Hollandse watermolenaars leven in bittere armoede Honderden werkloze West-Indiërs komen naar Groot-Brittannië EEN EERLIJKE „BEDRIEGSTER MILITAIRE GEHEIMEN IN AMERIKAANSE PERS VRIJDAG 28 JANUARI 1955 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 7 DAAR BIJ DIE MOLEN Machteloze slachtoffers van feodale polderbesturen (Van onze speciale verslaggever). Er staan honderden molens langs ringvaart en poldersloot ronde en achtkante, binnenkruiers en bovenkruiers, wipwatermolens en weidemolen- tjes romantisch, bekoorlijk, typisch-Hollands. Traag wentelen hun wie ken boven het Hollandse polderland. Het lijkt aslof ze slechts tot taak heb ben een byzondere bekoring te geven aan het landschap rondom, dat vredig en wijd tussen dijken en sloten zich uitstrekt tot de horizon. Maar een wa termolen is niet slechts een herinnering aan vroeger tijden, toen onderne mende waterbouwkundigen dit land ontrukten aan de zee. Want in de wa termolen woont en werkt de watermolenaar en hij zet nog dagelijks de strijd tegen het water voort. Het is een zware stryd, die dikwijls grote inspanning vergt. Toch, ondanks al zijn inspanning en gezwoeg heerst er bittere, nij pende, schrijnende armoede in die molen, die van buiten zo romantisch, zo bekoorlijk, zo typisch-Holland is. Molenaar in zijn hoofdberoep, al heeft liy er niet altijd een volle dagtaak aan. Zijn aantal werkuren is afhanke lijk van de regenval hoe meer het regent, hoe langer hij werkt. Het ene jaar is dat 400 uur, het volgende jaar 800 of meer. Dikwijls heeft hij dan bij nacht en onty gewerkt; bij zeer zwa re regenval soms een dag en een nacht en weer een dag achtereen. Geen bijverdienste. En als die molenaar dan 800 uren ln een jaar gemalen heeft, heeft hij 250 gulden verdiend. Dat is hetzelfde „salaris" dat hij anders voor 400 uren krijgt, want het is eens en voor altijd op dat bedrag vastgesteld. De boeren kunnen het ook niet helpen dat er zoveel regen gevallen is en betalen hem doodgemoedereerd twee-honderd- vyftig hele guldens voor achthonderd uur iets meer dan dertig centen per uur Nu kan die molenaar natuurlijk voor de rest van zijn tijd werk gaan zoeken in de buurt. En meestal kan hij bij de een of andere boer wel hel pen met melken, hooien, oogsten, slo ten baggeren of zoiets. Maar hij kan nooit tevoren zeggen hoe laat en voor hoe lang hij komt, want de molen gaat voor en als het gaat regenen moet hij onmiddellijk naar de molen terug. En als dat nu een paar keer achtereen juist op melkenstijd ge beurt of als hij een hele dag op de mo len moet staan in het drukst van de oogst? Dan kan de molenaar verder wel weg blijven; dan zoekt de boer een andere hulp. Nog erger is hét wanneer het bijna de hele zomer regent, in het drukste seizoen. Dan ziet. de molenaar zijn kans op een dringend noodzakelijke bijverdienste voor de wintermaanden in rook opgaan, terwijl hij dag aan dag te malen staat voor dertig centen per uur. Na het seizoen heeft hij het nergens meer te proberen, be halve misschien om eens anderhalve dag voor een grijpstuiver te helpen by het sjouwen van kolen of het los sen van pulp. Romantischbehoorlijktypisch- Hollands, zo'n watermolen in een polderlandschap met sneeuw. Maar voor de molenaar is het hardegrau we werkelijkheid. Om bij zijn molen te komen moet hij, na een wandeling van een paar honderd meter over greppels en omgeploegd land, een dichtgevroren wetering oversteken in een gammele, lekke boot, die in 2Jf uur half volgelopen is. Bij nacht en ontij moet hij zijn bed uit om te gaan malen, soms dagen en nachten ach tereen in totaal 600 uur in het af ge. lopen jaar. In die 600 uur heeft hij 360 hele guldens verdiend. En met die 60 cent per uur is hij nog lang de slechtst betaalde watermolenaar van Nederland niet. Zijn vader kon het ook Zoals deze watermolenaar vergaat het zijn meeste collega's in het Hol landse polderland. In de buurt van de grote steden is het gewoonlijk iets be ter, maar verder het land in hebben bijna allen het onvoorstelbaar slecht. We hebben bij een bestuurslid van de Bond van Ambtenaren bij de Wa terschappen in Nederland hele sta pels brieven gezien van watermole naars, waarvan bijna iedere brief een noodkreet was. We lazen van een mo lenaar met een jong gezin, die 2000 a 3000 uur per jaar op de molen staat en daarmee een slordige 800 gulden verdient. Vroeger maalde hij voor één polder, nu voor drie of vier, want het komt de polderbesturen goedkoper uit om samen met één molen te doen. Daarvoor wordt aan het polderbe stuur, dat de molen in eigendom heeft, duizend gulden per jaar be taald de molenaar krijgt er vijftig van Zo is het bijna overal. De molenaars leven by de gratie van het polderbe stuur. Het polderbestuur heeft de macht. Als 'n watermolenaar vraagt of zijn „salaris" van 350 gulden na 15 of 20 jaar nu niet eens kan wor den verhoogd, vooral nu hij in de nat te zomer van 1954 ruim 1000 uur heeft gewerkt, zeggen de boeren van het polderbestuur: „Zijn vader kon er van leven, dus hij moet het ook maar kunnen". Er is maar één ding aan te doen: de provinciale polderreglementen moeten veranderd.worden. Volgens die regjementen worden de sala rissen van secretarissen, penning meesters en opzichters op voor dracht van het polderbestuur door Gedep. Staten vastgesteld. Zij krij gen normale verhogingen en delen in „loonronden" automatisch mee. Maar voor watermolenaars, ma chinisten, boren en polderwerkers worden de salarissen door de ver gadering van ingelanden bepaald. In practijk betekent dit door het bestuur. Gedep. Staten kunnen er bij de polderbesturen wel op aan dringen de salarissen voor deze groepen te herzien, maar als het bestuur „nee" zegt blijft 't nee en beroep is niet mogelijk, ering van de watermolenaars moet ook onder toezicht van Gedep. Staten worden gebracht dat is voor de molenaar de enige kans op een mens waardig bestaan, zolang tal van pol derbesturen nog niet voor rede vat baar zijn. Overheids bemoeienis met zeevrachten De Engelse afgevaardigden in de commissie voor het zeevervoer van de Organisatie voor Europese Economi sche Samenwerking hebben opdracht gekregen te protesteren tegen de vlag-discriminatie, die voorvloeit uit de tankvaartovereenkomst van Onas- sis met de regering van Saoedi-Ara- bië en de wetten, die in de Verenigde Staten eh Chili zijn uitgevaardigd om de koopvaardijvloten van deze landen te beschermen en die voorschrijven, dat bepaalde vrachten met schepen van de nationale vloot moeten worden vervoerd. De Engelse minister van vervoer, J. Carpentier, deelde dit Woensdag mede in antwoord op een in het Lagerhuis gestelde vraag. De Amerikaanse onderminister van defensie, Donal Quarles, heeft Woensdag in Washington verklaard dat een tekort aan technici en geleerden een ernstiger bedreiging van de veiligheid van de Ver enigde Staten zou kunnen zijn dan „enig wapen in de arsenalen van agressieve landen". 99 Noodkreet van een door de bureaucratie gepijnigde ziel (Bijzondere corespondentie) Een Engelse apothekeres stond kortgeleden voor haar beroepsrechtbank een tot dit doel ingestelde speciale commissie van het Pharmaceutisch Genootschap beschuldigd van de vervalsing van 37 recepten, teneinde daardoor van de Rijksgezondheïdsdienst hogere bedragen voor gratis af gegeven geneesmiddelen te verkrygen, dan waarop ze recht had. Ze be kende vrymoedig de „vervalsingen" begaan te hebben, hetgeen in een aan val van woede was geschied; en hoewel ze tenslotte veroordeeld werd tot. een aftrek van 50 pond (ruim 500 gulden) van de haar toekomende vergoe ding voor geneesmiddelen, stond het eindresulaat van de zitting practisch gelijk met een vryspraak, waarbij de voorzitter tevens aan de pers het verzoek richtte, de naam van de beklaagde niet te publiceren. Waarom? Nu, de veelgeplaagde apothekeres had van de autoriteiten van de Gezondheidsdienst een hele stapel recepten, die ze volgens de doktersvoorschriften had uitgevoerd en waarvan de waarde door de Ge zondheidsdienst moest worden ver goed, teruggekregen met het ver zoek een hele lijst van vragen om trent ieder recept te beantwoorden. Hiertoe was ze wegens haar druk ke werkzaamheden en bovendien door het ontbreken van nadere ge- Plan voor city-vorming in Amsterdamse „Pijp" Het comité „De stad Amsterdam", dat dezer dagen is opgericht onder voorzitterschap van jhr Six van Hil- legom en waarin vele vooraanstaande Amsterdammers zitting hebben, heeft zich met een oproep tot alle ingezete nen van Amsterdam gericht, waarin gevraagd wordt mede te werken aan het behoud en de vernieuwing van de stad Amsterdam. In het afgelopen jaar Is het. aldus de oproep, duidelijk geworden dat de Amsterdamse binneristad met snel le of langzame vernietiging wordt bedreigd door de onstuitbare toene ming van het autoverkeer cn door de behoefte aan grote moderne bedrijfs gebouwen. De gedachte is geopperd de nodige verkeers- en bedrijfsruim ten te zoeken door sanering van „de Pijp" en andere onvolwaardige woon wijken rondom de oude stad. Dege lijke en deskundige studie is aldus de oproep vereist om de vragen of deze gedachte uitvoerbaar en zake lijk juist is. en welke consequenties dij. voor de oude stad zou hebben, te beantwoorden. Het comité is voornemens enkele studie-opdrachten te verlenen, ten einde die mogelijkheden met spoed wetenschappelijk te onderzoeken en op grond van dit onderzoek een plan te ontwerpen voor nieuwe city-vor ming buiten de Singelgracht met een daarbij aansluitende verkeersoplos- sing, welke de historische structuur en de verhoudingen der oude stad respecteert. Uitwerking van roken op het lichaam De Amerikaanse tabakverwerkende bedrijven hebben opnieuw een bedrag van een half millioen dollar beschik baar gesteld voor de op haar initia tief gevormde commissie, die een on derzoek instelt naar de uitwerking van het roken op het lichaam. Verleden jaar was de commissie een zelfde bedrag ter beschikking gesteld, met de toezegging dat, indien nodig, nog- meer gelden zouden worden ver strekt. Een recente opname van H.K.H. Prin ses Beatrix, die op 31 Januari a.s. haar 17e verjaardag hoopt te vieren (Foto Meijboom) gevens voor dit onverwachte onder zoek, niet in staat. In haar woede besloot ze kortweg van een vergoe ding voor deze recepten af te zien, in plaats van de kwestie in een langdurige schrijverij uit te vechten en zich door een verhoging van de hoeveelheden op nieuwe recepten voor het verlies schadeloos te stel len. Daarbij had ze niet alleen de Gezondheidsdienst niet benadeeld, maar nog 36 pond (ruim 360 gul den) minder opgegeven dan haar van rechtswege toekwam. De beroepsrechters hadden blijk baar gevoel voor deze enigszins summiere handelwijze van een door bureaucratie geplaagde, toch reeds overbelaste, werkende vrouw, al konden ze deze methode ook niet goedkeuren. Want wat zou er van de staat terecht komen, als men in plaats van de vragen van de fiscus omtrent het hoe en waarom en het .tjpyaar en met wie van een op „on kosten" geboekte maaltijd met een zakenvriend, te beantwoorden, een voudig zijn inkomsten zou verzwij gen en zijn boeken vervalsen zij het ook zo nauwgezet en beschei den als deze aptohekeres. Nabij Monterey in het Noorden van Mexico is Dinsdag op een overweg een autobus met 40 passagiers door een goe derentrein gegrepen. Bij het ongeluk zijn acht personen om het leven gekomen en liep een twintigtal personen verwondin gen op. De bus werd ongeveer 100 meter door de trein meegesleum voordat deze uit de rails liep. TIENTALLEN NIEUWTJES Moskou komt er goedkoop aan. (Bijzondere correspondentie). FRANKFURT, Januari. „Het probleem van het falen van radar tegen laag aanvliegende vliegtuigen zal vermoedelijk binnenkort kunnen worden opgelost door de radarstra ling de kromming van het aardop pervlak te laten volgen." Dit staat te lezen in „Newsweek" van ft-iïa- aaari en ontlokt de „Frankfurter Allgemeine Zeitung" de verzuchting: Heeft ooit iemand via de Russische pers iets vernomen van Russische militaire geheimen? Hebben ooit de militaire attaché's van het Westen veel nieuws kunnen rap porteren over wat zij in de lucht en op de grond zagen bij de grootse 1 Mei-parades op het Rode Plein? Ge woonlijk zijn zy „verbaasd en ver rast" en daarna begint het grote gissen! Millioenen dollars geven de V.S. en de andere militaire machten uit om achter de technische en militai re geheimen aan gene zijde van het IJzeren Gordijn te komen, terwijl daarentegen de Russen zich maar op een paar grote Amerikaanse, tijd schriften behoeven te abonneren, om zich zorgvuldig over de Amerikaan se militaire nieuwtjes te documente ren. ONGEWENSTE IMMIGRANTEN Ellende door benden uitgebuit Londen en de andere grote Britse steden hebben hun speciale probleem deze dagen. Zij weten namelyk niet, boe de honderden West-Indiërs, voor namelijk werklozen van Jamaica, onder dak te brengen. De toevoer van deze immigranten, die Groot-Brittannië niet weigeren kan, omdat het Brit ten zyn, is de laatste dagen opmerkelijk groot geworden. De ingewikkelde politieke economische situatie op Jamaica is de oorzaak van wat sinds kort een vlucht van dit eiland kan worden genoemd. Van dit alles, alsmede van de omstandigheid dat de politieke leiders op dit ogenblik alleen nog maar denken aan de komende verkiezingen, hebben bovendien gewetenloze lieden handig gebruik gemaakt. De „Daily Express", verontrust door deze zo plotseling gestegen im migratie, heeft één harer mensen naar Jamaica gezonden om eens ter plaatse een onderzoek in te stellen. Deze is tot de ontstellende ontdek king gekomen, dat er een levendige handel gedreven wordt met de door werkloosheid tot wanhoop gebrachte inwoners van Jamaica. Instellingen, die zich reisbureaux noemen, maar door Daily-Express rédacteur Donald Ludlow openlijk „rackets" benden worden genoemd, verkopen passage naar Engeland met als onderpand het huisje, de gereedschappen en de po vere persoonlijke bezittingen van de emigrant. Zij spiegelen een gouden toekomst voor en een plezierige reis. Zij hoeven helemaal niet rechtstreeks naar Londen te varen. Voor een paar pond meer kunnen zij in New York, Frankrijk of Italië afstappen en het is opmerkelijk, hoeveel West-Indiërs op het ogenblik in de New Yorkse Negerwijk Harlem rondlopen, met heimwee" pratend over hun vaderland en trots op hun Brits burgerschap! Familie verpand. En thuis, waar de achtergebleven familie de laatste cent bijeenschraapt om de eerste afbetaling, meestal 10 procent, te voldoen, voortdurend be dreigd door verlies van huis en be zitting, kunnen de „reisbureau"-di- recteuren rustig hun gang gaan. Want niemand doet iets! Zelfs de Britse Gouverneur, Sir Hugh Foot, niet of de minister-Pre sident William Bustamante, wiens politieke lot aan een zijden draad hangt bij de dezer dagen te houden verkiezingen. Niemand waarschuwt de mannen en vrouwen, die wegtrekken, hun fa milie achterlatend als pand. Niemand vertelt ze, dat de Britse eilanden in dit jaargetijde koud zijn, dat zij war me kleding moeten meenemen, dat zij weliswaar binnen èen maand hun reis moeten gaan afbetalen, maar dat het zeer de vraag is, of zrj al zo gauw werk zullen kunnen vinden. Niemand waarschuwt ze ook voor al het nieuwe en helaas vaak vijandige, dat zij op hun weg naar een „gou den" toekomst zullen ontmoeten. Voor de Britse eilanden is dit al les niet zo zeer een kwestie van een te groot aanbod op de arbeidsmarkt. Tot nu toe heeft de industrie deze mensen wel kunnen opnemen. Maar alle mogelijke psychologische facto ren spelen hierbij" een rol en op de achtergrond staat, nooit met zoveel woorden genoemd, toch de kwestie van rassendiscriminatie. De ultra-conservatieve „Daily Mail" wijdt een hoofdartikel aan de pro blemen van deze nieuwe immigratie. Het is niet nodig, zo zegt dit blad, een overdreven medelijden te hebben. Na tuurlijk, het zijn mensen, die hier uit een warm, zonnig, land in de kou ko men, zij zijn niet gewend aan de ge woonten, zij voelen zich hier een zaam. Maar er wordt goed voor hen gezorgd. Zij vallen onder de Britse sociale wetten en vinden bijna altijd een passende betrekking tegen een hoger salaris dan thuis. En degenen, die niet slagen, worden opgevangen en geholpen. Misschien zijn zij er tus sen genomen, maar wij betwijfelen dat .want als dit wel het geval was, dan zouden zij niet blijven toestro men! Schotten zijn bang. Natuurlijk zijn er grote problemen. Daar is allereerst die van het vinden van onderdak. Voorts worden deze West-Indiërs die in Londen niet op vallen, in de landelijke gebieden, waar zij in de industrie werk kunnen vin den, niet geaccepteerd. De bewoners trekken wég uit straten, waar enige immigrantengezinnen wonen en zo ontstaan volkomen West-Indische wijken. De levensgewoonten van de be woners zijn zo volkomen verschillend van die der Britten, dat men aan stoot neemt. Vooroordeel speelt een grote rol: in Schotland is men er bijvoorbeeld yan overtuigd, dat min- „STRIKT GEHEIM." Op dezelfde pagina van „News week" waaraan het bovenstaande bericht terzake de Radar-verdediging is ontleend, kan men nog verder le zen: dat er hooglopende ruzie is tus sen de luchtmacht van de V.S. en het leger over het geheimhouden (sic) van oefeningen met het nieuwe Nike- afweergeschut; dat dit op afstand hediende ge schut met succes is ingezet tegen straaljagers van het type F-80; dat dit geschut met" een reikwijdte van 30 km in grote hoeveelheden is opgeslagen in Pueblo (Colorado); dat uit deze voorraad onmiddellijk bij een vijandelijke aanval alle sleu- telposten van afweer kunnen worden voorzien; dat men bezig is. een nieuw type Nike te bouwen met een reikwijdte van 75 km; dat een nieuwe dwregduikboot van de marine, de X-l, waarvan de plan nen zó geheim waren, dat men de aanvangsdatum van de bouw niet heeft gepubliceerd waarschijn lijk in Maart in gebruik zal worden genomen; dat, tenslotte, deze duikboot waar schijnlijk als geleid onderwater-wa pen zal worden gebruikc voor een aanval met waterstof-projectielen. Dit allemaal is de oogst van één pagina in „Newsweek", maar verder in hetzelfde nummer worden nog alle mogelijke militaire nieuwtjes be kend gemaakt, waarmee een vyand zijn voordeel kan doen. Terwijl dus, zo zegt de „Frankfur ter Allgemeine", McCarthy pp lieden jaagt, van wie misschien èen achter neef vijfentwintig jaar geleden eens in contact is geweest met iemand, die weer een vriend had bh de Com munistische party, wordt langs vol komen legale weg de Moskouse Ge nerale Staf van week tot week op de hoogte gehouden van de nieuw ste Amerikaanse ontwikkelingen! Vijf arrestaties bij gem. Winschoten De recherche van de gemeente-po- litie te Winschoten heeft vijf perso nen aangehouden, werkzaam bij de gemeentereinigingsdienst aldaar, we gens onregelmatigheden, gepleegd bij deze dienst. De gearresteerden zijn opgesloten. Het betreft hier de verkoop van oude metalen, lompen enz. Dit moet al enige jaren lang zijn gebeurd en de daarbij ontvangen totaalbedragen zouden aanzienlijk zijn. stens iedere tiende West-Indiër een potentieel misdadiger is en praat de mensen dat nu maar uit hun hoofd! Maar ook de politie heeft meer werk door deze mensen. Er zijn min der gewenste elementen mee naar bin nen gekomen en speciaal «le handel in verdovende middelen is frequent onder de nieuwe bewoners. Het is een geëmotioneerd volk en een vecht partij wordt al zeer gauw als argu ment gebruikt. Helaas zijn de laatste tyd ook verschillende malen negers bij berovingen betrokken geweest. Over het algemeen neemt het Brit se publiek een welwillende en vrien delijke houding aan en wanneer de aanvoer rrc-t te groot gaat worden, zullen dr n oblemen waarschijnlijk zichzelf >ssen. In de komende ron- detafelco..: rentte van de Eerste Ministers van het Britse Gemenebest zal ook dit probleem ter sprake wor den gebracht.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1955 | | pagina 7