Belangstelling voor bibliotheken ontwikkelt zich in stijgende lijn N.V.V. over vij fdaagse werkweek en vacantie van 14 dagen VELE DODEN BIJ BRAND IN TEHUIS VOOR BEJAARDEN ZONNE-ENERGIE VOOR INDUSTRIËLE DOELEINDEN VRIJDAG 18 FEBRUARI 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 JAARLIJKS 10.000 NIEUWE BOEKEN IN V.S. Tekort aan geschoolde bibliothecarissen (Van onze correspondent) New York, Februari Het is wellicht een merkwaardig phenomeen, dat tegelijk met de groei en bloei van de televisie die een groot deel van de vrjje tijd van de Amerikaan in beslag neemt ook de belangstelling voor bibliotheken zich in stijgende lyn ontwikkelt. Zij worden opgericht door ge meenschappen en scholen, maar ook fabrieken gevoelen meer en meer de noodzaak om binnen de eigen muren voor het dagelijks gebruik te beschik ken over een complete bibliotheek op elk technisch en administratief gebied, waarmee men in het bedrijf in aanraking komt. Waar dergelijke bibliothe ken worden gevestigd, voegt men er vaak een uitleenbibliotheek voor het pesoneel aan toe! Scholen vergenoegen zich niet meer met een tot biblio theek omgedoopte kast achter in het gymnastieklokaal; dorpen en steden financieren meer en meer uit de opbrengst der plaatselijke belastingen een „openbare leesbibliotheek". Zegslieden van de drie grote bedrijven, die in de V.S. bibliotheken inrichten, ramen dat er In elk der 48 staten ten minste tien nieuwe bibliotheken per jaar worden opgericht. Wellicht een derde daarvan zijn openbare bibliotheken. Naar Ameri kaanse begrippen vormt een biblio theek een onmisbaar onderdeel van het onderwijs. Waar het onderwijs hier vrij is in de zin, dat het gefi nancierd wordt uit de belastingop brengst stelt men zich vrijwel alom op het standpunt, dat ook een biblio theek en het lenen van. boeken daar uit, in principe kosteloos moeten zijn. De Amerikaan, die zich er in wil ver diepen, op welke wijze het percentage van de heffing van zijn belastingen is samengesteld, zal in een hoekje van zijn aanslagbiljet steevast een aantal opcenten genoteerd vinden onder het hoofd: „bibliotheek". Het lenen van boeken is dan ook doorgaans gratis, althans voor een tijdvak van vier we ken. Daarna is meestal een „boete" van 2 dollarcent per dag per boek ver schuldigd. De stadsbibliotheken staan zelfs toe, een onbeperkt aantal boe ken mee naar huis te nemen. Op het platteland, waar het bibliotheekwezen zich op grootse schaal heeft ontwik keld mede door de „bookmobiles", die regelmatig door de provincie trek ken heeft men dit aantal uiteraard moeten beperken. Ondanks het feit, dat men voor bibliothecaris slechts betrekkelijk korte tyd behoeft te studeren (een jaar na middelbare school) en een aantal universiteiten een voortreffelijke opleiding hiervoor geven, is er een tekort aan ge schoolde bibliothecarissen in de V.S. De oorzaak is uiteraard een economische: het honorarium is niet hoog, evenals by het onder wijs. Een New Yorkse havenar beider heeft vaak een hoger in komen dan een onderwijzer van een gemeenteschool. Eisen Wij hebben een aantal vooraan staande architecten en hun medewer kers, wier taak het is bibliotheken in te richten, gevraagd naar de eisen die aan een moderne Amerikaanse biblio theek moeten worden gesteld. Over de volgende punten was men het alge meen eens Een openbare bibliotheek moet de at mosfeer van de gemeenschap ademen. Het gebouw moet uiteraard architec tonisch aantrekkelijk, en daarbij func tioneel zijn. Het moet niet een aanblik Seven van een „instelling"; het moet e bevolking nopen er binnen te wan delen. Vandaar dat ook qua aankle ding van „gestichtatmosfeer" geen sprake mag zijn. Licht en ruimte zijn belangrijke voorwaarden, evenals comfortabele stoelen. Het denkbeeld, dat zware stoffering en donker getint meubilair rust en stilte zouden bevor deren, heeft men hier opgegeven. Oogartsen hebben de gedragingen van bibliotheekgebruikers nagegaan en kwamen tot de conclusie, dat het con trast van de witte pagina en het don kere meubilair voor de lezer vermoei ender was, dan wanneer dit contrast minder werd dank zij het gebruik van licht-gekleurd meubilair. Een biblio theek van enig f ormaat zou bovendien over een filmotheek en een gramo- theek moeten beschikken. Wil men tenslotte van de bibliotheek een ge meenschapscentrum maken, dan is een auditorium vereist, zodat lezin gen, muziek- of filmavonden kunnen worden gegeven. „Een bibliotheek", zei een vooraan staand architect, „moet tenslotte de belangstelling voor literatuur en kunst bevorderen; zorg dan ook dat er een gelegenheid bestaat, literair-ge- iirteresseerden byeen te brengen". En eèn ander argumenteerde: „Een open bare bibliotheek kan de grondslag vormen voor elk© vorm van kennis, zonder uiteraard op academische per fectie aanspraak te maken. Wy leven in een tydperk, waarin gespecialiseer de kennis omtrent velerlei onderwer pen zich snel uitbreidt. Zorg derhalve dat het bibliotheekgebouw in staat is, gelyke tred te houden met deze uit breiding dat b.v. aan het gebouw zelf later nog een vleugel kan worden toegevoegd". En een derde betoogde met klem, dat de eerste taak van elke openbare bibliotheek was, over een volledige documentatie omtrent het verleden en de groei van de gemeenschap, waarin zij gevestigd was, te beschikken. In grote trekken zijn de vooraan staande bibliothecarissen in den lande het hiermee eens. „Het maakt een groot verschil", zei ons een der kop stukken van de imposante Public Li brary van New York, of ik een boek- programma samenstel voor een stad, die een overwegend industrieel karak ter draagt, dan voor een landbouwge- meenschap. Een bibliotheek moet van onmiddellijk nut voor de gemeenschap zijn anders maakt zij geen deel van die gemeenschap uit". Wij vroegen naar de grondslagen voor de opzet van een biblotheek voor b.v. een middelgrote stad in de V.S. met een paar honderdduizend inwo ners. „De eerste 45 van elk boeken budget worden besteed aan kinderboe ken en literatuur voor de rijpere jeugd. Dit heeft een reden. Onze er varing is, dat waar wij een nieuwe bi bliotheek oprichten, groot of klein, in een stad of zelfs in een landelijk cen trum, de kinderen de eersten zijn die belangstelling aan de dag leggen. Door de kinderen wordt de belangstel ling van de ouders gewekt. En dan heeft de bibliotheek bovendien de so ciale taak, de kinderen te helpen in hun drang naar kennis. De term „kin derboeken" omvat dus veel meer dan „prikkebeen": biografieën en histo rische onderwerpen naast amuse mentsliteratuur. „De volgende 5 10 van het bud get komen ten goede aan „naslag werken", dictionnaires, encyclopedie- en, atlassen e.d. Die vormen de grond slag voor elke bibliotheek. Wij kunnen betrekkelijk goedkoop herdrukken kopen; bovendien krijgt een biblio theek dit soort „basis"-werken met aanzienlijke kortingen van de uitge vers". „De rest van het budget wordt be steed aan werken voor volwassenen, romans, boeken over philosophic, godsdienst, sociologie, techniek, zake lijke onderwerpen, wetenschap, toege paste kunsten, kunst, letterkunde, reisboeken, biographieën en histori sche werken. Naar een ruwe schatting bestaat 50 van deze titels uit ro mans (inclusief de grote klassieken, zoals Dickens, Edgar Allan Poe enz.)" Er verschijnen in de V.S. jaar- lyks gemiddeld 10.000 nieuwe boe ken, op elk gebied. Slechts zeer enkele bibliotheken als bjjv. de befaamde Bibliotheek van het Congres, de openbare leeszalen te New York en Chicago kunnen zich veroorloven (of hebben vol doende ruimte) ieder boek in de catalogus op te nemen. DRAMA IN YOKOHAMA Slaapzaal met slechts een enkele deur By een brand in een R.K. Tehuis voor ouden van dagen in Yokohama zyn in de nacht van Woensdag op Donderdag 97 bedlegerige en behoeftige vrouwen om het leven gekomen. Zeven inwoners van het tehuis werden gewond, van wie vijf ernstig. Volgens de politie bevonden zich in het gebouw op het tijdstip, dat de brand uitbrak in totaal 143 zieke en bejaarde vrouwen en negen leden van de personeelsstaf. Zes en veertig per sonen konden in veiligheid worden gebracht en acht leden van de staf konden het brandende gebouw tijdig verlaten. Een lid van de staf wordt nog vermist. De brand is uitgebroken in de keu ken van het tehuis. Door gebrek aan water kon het vuur snel om zich heen grijpen. Het gehele gebouw, dat uit twee verdiepingen bestond, werd een prooi der vlammen. Een 77-jarige geredde verklaarde, dat sommige van de omgekomenen hadden kunnen vluchten, doch dat zij om het leven gekomen zijn bij pogin gen om bedlegerige ouden van dagen te redden. Andere geredden deelden mede, dat vele slachtoffers doof waren en niet begrepen, dat zy in gevaar verkeer den. Zij klampten zich aan hun bed Mr. C. W. A. Schumann, de nieuw- benoemde permanente vertegenwoor diger van ons land bij de Verenigde Naties te New-York, heeft in het Kur- haus te Scheveningen een receptie ge houden, wélke door de leden van het corps diplomatique en véle andere au toriteiten iverd bïjgexooond. Deze foto geeft het moment weer, waarop de Amerikaanse Ambassadeur in ons landFreeman Matthews, rechtsde hand drukt van mr. C. W. A. Schur- mann (links.) vast en wilden weer gaan slapen, toen zy gewekt werden. De voornaamste slaapzaal van het tehuis had slechts één deur. De mees te van' de ouden van dagen, tussen 60 en 96 jaar, vonden in deze slaapzaal de dood in de vlammen. Van de 46 geredde inwoners is er later nog een aan brandwonden over leden. In Moskou is een overdekt bassin geopend, dat speciaal werd ingericht voor de „indoor-training" van de roei-enthousiasten. Het overdekte bassin maakt deel uit van het Aucotu watersport-centrum te Moskou. Op onze foto ziet men acht jonge roeiers van de sportschool voor kinderen, die met een dergelijke prachtige gelegen heid voor een geduchte training, over enkele jaren wellicht tot de beste roeiers der wereld zullen behoren Onbekende onderzeeboot bij kust van Florida Vliegers ontdekten niets Bij de kust van Florida (Ver. Sta ten) is Woensdag een onbekende on derzeeboot gesignaleerd. Twee leden van de kustwacht meldden, dat de onderzeeër het vaartuig waarop zij zich bevonden bijna ramde, alvorens te duiken en snel te verdwijnen. Vliegtuigen van de Amerikaanse marine zijn onmiddellijk na de mel ding opgestegen, doch hebben niets kunnen vinden. Een woordvoerder van de marine verklaarde, dat zich in dit gebied geen onderzeeboten van de Amerikaanse marine bevonden. Volgens de twee leden van de kust wacht voerde de onbekende onderzee boot geen navigatielichten. Wel werd een flauw schijnsel uit de commando toren waargenomen. De onderzeeboot zou in Zuidoostelijke richting zijn verdwenen. 5 voor gezonken onderzeeboot Een woordvoerder van het Turkse ministerie van financiën heeft Woens dag meegedeeld, dat de eigenaars van het 3999 ton metende Zweedse vrachtschip „Naboland" een schade vergoeding van meer dan vier milli- oen pond sterling zullen betalen voor het verlies van de Turkse onderzee boot „Dumlupinar", die na een aanva ring met de „Naboland" in de Darda- nelïen in April 1953 is gezonken. Bij de ramp kwamen 81 opvarenden van de Turkse onderzeeboot om het leven. Turkije eiste oorspronkelijk een schadevergoeding van vijf millioen pond sterling van de Zweedse scheep vaartmaatschappij de „Svenska Orient Linien." Volgens de woordvoerder werd Woensdag een overeenkomst inzake de schadevergoeding p-etekend tussen het ministerie van financiën en de Zweedse maatschappij. Spectaculaire inbraak van kinderen Hadden geen zaklantaarn Een bende kinderen heeft Inge broken in het gebouw van een der zwaarst bewaakte handelsmaatschap pijen voor edele metalen ln Londen. De bende liet een kluis, die goud en zilver ter waarde van tien millioen gulden bevatte, ongemoeid en ver dween met medeneming van platina- boorsel ter waarde van byna 2000 gul den, een vulpen en ongeveer 1,25 aan baar geld. Scotland Yard tracht nu uit te zoe ken, hoe de bende er in is geslaagd het gebouw binnen te komen zonder daarbij de alarm-ïnstalatie in wer king te stellen. Voor de politie staat wel vast, dat hier kinderen aan het werk zijn geweest. Door het gebouw liep een spoor van afgebrande luci ferhoutjes. Kennelijk beschikte de bende niet over een zaklantaarn. EEN ACTUEEL PROBLEEM Zonne-kookplaat voor veertien dollar Op een onlangs te New-Dehli onder auspiciën van de UNESCO gehou den bijeenkomst, waar do toepassing van zonne-energie werd besproken, heeft de Russische geleerde V. A. Baum een aantal inlichtingen gegeven van de stand van zaken bij het onderzoek, dat in de Sowjet-Unie met be trekking tot het aanwenden van deze energiebron al enige jaren in beslag heeft genomen. De heer Baum verklaarde dat men in Rusland het research-stadium reeds was gepasseerd. De zonne-energie wordt met behulp van parabolische spiegels geconcentreerd; op deze wijze heeft men in Tashkent dat ten Noor den van Afghanistan ligt op ongeveer dezelfde breedtegraad als Rome, installaties gebouwd welke met behulp van spiegels, die een diameter van 10 meter hebben, 60 liter water in damp omzetten. Volgens prof. Baum zouden dergelijke installaties reeds in gebruik zijn voor het leveren van enerige aan een conservenfabriek in dit gebied. In de Verenigde Staten en in India heeft men op soortgelijke wijze als in de Sowjet-Unie het geval is, kans ge zien-de zonne-energie voor practische doeleinden te benutten. Misschien zijn er in de V.S. nog geen fabrieken, die hun energie ontlenen aan met behulp van een reflector geproduceerde stoom, maar dat is voor een groot deel het gevolg van het feit, dat een geïndustrialiseerd land als Amerika daar vooralsnog weinig behoefte aan heeft. Wel past men met succes de op gespaarde zonne-energie toe voor ae verwarming van huizen. Het principe is eenvoudig. Men brengt in het dak of een op de zonne- Oud-president van Panama aangeklaagd De nationale vergadering van Pa nama heeft Woensdag de afgezette president José Ramon Quizado aan geklaagd wegens medeplichtigheid aan de moord op president José Re- mon, die op 2 Januari is gepleegd. Een speciale commissie van de na tionale vergadering, die een onder zoek naar de aanslag heeft ingesteld, heeft op het indienen van een derge lijke aanklacht aangedrongen. Toen de openbare aanklager Quiza do ervan beschuldigde de aanstichter van de moord op Remon te zijn, greep Quizado de microfoon en riep: „Ik ben onschuldig. Ik zweer het. Men smeedt een samenzwering tegen mij." richting- georiënteerde wand een hoe- BEZWAREN TEGEN REGERINGSPOLITIEK Huurverhoging en belastingverlaging vonden geen genade Het verbondsbestuur van het N.V.V. heeft medegedeeld, dat het veront rust is over de ontwikkeling van de fiscale en sociaal-economische politiek van de regering, welke tot uitdrukking komt in een aantal maatregelen, die de laatste maanden zijn genomen of in voorbereiding zijn met betrek king tot de belastingverlaging, de huurverhoging en de prijspolitiek. In een verklaring wordt deze verontrusting aldus toegelicht: „Aanvankelijk kondigde de regering een belastingverlaging aan van onge veer een half milliard gulden tegen het begin van 1956. Te verwachten is, dat de overheidsuitgaven in 1956 een belangrijke daling zullen ondergaan tengevolge van het wegvallen van de vergoedingen wegens oorlogsschade en rampschade. De vraag kan wor den gesteld, of uit conjuncturele en structurele oogpunten aanwending van de aldus vrijkomende middelen voor verdergaande overheidsinveste ringen en/of sociale voorzieningen niet de voorkeur verdient boven be lastingverlaging. Het verbondsbestuur is van me ning, verwijzende naar de conclusies van het welvaartsplan van het N.V.V. dat verdergaande overheidsinveste ringen en sociale voorzieningen, met name op onderwijsgebied, de voorkeur verdienen boven belastingverlagin gen, welke de tendenz kunnen hebben de inkomensverhoudingen ongunstig te verstoren. Huren In de troonrede van 1954 werd een algemene huurverhoging aangekon digd, waarbij een egalisatiefonds met een bestemmingsheffing in uitzicht werd gesteld. Er kwam echter een ommezwaai in het huurbeleid tot stand. Nu heeft de regering aange kondigd: een huurverhoging van 10 pet boven een bepaald huurbedrag. Het verbondsbestuur acht dit na dere besluit een volkomen onvrucht baar compromis. In de eerste plaats is de maatregel in strijd met de deni- vellering tussen de lagere en midden groepen.; In de tweede plaats ia het compromis in conflict met het streven naar geleidelijke opheffing van de huurverschillen tussen oude en nieu we woningen en betekent de maatre gel in feite een voortzetting van de toenemende spanningen in de loonpo litieke sector. Ten derde schept het compromis onrechtvaardigheid, dat de ene groep huizenbezitters wel een huurverhoging incasseert, doch een andere groep, namelijk de eigenaars van goedkopere woningen, waaronder de woningbouwverenigingen, niet. Ten vierde houdt de maatregel het gevaar in van een toeneming van de bouw van duurdere woningen ten kos te van de arbeiderswoningbouw. Prijzen Na de loonronde van 6 pet in Octo ber j.l., welke ten doel had de werk nemers hun rechtvaardig deel te ge ven in de gestegen welvaart, ver maande de regering de ondernemers deze loonsverhoging niet door te be rekenen in de prijzen, teneinde in de naaste toekomst een wedloop tussen prys- en loonsverhoging te voor komen. Zonder enig overleg met de Stichting van de Arbeid heeft de rege ring vorige maand een melkprijsver hoging doorgevoerd, welke tot gevolg heeft, dat de kosten van het levens onderhoud met ongeveer 1 pet zyn ge stegen. Het verbondsbestuur spreekt als zijn mening uit, dat, hoewel de prijs verhoging economisch gemotiveerd was, de regering voorshands via sub sidieverhoging had moeten voorko men, dat deze prijsverhoging op de consument werd afgewenteld. Het N.V.V. wil er geen twyfel over laten bestaan, dat een regeringspoli- tiek, welke in een periode van stijgen de welvaart is gericht op het stabili seren van het levenspeil van de werk nemers of zelfs op het terugdringen van dat levenspeil tengevolge van prijsverhogingen, volstrekt onaan vaardbaar Is. Bij stijgende welvaart zal de werknemers een evenredig aandeel in die welvaart moeten worden toege kend. Het verbondsbestuur denkt daarbij in de eerste plaats aan een verhoging van het reële loonpeil, het zij door een nominale loonsverhoging, hetzij door prijsdaling. Vacantieregeling Voorts verlangt het verbondsbe stuur een verbetering van de vacan- tierechten. Het verbondsbestuur zal bij de Stichting van de Arbeid aan de orde stellen een herziening van de richtlijn voor de vacanties, waarhij voor volwassen werknemers wordt verlangd een aaneengesloten vacantie van twee weken plus drie snipperda gen, alsmede een vacantietoeslag van twee weken, met de mogelijkheid van uitbreiding der vacantieperiode by een langdurig dienstverband en/of bij het verrichten van voor de gezond heid schadelijke arbeid. Voor jeugdige werknemers zal een vacantie van drie weken met een vacantietoeslag van twee weken gevraagd worden. Het N.V.V. wil voorts een herziening van de zogenaamde gratificatierichtlijn, waarbij de mogelijkheid geschapen wordt om, indien geen vacantietoe slag wordt gegeven, een jaarlijkse gratificatie uit te keren van 4 pet. Tenslotte zal het N.V.V. aan de re gering vragen het vraagstuk van de verkorting van de werktijd en de mo gelijkheid van invoering van de vijf daagse werkweek de Sociaal-Eco nomische Raad aan de orde te stel len". veelheid aan van een stof, welke bij een bepaalde temperatuur zeer veel warmte opneemt of afstaat en daar bij in een andere vorm overgaat. Voorbeelden van dergelijke processen zijn het smelten van ijs of het ver dampen van water. Voor de toepas sing die wij hier noemen zijn water en ijs echter ongeschikt; men ge bruikt hier bepaalde kristallyne stof fen, welke tydens de zonnige uren van de dag smelten en daarby een grote hoeveelheid energie absorberen. Daalt de temperatuur, dan zal de stof in kwestie weer in de oorspronkelijke kristallijne toestand terugkeren en daarby de opgenomen warmte af staan. Op deze wyze is men in staat de huizen tijdens de koude uren van de dag te verwarmen met zonne-ener gie, welke tydens de warmere uren werd opgespaard. Voor India is de toepassing van zonne-energie veel meer een urgente kwestie. Men heeft dan ook niet stil gezeten, en in 1953 kon minister Shi- ri Malariya een bedrijf openen, dat per maand 5000 zonne-kookplaten produceert. Het apparaat bestaat uit een aluminimum reflector met een oppervlakte van ongeveer een vier kante meter, welke de zonnestralen concentreert op de bodem van een pan of een pressure-cooker! Voor 14 bent u eigenaar van dit instrument, waarop de Indiër in 20 minuten zijn middagmaal bereidt. De toepassing van zonne-energie op grote schaal is voorlopig nog toe komstmuziek. Zonne-energie heeft echter een principieel voordeel boven kern-ener gie. steenkool, olie en dergelijke. In- plaats van te putten uit een begrens de voorraad, zoals dat bij de laatstge noemde energievormen het geval is, gebruiken we bij de toepassing van zonne-energie slechts een klein deel van de ons dagelijks rijkelijk door de zon toegezonden straling. Wanneer de natuurlijke grondstoffen voor ener gie-productie uitgeput dreigen te ra ken, zal de mensheid dus genoodzaakt zyn ook voor industriële doeleinden van omzetting van zonne-energie ge bruik te maken. Britse luchtverdediging Nieuwe jagers zeer doeltreffend De Britse regering verklaart, dat Engeland een „doeltreffende verde diging" heeft tegen elk soort aanval uit de lacht. De luchtverdediging In de nachtelijke uren was de beste ter wereld. De jongste jagers zijn, aldus de verklaring, uitgerust met het meest vernietigende geschut ter we reld. De vuurkracht was tienmaal zo groot als van de Russische „Mig". Over de ontwikkeling van diverse geleide projectielen voor gebruik door vliegtuigen tegen vliegtuigen zullen binnenkort mededelingen worden ge daan. Voor één type zijn orders ge plaatst. Vastgesteld is, dat de straalvlieg tuigen van de types Swift 1 tot en met 3 niet voldoen aan de eisen. Met de Swift-4 worden nog proeven ge nomen. De voornaamste moeilijkheden met de „Hawker Hunteri'-jagers was men thans grotendeels te boven. Een aan zienlijk aantal Hunters was reeds aan de luchtmacht afgeleverd. Op bepaalde punten waren de prestaties van de Hunter nog voor verbetering vatbaar. Hieraan werd gewerkt. De Hunter wordt veelbelovend genoemd. Nog dit jaar wordt de bommen werper van het type „Valiant" in ge bruik genomen. Dit toestel heeft vier straalmotoren en kan atoombommen vervoeren. Doodstraf voor Russische spionnen De Turkse nationale vergadering heeft Woensdag in een openbare zit ting de doodstraf bevestigd van twee Russische spionnen. Iwan Adaminis en Nikolai Antonof. De twee spionnen werden in 1953 in Oost Turkije, nabjj de Russische grens, gearresteerd. Zij werden rmlangs door een militair ge rechtshof in Ankara ter dood veroor deeld.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 5