J
Pnzzle-rubriek
IN ACHTTIENDE EEUW MOCHT
MEN TWEEDE NAAM KIEZEN
C
DE WIJZE RUITER
We maken een ronde tafel
met twee leunstoelen
ZATERDAG 22 JANUARI 1955
PRO V IN O 1 ALE Z E E UW 8 E COURANT
11
ZEEUWSE DUBBELE FAMILIENAMEN (I)
Later moest er een gegronde reden voor zijn.
Over de oorsprong en de betekenis van familie- of geslachtsnamen zou
meer dan één artikel te schrijven zijn. Dr. P. J. Meertens heeft zelfs een boek
geschreven alleen over Zeeuwse familienamen en nog zijn er vele echte
Zeeuwse namen door hem over "t hoofd gezien.
Wij zullen het echter hebben over dubbele familienamen, daar dit arbeids
veld meer overzichtelijk is en voornamelijk over Zeeuwse, bij de lezers der
P.Z.G. bet meest bekend. Ook is het ons niet mogelijk alle te noemen en bo
vendien zijn enkele niet van zuiver Zeeuwse oorsprong, al zijn de tegenwoor
dige dragers dier namen in ons gewest geboren en nog wonende.
Mogelijk heeft menigeen zich wei
eens afgevraagd: Waarom een dubbele
familienaam? Is één achternaam niet
voldoende? Eerst willen wij de opmer
king maken, dat de meeste dubbele na
men ontstaan zijn in de. laatste helft
der 18de en in de eerste helft der 19de
eeuw. In de 18de eeuw was ieder vrij
een tweede naam bij de zijne te voe
gen. Hij kon toen zelfs een andere
naam aannemen. Na de invoering van
de Burgerlijke Stand in 1811 was dat
niet meer mogelijk. Wilde men later
een tweede familienaam aan de zijne
toevoegen, dan moest hiervoor een ge
gronde reden bestaan. "Verder moest
men in de eerste helft der vorige eeuw
door B. J. DE MEIJ.
toestemming van „den Koning" heb
ben en voor die toestemming een ta
melijk bedrag aan het rijk betalen.
Meestal was de reden tot het aan
nemen van een tweede familienaam,
dat deze aan 't uitsterven was. Door
gaans werd dan de naam van de moe
der, soms van de grootmoeder er bij
gevoegd.
Volgens Betje Wolff en Aagje De
ken in hun bekende boek Sara Bur
gerhart, waarvan de eerste uitgave
dateert van 1782 en dat een typering
is van het leven der burgerij in die
tijd, kreeg Willem Willis een extra
legaat, als hij zich Willem Willis van
Zon noemde naar de uitstervende fa
milienaam van zijn moeder. Hier
kwam de nieuwe naam achteraan. Uit
de volgende voorbeelden zullen wij
zien, dat de bijgekomen naam eerst
genoemd wordt.
Predikanten. Opmerkelijk is, dat
vooral vele predikanten in de tijd van
Betje Wolff een tweede naam, door
gaans die van hun moeder, bij de hun
ne hebben gevoegd. Niet geheel on
mogelijk, dat hierbij ook een weinig
ij delheid was, evenals een eeuw vroe
ger toen verscheidene predikanten
aan hun naam een Latijnse vorm ga
ven, b.v. werd De Hond Hondius,
Stamper Stamperius, Van Bergen
Montanus, De Koning Regius, Jansen
Jansonius, enz.
Er zijn zelfs predikantenfamilies, die
drie namen hebben, zoals Steenbakker
Marilyon Loysen en Domela Nieuwen-
huis Nijegaard.
Het kerkelijk handboek van 1926 b.v.
telt 75 dubbele predikantennamen en
dat van 1954 maar 45, ofschoon onder
de laatsten er vele namen zijn, die in
1926 niet voor kwamen.
Ook andere families hebben vroeger
een dubbele naam aangenomen om
moeders of grootmoeders naam te
doen voortleven.
Wij geven hierbij een tiental voor
beelden. Al komen ze niet alle meer
in Zeeland voor, toch zijn zij van
Zeeuwse oorsprong.
Busken Huet. Ds. Samuel Theodoor
Huet, Waals predikant te Vlissingen,
huwde 16 Aug. 1798 met Jacoba Adri-
ana Busken, dochter van een apothe
ker te Vlissingen. Koosje moet een
zeer ontwikkelde vrouw geweest zijn.
Naar haar is de Koosje Buskenstraat
genoemd. De kinderen uit dit huwelijk
noemden zich later Busken Huet. Een
kleinzoon C. Busken Huet (18261886)
was een zeer bekend letterkundige.
Van Benthem Jutting. Ds. Lamber-
tus Jutting diende de gemeenten Baar
land, Hoofdplaat, Breskens, Zand-
voort, Jisp en sedert 1820 Nieuw- en St.
Joosland. Hij overleed 28 Dec. 1841 na
40 dienstjaren, oud 63 jaar. Zijn twee
de vrouw heette Elisabeth Petronella
van Benthem. Zij overleed in 1851.
Hun zoon Christiaan Hermanus. Jut
ting ging in de boekhandel van zijn
oom Salamon van Benthem te Middel
burg. In 1829 nam hij de naam Van
Benthem bij de zijne aan en aldus ont
stond de boekhandel Van Benthem
Jutting.
Six Dijkstra. Ds. Jullius Dijkstra
geb. 1734, overl. 1794, is.predikant ge
weest te St. Anna ter Muiden, Kats,
Wolfaartsdijk en Kruiningen. Hij was
gehuwd met Jacoba Six. Hun zoon
noemde zich Pieter Six Dijkstra en is
predikant geweest te Kapelle en Ter-
neuzen. Thans is een 50-jarige Ds. P.
Six Dijkstra predikant te Breukelen.
Snouck Hurgronje. Mr. Jacob Hur-
gronje, raad en oud-Burgemeester van
Vlissingen, huwde in 1734 met Erken-
raad Snouck, dochter van Adriaan
Snouck uit Dordrecht. Hun zoon Ste
ven Matthys Hurgronje voegde in 1762
de naam van zijn moeder bij de zijne,
toen zijn oom, de laatste mannelijke
Snouck, was overleden.
Van Adrichem Boogaert. Jan Boo-
gaert (1772—1819) woonde te Middel
burg. Zijn zoon Charles Jacques huw
de met Anna Maria Elisabeth van
Adrichem. Hun zoon Hendrik Albert
(18431927) en zijn nageslacht noem
den zich Van Adrichem Boogaert.
Berdenis van Bcrlekom. Daniël Ale
xander Berdenis van Berlekom (1767
1803), advocaat te Middelburg en
griffier van het Depart. Gerechtshof
in Zeeland, noemde zich naar zijn
grootmoeder Cornelia Berdenïs ge
huwd met Daniël van Berlekom (1693
1769) directeur van de commercie-
compagnie te Middelburg.
Schuurbeque Boeye. Ook de Zierik-
zeese advocaat Johan Schuurbeque
Boeye (17811847) nam de naam van
zijn grootmoeder Anna Schuurbeque
bij de familienaam aan.
Fak Brouwer. De Middelburgse
koopman Jan Brouwer (17751839)
voegde in 1793 de naam Fak bij de
zijne. Deze naam was afkomstig van
zijn grootmoeder. Hij heeft gewoond
op de buitenplaats Vluchtenburg te
Oost-Souburg. In 1828 kocht hij de bui
tenplaats Ter Linde ten einde haar
te doen afbreken en het omringende
bossage in bouwland te herscheppen.
Duraon Tak. De familie Tak, in Zee
land zeer verbreid, is afkomstig uit
Brabant. Anthony Tak, overleden in
1776, had zich te Aardenburg als bier
brouwer en wijnkoper gevestigd. De
kleinzoon van zijn broer, Pieter (1802
1868) rentmeester te Middelburg,
kreeg als tweede naam de familienaam
van een overgrootmoeder van moe
derszijde, Maria Dumon.
Van Voorst Vader. Willem Lodewijk
Vader was gehuwd met Johanna Eli
sabeth van Voorst. Hun zoon Pieter
Johannes Vader (18051859) rechter
te Goes, noemde zich Van Voorst Va
der. Ds. P, J, van Voorst Vader geb.
1886, em. predikant te Middelburg, is
zijn kleinzoon.
Bovenstaande tien Zeeuwse dubbele
familienamen geven duidelijk te zien
hoe de tweede naam er bij is gekomen.
(Slot volgt).
Maak Uw eigen PASPOP!
Aan de hand van een serie dui
delijke tekeningen in Libelie van
29 Januari knnt U nu Uw eigen
paspop maken. Een niet te onder
schatten voordeel bjj het passen
van Uw zelf-genaaide japonnen!
Dit nummer bevat voorts een aan
tal charmante, deels, exclusieve
opnamen van onze jarige Kroon
prinses, waarbij een onzer mede
werksters 'n beschouwing schreef
over de taak die prinses Beatrix
wacht, wanneer zij over een jaar
voor de wet meerderjarig wordt.
Libelie keek achter het rode circus-
gordijn, wat een boeiende repor
tage opleverde over jeugdige artis
tes, de romantiek van de piste en
de zwierige dressuur van edele
volbloeds.
Tien stewardessen van tien natio
naliteiten vertellen in dit als altijd
zeer gevarieerde nummer over
haar ervaring als vliegende gast
vrouwen!
Libelie - Nassauplein 7 - Haarlem
romantiek van de piste
Amateurwedstrijden K.N.V.B.
gaan niet door
Alle voor Zondag 23 Januari door
de K.N.V.B. vastgestelde wedstrijden
voor het amateurvoetbal (tweede, der
de, vierde en reserve klasse) zijn in
verband met de gesteldheid van de
terreinen afgelast.
Omtrent het al of niet doorgaan van
de wedstrijden van de eerste klasse
van de KJJ.VB. zal vandaag, Zater
dag 22 Januari een beslissing worden
genomen.
SCHAAKCOMPETITIE.
Zierikzee startte met een
overwinning op V.U.K.
Voor het eerst in dit seizoen speelde
Zierikzee een competitiewedstrijd
voor de eerste klasse van de ZSB.
Het begin was goed, want in Goes
werd met 6%3% van VUK uit Ka
pelle gewonnen. De uitslagen waren:
J. J. v. d. Endedr. Facee Schaeffer
dr. J. Westendorp Boerma
A. Quakkelaar 01; ds. C. J. van
RooyenJ. Karelse 10; J. van Vliet
M. Heyboer 10: L. M. Siliakus
C. Heyboer 1—0; O. E. Vleeshouwer
J. Burger 01; J. de RaayJ.
Coppoolse J. Almekinders—
A. Hasman 10; A. HendrikseW.
Burger 10; A. van 't LevenJ.
Cabboort De stand is nu:
Middelburg I 1 1 0 0 2 9
Goes 110 0 2 7
Zierikzee 1 1 0 0 2 6%
Middelburg II 1 0.0 1 0 1
VUK 2 0"0 2 0 6%
Vlissingen 0 0 0 0 0 0
In de tweede klasse A kreeg Sou
burg in eigen huis een stevige 2%
7% nederlaag te slikken van Koude-
kerke, dat hierdoor met een iets be
ter bordgemiddelde dan Vlissingen II
aan de kop kwam. De uitslagen wa
ren: NiemarktA. v. d. Heyden
n.o.P. J. Wismeyer 01; n.o.
D. J. Joziasse 01; KenseJae. de
Witte 10; A. BruynogeChr.
Schipper 01; J. KemelingA. Ma-
rinusse 01; W. J. GoorM. v. d.
Heyden 01; M. EssersG. Klap 0
1; de RijckeJac. Janse
KoppejanJ. Wielemaker De
stand is:
Koudekerke 3 3 0 0 6 20%
Vlissingen H 3 3 0 0 6 19%
Souburg 3 1 0 2 2 10%
Vlissingen Hl 2 0 0 2 0 6%
Middelburg 3H 3 0 0 3 0 9
In de tweede klasse B werd niet
gespeeld, maar in de tweede klasse
C wijzigde de situatie aan de kop
zich. Landau zag zich in eigen huis de
beide punten ontnomen door Zuidzan-
de (46) en daardoor kon Oostburg
dat Terneuzen 31 in eigen huis een
stevige 28 nederlaag bezoi'gde, de
leiding overnemen. VSV deelde eerlijk
met Breskens (55). De stand is
hier:
Oostburg 4 3 1 0 7 28
Landau I 5 3 1 1 7 30
VSV 4 2 2 0 6 22%
Zuidzande 4 2 2 0 6 21%
Breskens 5 1 2 2 4 22%
Terneuzen II 4'0 0 4 0 13%
Landau n 4 0 0 4 0 12
De prijswinnaars zijn: A. Salomé, Rijksweg O 85, BRESKENS; me
vrouw Dl. Francke, Scheldestraat 127, GOES; W. H. Ooms, Geersdijkse-
weg 14, POST KORTGENE; mevr. Van Gemerden, Turfkaai 29, MID
DELBURG; mevr. P. L. RegoortRoks, Vissersdijk D 510, ZIERIKZEE;
A. Both, Burgemeester Hagelaan 8, BRUINISSE.
De oplossingen moeten geadresseerd zijn: REDACTIE P.Z.C., VLISSIN
GEN, met in de linkerbovenhoek van de briefkaart of de enveloppe het
woord PUZZLE-RUBRIEK. De oplossingen kunnen door abonné's worden
ingezonden en moeten uiterlijk Woensdag 26 Januari a.s. in het bezit van
de redactie zijn. Vermeldt U er ook bij of U dame of heer bent?
Voorts zouden wy onze puzzelaars willen verzoeken niet de ingevulde
puzzle uit de krant op te sturen, maar de oplossing op een vel papier te
schrijven.
De oplossing was:
Horizontaal: 1 snik, 5 bus, 9 Avro,
11 lik, 13 uk, 15 meteoren, 18 Rio,
20 M.T.S., 21 ere, 22 Enka, 25 n.v.,
26 adept, 28 hol, 30 U.S., 31 para
bool, 33 hes, 34 Mozes, 35 An, 38
terp, 39 Mei, 41 out, 43 nou, 44 pe
destal, 47 si, 48 Lee, 49 saus, 51 mat,
52 kwal.
Verticaal: 2 na, 3 Lm.v., 4 krem,
6 U.L.O., 7 sire, 8 bureaulamp, 10
Otto, 12 kern, 14 kinds, 16 es, 17
nevelspuit, 19 oké, 23 appel, 24 ro
bot, 27 tas, 28 ham, 29 lozen, 32
oeros; 36 Neel, 37 muts, 40 idem, 41
os, 42 taak, 45 e.e.a., 46 luw, 50 s.a.
Afkeuringen Afdeling
Zeeland der K.N.V.B.
De afdeling Zeeland van de KJJ.V.B.
(vroegere Zeeuwse Voetbalbond) heeft
alle voor Zaterdag, 22 en Zondag, 23
Januari vastgestelde wedstrijden af
gelast.
Voetbalprogramma
EERSTE KLASSE A.
AmsterdamExcelsior; Veendam
Emma; LongaGo Ahead; Den
Haag/R'damMVV; Stormvogels
Roda Sport; Zwolse BoysDOS;
LeeuwardenNAC.
EERSTE KLASSE B.
DWSSparta; ElinkwijkHeeren
veen; Fortuna '54EDO; Rigters-
bleekADOBrabantiaSittardia;
HeraclesSW; WageningenWil
lem n.
EERSTE KLASSE C.
PSVAlkmaar; Hermes DVS
Ensched. Boys; Rapid JCNoad;
VitesseNEC; HaarlemLimburgia;
Fey enoordEBOHGVAV—Blauw
Wit.
EERSTE KLASSE D.
De VolewijckersHVC; VW '03
-Be Quick; RBC—VSV; AGOW-
Eindhoven; DFCDe Graafschap;
XerxesEnschede; BW—Ajax.
De nieuwe opgave luidt:
Horizontaal: 1 vlug, 4 jongensnaam,
7 vrucht, 10 schimmel, 11 vaarwel
(dialect), 13 terrein, 14 vaste regel,
15 voordat, 16 jongensnaam, 19
soortelijk gewicht, 20 in de geest,
24 zitruimte, 25 stuk, 27 slim, 30
lengtemaat, 32 lidwoord, 33 insect,
35 plas, 36 zonder inhoud, 37 meis
jesnaam, 39 mengsel, 40 dweper, 43
door, 44 wanneer.
Verticaal: 1 vogel, 2 behoeftig, 3
gedagtekend, 4 ter plaatse (afk.), 5
familielid. 6 ook, 7 wezen, 8 duide
lijk, 9 plant, 10 insnijding, 12 daar
om, 17 groot aantal, 18. muts, 20
grap, 21 ontkenning, 22 klooster
voogd, 23 afval, 26 kledingstuk, 28
naarstig, 29 Europeaan, 31 gebla
derte, 32 hond, 34 deel van huis, 36
echt, 38 plaatsje in Overijssel, 39 in
houdsmaat, 41 politieke party, 42
dierengeluid.
jongste.
Juist toen ze zo in ge
dachten naast elkaar
voor de boerderij zaten,
kwam een ruiter in galop
over de weg. Toen hij de
drie zoons met sombere
gezichten zag zitten,
hield hij zijn paard in en
riep: „Zijn er zorgen he
ren, of heb ik het mis?"
Hij liep op hen toe en
luisterde vol aandacht
Boer de Jong werd oud.
Hij zou nog zo graag la
ten zien dat hij niets on
der deed voor de jonge
ren, maarhij moest
wel en hij vond het bij
nader inzien ook wel
goed dat de anderen het
werk eens gingen doen
en hij een rustige oude
dag kreeg.
Daarom liet hij op ze
kere dag zijn drie zoons
bij zich komen en sprak:
..Jongens, ik heb besloten
eens wat kalm aan te
doen en jullie het beheer
over de boerderij en al
les wat daarbij hoort
over te dragen. Van nu
af aan moeten jullie op
eigen benen staan. En
om jullie te laten zien
dat het my ernst is lijkt
het mij het beste wan
neer ik mijn bezittingen
onder jullie verdeel. Ieder
kan dan zelf laten zien
wat hy kan en ik hoop
van harte het te kunnen
beleven dat jullie het
net zo ver zullen bren
gen als ik."
Toen kreeg ieder van
de zoons een lijst van die
bezittingen die zijn ei
gendom werden. Bij alle
maal stond er echter een
regel onder die erg de
aandacht trok, n.l.: „Het
is mij niet mogelijk de
paarden onder jullie te
verdelen. Het zijn er to
taal 17 en ik wil dat de
oudste 2/3 deel hiervan
krijgt, de middelste 1/6
deel en de jongste 1/9
deel.
„Het kan nooit" zei de
oudste, „ik kan toch
heus wel rekenen... als
ik 2/3 deel van 17 paar
den kryg dan is dat 11
4/10 paard! Maar ik kan
toch niet een paard ii
stukken gaan snijden!"
„Zo is het" beaamde
de middelste. „Ik zou, bij
juiste berekening 2 7/10
paard krijgen!"
„En ik 1 9/10" riep de
naar het verhaal van de
oudste over de verdeling
van de zeventien paar
den.
„Ik weet de oplossing
wel!" zei de ruiter toen.
„Waar zijn die paarden.
Haal ze maar eens
hier!!"
De zoons, blij dat er
tenminste iemand wilde
helpen, haalde alle ze
ventien paarden uit de
stal en zetten ze op een
rij voor het huis. „Kyk",
de ruiter. „Als het
jullie het zelfde is ben
ik zo vrij mijn eigen
'aard er ook bij te zet-
en. Zo zie je wel, nu
staan er achttien paar
den. Hoeveel krijgt de
oudste zoon er nu? „Ik
krijg 2/3 deel!" zei de
oudste zoon snel. „2/3
deel van 18" rekende
de ruiter voor, „dat zijn
12 paarden, is het niet?
En de middelste krygt
1/6 deel? Goed, dat zijn
dan 3 paarden. En de
jongste krijgt 1/9 deel
van achttien paarden is
2 stuks! Klopt dat he
ren?"
De drie zoons schudden
heftig van ja. „Prach
tig" lachtte de ruiter
„12 3 2 17
paarden dus blijft precies
mijn eigen paard weer
over, waar ik maar weer
gauw op verder ryd!"
Toen verdween de rui
ter uit het gezicht nage
staard door drie broers,
die sprakeloos waren
over zóveel wijsheid.
Mies keek laatst op
de kalender. „Hé", riep
ze „goed dat 'k 't zie...
twee en twintig Januari.
Dus verjaart mijn nicht
Marie!"
En ze schoot gauxo in
haar jasje, ging een
bloemenwinkel in, en
zag daar tien witte ro
zen, die waren naar haar
zin.
,/K ga direct maar
naar Marie toé", dacht
de muis en liep gezwind
straatjes lang en straat
jes kort door, maar....
er stond een sterke wind.
En zo goed, zo kwaad
het ging hield ze de bloe
men bij elkaar. Eindelijk,
na een half uurtje was
het huis van nichtje
daar
„Heel veel jaartjes
nog!", riep Miesje en
hield nicht de ruiker
vr Maaroch arm...
g i bloem, geen blad
meer. Enkel stengels,
treurig hoor!!
Trek op stevig papier
ruitjes van 1 cm. hoog
en 1 cm breed. Daarna
neem je de hierbij afge
drukte tekening 2 maal
precies over. Denk er
om dat je de linkerhelft
van de tafel er zelf nog
bijtekent.
Je krygt dus twee
stukjes papier waar de
tekening op staat en die
mag je allebei langs de
buitenste lijnen keurig
netjes uitknippen, (het
vakje A. in de stoel kun
je er voorzichtig uitsnij
den).
DE TAFEL:
Zoals je ziet staat op
de helft van de poten
een streepje. Van éen der
tafelbladen mag je bij
dit streepje de poten af
knippen. Zoals je op de
tekening ziet heeft de ta
fel een hoven en een on
derblad. Het onderblad
heeft de korte pootjes
die tegen de lange poten
van het bovenblad wor
den geplakt.
DE LEUNSTOEL:
Deze stoel is één ge
heel. De poten moet je
langs de rand van de
zitting naar beneden
buigen. De rugleuning
en de armleuningen
naar boven. Als je dit
gedaan hebt zie je het
model al in de stoel ko
men en je behoeft dan
nog maar 5 keer te plak
ken óm de stoel af te
maken.
