Paard - natuurlijke helper in
gemechaniseerde wereld
Rotterdam krijgt tweehonderd
winkels in één gebouw
Op bezoek bij een pionier
HOE KUNNEN STUKGOEDEREN
HEEL WORDEN VERZONDEN?
DIERENKRANT WERD BRON
VAN INFORMATIE
DONDERDAG 17 FEBRUARI 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
FOKKERIJ IN NEDERLAND
(Van een speciale verslaggever).
In de Groetpolder, by het Noordhollandse dorpje Winkel woont de beken
de paardenfokker Melchior. Al jaren is hij bezig een paard te fokken, dat
zowel geschikt is voor ry- als tulgbespanning. Hij is een pionier, die voor
niets en niemand terugdeinst, wanneer het gaat om de belangen van „zyn
paard". Dat hij in dit streven zijn diepste belangstelling richt op het oer
type: de Arabier, geen kenner zal hem dit euvel duiden.
Want elk zoeken naar vernieuwing stelt onherroepelyk de eis van herori
ëntatie en zoeken naar de oorsprong.
„Dat wij hierbij terugvallen op een
kleiner type paard", aldus de heer
Melchior, „is meer een kwestie van
wennen dan van doorslaand ge
wicht".
„Trouwens", zo vervolgde hij, „in
ons land valt een toenemende belang
stelling te constateren voor het klei
ne paard. Toen IJsland destijds het
Rampenfonds ponnies voor Zeeland
aanbood, zei de regering „nee", omdat
men meende dat ze ongeschikt waren
voor de zware klei, doch op het ogen
blik echter neemt men reeds talloze
Sroeven met de fjorden-paardjes uit
roorwegen en Denemarken. En de
resultaten zijn prima.
Urgent is in dit verband ook de
vraag in hoeverre deze sterke, weinig
gebruikende beestjes van belang zijn
voor het leger. In tjjden van oorlog
acht ik ze onmisbaar voor het doel
treffend oplossen van aanvoerproble-
men, juist voor onze super-mechani
sche, maar daardoor uiterst kwetsba
re weermachten. Ja, we zijn onge
twijfeld op de goede weg."
Niemand zal het verwonderen, dat
tenslotte ook het centrum voor Paar-
denbelangen in Den Haag ter sprake
kwam.
Dr. ir. <B. Groeneveld, adviseur van
de Stichting Paardenbelangen, ont
ving ons daar vol vriendelijke waar
digheid. Al ras ontwikkelde zich het
volgende vraaggesprek:
„Voor wie is de Stichting Paarden
belangen bedoeld?"
„Voor al diegenen, die direct of in
direct by het paard belang hebben".
„Hoe moet men de organisatie
tien?"
„Het wil slechts een gesprekscen-
trum zijn".
Heeft het een bestuur?"
„Ja, en het wordt met medewer
king van de minister van landbouw,
gekozen door de vertegenwoordigde
organisaties".
„Welke zijn dat?"
„De Stichting van de Landbouw en
de voornaamste stamboomverenigin
gen".
„Hoe lang bestaat het centrum?"
"Twee jaar".
„Wat is de aanleiding geweest tot
de oprichting er van?''
„Wei wilden iets doen voor de paar
den. De toenemende mechanisatie der
bedrijven wijzigt de positie van het
paard als bedrijfsmiddel, en de vraag
rijst van welke invloed is deze veran
dering op de fokkerij? Het zou na
tuurlijk kunnen zijn dat deze zou rea
geren met een te gering aantal paar
den af te leveren. En dat moet voor
komen worden. Wij strijden voor het
behoud van de fokkerij en streven te
vens naar rationalisatie van de trek
kracht. Het gaat er om, dat, als men
het paard nog als trekkracht ge
bruikt, dit ook zo rationeel mogelijk
gebeurt".
Werkgroepen
Waar ons nog piet duidelijk was
hoe de stichting haar doelstellingen
tracht te realiseren, groeide de
vraag: „Hoe probeert U uw doel te
bereiken?"
De Zuid-Afrïkaanse regering heeft
een aantal van ruim 1000 kleurlingen,
die woonachtig waren in een oud en
„uitgewoond" stadsdeel van Johannes
burg, Sophiatowndoen verhuizen
naar nieuwe en ook nieuwgébouw-
de woningen in Meadowlands, en
kele kilometers ten Westen van de
stad.
Daar de autoriteiten bevreesd wa
ren voor eventuele opstootjes onder de
te verhuizen vluchtelingen, vond de
verhuizing plaats onder toezicht van
gewapende politie.
De evacuatie is echter zonder moei
lijkheden verlopen, hoewel véle kleur
lingen er niet zo erg veel mee op héb
ben, in verband met de hogere reis
kosten voor de afstand tussen hun
nieuwe huis en hun icerk
„W© hebben verschillende werk
groepen", aldus dr. Groeneveld „wel
ke een taaie krijgen van het bestuur.
Zo is er ten eerste de werkgroep
paardengebruik, welke zich bezig
houdt met het rationeel gebruik van
paard en paardewerktuigen en voorts
om. voorlichting geeft omtrent de
goede aanspanning, de juiste metho
de van werken en het mennen met
landbouwaanspanning. Maar Interes
sant zijn vooral de pogingen om de
middelen te vinden welke langs me
thodische weg de gebruikswaarde van
het paard kunnen bepalen.
De tweede werkgroep' zo vertel
de onze vriendelijke gesprekspartner,
„houdt zich in eerste instantie bezig
met gezondheidszorg, voeding en ver
pleging. Ze verzorgt o.a. de maande
lijkse gezondheidskalender voor de
vakpers, voorts geeft ze brochures
uit".
„Men heeft ons eens verteld", in
formeerden we, „dat de voeding van
het paard van grote invloed is op de
trekkracht. Is dat ook zo?"
„Ja, gewis", was het antwoord. „En
daarom is het werk van deze com
missie ook zo belangrijk. Want dit in
tegenstelling tot de varkens, is er
voor het paard nauwelijks sprake
van een bepaalde voedingsleer.
Dan is er nog een derde werkgroep,
die zich bezig houdt met kwesties
rond de hengsten-houderij en haar
taak op de vragen van het ogenblik
improviseert", besloot dr. Groene
veld.
Ze heeft een bij uitstek voorlichten
de taak
Maar een uitvoerende Instantie is
er wel, nl. de Stichting fonds Paar
denbelangen. Dit verleent daadwer
kelijke en financiële steun aan al die
werkzaamheden, welke door anderen
worden verricht.
De toekomst
We wilden geen afscheid nemen
voor we de mening van dr. Groene
veld gevraagd hadden over de toe
komst van het paard, vooral in ver
band met de toeneming van de mo-
tor-tractie.
„Wel", zo luidde zijn antwoord,
„de geschiedenis van het paard is die
van het respect voor het wezen van
deze helper. De motortraetie zal haar
nimmer geheel doen verdwijnen,
vooral niet als men het paard ratio
neel leert benutten. Een motor heeft
ook zijn onvolkomenheden. Ze vraagt
een behoorlijke investering, terwijl
de brandstof voor de nodige energie
van buitenaf moet komen. Het paard
daarentegen, groeit op uit eigen bo
dem. Jammer genoeg komt er een te
kort aan paarden. Er wordt een veel
te gering aantal paarden aangezet.
Al neemt Nederland in dit opzicht
een gunstige plaats, in. En daarom is
het behoud van de paardenfokkerij
van eminent belang".
STUWERSCURSUSSEN IN AMERSFOORT
Samenwerking tussen bedrijfsleven
en de transporteur
(Van onze speciale verslaggever).
Wie van zyn leven wel eens een koffer heeft moeten pakken en wie
deed dat eigenlyk niet? weet, dat het een hele kunst is alle benodigdhe
den er netjes in te krtfgen. Dezulken kunnen zich dus voorstellen hoeveel
moeite en zorg het geeft een spoorwagen met allerhande stukgoederen te
beladen.
Biedt een volgeperste koffer het voordeel, dat je er tenslotte even op kan
gaan staan of zitten om de sloten dicht te krijgen, de stuwer van een spoor
wagen vindt daar weinig baat bij. By hem moeten de goederen als een puz
zle in en op elkaar gebouwd worden tót er een compact geheel ontstaan is,
waar de zware roldeuren nog zonder bezwaar langs geschoven kunnen
worden.
Het is nog niet zo lang geleden
nauwelijks enkele jaren dat het
werk van de stuwers van de goede
renwagons, eigenlijk onderschat
werd. Men dacht, dat iedereen het
wel kon. En iedereen deed het dan
ook. Gevolg: ongedachte schadepos
ten, die maar al te vaak voor reke
ning kwamen van de vervoersonder
neming, die de transporten-per-wa
gon verzorgd, Van Gend Loos.
STUWEN EEN VAK,
Enige jaren terug werden ernstige
maatregelen genomen om de schade
gevallen tot een minimum te reduce
ren. Men ging er scherper op letten,
of de goederen, die vervoerd moesten
worden wel naar behoren en met de
nodige deskundigheid verpakt waren,
en verhief gelijktijdig het stuwen van
de wagons tot een vakbezigheid,
waar met het nodige respect tegen
aan gekeken zou worden. Wat bij het
vliegwezen en de scheepvaart al sinds
tientallen jaren een erkend vak was,
kreeg nu ook bij de spoorwegen, i.e.
bij Van Gend Loos, het volle pond
van zijn waardigheid.
Zoiets gaat uiteraard niet van de
ene dag op de andere. Er is tijd voor
nodig en studie. En daarom worden
er sinds een paar jaar in het centraal
gelegen Amersfoort stuwers-cursus
sen gegeven aan bedrijfsleiders,
loodsbazen, en dergelijke van Van
Gend Loos.
In een speciaal voor dit cursus
werk ingerichte loods achter het Van
Gend Loos-kantoor in de Lange-
straat is voor dat practijkwerk een
gazen kippenren gebouwd, die de
precieze afmetingen heeft van .een
spoorwagon. Daar mogen de cursis
ten onder de beproefde leiding van
theoreticus F. W. de Vries in mini
maal tijdsbestek „er is altijd haast
bij de verzending" laten zien wat
ze geleerd hebben. Waar veronder
steld wordt goederen naar Venlo te
vervoeren, worden boxen en pallets
gebruikt; voor Roermond, dat nog niet
gemechaniseerd is, gaan de dozen,
flessen, etc. zo maar in de wagon.
Een groot aantal Nederlandse bedrij
ven, dat instemde met dit initiatief,
omdat het de betekenis ervan terde
ge besefte, stelde zijn goederen of
verpakkingsmateriaal gratis ter be
schikking om er mee te laten experi
menteren.
Het Amerikaanse systeem om met
Sergeant nam gelden aan
De advocaat-fiscaal bij het Hoog
Militair Gerechtshof te Den Haag
heeft gisteren bevestiging van het
vonnis van de krygsraad te velde
West, te weten één jaar gevangenis
straf met aftrek van praeventieve
hechtenis en ontslag uit dc militaire
dienst geëist tegen de sergeant eerste
klasse W. J. van D. uit Den Haag.
Verdachte waren knoeierijen met aan
bestedingen van reparaties en het
aannemen van steekpenningen ten
laste gelegd. Van D- bad de aldus ont
vangen gelden aan zyn gezin besteed.
De raadsman van beklaagde hield
een zeer uitvoerig pleidooi, waarin h(j
allereerst de juistheid van de dag
vaarding op juridische gronden be
twistte. Vervolgens wees hij er
dat Van D. een goede reputatie had,
maar onder het werk bedolven ging.
De oorzaak van alle ellende weet plei
ter aan de wijze waarop dc staat de
claraties van auto-reparateurs be
handelt, omdat degenen die enige per
centen laten vallen zeer spoedig be
taald schijnen te worden.
Uitspraak over 14 dagen.
Generaal Abdel Hahim Amer, com
mandant van de Egyptische strijd
krachten, verlost een gevangene van
de keten, die tot nu toe door alle
Egyptische gevangenen gedurende de
eerste vijf jaar van hun detentie
moest worden gedragen, voorzover
zij veroordeeld waren tot dwangar
beid. Vijfduizend lotgenoten van de
ze gevangene raakten op dezelfde dag
ook hun ketenen kwijt.
Brits plan voor bouw
van atoomcentralen
De Britse regering heeft Dinsdag
een voorlopig program voor de bouw
van twaalf atoomcentralen bekend
gemaakt. Het plan bestrijkt een tijd
vak van tien jaar en de kosten van
de twaalf centralen worden geraamd
op drie milliard gulden.
De twaalf centralen zullen een ca-
Saciteit van 1500 tot 2000 megawatt
ebben. Bij gewone centralen is voor
het opwekken van deze hoeveelheid
electrische energie ongeveer vijf tot
zes millioen ton steenkool nodig.
De eerste centrale zal niet binnen
vijf jaar functioneren.
luchtkussens de loze ruimten tussen
de goederen in de wagons weg te
werken, kennen we in ons land nog
niet. Hier moet met een systemati
sche werkwijze bereikt worden, dat
de wagons „schokproof" "zyn. Het is
de verladers, die deze Amersfoortse
cursussen gevolg hebben, wel toever
trouwd. Het is opmerkelijk, dat sinds
dien de schade door onjuiste stuwing
aanzienlijk is gereduceerd. Waar er
nu nog schade optreedt is heel dik
wijls onjuiste verpakking de oorzaak.
En zo er twijfel is, dan wordt met be
hulp van schokmeters van T.N.O.
Delft getracht na te gaan, waar de
oorzaak van een te hoog breukper
centage misschien gelegen is.
Het verzenden van stukgoederen en
het beladen van de wagons, is een
vak en wetenschap geworden. De
mannen, die er mee belast zijn, heb
ben de regels van dit nieuwe spel le
ren kennen. En nog dagelijks doen ze
nieuwe ervaringen op, die weer door
gegeven worden aan de fabrikanten
en andere verzenders. Ook voor het
goederenvervoer per spoor wordt de
spoorwegleus „Vlug, veilig en voor
delig" een steeds reëler begrip. Het
zal nog sterker gaan spreken, wan
neer het gehele Nederlandse en inter
nationale spoorweg-goederen-vervoer
genormaliseerd zal zijn en boxen en
pallets door het bedrijfsleven zelf in
nog sterker mate gehanteerd zullen
worden.
NUTTIGE LIEFHEBBERIJ
Wie ruilt drie mannetjes-ijsberen
voor drie vrouwtjes
(Van een speciale verslaggever)
Aalten is een vriendelijk dorp in de Achterhoek. Het staat niet op de we
reldkaart, maar voor de eigenaren van dierentuinen in de gehele wereld
heeft de naam van het dorp een bekende klank. Zij weten immers, dat daar
iemand woont, wiens activiteiten voor hen van groot belang zijn. Dat is do
heer G. Th. van Dam, wonende in de Landstraat, uitgever van een blad,
enig in de wereld, met wellicht het kleinste aantal abonné's, 100 in getal.
Maar die uitgave „International Zoo-News, contact-organ for Zoological
Gardens", heeft, zoals blijkt, waarde voor hen, die een dierentuin exploite
ren en wellicht wat andere geïnteresseerden.
De heer Van Dam heeft ons verteld, hoe hij tot het uitgeven van „Zoo-
News" gekomen is, daarbij geassisteerd door zijn echtgenote, die hem trouw
ter zijde staat en zich evenals haar man erg voor dieren interesseert. Eén
jong echtpaar, dat met enthousiasme verhaalt van z.ijn liefhebberij.
Hoe de heer Van Dam, in het da-
gelyks leven bedrijfsleider bij een
groothandel in Aalten, tot deze lief
hebberij gekomen is? De jonge Van
Dam hield er al vroeg een bijzondere
vorm van vrije-tijdsbësteding op na.
Zyn woonplaats was Rhenen. Aange
zien hij zich aangetrokken gevoelde
tot dieren bracht hij zijn vrije tijd door
in Ouwehand's Dierenpark, waar hij
voldoende gelegenheid vond om zijn
liefhebberij bot te vieren. Zo richtte
hij aquaria en terraria in.
„In de oorlogsjaren begon ik an
sichtkaarten, folders en geïllustreer
de bladen over dierentuinen te verza
melen", vertelt de heer Van Dam.
„Eerst uit het binnenland en na de
oorlog ook uit het buitenland". In de
loop der jaren heeft hij een respecta
bele verzameling bijeengebracht, een
waardevolle documentatie.
Hij ging in dierentuinen op bezoek,
leerde directeuren kennen en las veel
over de inrichting e.d. Zodoende raak
te hij in deze wereld verzeild.
Thans 100 abonné's
Die verzameling begon de aandacht
te trekken. „Toen ik in Rhenen woon
de, merkte ik dat", zegt de heer Van
Dam. „Men wist niet wat er in het
buitenland gepresteerd werd en vroeg
mij bepaalde dingen. Contact met het
buitenland bleek niet te bestaan. Toen
kwam ik op de idee een „Zoo-Cen
trum" in het leven te roepen".
Dit voornemen werd in een daad
,X>E TWAALF PROVINCIËN"
Elke galerij een provincienaam
(Van een speciale verslaggever)
In Rotterdam is een gebouw in aanbouw, dat uniek in de wereld zal zijn.
Het wordt een „winkelverzamelingsgebouw", waarin 190 winkels, een bios
coop, een restaurant, een tearoom, een cafetaria en verschillende kermis
attracties zullen worden ondergebracht. Het zal in dit „warenhuis van-
zelfstandige winkeliers" aangenaam winkelen zyn, want het gehele gebouw
wordt 's winters centraal verwarmd en 's zomers gekoeld. Op 29 September
1954 werd de eerste paal geslagen; in Mei van dit jaar hoopt men het ge
bouw te kunnefi openstellen voor het publiek.
„De Twaalf Provinciën" wordt de naam van het nieuwe winkelgebouw,
dat deze „provinciale" naam aan zijn 12 vloeren te danken heeft. Twaalf
vloeren zijn in dit geval echter geen twaalf verdiepingen, maar twaalf en
tresols aan weerskanten zes galeryen, die op ongelijk niveau aan de
beide lange zijden van het gebouw worden gebouwd.
In het midden blijft daardoor een
„vide" uitgespaard, waar zes grote
trappen en twee snelliften de gale
rijen onderling zullen verbinden. De
trappen leiden dus afwisselend naar
een galerij aan de ene en aan de an
dere zijde van het gebouw. Deze trap
pen wordea elk slechts anderhalve
meter hoog, zodat men van elke en
tresol drie galerijen zal kunnen over
zien die waarop men staat, de ander
halve meter lager liggende galerij aan
de overkant en de anderhalve meter
hoger liggende galerij, eveneens aan
de overkant.
Elke vloer krijgt de naam van een
provincie. Hoewel het nieuwe land in
het IJsselmeer officieel nog geen pro
vincie is en het misschien zelfs
nooit worden zal wordt het IJssel
meer in dit winkelverzamelingsge
bouw reeds voor een provincie ge
teld. Op de twaalfde entresol komt
namelijk een bioscoop, die de naam
„Flevo" dragen zal. Verder gaat het
't gewone rijtje af: Groningen, Fries
land, Drente, enzovoort. Groningen
komt boven Limburg in de kelder. De
kelder worc^t trouwens geheel voor
,,'t donkere Zuiden" gereserveerd,
want Zuid-Holland komt op straat
niveau, dus ook Zeeland en Noord-
Brabant komen in de onderbouw te
recht.
Vooral de drie Noordelijke provin
cies worden een centrum van gezellig-
heid, want Groningen wordt restau
rant, Friesland een combinatie van
tearoom en cabaret en Drente een
Sroot cafetaria. Symbolische overeen-
omsten met de naamgevende provin
cies komen hier niet in, al is het wel
de bedoeling elke galerij dus ook
de resterende acht winkelgalerijen
min of meer een cachet te geven var
de provincie waaraan die galerij haai
naam heeft ontleend.
Het winkelverzamelingsgebouw „De
Twaalf Provinciën" wordt gebouwd
door de Mij. „De Wereldhaven" naai
een ontwerp van de architect H. D
Bakker. Het gebouw zal verrijzer
tussen de Hoogstraat, de Pannekoek
straat, de Botersloot, de Nieuwe
Markt en 'e Mariniersweg. Er komt
een publieke onderdoorgang tusser
de Hoogstraat en de Nieuwe Markt
De galeryen worden in totaal een ki
lometer lang. De lengte van het ge
bouw zal 86 meter bedragen, de
breedte 17.5 meter.
De winkels kunnen worden ver
huurd aan elke winkelier, die er inte
resse voor heeft, behalve aan hande
laren in vis, vlees of andere artikelen
die een sterke geur verspreiden. Vele
winkeliers zien er een uitstekende ge
legenheid in om de handschoen op te
nemen tegen de grote warenhuizen
en nu een goede kans krijgen zich in
de binnenstad te vestigen en evenals
de grote magazijnen kunnen profite
ren van de klantenstroom, die 't prefe
reert om te gaan winkelen zonder te
worden gehinderd door weer en wind.
Het is zelfs niet uitgesloten, dat er
een kinderbewaarplaats met speelge-
legenheid komt. Zelfs kinderen, die
zichzelf wel kunnen bezighouden,
krijgen alle gelegenheid voor ver
maak, want door het gehele gebouw
heen worden kermisvermakelijkheden
opgesteld de lawaaierigste komen
in de kelder, niet omdat men daar in
Brabant en Limburg is, maar omdat
dit voor het winkelende publiek het
minst gehorig moet zijn
omgezet. De bedoeling was het uit
wisselen van gedachten. Medewer
king vrm de dierentuinen werd ver
kregen. Dit initiatief van de heer Van
Dam leidde tot een zo groot succes
en werd dermate gewaardeerd dat hij
een gestencild blaa ging uitgeven, dat
op ongeregelde tijden verscheen en
gratis verkrijgbaar was.
Intussen is er met ingang van 1
Januari van het vorig jaar begonnen
met een bescheiden nieuwe opzet van
't blad. „Zoo-News verschijnt sinds
dien eenmaal in de twee maanden in
gedrukte vorm, keurig verzorgd en
rijk geïllustreerd, Het wordt geheel in
het Engels geredigeerd. De directies
van dierentuinen kunnen er van alles
in vinden, gegevens over de inrichting
van tuinen, de behandeling van de di
verse dierensoorten, hoe het. bezoek
in een bepaald jaar aan de dierentui
nen is geweest en een schat van be
langwekkende ervaringen. In de eer
ste maanden waren er twee gegadig
den voor het blad. thans zijn er 100
abonné's.
Dat het erg moeilijk is om contact
te krijgen met Rusland hebben de ex
ploitanten van dierentuinen na de
oorlog eveneens ondervonden. Niet
één van hen gelukte het in verbinding
te treden met een dierentuin in het
land van Malenkow. De heer Van
Dam is echter wel geslaagd, zij liet
ook na veel moeite. In „Zoo-News"
van Juli 1954 kon hij er het een en
ander over publiceren.
Merkwaardig geschenk
Problemen? Die zijn er ook. Wat
zoudt U doen. waneer U op zekere
dag bericht ontvangt, dat U een oli
fant ten geschenke is gegeven? Der
gelijke dingen kan de heer Van Dam
verwachten. En het is hem ook over
komen. Want laat er nu een tyd gele
den een brief komen van een dieren
tuin in Engeland, welke hem als dank
voor een geslaagde dierenruil een 20-
jarige olifant schonk!
Charlie heette het beestje, dat nog
al lastig moet zijn. Als huisdier dus
moeilijk te aanvaarden. Daarby was
het huïsvestingsvraagstuk eeii pro
bleem op zich zelf.
Er werd een oplossing gevonden,
waardoor Aalten de primeur van een
door de straten wandelende olifant
ontging. In beginsel werd Charlie
aanvaard, maar de heer Van Dam
schonk hem op zijn beurt aan de die
rentuin in Rio dè Janeiro. Zodra de
gelegenheid zich voordoet, zal dc ko-
lus verscheept worden naar Zuid-
Amerika.
Maquette van het winkelverzame
lingsgebouw ,De Twaalf Provinciën".
De foto toont hoe de elf entresols
met trappen (élk anderhalve meter
hoog) in zig-zag-lijn met elkaar ver~
bonden viorden. Links boven ziet men
de bioscoop „Flevo". De verhoging
links onderaan geeft het straatniveau
aan, waarop ook de galerij Zuid-Hol
land ligt. Zeeland komt dus half on
der de grond, Brabant en Limburg
worden geheel ondergronds.
