Bij Scotland Yard gaat het anders
als in detectiveromans
DEMPING VAN AMSTERDAMSE
GRACHTEN VOORGESTELD
'KLA1M
dit de AETHER
NIEUWS UIT DE KERKEN
r
JEUK
D.D.D.
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
17
BEROEMDE POLITIECORPS JUBILEERT
Toch wordt 79 pet. van alle
misdaden opgehelderd
(Van een bijzondere medewerker).
Londen's alom beroemde politie-organisatie Scotland Yard is dezer dagen
125 jaar oud geworden. Scotland Yard is niet alleen voor de trouwe lezers
van detectiveromans een begrip. Het was in het jaar 1829, dat Sir Robert
Peel de hoofdstedelijke politie in het leven riep, omdat de veiligheid van de
inwoners van Londen niet langer uitsluitend aan eenvoudige nachtwakers
toevertrouwd mocht blyven. Het begin van de nieuwe organisatie was
uiterst eenvoudig; het was een politiebureau, dat z(jn zetel had in een
vleugel van White Hall, by Charing Cross. Een van de achteruitgangen van
dit bureau leidde naar een grote binnenplaats, die Scotland Yard heette, ter
herinnering aan een verdwenen paleis, waar de koningen en koninginnen
van Schotland plachten te wonen, als ze naar Londen kwamen. Zo ging de
naam over in de omgangstaal van de Londenaars om voorgoed te worden
verbonden met het begrip criminele politie.
Toen het politiebureau zo was ge
groeid, dat het ergens anders moest
worden ondergebracht, nam het dit
uit de oude tyd afkomstige etiket mee
naar het nieuwe gebouw by het parle
ment. Daar bevindt zich nog heden
ten dage ide zetel van deze veelge
roemde politiecentrale. die overigens
theoretisch alleen het recht heeft mis
daden in Londen zelf na te speuren,
terwijl buiten de stad de graafschap
pen hun onafhankelijke politie heb
ben behouden. Pas sinds 1906 mogen
deze locale politieorganisaties in ge
vallen, die voor him eigen nasporings-
mogelijkheden te moeilijk zijn, Scot
land Yard te hulp roepen dit moet
echter binnen 24 uur na de ontdek
king van een misdaad geschieden.
De naam Scotland Yard heeft zo'n
goede klank, dat hij soms identiek
schijnt met succes. Toch is het eerste
onderzoek, dat Scotland Yard buiten
Londen heeft ingesteld met een volle
dig fiasco geëindigd. In Chamberley
waren twee oude dames vermoord
maar hoewel Londen de beste crimi
nalisten stuurde en alle middelen in
het werk stelde, bleef de dader (of
daders) onontdekt.
Tegenwoordig kan de Yard, of,
zoals de officiële titel luidt, het
C.I.D. Criminal Investigation
Department) aan de hand van
statistieken bewyzen, dat van de
gevallen, waarmee Scotland Yard
zich heeft beziggehouden, 79 pro
cent opgehelderd is. Dit succes
wordt gewaarborgd door de nauw
gezette werkzaamheid van 20.UUÜ
geüniformeerde politieagenten en
1400 gespecialiseerde detectives,
waarbij nog de deskundigen en 't
personeel van de laboratoria ko
men. Het apparaat schynt enorm
groot, maar men mag niet ver
geten, dat in Londen met zyn
1901 vierkante kilometer acht en
een half millioen mensen wonen.
Speurderswerk
Scotland Yard is steeds modern in
zijn arbeidsmethoden en is de misda-
digerswereld dikwijls ver vooruit
zoals bijvoorbeeld in het geval van de
vrouwenmoordenaar dr. Crippen, die
de Londense criminalisten met behulp
van volkomen nieuwe trucs midden
op de oceaan ontdekten en hem zo
doende verhinderden straffeloos in de
wijde verten van de Nieuwe Wereld
onder te duiken. In deze voortdurende
vervolmaking van de methoden ligt
de sterkte van de Yard, niet in de
methoden, zoals deze in de detective
romans worden toegepast. In de Yard
gaat het in tegenstelling hiermee heel
nuchter toe en een van de meest voor.
aanstaande detectives heeft nog on
langs verklaard, dat niemand uit een
hoopje as het merk van de gerookte
sigaret kan ontdekken, of vingeraf
drukkenvan een misdadiger kan vast
stellen. die slim genoeg was om hand
schoenen te dragen. Toch worden van
tijd tot tijd misdaden op een sensatio
nele, byna roman-achtige wyze opge
helderd..
Zo ontdekte op zekere dag de politie
op de weg van Maidestone het lijk van
een gewurgde vrouw, Dagmar Peters.
De beroemde super-intendant van
Scotland Yard, Fabian, vond op de
plaats van de misdaad en in de per
sonalia van het slachtoffer geen enkel
aanknopingspunt voor het onderzoek.
Er waren geen ooggetuigen, men ken
de geen vijanden van de vermoorde.
Pas toen de gerechtsarts by de autop
sie constateerde, dat Dagmar Peters
kort voor haar dood op iets zeer hards
gezeten moest hebben, meende Fabian
een spoor gevonden te hebben.
Hjj stelde vast, dat de vrouw 's
morgens vroeg uit het 50 km ver
wijderde Maidestone naar Londen
was vertrokken en gezegd had,
dat ze onderweg een auto wilde
aanhouden. Bij een zeer langdu
rig en grondig onderzoek van al
le auto s, die tussen 5 en 8 uur 's
morgens deze weg hadden afge
legd, ontdekte Fabian tenslotte 'n
vrachtwagen, die stenen had ver
voerd en ze onderweg had uitge
laden. Stenen! Dat was het, waar
het slachtoffer op gezeten moest
hebben en inderdaad: de
chauffeur van de vrachtauto, een
reeds zestien keer veroordeeld
man, kon geen alibi opgeven en
legde uiteindelijk een volledige
bekentenis af.
Sprekende mummie
Uit een roman zou ook de geschie
denis van de „sprekende mummie" af
komstig kunnen zyn, die dertig volle
jaren nodig had eer ze ontraadseld
werd. De ontknoping was alleen mo
gelijk door het buitengewone geheu-
?en van een criminalistische beginne-
i.ng, die in de loop van de tyd een van
de keien van de beroemde „Flying
Squad" geworden is. In 1920 was een
zekere Lord H. met zyn vriend David
Spencer naar Egypte gereisd.
Een jaar later keerde H. naar Lon
den terug en verklaarde, dat Spencer
hem op een expeditie in de woestyn
had verlaten en op een avond, na een
aanval van waanzin, verdwenen en
niet meer teruggekeerd was. Voor de
goede orde stelde Scotland Yard een
Bijzonderheden over het
plan-Kaas j ager
Hoofdcommissaris Kaasjager te
Amsterdam wil: demping van Weste
lijk Open Havenfront, Singel, Binnen.
Amstel, Kloveniersburgwal, Gelderse
Kade, Oostelijk Open Havenfront, uit
gebreid met demping van aangren
zend Rokin en Raamgracht.
Behalve deze grachtenring verlangt
de hoofdcommissaris demping van de
gehele Singelgracht: van Haarlem
merplein langs Nassaukade, Stadhou
derskade en Mauritskade tot de Zee-
burgerdyk. Langs deze boulevard
wenst de opsteller van het plan o.a.
stations voor autobussen en hef-
schroefvliegtuigen.
De demping van twee van de vijf
grachtengordels acht de hoofdcom
missaris onvoldoende. Zij dient z.i. te
worden aangevuld met een aantal
nieuwe radiaalwegen. Van het Noord-
Westen uit gerekend komt dit neer
op:
1. Verbinding Jan van Galenstraat
Centrum; demping Egelantiers
gracht, zes doorbraken in de huizen
blokken tussen Prinsengracht en Sin
gel, uitmondend op dit (gedempte)
Singel:
2. Verbinding KinkerstraatCen
trum: via Elandsgracht, doorbraak
van Berenstraat, Wolvenstraat, Oude
Spiegelstraat. Raamsteeg, Rosmaryn-
steeg, uitmondend op N.Z. Voorburg
wal;
3. Verbinding OvertoomCentrum:
demping Passcerdersgracht, door
braak Runstraat. Huidenstraat, Wijde
Heisteeg, uitmondend op Spui;
4. Verbinding ScheldestraatCen
trum doorbraak Ferdinand B-lstraat.
Volgens de hoofdcommissaris is deze
gemakkelijk tot stand te brengen dooi
de bottleneck bij de brouwery aan de
Stadhouderskade weg te nemen. De
Ferdinand Bolstraat is hier echter
niet smaller dan elders, zodat ook de
rest van deze straat zal moeten wor
den opengebroken en wel de gehele
Westelijke bebouwing.
5. Verbinding Van WoustraatCen
trum: doorbraak Utrechtsestraat en
Bakkerstraat naar Amstel, welke ter
plaatse gedeeltelijk zal moeten wor
den gedempt. Deze doorbraak is niet
nieuw, aangezien zij reeds door Pu
blieke Werken is voorbereid.
6. Verbinding PlantageCentrum:
o.a. mogelijk met doorbraak van Mui
der-, Jodenbree- en Sint Antoniebree-
straat. Deze doorbraak is evenmin
nieuw, aangezien zy reeds door Pu
blieke Werken is voorbereid en zelfs
anderhalf jaar geleden (5 Februari
1953) door de gemeenteraad is goed
gekeurd.
Parkeerruimte.
Parkeerruimte wenst de heer Kaas
jager onder het gedempte Havenfront,
onder het gedempte Damrak en in de
nogte „saneren" Jordaan, Jodenbuurt
en Weteringbuurt.
Zyn plan houdt voorts in gemeen
telijke sneldiensten van Centraal Sta_
tion en Dam naar de buitenwyken. Dê
hoofdcommissaris verlangt een cen
traal plan- en financieringsbureau
voor de uitvoering van zyn plannen,
waarmee volgens hem onverwyld
moet worden aangevangen.
onderzoek in, kreeg een nietszeggend
rapport uit Egypte en legde het ge
val tenslotte terzyde.
De Londense politie had de jonge
inspecteur Dawson naar Cairo gezon
den om daar zyn sporen te verdienen
maar ook Dawson kwam niet ver
der dan de locale autoriteiten. Het ge
val liet hem echter niet los en hy be
studeerde urenlang de foto van de ver
dwenen Spencer, met het voorgevoel,
dat het geheim hem nog eens zou be
zighouden.
De jaren gingen voorbyin 1950
werd Dawson voor een andere kwestie
naar Egypte gezonden. Hy benutte
zijn verblyf in Cairo voor een bezoek
aan het museum, waar de mummies
zyn opgesteld. Toen hy door de zalen
dwaalde, bleef hy plotseling als aan
de grond genageld voor een mummie
staan, die op verbluffende wyze op de
fotografie leek, die hij zo vaak beke
ken had. Dawson stelde onmiddellhk
een onderzoek in en vernam van de
directie, dat de mummie afkomstig
was van een Egyptoloog, die ze van
Bedoeïenen had gekregen. Deze Be
doeïenen stonden als plunderaars vjin
graven bekend.
Het definitieve bewys, dat de mum
mie werkeiyk Spencer was, vond
Dawson, toen hy na zyn terugkeer
naar Londen de zoon van Lord H., 'n
briljant oorlogsvlieger opzocht. Deze
had van zijn inmiddels gestorven va
der een brief gekregen, waarop te le
zen stond: „Niet vóór het jaar I960
openen, behalve by byzondere aanlei
ding!" De zoon van Lord H. achtte de
ze voorwaarde vervuld en scheurde de
enveloppe open. Deze bevatte de be
kentenis van Lord H. dat hy zyn
vriend Spencer had gedood en het l(jk
had verkocht aan Bedoeïnen, die val
se mummies vervaardigden.
ZATERDAG 13 NOVEMBER.
HILVERSUM I. 402 m 746 kc/s. 7.00—
24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gram.
7.45 Morgengebed en lit. kal. 3.00 Nws..
weerber. en kath. nws. 8.20 Gram. 9.00
Voor de huisvrouw. 9.35 Waterst. 9.40
Voor de kleuters. 9.35 Plechtige H. Mis
van Requiem. 11.30 Voor de zieken. 12.00
Angelus. 12.03 Gram. 12.30 Land- en tuin
bouw meded. 12.33 Gram. 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nws. en kath. nws. 13.20
Promenade-ork. 14.00 Boekbespr. 14.10
Liedjes bij de guitaar. 14.20 Eng. les. 14.40
Amateurprogr. 15.15 Kron. v. letteren en
kunsten. 15.55 Gram. 16.00 De schoonheid
van het Gregoriaans. 16.30 Voor de jeugd.
17.00 Gram. 17.20 Voor de jeugd. 18 00
Gram. 18.15 Journalistiek weekoverz. 18.25
Gram. 18.30 Van het Binnenhof. 18.40
Gram. 18,45 Regeringsuitz.Atlantisch al
lerlei. Een en ander over de veertien lan
den van het Atlantisch Pact. 19.00 Nws.
19.10 Lichtbaken. 19.30 Avondgebed en lit.
kalender. 19,45 De Zilvervloot. 20.15 Ge-
var. programma. 21.00 Act. 21.15 D$ ge
wone man. 21.20 Gram. 22.00 Wie 't weet
mag 't zeggen. 22.30 Gram. 23.00 Nws.
23.15 Nws. in Esperante. 23.22—24.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 m. 1007 ke/s. 7.00
VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 19.30
VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym.
7-33 Gram. 7.45 Even opkrikken! 7.50
Gram. 8.00 Nws. 8.18 Gram. 8.55 Voor
de vrouw. 9.00 Gym. voor de vrouw. 9.10
Gram. VPRO: 10.00 „Tijdelijk uitgescha
keld", caus. 10.05 Morgenwijding. VARA:
J0.20 Voor de arbeiders in de continu
bedrijven. 11.40 Bariton en piano. 12.00
Orgelspel. 12.30 Land- en tuinb. meded
12.33 Gram. 13.00 Nws 13.15 VARA.Varla.
13.20 Gram. 13.45 Voor de jeugd.. 14.20
Sportpraatje. 14.35 Lichte muz. 15.00
Zeeuwse uitz. 15.25 „Het volle pond"
caus. 15.40 Amus. muz. 16.00 Boekbespre
king. 16.15 Kamerork. en soliste. 17.00 Ra-
dioweekjournaal. 17.35 Gram. 18,00 Nws.
en comm. 18.20 Gram. 19.00 Artistieke
staalkaart. VPRO: 19.30 „Hetje Wolff en
Aagje Deken", hoorspel. 19.55 „Deze
week", caus. VARA: 20.00 Nws. 20.05 Ge-
var. progr. 22.00 Socialistisch commen
taar. 22.15 Amus. koor. 22.45 „De Mo
len aan de rivier", hoorsp. 23.15 Nws. 23.30
—24.00 Gram.
Wat U ook doet met Uw „zei procent"
duurder gaan roken hoeft U niet.
Duiaenden vOdr U hebben het al ontdekt:
geen merk geelt zo'n goede kwaliteit
voor zd weinig geld.
j.
Waar zijn onze schepen?
Aardijk 10 v. Boston n. Philadelphia.
Alnati 10 180 m. Z. Bahia n. Bahia.
Arendsdijk 11 te Hamburg.
Bloemfontein 10 v. Hamburg n. Antw.
Corilla (t) 10 nm. te Londen.
D:ente 10 v. Genua n. Marseille.
Gaasterkerk 11 v. Aden n. Suez.
Jagersfontein 10 v. Kaapstad n. Pt. Eli-
zabath.
Larenberg 11 v. Pt. au Prince n. Santiago
de Cuba.
Lawak 10 v. Philadelphia n. Baltimore.
Loosdrecht 11 v. Livorno n. Pt, Said.
Manoeran p. 10 Lissabon n. A'dam.
Mariekerk 11 v. Djibouti n. Pt. Said.
Merwede p. 10 Bahamas n. Houston.
Oranjestad 10 690 m. W.Z.W. Madeira.
Prins Philips Willem IV 13 Milwaukee
Rijnkerk 10 te P.t Said.
Salawati p. 10 Ouessant n. Antwerpen.
Abbekerk 11 v. R'dam n. Bremen.
Aiamak 11 te Antwerpen.
Alpharü 11 Antwerpen verw.
Arnedijk 10 te San Francisco.
Bacchus 10 v. A'dam n. Hamburg.
P.oschfontein p. 11 Str. Messina n. Genua.
Heemskerk p. 11 Kp. Fiüisterre n. Autw.
Kota Baroe verm. 12 v. Genua n. Mar
seille.
Prins Willem v. Oranje 11 te Hamburg.
Teiresias 11 v. Pt. Said n. Algiers.
Wonosari 8 te Vancouver.
Zonnewijk 14 Bahiablanca verw.
(Advertentie.)
VLOEISTOF
Niet krabben. De helder
vloeibare D.D.D. kal
meert de Jeuk ln enkele
seconden, doodt de ziek
tekiemen en ceneest tot
diep in de nuldporiën.
BALSEM ZEEP
Amerskerk 11 te Honkong verw.
Ball 11 te Tj. Priok.
Boschfontein p. 10 Kreta n. Genua.
Caltex Utrecht (t) p. 10 Kp. Bon n. Rot
terdam.
Sistula (t) p. 10 Deadalus Rif n. Aden.
Delft 10 te Antwerpen.
Eos 10 te Izmir.
Esso Amsterdam (t) p. 10 Bizerta n. Sldon
Johan v. Oldenbarnevelt 10 170 m. W.LZ.
Ceylon n. Suez.
Leuvekerk 11 te Genua.
Molenkerk 10 v, Suez n. Djibouti.
Noordam 10 500 m. O.t.Z. Kp. Race n.
Rotterdam.
Ouwerkerk p. 10 Messina n. Pt. Said.
Papendrecht 11 te Dakar verw.
Schouten 10 v. Port Swettenham n. Mahe.
Stad Alkmaar p. 10 Ceylon n. Bombay.
Stad Leiden 10 te Bremen.
T;b!a (t) p. 10 Aden n. Suez.
Tomini 10 te Singapore.
HOOG EN LAAG WATER
13 November
U.+.
N.A.x-.
U.+N A:P.
U.—JN.A.P.
U.—N.A.P.
Vlissingen
3.11
2.49
15.32
2.47
9.45
2.07
22.05
1.98
Terneuzen
3.45
2.64
16.03
2.62
10.13
2.24
22.33
2.16
Hansweert
4.38
2.60
16.54
2.63
10.55
2.3»
23.18
2.31
Zierikzee
4.55
1.78
17.13
1.77
10.14
1.48
22.37
1.42
Wemeldinge
5.10
2.04
17.27
2.03
10.40
1.77
23.02
1.70
ZWINGLIBOND EN V.P.R.O.
Deprincipieel-vrijzinnig-christelijke Zwin-
glibond heeft vorige week te Amers
foort zyn jaarvergadering gehouden. De
voorzitter, ds. H. van Lunzen uit Odoorn,
verklaarde in zijn openingswoord, dat de
bond geestelijk een onderdak wil bieden aan
hen, die uit de orthodoxerende kerken wor
den gedrongen en straks zullen worden ge
drongen.
Nadrakkeiyk keerde de spreker zich te
gen het V.P.R.O.-beleid, dat ondanks vele
protesten volhardt in zijn weigering om de
principieel-vryzinnigen het hun toekomend
aandeel te doen bijdragen in het opinie-vor
mende deel der uitzendingen.
Door zijn huidige houding werkt deze om
roep de popularisering van de verortho-
doxing van het vryzinnlg protestantisme
in de hand. De Zwing] ibond zal thans op
korte termyn wegen moeten zoeken om op
andere wijze per radio met vryzinnig pro
testants Nederland in contact te treden.
NOGMAALSHET MANDEMENT.
Prof. dr. G. C. van Niftrik, hoogleraar aan
de Gemeentelijke Universiteit van Am
sterdam, heeft in „Het Parool" een be
schouwing gewijd aan het mandement van
dit bisschoppelijk schryven ook de protes-
de R.K. bisschoppen, waarin hg betoogt, dat
tanten aangaat.
„Wanneer de bisschoppen hun mening
geven over de P. v. d. A. en N.V.V., dan
wil hun woord gehoord zijn als een ge
zaghebbend woord, dat in naam van
Christus tot de éne Kerk komt. Dan zul
len in ieder geval ook Protestanten
luisteren. Zy zijn óók bedoeld. Zy zyn
immers óók wettig gedoopt. Zy hebben
zich wel onttrokken aan het bisschop
pelyk gezag, maar de bisschoppen we
ten, dat zy van Godswege het gezag
hebben over ólle gelovigen. Het befaam
de mandement stelt de Protestanten
voor de vraag, waarom zy zich aan dit
gezag en aan deze uitspraken en aan
maningen onttrekken. Het mandement
moet hun aanleiding zyn om- zich te be
zinnen over de aard van het gezag, dat
in de Kerk wordt uitgeoefend. Het is
mijn vaste overtuiging, dat het verschil
tussen Rooms Katholicisme en Protes
tantisme schuilt in de opvatting van de
aard van het kerkelijk gezag."
De protestantse opvatting van dit kerke
lijk gezag formuleert prof. Van Niftrik al
dus:
„Als regel gelde: de Kerk heeft haar lid
maten in te scherpen in de vryheid van een
christenmens vorm te geven aan de liefde
van Christus ook op het politieke erf. Zy
verkondigt 't Evangelie, óók als zy het over
politiek heeft, en niet de wet. Dat Evangelie
doodt de persoonlyke vryheid niet om ons
onder de wet van kerkelijke autoriteiten
te stellen, maar stelt ons in de persoonlijke
beslissing om persoonlijk uit te maken op
welke wyze wij in ónze situatie het best ge
hoorzamen kunnen aan de opdracht van
Christus om ook politiek, maatschappe
lijk en sociaal vorm te geven aan Zyn lief
de en zelfverloochening. In zulk een pro
testantse kerk behoort een mandement van
toon en inhoud als dat der bisschoppen on
denkbaar en onmogelijk te zijn."
INDUSTRIE-PREDIKANTEN.
In Schotland zyn thans ongeveer 300 predi
kanten van alle kerken als industrie-pre
dikanten werkzaam. Onder hen zijn er,
die in industriegebieden ook een eigen ge
meente hebben.
In elk bedryf, waar een predikant werk
zaam is, heeft hy de beschikking over een
kamer voor pastorale gesprekken. „Preken"
worden in bedrijfsverband niet gehouden,
doch wel causerieën in de cantines, dikwijls
tijdens de koffiepauze. De onderwerpen
hiervoor worden gekozen uit datgene, wat
arbeiders en beambten interesseert: een
film, de sport, de wedrennen. Op deze wyze
arbeiden de Schotse predikanten onder alle
mogelyke soort arbeiders in zeer uiteenlo
pende bedrijven, tot op de vliegvelden toe.
Een beslissende rol spélen echter de ge-
sprekken onder vier ogen. In slechts zeer
enkele gevallen kon als gevolg daarvan ge
constateerd, worden, dat mannen en vrouwen
weer, of meer, naar de kerk kwamen. Het
gaat er echter ook meer om, dat getoond
wordt, dat de christelijke gemeente, door
het ter beschikking stellen van haar predi
kanten, aandacht heeft voor de arbeiders tn
de bedrijven en voor het bedryf zelf.
Het gevaar in dit werk bestaat daarin,
dat de predikanten de rol gaan vervullen
van pleitbezorgers tn de verhoudingen tus
sen directies en arbeiders, terwijl zij alleen
een evangelische opdracht moeten vervul
len. De behoefte aan industrie-predikanten
is sterk gestegen als gevolg van bepaalde
evangelisatie-acties in de steden, zodat op
het ogenblik niet eens aan alle aanvragen
kan worden voldaan. Bovendien worden al
leen die predikanten hiervoor opgenomen,
die zich vrijwillig voor dit werk melden.
Intussen heeft deze arbeid tot gevolg ge
had de oprichting van de „Christelijke In
dustrie-orde van Schotland." Hierin vindt
men mannenverenigingen, die in de bedrij
ven en jegens hun kameraden als christen
bekend willen zyn. Zy vormen een soort
stootploegen, die nagaan, wie tot geen en
kele kerk behoort. Zy houden gespreksby-
eenkomsten, waar persoonlyke moeilijkhe-
den, loonconflicten, stakingen enz. in be
spreking komen, alsook de producten, die
het bedrijf maakt. Op deze wijze hoopt men
de industrie te doen zijn, niet alleen een
door mensen bediende machine, maar een
instelling, die in dienst van de mensen
staat.
BEZETEN WERELD.
In „De Nieuwe Eeuw" van 30 October 1954
wordt geschreven over „De bezeten we-
wereld
„Waardoor wy allemaal wel bezeten zyn,
is in kort bestek niet op te noemen, maar
als wij ons gemakshalve mogen beperken
tot het christeiyk genoemde Westen, dan
zijn wy bijvoorbeeld bezeten door een ellen
dige vrees voor de toekomst. Hetgeen dan
tegelijk betekent, dat wy heel erg ver zyn
afgedwaald van onze evangelische grond
slag, waarin de vijgeboom van het vertrou
wen en de lelie der onbezorgde schoonheid
staan geplant en waar de mus niet van het
dak valt zonder voorkennis van de hemelse
Vader. Precies gezegd: wy geloven eigen
lijk nergens meer in. Onze gehele gebeds-
practyk is er een leevnsgroot bewijs van,
want wy doen niets dan vragen, niet meer
om genade tot meer liefde in ons, maar om
eindeloos veel tijdelijkheden. Of ons bidden
is een poging om de zorg voor geestelijke
zaken op God of Zyn heiligen af te schuiven,
omdat wy er zeilf geen gat in zien. Omdat
wy het moderne vraagstuk van het gemeng
de huwelijk niet aan kunnen, moet de Moe
der Gods, door middel van drie weesge
groetjes die de gelovigen van een onzer bis
dommen Zondags onder de Mis meemurme-
len, maar de oplossing van het „voorkomen"
geven. Onze relatie tot de stroom van Boven
is niet die van een geleidend metaal, dat
trillingen en spanningen opvangt om zelf op
spanning te komen en spanning door te ge
ven, maar die van een spons die alles zui
gend en tegelijk levenloos vasthoudt. Dit ge
brek aan „relatie" en dus ook aan geloof
bepaalt onze hedendaagse bezetenheid. Door
de geestelijke leegheid is er plaats voor bij
geloof en afgoden. Wy geloven allemaal :n
de onafwendbaarheid van de volgende oor
log, omdat wy niet geloven in dc kracht van
het goede en van het vertrouwen. Wy gelo
ven allemaal in de technische vooruitgang
en zijn er tegelijk doodsbang voor, omdat
we niet weten waar het heen gaat. Wij kla
gen over de sportvergoding, de filmsterren-
cultus en andere cultussen, of wij hebben
er ons aan overgegeven, al naar onze aard
is. Maar in het ene geval is er vaak sprake
van een vals spiritualisme en in 't andere
geval van materialisme en in beide geval
len van een gebrek aan gevoel voor harmo
nie, dat alles zyn juiste plaats en vorm kan
geven.
Goed beschouwd zijn wy bezeten door
een tragisch misverstand waaruit alle na
righeid voortkomt; wy hebben het essenti-
ele verwisseld voor het bykomstige. En om
dat wy door die verwisseling het juiste in
zicht en de juiste grondslag verloren heb
ben, weten wy met het bijkomstige geen
raad meer, en beginnen wy het te vervloe
ken of ons er aan te verliezen. Onze tyd is
groot in het verlies van het meesterschap
over het bykomstige, met het gevolg dat
het essentiële zowel als het bykomstige
worden ontluisterd. Al wat niet in harmo
nie is verliest glorie. En het ergste is, dat
wy de Innerlijke en uiterlijke ontluistering
van ons zelf hebben toegelaten, waaraan
de verering voor het genie van Albert Ein
stein of voor de schoonheid van Gina Lollo-
brigida niets verandert. Want, ondanks onze
sociale instellingen en onze democratie: wat
is thans een mens? Kan men zeggen dat
men vecht voor zyn persoonlyke verant
woordelijkheid, die kenmerkend is voor ons
mens.zjjn, dat wij elkaar zien als „goden"
in de christelyke zin?
Het wassend ongeloof ln de kerk, de (in
heimwee gevestigde) onverschilligheid van
de jeugd, de aanbidding der afgoden en het
koesteren van duizend vrezen wordt niet
ongedaan gemaakt door zich als gelovig
beschouwende christenen, die in een soort
byzantinisme de strijdende kerk op aarde
feiteiyk hier reeds willen zien zegepralen.
Maar de wereld, dat is de gehechtheid aan
ons zelf, onze gehechtheid aan glorie, aan
succes, aan zekerheid. Een strijdende kerk
is een die strijdt met zich zelf, in elk indi
vidu, om het gestalte geven in zich zelf van
de Waarheid, om het avontuurlijke liefde
zyn in deze wanhopig worstelende wereld.
Naar deze kerk is, ook in de ontkenning,
honger. Als deze kerk, die de sleutel heeft
tot de essentie, tot de waarheid, de liefde,
het mededogen en het zelfvergeten, in ons
christenen weer duidelijk zichtbaar xcordt,
kan de bezetenheid pas worden uitgedreven.
PREEK OP DE BAND.
Een predikant ln Wales heeft ln de kerk
een wire-recorder laten plaatsen, waar
mede des Zondags al zijn diensten wor
den opgenomen. Op deze wijze wil hy het
Evangelie brengen aan alle zieken en ouden
van dagen, die de kerk niet kunnen bezoe
ken. In de loop van de week gaat de preek
zyn gemeente rond- Dit initiatief Is met
grote vreugde begroet, en collega's uit an
dere gemeenten zoeken reeds naar moge
lijkheden om dit goede voorbeeld te volgen.