In Indonesië voelen velen zich
door Nederland verlaten
RED BAN
ELK JAAR DAALT VIEZE DAMP
ALS EEN DEKEN OVER LONDEN
KLAMEN
uit de AETHER
HET JAZZ-WONDER HAMPTON
Dagorder
Zonder Vrees
Zonder Blaam
Als Marechaussee
hen je wat!
WOENSDAG 1 DECEMBER 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PROBLEEM DER GEREPATRIEERDEN (I)
Voorzorg en contact aan boord
verdienen meer aandacht
(Van een onzer redacteuren)
Toen Nederland de souvereiniteit over Insulinde overdroeg: aan de Re-
publik Indonesia voelden de Nederlander» aldaar zich als het ware de
grond onder de voeten wegtrekken. Z(j waren plotseling vreemdelingen,
buitenlanders geworden in het land, waar zy een groot deel van hun leven,
zo niet hun gehele leven hadden doorgebracht. Het land, dat hun dierbaar
was geworden als geen ander plekje grond ter wereld. Met de grond wer
den hun ook de levenskansen, de bestaansmogelijkheden, grotendeels ont
nomen. Als Nederlanders vielen zy automatisch terug op Nederland. „Re
patriëren, weg van hier", was de enige gedachte, die hen bezig hield. Er
was scheepsruimte te kort om de duizenden, die Indonesië verlaten wilden,
te vervoeren. De wachtlijsten van de scheepvaartmaatschappijen groeiden
tot een angstwekkende lengte. Maanden, ja zelfs jaren, stonden de passa
giers geboekt alsvorens zy voet aan boord konden zetten. Toch waren
dit de gelukkigen voor wie repatriëren werkelijkheid kon worden. Maar
naast hen waren er vele duizenden Nederlanders, voor wie de reis naar
het vaderland voorlopig een vrome wens moest blijven, omdat de reis
kosten voor hun financiële draagkracht een onoverkomelijke barrière was.
Het heeft weinig zin hier uitvoerig
in te gaan op de vraag of alle Neder
landers, die, in Indonesië leefden en
werkten recht hadden, zo zy dit
wensten om op staatskosten naar Ne
derland te reizen toen door staatkun
dige manoeuvres hun het bestaan in
de tropen onmogelyk gemaakt werd.
Hoe het ook zij, een feit is, dat tal
lozen zich min of meer verraden en
door het vaderland verlaten voelden.
De garantiewet gaf een waarborg
voor vrije overtocht aan ambtenaren
in vaste dienst. Particulieren met
Europese contracten behoefden zich
al evenmin als de militairen zorgen
te maken. Vroeg of laat zou voor hen
zeker de tijd aanbreken, dat ztj de
boot konden pakken zonder dat de
passagegelden een probleem vorm
den. Zeker, het grootste deel van de
landgenoten in Indonesië was in
Overheids- of militaire dienst en Eu
ropese contracten waren, ook waar
lijk niet dun gezaaid.
Toch waren er duizenden in het
particuliere leven, die by hun werk
gever geen aanspraak konden maken
op een gratis overtocht, of die een
zelfstandig bestaan hadden. Voor de
ze categorie moest repatriëren voor
lopig een vrome wens blijven.
Deze Nederlanders waren volko
men op eigen kracht en inkomsten
aangewezen. De vaste wil om Neder
lander te blijven en te repatriëren
heeft velen van hen in de loop der ja
ren toch doen slagen. Maar vraag
niet wat zij hiervoor hebben moeten
ontberen. Het zijn heus geen inciden
tele gevallen, waarin families zich het
brood uit de mond hebben moeten
sparen om de reiskosten naar Neder
land te kunnen dekken. En deze ge
vallen zijn ook heus niet allemaal ver
leden tijd. Ook thans nog riskeren
vele Nederlanders voor net meren
deel Indische Nederlanders zwak
te en ziekte, armoede en vernedering
om het reisgeld te vergaren, dat hen,
naar zii hopen en vertrouwen naar
een bestaan in Nederland zal voeren.
Helaas moet geconstateerd worden
dat van de zijde van het Hoge Com
missariaat der Nederlanden in Indo
nesië weinig of niets voor deze Ne
derlandse staatsburgers gedaan
wordt. Wel wordt er van deze zijde
sociale steun verleend in de vorm van
een bescheiden geldelijke bijdrage als
hierom gevraagd wordt, maar als de
Nederlanders hun hartewens uiten en
om een tegemoetkoming in de reis
kosten zij het dan ook als voor
schot vragen, dan sluiten zich alle
deuren. Voordat deze Nederlanders
op de boot stappen is voor hen „re
patriëren" wel een zeer bijzonder be
grip geworden.
Ongeveer 40 procent van de uit In
donesië komende Nederlanders kan
niet in eigen huisvesting (bij familie
of zelfstandig) voorzien en wordt
door de zorgen van het Ministerie van
Maatschappelijk Werk ondergebracht
in z.g. contractpensions. Aan boord
vernemen de onder deze categorie val
lende landgenoten van de ambtenaar,
die bij het vertrek uit Indonesië, door-
faans in Tandjong Priok, aan boord
omt, in welke plaats en in welk pen
sion, zij worden ondergebracht. Zo'n
ambtenaar is uiteraard veelal de
vraagbaak voor tal van gerepatrieer-
den en staat dus lang niet voor 'n ge
makkelijke taak. Daar hij het groot
ste deel van de tijd doende is met ad
ministratieve werkzaamheden, zoals
registreren, blijft er voor hem in het
algemeen geen tijd over om de ge re
patrieerden verantwoorde voorlich
ting over de dingen die te wachten
staan te geven.
Hier werpt zich de vraag op, waar
om de Overheid nooit gezorgd heeft
voor een kleine staf van deskundigen
op maatschappelijk terrein, welke be-
Advertentie.)
bij gebruik van
last zou moeten zijn met het geven
van voorlichting aan boord.Dat hier
aan grote behoefte bestaat, is ons na
tal van gesprekken met gerepatrieer-
den, van wie velen niets, maar dan
ook niets van Nederlandse omstandig
heden afwisten, wel duidelijk gewor
den. Het komt ons voor, dat ook met
het oog op de zorgen, die de Overheid
na aankomst met vele gerepatrieer-
den nog heeft, die deskundige voor
lichting aan boord zeer gewenst zou
zijn.
Zonder ook maar iets denigrerends
ten aanzien van de Overheid en haar
ambtenaren te willen suggereren, Inkt
het ons evenwel nog beter toe, 1
deze taak van maatschappelijk werk
aan boord, opgedragen of overgelaten
wordt aan het kerkelijk en particulier
initiatief, i.e. het C.C.K.P. omdat dit
het lichaam is, dat zich van stonde
af aan met de geestelijke en maat
schappelijke zorg van gerepatrieerden
heeft Dezig gehouden.
Voorzorg.
sociale aangelegenheden naar Indone
sië zijn vertrokken om zich voorna-
meiyk bezig te houden met het pro
bleem der gerepatrieerden. Ook is ons
bekend, dat de samenwerking tussen
de Overheid en het C.C.K.P. voor
wat betreft de steun aan gerepatri
eerden in Nederland zeer bevredigend
is en wederzijds hogelijk gewaardeerd
wordt.De kans is dus met uitgeslo
ten, dat beide elkander ook zullen
vinden ter zake van steun aan gere
patrieerden aan boord en zo mogelijk
zelfs ter zake van de voorzorg, aie in
Indonesië dringend noodzakelyk is.
Dat deze voorzorg nodig is, blijkt
wel uit de moeilykheden waarvoor de
Overheid en het C.C.K.P., maar voor
al ook de gerepatrieerden zelf, ln vele
gevallen komen te staan als het assi
milatieproces op gang gebracht is.
Moeilijkheden.
Die moeilykheden spruiten namelijk
vaak voort uit het feit, dat men bij
aankomst van families, die dringend
steun behoeven, eigenlijk niets meer
weet dan naam en godsdienst. Milieu,
familie-omstandigheden, lichamelijke
en geestelijke toestand van gezinsle
den en tal van andere factoren, die by
het opbouwen van een nieuw bestaan
zeer belangrijk zijn, zijn voor Over
heid en C.C.K.P., meestal in het duis
ter gehuld. Dit kan voor de betrokke
nen vaak nare gevolgen hebben. Zy
kunnen n.l. ondergebracht worden in
een contractpension, waar zy in dage
lijks contact zyn met mensen van een
feheel ander maatschappelijk niveau,
ij kunnen kamers krijgen, die voor
de gezondheid zeer ongunstig inge
richt of gelegen zyn. Kortom, zij lopen
het gevaar bij hun eerste kennisma
king met Nederland voor grote des
illusies gesteld te worden. Wel wordt
getracht aan dergelijke ongelukkige
situaties zo spoedig mogelijk een ein
de te maken door overplaatsing naar
andere pensions en door medische
zowel als sociale maatregelen.
Het zou echter voor alle betrokken
partijen zoveel gunstiger en gemak
kelijker zyn als dergelyke excessen
(Advert ent te.)
voorkomen konden worden. Gedegen
voorzorg in Indonesië en tydens de
reis naar Nederland lijkt ons een gro
te stap in die goede richting. Een
stap die niet mag worden tegenge
houden of bekort door eventuele fi
nanciële bezwaren.
GEVECHTEN TEGEN DE „SMOG"
Zal de moderne techniek de Engelse
hoofdstad bevrijden?
(Van onze Londense correspondent)
Het Is weer zover; mét de Kerstfeer daalt onvermijdelijk de „smog" over
Engeland, die viezige, vette, gele, ondoordringbare mist, die dodelijke
kracht bezit en voor milliarden schade toebrengt aan het economische le
ven. Eeuwenlang reeds vecht Engeland tegen deze aartsvyand, eindeloos is
er over geschreven en gediscussieerd, onvermoeibaar zijn de plannenma
kers, die steeds weer opnieuw triomfantelijk uitroepen dat zij het „Eureka!"
van de smog-bestryding hebben gevonden, doch ondanks al deze activiteit
moet altijd weer gemeld wordenvan het smog-front geen nieuws.
„Smog", een samentrekking van de
woorden smoke" (rook) en „fog"
(mist), wordt veroorzaakt door de
rook, die opstijgt uit honderdduizen
den fabrieks- en huizenschoorstenen,
locomotieven en al wat verder rook
uitspuwt. Zo tegen het eind van het
jaar gebeurt het vaak, dat er boven
Engeland een warme luchtdeken
hangt, terwijl er geen zuchtje wind
te bespeuren valt. Het vocht in de
door B. Goedhart
lucht condenseert tot minuscule wa
terdruppels, die vanwege de warme
lucht en de windstilte niet kunnen
ontsnappen.
Kil en koud is die mist, zodat leder_
een het open haardvuur aansteekt.
De rook, vol roet- en vergiftigde sul-
furdeeltjes, kringelt op in de mist en
hult heel de millioenenstad in een
kleverige, gelige, vieze damp, die aan
huizen en kleren kleeft- en het. adem
halen bemoeilijkt. Londense gebouwen
vertonen de verwoestende werking
van deze „smog".
Westminster Abbey is er bijna
slachtoffer van geworden, omdat de
sulfur-mist aan de hoge stenen ge
welven vrat, de zandsteen verpulve
rend. Het zal meer dan 10 millioen
kosten om de Westminster Abbey
van de ondergang te redden.
Er valt een onwezenlijke stilte over
Londen, als de smog haar sombere
wade uitspreidt. Men kan geen vyf
meter voor zich uitzien, auto's en
bussen rijden met 'n slakkengang en
alleen de ondergrondse kan normaal
functionneren. Treinen komen veel te
laat aan, millioenen werkers in de Ci
ty kunnen vanuit de voorsteden, waar
zij wonen, hun kantoor niet bereiken
of arriveren uren te laat. Materialen
voor wederopbouw e.d. kunnen niet
worden aangevoerd, hetgeen alom ge
dwongen werkeloosheid veroorzaakt.
Maar het zwaarst hebben de lijders
aan longkwalen het te verduren. De
ondoordringbare mist, die zich van 5
tot 8 December 1952 over Londen
uitstrekte, doodde in die vier dagen
4000 mensen en in de weken die volg-
den stierven er nogmaals 8000 long
lijders aan de gevolgen van deze dit
maal wel zeer dodelyke mist. Vrese
lijk is het ïyden van deze geteken
den: hun lippen worden blauw, hun
ogen beginnen te schitteren, zwaar
en moeilijk gaat hun ademhaling. Als
deze tekenen zich beginnen te verto
nen, helpt er geen medicijn meer: na
korte tyd begeeft het hart het.
Jaarlyks daalt er over Engeland
de ongelooflijke hoeveelheid van 8
millioen ton rookdeeltjes neer. Men
heeft berekend dat de schade, ver
oorzaakt door deze rook, jaarlyks op
1% milliard kan wonden gesteld
dat is dus alleen materiële schade,
want het verlies aan mensenlevens
kan niet in geld worden uitgedrukt
Geen kolen meer
Valt er dan niets tegen deze ver
woestende smog te doen Slechts één
oplossing zou voldoende zyn: als er
-nergens meer gestookt werd en alle
fabrieken werden stilgelegd. Daar
dit natuurlijk onmogelyk is moet men
trachten andere maatregelen te tref
fen. Er bestaan machines die de mist
in hun directe omgeving kunnen doen
opklaren, maar het schijnt een wel
haast onmogelijke taak heel deze
Geurige geschenken
smaakvolle verpakkingen
Geschenken met dit merk hebben een
oude en rijke traditie evenals
het St. Nicolaasfeest zelf.
enorme mistdeken uiteen te scheuren.
Een rijkscommissie is thans doendt
met een omvangrijk en diepgaand
onderzoek, doch ondanks alle kreten
van „maak toch haast, maak toch
haast!" vordert dit onderzoek slechts
langzaam.
Men overweegt thans over uitge
strekte gebieden een verbod van ko-
lenverbranding uit te vaardigen. Doch
hier stuit men op de onwil van vele
Engelsen, die hun rokerige maar ge
zellige open haardvuren voor geen
geld zouden willen missen. Toch zal
het er wel van komen, omdat er niets
anders op zit en in vele nieuwe flat
gebouwen worden geen open haarden
meer ingemetseld, doch electrische
kachels aangebracht, zodat de flatbe
woners gedwongen worden deze
warmtebronnen, die geen rook en
roet en sulfur produceren, te gebrui
ken.
En wat die andere smog-verwek-
kende geweldenaars, de fabrieks
schoorstenen betreft: men is thans
bezig met proefnemingen om door
middel van hoogfrequente, onhoor
bare geluidsgolven de rook- en sul-
furdeeltjes uit de opstijgende rook te
zeven. Wie weet, zal eindelijk de mo
derne techniek erin slagen te volbren
gen, wat men eeuwenlang niet ver
mocht: Londen en andere delen van
Engeland te bevrijden van de „gele
moordenaar", de „smog"
Geel ze
'n „gezonde"
verrassing
STOPHOEST
ZOUTE DROP
DONDERDAG 2 DECEMBER.
HILVERSUM I. 402 m 746 kc/s. 7.00
KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO. 14.00—24.00
NCRV.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.45 Mor
gengebed en lit. kal. 8.00 Nws., weerber.
en kath. nws. 8.20 Gram. 9.00 Voor de
huisvrouw. 9.35 Waterst. 9.40 Gram. NC
RV: 10.00 Gram. 10.30 Morgendienst
KRO: 11.00 Voor de zieken. 11.45 Piano
spel. 12.00 Angeius. 12.03 Lunchconcert
(12.3012.33 Land- en tuinb. meded. 12.33
—12.40 Wij van het land). 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nws. en kath. nws. 13.20 Cel
lo en piano. 13.45 Gram. NCRV: 14.00
Metropole ork, 14.45 Voor de vrouw. 15.15
Gram. 15.40 Vocaal ens. 16.00 Bijbel
overdenking. 16.30 Fluit en piano. 17.00
Voor de jeugd. 17.30 Radio Philharm.
ork. 18.00 Gram. 18.10 Fluit, clavecimbel
en continuo. 18.30 Friese uitz. 18.45 Gram.
19.00 Nws. en weerber. 19.10 „St. Nico
laasfeest aan boord van de Maasdam
van de Holland-Amerika Lijn". 19.20 So
ciaal gesprek. 19.35 Gram. plm. 19.55 „Dat
weet U misschien nog niet!" 20.00 Ra
diokrant. 20.20 Gevar. programma. 22.00
Periodieken parade. 22.10 Gram. 22.20 Or-
gelconc. 22.45 Avondoverdenking. 23.00
Nws. 23.15—24.00 Gram.
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym.
7.30 Gram. VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO:
8.00 Nws. 8.15 Gram. 8.55 Idem. 9.30 Voor
de huisvrouw. 9.35 Gram. 9.40 Morgen
wijding. 10.00 Gram. 10.40 Voor de kleu
ters. 11.00 De Antwoordman. 11.15 Sopr.
en orgel. 11.40 Intern, concours van de
beste geluidsopnamen. 12.00 Dansmuz.
12.25 In 't spionnetje. 12.30 Land- en
tuinb. meded. 12.33 Gram. 12.50 „Uit het
bedrijfsleven" caus. 13,00 Nws. 13.15 Me
ded. of gram. 13.20 Amus. muz. 13.55
Beursber. 14.00 Cabaret. 14.40 Gram. 14.45
Voor de zieken. 15.30 Radio Philh, sextet.
16.00 „Van Vier tot vijf". 17.00 Voor de
jeugd. 17.45 Regeringsuitz.„Rijksdelen
Overzee: J. J. van der Laan: Kroniek
van overzee". 18.00 Nws. 18.15 Sportpro-
HIJ BESPEELT HET PUBLIEK
Geen naam uit, de internationale
jazzuereld heeft in Nederland zo'n
bekende klank als die van Lionel
Hampton. The Hamp, zoals de in
siders hem noemen. Voor enkelen is
die bekendheid hetzelfde als be
roemdheid, voor velen dekt zij meer
het begrip berucht. Een jaar geleden
immers trad Hampton op in het
Concertgefjouw en de wilde tonelen
die zich daar toen afspeelden, deden
niet alleen de waardige suppoosten
verbleken, maar ook de hoofdstede
lijke journalisten, die toch heus wel
wat gewend zijn. Trouwens, het feit
dat een ziekenauto moest aanrukken
om een hysterisch geworden jonge
man weg te voeren, was zelfs voor
de meest „verjazzte" toeschouwer»
meer dan ze hadden verwacht.
Hampton kwam terug: 28 October
j.l. Hij deed enkele duizenden jonge
lieden en een flinke politiemacht
naar de Amsterdamse Apollohal ko
men. Het bleef vrij rustigd.w.z.
de broeders, van de G.G.D. kregen
geen werk. Maar wie van het po
dium af de deinende mensenmenigte
voor het podium zag, wie het angst
aanjagende rhythme van de tom
torn, de juichende en fluitende men
senzee zag. schudde als hy zelf
nuchter bleef wel even het hoofd.
Eén ding is zeker: als Hampton
had gewild, waren de gevolgen 'van
zyn optreden aanzienlijk ernstiger
geweest. Hij bespeelt het publiek als
een tovenaar. Het ene ogenblik
zweept hij het op; een paar minuten
later dwingt hy het tot aandachtig
luisteren. Hij doet ermee, wat hij
wil, want hij is niet alleen musicus
en „showman", maar bovenal artist
en mensenkenner.
De musicus Hampton kwam tydens
dat laatste Apollohal-concert niet
tot zijn recht. Z'n orkest was te
zwaar en te lawaaierig, de accoustiek
in de zaal deugde niet, de omstandig
heden leken niet geëigend om een
artist de inspiratie te geven, die
hem tot grootse prestaties kan bren
gen. En toch... enkele malen ver
dween de bombastische showman
Hampton als by toverslag. Hy legde
zyn drumsticks neer en reed de vi
brafoon naar voren. De eerste gol
vende klanken van Stardust deden
als het ware een huivering door de
ryen gaan... dit was een andere
Hampton ...dit was de Hampton, die
in 1938 met Goodman dat onvergete
lijk Carnegie-hall-concert op z'n
naam bracht,
Stardust, How High the moon,
The nearness of you en de Vibeboo-
gie, het waren dè hoogtepunten van
die 28ste October. Hoogtepunten, om
dat ze echte Hampton-muziek, met
de nadruk op het laatste woord,
brachten. Een paar hoogtepunten in
een avond bombastisch lawaai, waar-
blemen. 18.25 Voor de jeugd. 18.40 Kin
derkoor. 19.00 Voor de kinderen. 19.05
Gesproken brief uit Londen. 19.10 Rep.
19.15 Jazz-Societeit. 19.50 Mil. caus. 20.00
Nws. 20,05 Residentie-ork., koren en soL
(In de pauze: 20.5521.25 „Ontwikkeling
van arbeidsvreugde", caus.) 22.10 Gram.
22.15 Amus. muz. 22 45 Buitenl. overz.
23.00 Nws. 23.15 Sportact. 23.30—24.00
Gram.
in het rhythme de melodie op de
vlucht joeg.
Deze hoogtepunten nu heeft Phi
lips vastgelegd op een langspeel
plaat, die Apollo Hall Concert heet.
Het is een merkwaardige plaat, een
plaat die historische betekenis kan
krijgen, omdat het eigenlijk de eerste
life-recording is, in Nederland opge
nomen.
De opname-kwaliteit is subliem,
de „vibe" zit glashelder op de plaat,
waarin uiteraard enkele zwakke mo
menten voorkomen, maar waarin
toch meer muziek is te beluisteren
dan in de hele Apollo-Hamptonade
zelf. Daarom is die plaat een raad
sel, zoals Hampton zelf een raadsel
(Advertentie.)
Het was in 1810 dat de beroemde Ge
neraal der Gendarmerie, Radet, in zyn
dagorder van 26 Mei zo treffend de
taak der Marechaussee formuleerde:
Eerbied voor personen en eigendom
men, blindelingse ondericorpenheid
aan de wettengehoorzaamheid aan de
meerderen, inschikkelijkheid jegens
en respect voor gerechtelijke, burger
lijke en militaire autoriteiten, be-
dachtzaamheid, goedheid en bescheid
denheid jegens de burgers, oorlog aan
de struikrovers, dit is de gedragsre»
gel van de gendarmerie"
Zo was het op 26 October j.l. 140 jaar
geleden dat bij Koninklijk Besluit het
Wapen der Marechaussee werd opge
richt. En al is er in die 140 jaar veel
veranderd, de Kon. Marechaussee is
haar devies trouw gebleven: Zonder
Vrees en Zonder Blaam.
Het is voor jongemannen van 18 tot
25 jaar daarom nog steeds een eer tot
dit Wapen te mogen behoren. Zy doen
daar verantwoordelijk werk en gaan
een interessante toekomst tegemoet.
Wie er belangstelling voor heeft, kan
nadere inlichtingen krygen bij de
dichtstbijzijnde Marechaussee-kazer
ne of bij de sectie Personeelsvoorzie
ning van het Ministerie van Oorlog,
Grote Marktstraat 40, Den Haag.
Tel. 182290.