar, de 16-jarige Michael Romanow werd gekozen en hiermede begon de regering van een dynastie die net tot 1917 volhield. Deze woelige periode in de Russi sche geschiedenis staat te boek als „De Tijd der Troebelen" iedere schooljongen kent haar en zij is on sterfelijk geworden in Moussorgski's opera „Boris Godounow". Tegen de achtergrond van hetgeen de laatste week in Moskou is ge beurd, moeten de gedachten van ve len in en buiten Rusland terugge gaan zyn naar die periode, nu drie- en een halve eeuw geleden. Historische analogieën zijn natuurlijk nooit zui- vy. Niettemm is het aanlokkelijk, zelfs ten koste van de vereiste nauw keurigheid, Iwan met Stalin te iden tificeren, Fedor met Malenkow en Kroestsjew met Godounow. Zelfs doet zich de mogelijkheid voor een verge lijking te vinden met de pseudo-Di mitri: Svetlana Stalin onthulde vori- week, dat haar broer Vasily Sta in, „zéér, zéér ziek" is, hoewel zij er niet bij vertelde of dit een lichamely- ke, dan wel politieke ziekte is. Twee trekken van de tegenwoordi ge situatie in Sowjet Rusland hebben op de vele hectaren grote akkers van buiten Usquert moeten worden aangetrokken. Heel veel jongeren In deze welvarende streek verkiezen t werk in de stad boven het zware landwerk. De bevolking van Usquert is in de na-oorlogse jaren met zeker een honderd zielen achteruit gelopen, gelopen. Voor het eerst was er in 1954 weer een klein overschot. Maar burgemeester Geerling is zich intus sen ook bewust, dat een percentage van 13,45 boven vijf-en-zestig jarigen een bedenkelijk verschijnsel is in een zo welvarende gemeente als Usquert. Wat de weistandsgrens betreft, bezet Usquert onder de Ne derlandse gemeenten de vierde of vijfde plaats. Veertig boeren be schikken hier over plm. 2800 ha. grond. De kleinste hofstede is altijd nog 35 hectare, maar er zijn be drijven bij"van meer dan honderd bunder. Voor Nederlandse begrippen zijn het zeer gfote bedrijven. Ster ke mechanisatie, maatk efficiënt be heer ervan mogelijk. Voordat de heer Geerling in 1917 voor de S.D.A.P. in Usquerts raad 'verkozen werd, was het altyd een boerenraad geweest. Tegenwoordig maakt er met één boer meer deel van uit. Vijf leden van de Partij van de Arbeid en twee van andere groeperingen bepalen het gemeente beleid. De verdeling van de wethou derszetels heeft geen moeilijkheden opgeleverd. Recht ging hier voor macht. Recht voor macht De P.v.d.A. nam genoegen met één zetel, de andere plaats werd opengelaten voor de anderen: Om beurten wordt die plaats bezet door CH-AR en „Gemeentebelangen". En daar heeft iedereen vree mee. „En na uw pensionnering", willen we dan weer opnieuw in de gemeen te-politiek? Misschien weer als wet houder?" „Nee, beslist niet. Ik heb nu lang genoeg meegedraafd. Laten de jon- Vrijdag was het feest op paleis Soest- dyk, waar de jongste telg van ons koninklijk huis, prinses Marijke, haar achtste verjaardag vierde. Een opna me tijdens een arresleetncht door de tuin van het paleis, wélke primes Marijke tezamen met haar moeder en twee minder valide kinderen van de stichting ,JIet Vierde Prinsenkind", Adriana de Zeeuw en Dirk Faassen, mocht maken. in ieder geval hnn parallel ln de ge beurtenissen van 1600. Er is geen wettige (troon)-opvolger, waarmee een situatie geschapen wordt waarin onvermijdelijk elkaar bestrijdende groepen vechten om de hoogste post. Noch is er een oplossing voor de e.nor- me binnenlandse spanningen, die tij dens het regime van de vorige leider zijn ontstaan. De explosieve situatie gelijkt ook in dit opzicht zeer veel op die van de jaren na 1600. Professor Florinsky zegt over Boris Godounow: „Hij liet geen kans voor wat vage beloften voor verbeteringen in de toekomst, en door een vriende lijk persoonlyke houding. Hij was be zorgd over ae problemen, die voort vloeiden uit de hongersnoden, hij pro beerde de hongerigen voedsel te geven en hij bevrijdde zelfs vele slaven. Niettemin begunstigde zijn landbouw politiek de slavernij, droeg zy bij tot een „groeiende ontevredenheid by het volk en bereidde zy hierdoor zyn val voor". De geschiedenis herhaalt zich nooit precies. Er zijn enorme verschillen tussen het rijk na Iwan de Verschrik kelijke en dat wat Stalin naliet. De mannen, die thans in Moskou heersen, kennen de geschiedenis van de „Tyd der Troebelen" en zy wensen geen herhaling. Toch is er, wanneer wij, in de vrije wereld, een poging doen, de laatste gebeurtenissen te door gronden en de mogelyke vorm van de toekomst te voorspellen, veel in het verleden, dat ons tot denken brengt. Er moeten er ook velen zijn in Kroest- sjew's omgeving, die tot nadenken worden gebracht". Nóg is de toren van 's Heer Abtskerke omringd door steigers, maar het gro te werk" is thans vrijwel gedaan, zo dat het sierlijke bouwwerk binnen kort weer in volle luister zal prijken'. (Foto: P.Z.C.) geren het thans maar eens overne men. Ik red me wel. Er blijft nog werk genoeg. De Volkshogeschool, het Rode Kruiswerk en misschien nog wel andere zaken, maar niet meer in het openbare politieke leven. Dat zou scheve verhoudingen geven" „Dan misschien weer achter de ploeg?" „Nee, ook dat liever niet!" En zo proberen we er achter te ko men welke ambities deze arbeider burgemeester straks, na zijn pensi onnering, nog zal volgen ais typische Groninger met geharnaste geest, die geen buitenstaander wil laten door dringen in zijn persoonlijke leven, laat hij ons rustig in het onzekere. Enkele burgers vertellen het ons naderhand: „O, Geerling, wel, die gaat toch straks een reisje maken naar Amerika, 'n Paar maanden schijnt 'ie wel te willen wegblijven", wordt ons in onvervalst neusklank- Grunnigs te verstaan gegeven. En daar zullen we het dus maar op hou den.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5