Bijzonder revalidatie-centrum in
Vauxhall-fabriek te Luton
Zeeland nieuw
Veere's Stadhuis
PRIJSAFSPRAAK VOOR KAAS
BROMFIETSINDUSTRIE BREIDT
ZICH STEEDS MEER UIT
Zeeland oud.
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 9 DECEMBER 1954
„BUITEN GEVECHT GESTELDEN"
Speciale afdelingen voor apart werk
(Van een speciale verslaggever).
Elke dag leveren de bijna veertienduizend arbeiders van de Vauxhall-fa-
brieken in het Engelse plaatsje Luton 560 personenauto's en vrachtwagens
af. De hele dag door werken zij aan de kilometers lange lopende banden. Er
gebeurt wel eens een ongeluk en dat is ook niet te vermijden. Ook buiten
de fabriekshallen vallen wel eens spaanders, want de arbeiders van Vaux-
hall, die de hele dag auto's en onderdelen in elkaar zetten, houden er met
z'n allen een indrukwekkend motor- en autopark op na.
Dit is verder niets bijzonders, maar de Vauxhall-fabriek heeft sinds be
gin 1946 in het eigen bedrijf de beschikking over een revalidatie-afdeling
welke op dit terrein baanbrekend werk verzet en bezoekers van de hele we
reld trekt. De bedoeling is, kort en goed, het aantal verloren uren als gevolg
van verwondingen en ziekten tot een minimum te beperken, zowel in het
belang van de getroffene als van de maatschappij, waarbij hy werkt.
Een paar cijfers mogen illustreren,
hoe gunstig de resultaten van deze
revalidatie-afdeling zijn. Tengevolge
van enkel-breuk verloor een arbeider
voor 1935, 329 werkdagen. Door ver
betering van de behandelingsmethoden
was dit aantal verloren dagen in de
periode van 1936 tot 1945 terugge
bracht tot 77. In de periode van 1946
tot 1948 was het nog 33 dagen
maar voor de patiënten van de
Vauxhallfabrieken slechts vijftien, en
dat aantal is nu tot een dag of negen
teruggebracht.
Een arbeider, wie een ongeluk over
komt, wordt door de eerste hulppos
ten, die overal aanwezig zijn, in eer
ste instantie verzorgd. Dan gaat hij
naar het ziekenhuis van Luton en tot
zover verloopt alles normaal. In het
ziekenhuis krijgt hy bezoek van de
Vauxhall-employé, die het revalida
tie-centrum leidt. Dan bekijkt een
heel revalidatie-team alle facetten
van zijn geval. Dat team bestaat uit
een orthopaedische en een plastische
chirurg, de fabrieksarts, de beheerder
van het revalidatie-centrum en een
specialist in de physische therapie,
Terwijl de man nog in het ziekenhuis
ligt, wordt al het schema voor zijn be
handeling uitgewerkt.
Weer aan het werk
Die behandeling komt er op neer,
dat men in een speciale afdeling van
de Vauxhall-fabriek de man zo spoe
dig mogelijk weer aan het werk zet.
Hg wordt weer ingeschakeld in het
gewone productie-proces en vervaar
digt moeren of bouten, boort gaten of
schaaft platen, zoals dat ook elders
in de fabriek gebeurt. Het mag dan
niet het werk zijn, dat hg gewoonlijk
doet, maar het is productief werk.
De machine, waar hij mee werkt
is aangepast aan zijn verwonding
of andere afwijking. Hij wordt
achter deze machine gedwongen
die beweging of die serie van be
wegingen te maken, die volgens de
artsen zijn genezing zal bevorde
ren. Als de man zien hier thuis in
moet oefenen, weet men maar al
te goed, wat daar van terecht
komt.
UNICUM IN KAASHISTORIE
Volvette Goudse op
2.30 per kg contractprijs.
Aan een verder dalen van de kaas-
prijzen is in de afgelopen week een
halt toegeroepen. Vorige week werd
reeds gemeld, dat producenten voet
bij stuk hielden en onder een gege
ven prijs geen volvette Goudse kaas
wensten af te geven. In de afgelopen
week hebben de zg. vrije coöperatieve
zuivelfabrieken in Friesland en Dren
te in samenwerking met de Frico
waarbij 52 zuivelfabrieken zijn aan
gesloten een z.g. pool gevormd. In
aansluiting hierop werd op de Leeu
warder Zuivelbeurs medegedeeld, dat
de contactprijs voor volvette Goudse
kaas, geproduceerd van 14 November
1954 tot en met 22 Juni 1955 is vast
gesteld op f 2,30 per kg. Beneden deze
prijs zal geen kaas aan de handel wor
den afgegeven. Valt door een of an
dere oorzaak de vraag naar kaas weg
en is bovenstaande prijs niet te ma
ken, dan wordt de kaas door de fa
brieken bij de .,pool" ingeleverd en
voor gemeenschappelijk risico opge
zet, om dan later als belegen kaas in
de handel te worden gebracht.
Hoewel de meningen over deze
nieuwe maatregel, die in de kaashan
del zeker een unicum kan worden
genoemd, nogal uiteenlopen, kan wel
worden vastgesteld, dat het streven
van bedoelde fabrieken,* naar werd
vernomen, gesteund door de fabrie
ken in Overijsel en Gelderland, zeer
zeker een prijs-stabihserend karakter
zal hebben Immers, het zal voor de
handel practisch niet mogelijk zijn
oir. gedurende de maand December
en een gedeelte van de maand Januari
a s. volvette kaas goedkoper in han
den te krijgen dan tegen f 2,30 per kg
Het speculeren op een lagere note
ring is dus voorlopig weggenomen
Dit zal zeker ook doordringen tot de
buitenlandse koper, die daardoor rus
tiger kan handelen. Of het aan boven
Gevecht met speren na
klacht over ischoolverzuim.
In het plaatsje Waikaboekoek op
West-Soemba (Indonesië) is een be
risping door een onderwijzer over
schoolverzuim, in een gevecht geëin
digd, waarbij drie doden vielen.
De onderwijzer had een leerling be
rispt, omdat deze de school verzuim
de. De ouders en de familie voelden
deze berisping als een belediging. De
familie en volgelingen ran de scholier
en familie en volgelingen van de on
derwijzer haalden lansen en speren
waarna de strijd begon. De vader van
de leerling en twee andere personen
vonden in het gevecht de dood.
bedoelde maatreged was te danken of
niet, in de afgelopen week kon wor
den vastgesteld, dat het vertrouwen
in de zuivel over het algemeen terug
keerde; niet alleen bij de binnenland
se handel maar ook in het buitenland.
Er kwamen weer behoorlijke orders
binnen en naar men aanneemt is
thans een basis gevonden, waarop
men weer eens rustig kan werken
zonder zich al te grote zorgen behoe
ven te maken over eventuele prijs-
schommelingen.
Hoewel de productie van kaas iets
uitliep, moet deze toch nog steeds
zeer klein worden genoemd. Deze
kaas kan bij enige vraag vlot worden
opgenomen. Voor de Edammers 40
procent, is geen pool-prijs vastgesteld.
Dit soort kaas reageerde wel in gun-
slige zin op de genomen maatregel
en kon bijvoorbeeld in Friesland en
kele centen per kg winst noteren.
De hierboven bedoelde maatregel
verwekte op de Leeuwarder Zuivel
beurs nogal wat sensatie. Het bracht
kopers er toe om zich aanvankelijk
uit de markt te houden. Nadien kwam
echter de belangstelling los en konden
vlot zaken worden gedaan. De alge
mene indruk was, dat het gehele aan
bod vrijwel was geplaatst, zodat de
„pool" nog niet in werking behoefde
te treden. Aangezien nog niet alle fa
brieken haar medewerking hadden
toegezegd, bleek het mogelijk om nog
iets voor f 2,29 per kg te kopen.
Roofoverval nabij Putte
in België.
Op klaarlichte dag is even buiten
Merxem (België) op de grote weg
naar Nederland, een roofoverval ge
pleegd. Robert Lathouwers uit het
Belgische plaatsje Putte, die per
bromfiets van de bank te Antwerpen
terugkeerde, werd op deze weg over
vallen door drie gemaskerde bandie
ten. Zij beroofden Lathouwers van
3.500.000 frs. Toen de bandieten het
slachtoffer wilden visiteren hij had
onder zijn kleren nog 140.000 frs. ver
borgen kwam juist een vrouw uit
een naburig huis, waardoor de ban
dieten op de vlucht sloegen in een
gereedstaande auto. De politie, die
onmiddellijk een achtervolging inzet
te vond deze wagen later op de dag
terug te Antwerpen. De auto bleek
Zondag jl. gestolen te zgn en be
hoorde aan een schoonzoon van de
Belgische oud-minister Segers. Tot op
heden ontbreekt ieder spoor van de
daders.
Onder de veestapel van de land
bouwer v. d. B. te Ruurlo is varkens
pest geconstateerd. Verscheidene die
ren zgn reeds afgemaakt.
Kijkje in het revalidatie-centrum
te Luton.
Nu oefent hij zo lang als maar
enigszins toelaatbaar is. En hy merkt
het niet of nauwelijks want zgn
doel is niet de beweging, maar het
verrichten van een bepaalde taak.
Geen uitzieken
Eenmaal in de week worden alle ge
vallen in het ziekenhuis nader beke
ken, aan de hand van foto's en een
uitgebreid medisch onderzoek. Aller
lei bijkomende behandelingen als
massage, speciale baden enzovoort
worden dan voorgeschreven. Ten dele
worden die toegepast in het zieken
huis, ten dele in het revalidatie-cen
trum door of onder toezicht van de
fabriekarts. Steeds weer is men er op
uit de getroffene zo snel mogelijk aan
het werk te krijgen, hem niet te la
ten „uitzieken" en „het aan te zien",
maar actief mee te helpen aan het
overkomen van zijn ongeschiktheid.
Dit vereist natuurlijk de medewerking
van de patiënt zelf en die mede
werking is er. In de praktgk blgkt het
een grotere attractie zo snel mogelgk
hersteld te zijn, dan weken en weken
thuis te moeten doorbrengen en, te
rug op het werk een zeer inspannen
de en moeilijke inlooptyd door te ma
ken.
Het revalidatie-centrum heeft ook
nog een andere functie. Iemand, die
een lang ziekbed achter de rug heeft,
kan hier eenvoudig werk vinden tot
dat hij voldoende krachten heeft her
wonnen om zijn oude taak weer op te
vatten. Mensen met zweren aan maag
en darm hoeven als de gevallen niel
ernstig zijn, niet uit de fabriek te ver
dwijnen, maar kunnen een rustige tijd
doorbrengen in het centrum, zonder
thuis nerveus en ongedurig van het
nietsdoen te worden. Recente geval
len van „zenuwen", neurosen, die hun
ontstaan wel eens vinden in de jach
tige sfeer rond de lopende band, en
andere geestelijke moeilijkheden vin
den dikwijls verlichting en genezing
in de zoveel rustiger sfeer van dit
centrum en de doorlopende behande
ling, die daar mogelgk is. Dit revali
datie-centrum, in 1945 als een soci
aal en medisch experiment begonnen,
heeft op ieder gebied aan de verwach
tingen beantwoord.
Paarden met zonnebrillen.
Ivan Parke, een trainer van race
paarden in de Verenigde Staten, heeft
het voorstel gedaan de paarden tij
dens de wedstrijden, welke in het la
te middaguur worden, gehouden van
zonnebrillen te voorzien. Dit zou een
oplossing kunnen zijn voor een pro
bleem waarmee men te kampen heeft
tijdens dergelijke wedstrijden. Door
de laagstaande zon ontstaan schadu
wen waardoor de paarden dikwijls
schichtig worden en geheel onver
wachte bewegingen maken, waarop de
jockeys niet voorbereid kunnen zijn.
Parke verklaarde dat hij reeds voor
enkele van zijn paarden gekleurde
plastic zonnebrillen heeft gebruikt
WERK VOOR DUIZENDEN
Ene prijsverlaging na de andere
(Door onze economische medewerker).
Wij hoorden de vorige week via de radio, dat er reeds 158 buitenlandse
fabrikanten in ons land bromfietsen aan het produceren z(jn, dat hun
jaarlgkse omzet reeds meer dan 500 mi 11 ioen bedraagt en dat door hun
vestiging en de opdrachten die zy aan derden verschaffen, een werkgele
genheid voor 10.000 mensen is geschapen. W(j werden deze week nog eens
aan deze inderdaad verbluffende cyfers herinnerd, toen wjj een adverten
tie zagen van een bromfietsfabrikant, die een prijsverlaging aankondigde.
Hiermee is weer een stap verder gezet op een weg, die niet alleen voor
deze fabrikant, maar voor de gehele economie van ons land belangrijk lfl.
In 1947 wisten wij hier nog niets
van bromfietsen af. In het ouiten-
land echter wel. Van oorsprong is
de bromfiets een Italiaans product,
maar de Franse fabrikant was er
onmiddellijk bij, de idee over te ne
men en naar eigen inzichten uit te
werken.
In 1948 wordt dan de Solex bij
ons geïntroduceerd, een Frans pro
duct, even later gevolgd door de
Italiaanse Mosquito. Op 1 Augustus
1949 zijn dan ook deze twee mer
ken practisch de marktbeheersers.
Die monopolie-positie verdwijnt al
gauw, want het volgende jaar is er
de Franse Mobylette, de Franse
VAP, de Duitse Victoria en de Ne
derlandse Berini bijgekomen.
Inderdaad kunnen wij bij de brom
fiets niet spreken van buitenlandse
beleggingen, maar anderzijds is die
buitenlandse invloed en niet te ver
geten de verschaffing van „Know
how" wel zo groot geweest, dat wij
geneigd zijn de bromfiets als een
voorbeeld van
werking aan d
land te zien.
buitenlandse mede-
e economie van ons
of de jeugdige
ouderdom
,Js het mogelijknog iets
van U te zeggen, dat niet al
zeven-en zeventigmaal is ge.
zegdf", zo vroegen we het
Veerse Stadhuis, toen de foto's
van de P.Z.C. ons op tafel wa
ren gevallen.
Ze glimlachte zij, want dit
Raadhuis is een edelvrouwe on
miskenbaar ze glimlachte,
zoals Mona Lisa wel glim-
Ihchtwijs en ironisch: „je be
doelt, dat ik een beetje afge
zaagd begin te worden", zei ze,
vriendjedat ligt
aan jullie( die me
gedachteloos pas
seert; geen tijd om
te luisterengeen
tijd om te kijken,
allemaal van de
haast om van niets
naar nergens te ge-
raken. Hoe wil je
dan nog iets ver
nemen f" Ze glim
lachte, loijs en ont
fermend, Veere's
First Lady wel,
en toen heeft ze
dan zélf maar wat
gezegd.
Natuurlijk eerst
over haar meisjes
jaren. Van de rijke
van Borssélens,
onder wie ze ge
bouwd teas, van
hun geldzorgen en
van hun grote
Huis Sandenburg.
Ze was nog een
heel jong ding ge-
weest, toen Karei
de Stoute sneuvel
de* bij Nancy; we
hebben er niet erg
om getreurd, set-
de ze. Er waren
belangrijker din
gen geweest. Ze
zag die tijd als
één zonsopgang.
Een lentemorgen,
heel in de vroegte,
snelle wonderen
verschoten aller
wegen, het was
de tijd geweest ian Botticelli's
Prima Vera. Zó pril, zó ryk ivas
deze tijd geweest. Zó prachtig,
want aan Lorenzo de Medici
had ze mede kennis, ze had
veel Italiaanse -elaties gehad
en van Florence wist ze méér
dan U en ik; ze noemde Savo
narola, dat was omstreeks
haar zestiende geweest. In
dien tijd was hst ook, dat
Memlinc zijn mystieke panelen
penseelde, in Brugge. Over
Brugge was ze overigens niet
zo best te spreken. Evenmin
over Middelburg. Eindeloos had
ze moeten haspelen en hakke
takken met die twee over de
Schotse wol o.a. bromde ze
hierbij nog iets over een Leo
nard de Casembroot, die haar
ook al dxvars gezeten had
enfin de Schotten hadden einde-
lijk hun belangen ingezien en
ze hadden Veere als stapel
plaats voor hun wol gekozen.
Vele Schotse namen passeer
den haar memorie en toen
vroeg ze plotseling, waarom de
Burgemeester van Veere, als hij
zijn vroede vaderen presideer
de, niet op een officiële Wolzak
zat, had hij er niet evenveel re
den toe, als de Lord Chancel
lor in het Hogerhuis f En weet
je wel, vroeg ze, dat jullie nog
een tijdje in een Schots be-
naamd huis gewoond hebben f
We wisten liet niet, maar het
bleek Laterdale te wezen
het huis van Jan Toorop zeg
gen de oudere Domburgers
er was eens een van Borsse-
len met de Schotse heerlijkheid
Lauderdale beleend geweest en
zo was dat gekomen.
Ze was ook helemaal niet oud,
zei ze, want af en toe had ze
verjongingskuren gedaan en
met groot succes, al raakte je
d'r wel eens wat kwijt. Of ik
ook wist, waar het goudleer be
hang gebleven was e» de ge
brandschilderde glazen van
haar mooie kamer Soms won
je er ook wel eens wat bij! Een
heel nieuwe pui had ze gekre
gen en een „opgang" van acht
trappen, van voren versierd
met vier leeuwen, in het jaar,
dat Cyrano de Bergerac gebo
ren werd nee, niet die van
Rostand, maar de echte, hij
had over ruimtevaart geschre
ven, science fiction, zoals jullie
tegenwoordig ook weer doen en
jullie verbeelden je dat 't won-
derwat nieuws is. Weer glim
lachte ze als Lisa, oneindig
sceptisch ze was haar eerste
gevelbeelden aan het krijgen,
herinnerde ze zich, toen Leo-
nardo haar schilderde, la Gio-
conda, ze was nog verre fami
lie. En toen kwam ze op haar
hoedje zou ze niét, als Vrou
we wezendehaar renais-
sance-spitse had ze uit den tijd,
dat Willem van Oranje het
Markiezaat van Veere ver-
icierf, en ik moest zeggen, na
tuurlijk, dat het veel leuker
stond dan haar vroegere Go-
thische coiffure. Kort vóór de
feestelijke inhuldiging van
Stadhouder Willem IV ver
jongde ze alweer, in het jaar
dat Goethe geboren werd en
met aderverkalking moest je
oppassen, zei ze, maar of dat
nu op Gocthc sloeg of op de
pruikentijd of op haar eigen zo
veelste generatie, dat zei ze er
niet bij. In ieder geval is het
van Goethe naar Napoleon
maar één stapje en we wilden
juist wat over de Veerse Dom
in het midden brengen, toen ze
al aan de negentiendertiger ja
ren toe bleek, ze was toen zó
grondig opgeknapt, door een
rasecht en Veer sen van Bever en,
zei ze fier, dat ze d'r nog glad
sperkelig van was en wat of dat
Drie-Eilanden-Plan nu te bete
kenen had, ze was er beslist té
gen! De oude Dame schudde
daarbij haar carillonbellen, zo
als een weerbarstige maagd-de-
zer-dagen hare genormaliseer
de krullen schudt. ,,De Konin
gin komt van de zomer toch ze.
ker óók wel eens naar haar
Markiezaat kijken", vroeg -ze.
„nu, dan zal ik daar nog wel
eens een woordje van zeggen,
ik kun m'n gorrinetten en de
zee niet missen!" Ze werd nu
bepaald vinnig en we vroegen
ons juist af, of ze. soms ergens
in een geheim keldertje een
pijpje zware Madeira ver
schalkt hadja, we meenden
plotseling iets spiritueels aller-
vadrukkelijkst te bespeuren
toen we ontwaakten bij de fo
to's, omdat onze eigen Vrouwe
een geurend Gildeglas bij ons
nederzettende was. Waarmee
dit ietwat rommelig interview
neteen zijn einde vond.
J. C. V. 8
Kopgroep van drie.
Wy zouden misschien nog beter
kunnen zeggen, dat wat er in het
buitenland op dit terrein ls gebeurd,
dank zy Nederlands initiatief op de
Nederlandse markt een geweldige
kettingreactie heeft helpen veroor
zaken.
Want als wy de balans van 1 Au-
rus 1954 opmaken, dan blgkt van
376.000 aanwezige bromfietsen
tweederde deel te komen uit drie
Nederlandse fabrieken.
De kopgroep van drie Nederlandse
fabrikanten maakt de bromfiets in
clusief de motor geheel zelf, zij het
dan dat deze fabrikanten veel on
derdelen van derden moeten betrek
ken en dus veel werk uitbesteden.
Doch juist hierdoor wordt ook de
werkgelegenheid in andere sectoren
sterk uitgebreid.
Productie blijft stijgen.
Maar de ontwikkeling is nog lang
niet afgesloten. Op dit ogenblik zgn
er wat meer dan 376.000 bromfietsen
op de weg. Deskundigen hebben ons
evenwel verzekerd, dat dit aantal
meer dan verdubbeld kan worden;
zelfs werd een getal van 1 millioen
genoemd.
Momenteel Is de aanwas per jaar
plm. 80 k 90.000. De productie moet
echter veel groter zijn dan die jaar
lgkse aanwas, want een bromfiets
gaat niet eeuwig me3. Vennoedelgk
zal een bezitter na een jaar of vgf
(soms korter, soms langer) een
nieuwe willen of moeten hebben,
hetgeen over een paar jaar alleen al
een vervangingsvraag van vele tien
duizenden exemplaren betekent. En
nu spreken wy nog maar niet eens
van al die onderdelen voor reparatie
en van de accessoires. De omzet-
waarde van dit alles bedraagt nu al
f 35.— k f 770 millioen.
En naarmate de prgs zakt, zal de
koopmogelgkheid groter worden. De
drie leiders, die toch al 2/3 van de
markt in hun zak hebben, zitten
elkaar met de prgs achterna. Een
"nar maanden geleden kondigde nr.
een verlaging tot f 325.aan;
nr. 2 heeft deze week geantwoord
met f 298.—; nr. 3 zal wel niet al te
lang op zich laten wachten.
De overigen moeten meedoen of
zij moeten zich vergenoegen met 'n
bescheiden plaatsje op de markt
Spitst de concurrentie zich nog
meer toe, dan zullen er ongetwy-
feld merken verdwijnen. De koper
wrijft zich echter in de handen, want
steeds meer mensen zien op deze
manier de verwezeniyking van hun
ideaal naby komen. En dat alles tot
heil van een jonge industrietak,
waarin kapitaal winst oplevert en
mensen werk vinden.
Advertentie.)
rfSP//S"
Heen*
2
e*>
Engelse cineasten
werken in ons land
Protest uit Nederlandse filmkringen
De aanwezigheid van een Engelse
film-equipe in Nederland om bij enige
industrieën opnemingen te doen, heeft
ongerustheid gezaaid in Nederlandse
f-lmkringen. De „Bedrijsfafdeling
filmfabrieken en filmproducenten"
van de Ned. Bioscoopbond heeft een
telegrafisch protest gestuurd naar de
ministers van sociale zaken en onder-
vijs, kunsten en wetenschappen, als
mede naar het bestuur van het Cen
traal Sociaal Werkgeversverbond.
Van de zijde van de heer Edward
Cook (die de Nederlandse nationali
teit bezit) werd medegedeeld, dat hij
met diverse grote Nederlandse onder
nemingen, o.w. Stork-Jaffa en Poly-
norm, overeen gekomen was hun pro
ducten in den vreemde te vertegen
woordigen.
De heer Cook vertelde, dat hij, bij
wijze van introductie, naar grote af
nemers van kapitale roerende goede
ren instructieve films stuurt, die hij
door een cineast, die in zijn persoon
lijke dienst staat, voor eigen rekening
laat vervaardigen.
Zijn cliënten „in de verte" krygen
aanbiedingen per film, zoveel moge
lijk in hun eigen talen gesproken.
Daarom meent de heer Cook, dat in
Nederland zijn eigen team „the big six
film unit" zonder speciale vergunnin
gen opnemingen kan doen.
De Nederlandse filmproducenten
menen, dat de buitenlanders wel de
gelijk een werkvergunning moeten
hebben.
Bovendien, zo zegt men, laat de heer
Cook films maken, die daardoor gra
tis in het bezit van de bedrijven ko
men. Deze bedrijven zullen op hun
beurt dus geen opdrachten aan Neder
landse cineasten geven.