Hollandse watermolenaars leven
in bittere armoede
Honderden werkloze West-Indiërs
komen naar Groot-Brittannië
EEN EERLIJKE „BEDRIEGSTER
MILITAIRE GEHEIMEN IN
AMERIKAANSE PERS
VRIJDAG 28 JANUARI 1955
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
DAAR BIJ DIE MOLEN
Machteloze slachtoffers van feodale
polderbesturen
(Van onze speciale verslaggever).
Er staan honderden molens langs ringvaart en poldersloot ronde en
achtkante, binnenkruiers en bovenkruiers, wipwatermolens en weidemolen-
tjes romantisch, bekoorlijk, typisch-Hollands. Traag wentelen hun wie
ken boven het Hollandse polderland. Het lijkt aslof ze slechts tot taak heb
ben een byzondere bekoring te geven aan het landschap rondom, dat vredig
en wijd tussen dijken en sloten zich uitstrekt tot de horizon. Maar een wa
termolen is niet slechts een herinnering aan vroeger tijden, toen onderne
mende waterbouwkundigen dit land ontrukten aan de zee. Want in de wa
termolen woont en werkt de watermolenaar en hij zet nog dagelijks de strijd
tegen het water voort. Het is een zware stryd, die dikwijls grote inspanning
vergt. Toch, ondanks al zijn inspanning en gezwoeg heerst er bittere, nij
pende, schrijnende armoede in die molen, die van buiten zo romantisch, zo
bekoorlijk, zo typisch-Holland is.
Molenaar in zijn hoofdberoep, al heeft
liy er niet altijd een volle dagtaak
aan. Zijn aantal werkuren is afhanke
lijk van de regenval hoe meer het
regent, hoe langer hij werkt. Het ene
jaar is dat 400 uur, het volgende jaar
800 of meer. Dikwijls heeft hij dan bij
nacht en onty gewerkt; bij zeer zwa
re regenval soms een dag en een
nacht en weer een dag achtereen.
Geen bijverdienste.
En als die molenaar dan 800 uren
ln een jaar gemalen heeft, heeft hij
250 gulden verdiend. Dat is hetzelfde
„salaris" dat hij anders voor 400 uren
krijgt, want het is eens en voor altijd
op dat bedrag vastgesteld. De boeren
kunnen het ook niet helpen dat er
zoveel regen gevallen is en betalen
hem doodgemoedereerd twee-honderd-
vyftig hele guldens voor achthonderd
uur iets meer dan dertig centen
per uur
Nu kan die molenaar natuurlijk
voor de rest van zijn tijd werk gaan
zoeken in de buurt. En meestal kan
hij bij de een of andere boer wel hel
pen met melken, hooien, oogsten, slo
ten baggeren of zoiets. Maar hij kan
nooit tevoren zeggen hoe laat en voor
hoe lang hij komt, want de molen
gaat voor en als het gaat regenen
moet hij onmiddellijk naar de molen
terug. En als dat nu een paar keer
achtereen juist op melkenstijd ge
beurt of als hij een hele dag op de mo
len moet staan in het drukst van de
oogst? Dan kan de molenaar verder
wel weg blijven; dan zoekt de boer
een andere hulp.
Nog erger is hét wanneer het bijna
de hele zomer regent, in het drukste
seizoen. Dan ziet. de molenaar zijn
kans op een dringend noodzakelijke
bijverdienste voor de wintermaanden
in rook opgaan, terwijl hij dag aan
dag te malen staat voor dertig
centen per uur. Na het seizoen heeft
hij het nergens meer te proberen, be
halve misschien om eens anderhalve
dag voor een grijpstuiver te helpen
by het sjouwen van kolen of het los
sen van pulp.
Romantischbehoorlijktypisch-
Hollands, zo'n watermolen in een
polderlandschap met sneeuw. Maar
voor de molenaar is het hardegrau
we werkelijkheid. Om bij zijn molen
te komen moet hij, na een wandeling
van een paar honderd meter over
greppels en omgeploegd land, een
dichtgevroren wetering oversteken in
een gammele, lekke boot, die in 2Jf
uur half volgelopen is. Bij nacht en
ontij moet hij zijn bed uit om te gaan
malen, soms dagen en nachten ach
tereen in totaal 600 uur in het af ge.
lopen jaar. In die 600 uur heeft hij
360 hele guldens verdiend. En met die
60 cent per uur is hij nog lang de
slechtst betaalde watermolenaar van
Nederland niet.
Zijn vader kon het ook
Zoals deze watermolenaar vergaat
het zijn meeste collega's in het Hol
landse polderland. In de buurt van de
grote steden is het gewoonlijk iets be
ter, maar verder het land in hebben
bijna allen het onvoorstelbaar slecht.
We hebben bij een bestuurslid van
de Bond van Ambtenaren bij de Wa
terschappen in Nederland hele sta
pels brieven gezien van watermole
naars, waarvan bijna iedere brief een
noodkreet was. We lazen van een mo
lenaar met een jong gezin, die 2000
a 3000 uur per jaar op de molen staat
en daarmee een slordige 800 gulden
verdient. Vroeger maalde hij voor één
polder, nu voor drie of vier, want het
komt de polderbesturen goedkoper
uit om samen met één molen te doen.
Daarvoor wordt aan het polderbe
stuur, dat de molen in eigendom
heeft, duizend gulden per jaar be
taald de molenaar krijgt er vijftig
van
Zo is het bijna overal. De molenaars
leven by de gratie van het polderbe
stuur. Het polderbestuur heeft de
macht. Als 'n watermolenaar vraagt
of zijn „salaris" van 350 gulden na
15 of 20 jaar nu niet eens kan wor
den verhoogd, vooral nu hij in de nat
te zomer van 1954 ruim 1000 uur
heeft gewerkt, zeggen de boeren van
het polderbestuur: „Zijn vader kon
er van leven, dus hij moet het ook
maar kunnen".
Er is maar één ding aan te doen:
de provinciale polderreglementen
moeten veranderd.worden. Volgens
die regjementen worden de sala
rissen van secretarissen, penning
meesters en opzichters op voor
dracht van het polderbestuur door
Gedep. Staten vastgesteld. Zij krij
gen normale verhogingen en delen
in „loonronden" automatisch mee.
Maar voor watermolenaars, ma
chinisten, boren en polderwerkers
worden de salarissen door de ver
gadering van ingelanden bepaald.
In practijk betekent dit door het
bestuur. Gedep. Staten kunnen er
bij de polderbesturen wel op aan
dringen de salarissen voor deze
groepen te herzien, maar als het
bestuur „nee" zegt blijft 't nee en
beroep is niet mogelijk,
ering van de watermolenaars moet
ook onder toezicht van Gedep. Staten
worden gebracht dat is voor de
molenaar de enige kans op een mens
waardig bestaan, zolang tal van pol
derbesturen nog niet voor rede vat
baar zijn.
Overheids bemoeienis met
zeevrachten
De Engelse afgevaardigden in de
commissie voor het zeevervoer van de
Organisatie voor Europese Economi
sche Samenwerking hebben opdracht
gekregen te protesteren tegen de
vlag-discriminatie, die voorvloeit uit
de tankvaartovereenkomst van Onas-
sis met de regering van Saoedi-Ara-
bië en de wetten, die in de Verenigde
Staten eh Chili zijn uitgevaardigd om
de koopvaardijvloten van deze landen
te beschermen en die voorschrijven,
dat bepaalde vrachten met schepen
van de nationale vloot moeten worden
vervoerd. De Engelse minister van
vervoer, J. Carpentier, deelde dit
Woensdag mede in antwoord op een
in het Lagerhuis gestelde vraag.
De Amerikaanse onderminister van
defensie, Donal Quarles, heeft Woensdag
in Washington verklaard dat een tekort
aan technici en geleerden een ernstiger
bedreiging van de veiligheid van de Ver
enigde Staten zou kunnen zijn dan „enig
wapen in de arsenalen van agressieve
landen".
99
Noodkreet van een door de
bureaucratie gepijnigde ziel
(Bijzondere corespondentie)
Een Engelse apothekeres stond kortgeleden voor haar beroepsrechtbank
een tot dit doel ingestelde speciale commissie van het Pharmaceutisch
Genootschap beschuldigd van de vervalsing van 37 recepten, teneinde
daardoor van de Rijksgezondheïdsdienst hogere bedragen voor gratis af
gegeven geneesmiddelen te verkrygen, dan waarop ze recht had. Ze be
kende vrymoedig de „vervalsingen" begaan te hebben, hetgeen in een aan
val van woede was geschied; en hoewel ze tenslotte veroordeeld werd tot.
een aftrek van 50 pond (ruim 500 gulden) van de haar toekomende vergoe
ding voor geneesmiddelen, stond het eindresulaat van de zitting practisch
gelijk met een vryspraak, waarbij de voorzitter tevens aan de pers het
verzoek richtte, de naam van de beklaagde niet te publiceren.
Waarom? Nu, de veelgeplaagde
apothekeres had van de autoriteiten
van de Gezondheidsdienst een hele
stapel recepten, die ze volgens de
doktersvoorschriften had uitgevoerd
en waarvan de waarde door de Ge
zondheidsdienst moest worden ver
goed, teruggekregen met het ver
zoek een hele lijst van vragen om
trent ieder recept te beantwoorden.
Hiertoe was ze wegens haar druk
ke werkzaamheden en bovendien
door het ontbreken van nadere ge-
Plan voor city-vorming
in Amsterdamse „Pijp"
Het comité „De stad Amsterdam",
dat dezer dagen is opgericht onder
voorzitterschap van jhr Six van Hil-
legom en waarin vele vooraanstaande
Amsterdammers zitting hebben, heeft
zich met een oproep tot alle ingezete
nen van Amsterdam gericht, waarin
gevraagd wordt mede te werken aan
het behoud en de vernieuwing van de
stad Amsterdam.
In het afgelopen jaar Is het. aldus
de oproep, duidelijk geworden dat de
Amsterdamse binneristad met snel
le of langzame vernietiging wordt
bedreigd door de onstuitbare toene
ming van het autoverkeer cn door de
behoefte aan grote moderne bedrijfs
gebouwen. De gedachte is geopperd
de nodige verkeers- en bedrijfsruim
ten te zoeken door sanering van „de
Pijp" en andere onvolwaardige woon
wijken rondom de oude stad. Dege
lijke en deskundige studie is aldus
de oproep vereist om de vragen of
deze gedachte uitvoerbaar en zake
lijk juist is. en welke consequenties
dij. voor de oude stad zou hebben, te
beantwoorden.
Het comité is voornemens enkele
studie-opdrachten te verlenen, ten
einde die mogelijkheden met spoed
wetenschappelijk te onderzoeken en
op grond van dit onderzoek een plan
te ontwerpen voor nieuwe city-vor
ming buiten de Singelgracht met een
daarbij aansluitende verkeersoplos-
sing, welke de historische structuur
en de verhoudingen der oude stad
respecteert.
Uitwerking van roken op
het lichaam
De Amerikaanse tabakverwerkende
bedrijven hebben opnieuw een bedrag
van een half millioen dollar beschik
baar gesteld voor de op haar initia
tief gevormde commissie, die een on
derzoek instelt naar de uitwerking
van het roken op het lichaam.
Verleden jaar was de commissie een
zelfde bedrag ter beschikking gesteld,
met de toezegging dat, indien nodig,
nog- meer gelden zouden worden ver
strekt.
Een recente opname van H.K.H. Prin
ses Beatrix, die op 31 Januari a.s. haar
17e verjaardag hoopt te vieren
(Foto Meijboom)
gevens voor dit onverwachte onder
zoek, niet in staat. In haar woede
besloot ze kortweg van een vergoe
ding voor deze recepten af te zien,
in plaats van de kwestie in een
langdurige schrijverij uit te vechten
en zich door een verhoging van de
hoeveelheden op nieuwe recepten
voor het verlies schadeloos te stel
len. Daarbij had ze niet alleen de
Gezondheidsdienst niet benadeeld,
maar nog 36 pond (ruim 360 gul
den) minder opgegeven dan haar
van rechtswege toekwam.
De beroepsrechters hadden blijk
baar gevoel voor deze enigszins
summiere handelwijze van een door
bureaucratie geplaagde, toch reeds
overbelaste, werkende vrouw, al
konden ze deze methode ook niet
goedkeuren. Want wat zou er van
de staat terecht komen, als men in
plaats van de vragen van de fiscus
omtrent het hoe en waarom en het
.tjpyaar en met wie van een op „on
kosten" geboekte maaltijd met een
zakenvriend, te beantwoorden, een
voudig zijn inkomsten zou verzwij
gen en zijn boeken vervalsen zij
het ook zo nauwgezet en beschei
den als deze aptohekeres.
Nabij Monterey in het Noorden van
Mexico is Dinsdag op een overweg een
autobus met 40 passagiers door een goe
derentrein gegrepen. Bij het ongeluk zijn
acht personen om het leven gekomen en
liep een twintigtal personen verwondin
gen op. De bus werd ongeveer 100 meter
door de trein meegesleum voordat deze
uit de rails liep.
TIENTALLEN NIEUWTJES
Moskou komt er goedkoop aan.
(Bijzondere correspondentie).
FRANKFURT, Januari. „Het
probleem van het falen van radar
tegen laag aanvliegende vliegtuigen
zal vermoedelijk binnenkort kunnen
worden opgelost door de radarstra
ling de kromming van het aardop
pervlak te laten volgen." Dit staat
te lezen in „Newsweek" van ft-iïa-
aaari en ontlokt de „Frankfurter
Allgemeine Zeitung" de verzuchting:
Heeft ooit iemand via de Russische
pers iets vernomen van Russische
militaire geheimen? Hebben ooit
de militaire attaché's van het
Westen veel nieuws kunnen rap
porteren over wat zij in de lucht
en op de grond zagen bij de grootse
1 Mei-parades op het Rode Plein? Ge
woonlijk zijn zy „verbaasd en ver
rast" en daarna begint het grote
gissen!
Millioenen dollars geven de V.S.
en de andere militaire machten uit
om achter de technische en militai
re geheimen aan gene zijde van het
IJzeren Gordijn te komen, terwijl
daarentegen de Russen zich maar op
een paar grote Amerikaanse, tijd
schriften behoeven te abonneren, om
zich zorgvuldig over de Amerikaan
se militaire nieuwtjes te documente
ren.
ONGEWENSTE IMMIGRANTEN
Ellende door benden uitgebuit
Londen en de andere grote Britse steden hebben hun speciale probleem
deze dagen. Zij weten namelyk niet, boe de honderden West-Indiërs, voor
namelijk werklozen van Jamaica, onder dak te brengen. De toevoer van
deze immigranten, die Groot-Brittannië niet weigeren kan, omdat het Brit
ten zyn, is de laatste dagen opmerkelijk groot geworden. De ingewikkelde
politieke economische situatie op Jamaica is de oorzaak van wat sinds kort
een vlucht van dit eiland kan worden genoemd. Van dit alles, alsmede van
de omstandigheid dat de politieke leiders op dit ogenblik alleen nog maar
denken aan de komende verkiezingen, hebben bovendien gewetenloze lieden
handig gebruik gemaakt.
De „Daily Express", verontrust
door deze zo plotseling gestegen im
migratie, heeft één harer mensen
naar Jamaica gezonden om eens ter
plaatse een onderzoek in te stellen.
Deze is tot de ontstellende ontdek
king gekomen, dat er een levendige
handel gedreven wordt met de door
werkloosheid tot wanhoop gebrachte
inwoners van Jamaica. Instellingen,
die zich reisbureaux noemen, maar
door Daily-Express rédacteur Donald
Ludlow openlijk „rackets" benden
worden genoemd, verkopen passage
naar Engeland met als onderpand het
huisje, de gereedschappen en de po
vere persoonlijke bezittingen van de
emigrant. Zij spiegelen een gouden
toekomst voor en een plezierige reis.
Zij hoeven helemaal niet rechtstreeks
naar Londen te varen. Voor een paar
pond meer kunnen zij in New York,
Frankrijk of Italië afstappen en het
is opmerkelijk, hoeveel West-Indiërs
op het ogenblik in de New Yorkse
Negerwijk Harlem rondlopen, met
heimwee" pratend over hun vaderland
en trots op hun Brits burgerschap!
Familie verpand.
En thuis, waar de achtergebleven
familie de laatste cent bijeenschraapt
om de eerste afbetaling, meestal 10
procent, te voldoen, voortdurend be
dreigd door verlies van huis en be
zitting, kunnen de „reisbureau"-di-
recteuren rustig hun gang gaan.
Want niemand doet iets!
Zelfs de Britse Gouverneur, Sir
Hugh Foot, niet of de minister-Pre
sident William Bustamante, wiens
politieke lot aan een zijden draad
hangt bij de dezer dagen te houden
verkiezingen.
Niemand waarschuwt de mannen
en vrouwen, die wegtrekken, hun fa
milie achterlatend als pand. Niemand
vertelt ze, dat de Britse eilanden in
dit jaargetijde koud zijn, dat zij war
me kleding moeten meenemen, dat
zij weliswaar binnen èen maand hun
reis moeten gaan afbetalen, maar
dat het zeer de vraag is, of zrj al zo
gauw werk zullen kunnen vinden.
Niemand waarschuwt ze ook voor al
het nieuwe en helaas vaak vijandige,
dat zij op hun weg naar een „gou
den" toekomst zullen ontmoeten.
Voor de Britse eilanden is dit al
les niet zo zeer een kwestie van een
te groot aanbod op de arbeidsmarkt.
Tot nu toe heeft de industrie deze
mensen wel kunnen opnemen. Maar
alle mogelijke psychologische facto
ren spelen hierbij" een rol en op de
achtergrond staat, nooit met zoveel
woorden genoemd, toch de kwestie
van rassendiscriminatie.
De ultra-conservatieve „Daily Mail"
wijdt een hoofdartikel aan de pro
blemen van deze nieuwe immigratie.
Het is niet nodig, zo zegt dit blad, een
overdreven medelijden te hebben. Na
tuurlijk, het zijn mensen, die hier uit
een warm, zonnig, land in de kou ko
men, zij zijn niet gewend aan de ge
woonten, zij voelen zich hier een
zaam. Maar er wordt goed voor hen
gezorgd. Zij vallen onder de Britse
sociale wetten en vinden bijna altijd
een passende betrekking tegen een
hoger salaris dan thuis. En degenen,
die niet slagen, worden opgevangen
en geholpen. Misschien zijn zij er tus
sen genomen, maar wij betwijfelen
dat .want als dit wel het geval was,
dan zouden zij niet blijven toestro
men!
Schotten zijn bang.
Natuurlijk zijn er grote problemen.
Daar is allereerst die van het vinden
van onderdak. Voorts worden deze
West-Indiërs die in Londen niet op
vallen, in de landelijke gebieden, waar
zij in de industrie werk kunnen vin
den, niet geaccepteerd. De bewoners
trekken wég uit straten, waar enige
immigrantengezinnen wonen en zo
ontstaan volkomen West-Indische
wijken.
De levensgewoonten van de be
woners zijn zo volkomen verschillend
van die der Britten, dat men aan
stoot neemt. Vooroordeel speelt
een grote rol: in Schotland is men er
bijvoorbeeld yan overtuigd, dat min-
„STRIKT GEHEIM."
Op dezelfde pagina van „News
week" waaraan het bovenstaande
bericht terzake de Radar-verdediging
is ontleend, kan men nog verder le
zen: dat er hooglopende ruzie is tus
sen de luchtmacht van de V.S. en het
leger over het geheimhouden (sic)
van oefeningen met het nieuwe Nike-
afweergeschut;
dat dit op afstand hediende ge
schut met succes is ingezet tegen
straaljagers van het type F-80;
dat dit geschut met" een reikwijdte
van 30 km in grote hoeveelheden is
opgeslagen in Pueblo (Colorado);
dat uit deze voorraad onmiddellijk
bij een vijandelijke aanval alle sleu-
telposten van afweer kunnen worden
voorzien;
dat men bezig is. een nieuw type
Nike te bouwen met een reikwijdte
van 75 km;
dat een nieuwe dwregduikboot van
de marine, de X-l, waarvan de plan
nen zó geheim waren, dat men de
aanvangsdatum van de bouw niet
heeft gepubliceerd waarschijn
lijk in Maart in gebruik zal worden
genomen;
dat, tenslotte, deze duikboot waar
schijnlijk als geleid onderwater-wa
pen zal worden gebruikc voor een
aanval met waterstof-projectielen.
Dit allemaal is de oogst van één
pagina in „Newsweek", maar verder
in hetzelfde nummer worden nog
alle mogelijke militaire nieuwtjes be
kend gemaakt, waarmee een vyand
zijn voordeel kan doen.
Terwijl dus, zo zegt de „Frankfur
ter Allgemeine", McCarthy pp lieden
jaagt, van wie misschien èen achter
neef vijfentwintig jaar geleden eens
in contact is geweest met iemand,
die weer een vriend had bh de Com
munistische party, wordt langs vol
komen legale weg de Moskouse Ge
nerale Staf van week tot week op
de hoogte gehouden van de nieuw
ste Amerikaanse ontwikkelingen!
Vijf arrestaties bij
gem. Winschoten
De recherche van de gemeente-po-
litie te Winschoten heeft vijf perso
nen aangehouden, werkzaam bij de
gemeentereinigingsdienst aldaar, we
gens onregelmatigheden, gepleegd bij
deze dienst. De gearresteerden zijn
opgesloten.
Het betreft hier de verkoop van
oude metalen, lompen enz. Dit moet
al enige jaren lang zijn gebeurd en
de daarbij ontvangen totaalbedragen
zouden aanzienlijk zijn.
stens iedere tiende West-Indiër een
potentieel misdadiger is en praat de
mensen dat nu maar uit hun hoofd!
Maar ook de politie heeft meer
werk door deze mensen. Er zijn min
der gewenste elementen mee naar bin
nen gekomen en speciaal «le handel
in verdovende middelen is frequent
onder de nieuwe bewoners. Het is een
geëmotioneerd volk en een vecht
partij wordt al zeer gauw als argu
ment gebruikt. Helaas zijn de laatste
tyd ook verschillende malen negers
bij berovingen betrokken geweest.
Over het algemeen neemt het Brit
se publiek een welwillende en vrien
delijke houding aan en wanneer de
aanvoer rrc-t te groot gaat worden,
zullen dr n oblemen waarschijnlijk
zichzelf >ssen. In de komende ron-
detafelco..: rentte van de Eerste
Ministers van het Britse Gemenebest
zal ook dit probleem ter sprake wor
den gebracht.