f KLANKBORD Koningin onthulde standbeeld van Johan van Oldenbarnevelt Haagse meisjes helpen bij het aardappelen rooien DISCUSSIE OP HOOG NIVEAU OVER DE DOORBRAAK Een BOEK over VRIJDAG 15 OCTOBER 1954. PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 PLECHTIGHEID IN DEN HAAG Weg des rechts nimmer verlaten II.M. de Koningin heeft gisteren het standbeeld van Johan van Oldenbar nevelt onthuld, dat ontworpen is door prof. L. O. Wenkenbach, hoogleraar aan de T.. II. te Delft en dat geplaatst is op de Lange Vyverberg te Den Haag. Aan de onthulling ging een bijeenkomst in de Treveszaal van het minis terie van Verkeer en Waterstaat vooraf, waar de voorzitter van het stich tingsbestuur, mr L. A. Kesper, Commissaris der Koningin in Zuid-Holland een welkomstwoord sprak en zyn dankbaarheid er over uitsprak, dat H.M. persoonlijk een belangrijk aandeel in de plechtigheid had willen nemen. Hij zag de hulde die aan de nage dachtenis van Johan van Oldenbarne velt gebracht wordt als een nationale daad en een nieuwe herinnering aan een oud verleden. Hierna sprak jhr mr dr W. J. M. van Eysinga, oud-hoogleraar aan de universiteit van Leiden een rede uit onder de titel „Eerherstel aan Olden barnevelt". Hij schetste hem allereerst als de verpersoonlijking van het verzet te- Sen Leicester. Na diens vertrek werd ldenbarnevelt in 1586 landsadvocaat van Holland en Westfriesland. Daar mee begint zijn 32-jarige staatsmans loopbaan, een loopbaan, zoals er slechts weinige zijn aan te wijzen. „In die 32 jaar", aldus spreker „weet hij ons land uit de chaotische en gevaar lijke toestand, waarin Leicester het had gebracht, op te heffen tot die zelfbewustheid, die elke ook later nog wel gedane poging om de souvereini- teit in handen te krijgen zou afwijzen. Op te heffen ook tot die hoogte, wel ke wij nog altijd gaarne onze gouden eeuw noemen". Het was Oldenbarnevelt die de grond slag legde voor de Oost Indische Com pagnie, door er voor te zorgen, dat de vele kleine en zwakke maatschappij en die de vaart op de Oost uitoefen den zich samenvoegden tot een mach tig lichaam met vergaande staatsbe- voegdheden. Het was zijn brilliant diplomatiek beleid, dat ons land het twaalfjarig bestand bracht, dat ons op 9 April 1609 ook door Spanje deed erkennen als zelfstandige "staat. Massa-psychose Het twaalfjarig bestand met de wereldmacht van toen, dat wij geheel volgens onze wensen aan Oldenbarne velt te danken hadden, bracht slechts korte tijd rust van binnen. Een zuiver Tandarts veroordeeld Het Amsterdamse gerechtshof heeft gisteren de 34-jarige tandarts A. P. S., die van 1950 tot 1953 in Bussum een zeer drukke practijk heeft uitge oefend en zich daarna in Rotterdam heeft gevestigd, wegens valsheid in geschrifte en oplichting, beide meer malen gepleegd, veroordeeld tot vier maanden gevangenisstraf, waar van 3 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar. Hij heeft bij het algemeen ziekenfonds te Bus sum valse declaraties voor behan delingen ingediend en geïncasseerd. Tegen hem was negen maanden, waarvan 6 voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar geëist. In eerste instantie was de tandarts in December van het vorige jaar door de Amsterdamse rechtbank veroordeeld tot acht maanden voor waardelijk. leerstellig verschilpunt tussen twee Leidse theologische professoren be treffende de praedestinatie met den aankleve van dien maakte zich als massa-psychose tijdelijk van ons vólk meester. Tot vrede manende resolu tie der Staten van Holland misten hun doel. Oldenbarnevelt heeft daar bij tot het laatste toe de weg des rechts trachten te handhaven. By rustverstoringen en die wa ren er door de contraremonstranten veroorzaakt, in groten getale was extra politie een herhaaldelijk toege paste voorziening. Daartegen hadden de Staten-Generaal, aange moedigd door Prins Maurits, die op het leger kon rekenen, de weg des rechts verlaten. Het einde der tragedie was, men weet het, het schavot. Het doodvonnis van Oldenbarnevelt doet op eclatante wyze te niet de on zinnige beschuldiging die uitgestrooid door persoonlijke vijanden en handig geëxploiteerd, ons volk tegen hem in woede had doen ontsteken: Oldenbar nevelt zou landverraad van het erg ste soort hebben gepleegd door zich door Spanje te laten omkopen. Welnu, niettegenstaande de uiter ste pogingen om dat landverraad te bewijzen, hebben de vier en twintig rechters die enormiteit niet voor hun rekening durven nemen en is Olden barnevelt op uiterst zwakke en on juiste gronden, culminerend in het verbreken der unie, veroordeeld. De tragiek, der waarlijk groten had zich ook aan hem voltrokken. De voorzitter van het stichtingsbe stuur droeg hierna het beeld over aan de burgemeester van Den Haag, die het namens de stad aanvaardde. Hierna begaven de gasten zich naar de Lange Vijverberg waar H.M. het beeld onthulde. Na afloop recipieerde het gemeen tebestuur in het gebouw van het mi nisterie van marine, tegenover standbeeld. het PARTIJCONFERENTIE A.R. Het mandement in wezen anti-reformatorisch De partijconferentie der Anti-Revolutionnaire Partij is gisteren in de Haagse dierentuin voortgezet. Prof. dr. It. Schippers, hoogleraar aan de vrije universiteit te Amster dam, hield een korte inleiding over het onderwerp: de doorbraak, bete kenis en achtergronden. Hij merkte op, dat toen het mandement der It.K. Bisschoppen was verschenen twee ideologiën botsten. De totalitaire opvatting der demo cratie, zoals die in de Partij van de Arbeid leeft en de totalitaire idee die liet Rooms Katholicisme stuwt. De zaak der reformatie staat er met zo sterk voor, zeide spreker. Rome en het socialisme staan sterker. Men moet z.i. bedacht zijn op een regeneratie van wat in Nederland uit do re formatie leeft. NACHTSPOOK. Het spook, dat jaren lang de Duitse stad Solingen onveilig maakte, is nu veilig opgeborgen. Het spook in kwestie bleek geen onschul dige klopgeest, maar de 24-jarige Kurt Erbarth uit Solingen, die dezer dagen door een rechtbank tot zes jaar ge vangenisstraf werd veroordeeld. Tij dens zijn nachtelijke omzwervingen had hij niet minder dan 84 maal inge broken en éénmaal iemand op straat beroofd. VERGEETACHTIG. In Philadelphia liep een zekere meneer Harry Stone een ziekenhuis binnen en vertélde, dat hij al jaren lang last had van hoofdpijn. Zijn hersenpan iverd onder zocht en de chirurg haalde'er een stuk mes van bijna acht centimeter uit, dat Harry al 28 jaar met zich had meegedragen. JONG. Op alle mogelijke manieren proberen geleerde mannen de mens heid de eeuwige jeugd te geven. Nu is het weer een Italiaanse professor, die het niet zoekt in de apenklieren, maar in stierenbloed. Hij wil in Engeland een laboratorium oprichten om daar verder te brouwen aan zijn levens elixer. Vóór hij zijn vestigingsvergun ning krijgt, moet hij echter bewijzen, dat zijn middel „werkt". Om op alles voorbereid te zijn, laat hij echter eerst maar elk van zijn patiënten twintig koeken verorberen. En maar jong blij ven BETALING. Een Hamburgse kruide nier vond op zekere morgen m het centenbakje van zijn dropautomaat een kwartje te weinig, maar in plaats daarvan een bloederig stukje vinger, dat een dief bij zijn poging, het ap paraat te „kraken", had moeten ach terlaten. Het stukje vinger was ver moedelijk door het mechanisme afge rukt. Wel een erg drastische manier om „langvingers" te corrigeren BOOM. In het Amerikaanse plaatsje Hackensack zat de 6Jrjarige Albert Kuiken boven in een boom. Zijn buur man hakte de boom om en met boom en al viel meneer Kuiken naar bene den. Hij wil nu tienduizend dollar schadevergoeding hebben. Moraal: wilt ge een boom omhakken, over tuigt u dan eerstof er iemand in zit. De doorbraak moet échec lijden en het moet duidelijk zijn, dat het met „het je van het" is. In dit verband bezag spr. in het kort het maridë- ment. Dr. Bruins Slot betoogde, dat men steeds moet blijven bedenken waarom de 80-jarige oorlog tegen Rome en waarom de 80-jarige school strijd met Rome samen gevochten Prof. mr. Gerbrandy zeide, dat de bro chure van prof. Schippers hem met dankbaarheid en vreugde heeft ver vuld. Hij is het er hartgrondig mee eens. Er is zo'n behoefte aan, dat er aan de doorbraak een eind komt en daar om zeide spreker niet te weten of ook hij niet de maatregelen zou ne men, die de bisschoppen hebben ge nomen. Spreker schetste het mandement als zijnde in opzet anti-reformato risch. De heer Gerbrandy verklaarde met prof. Schippers doodsbang te zijn wanneer men de weg zou op gaan als welke de heer Bruins Slot wil. Met betrekking tot de doorbraak zeide spr. nog, dat wanneer men de A.R.-partij wil verdedigen men dat niet moet doen door te zeggen: alle Christenen behoren in één partij. Opmerkend, dat in het referaat veel aandacht wordt besteed aan de verzuiling, zeide prof. Diepenhorst, dat het deze kwestie niet is die de mensen politiek moe maakt. Het re feraat is aan één kant een felle be strijding van Rome, maar z.i. is deze niet urgent voor Nederland en zelfs niet voor Europa. De wijze waarop gesproken is over coalitie en Rome ligt mij niet, zo zeide spr. Men moet leren letten op wat verenigt, dan op wat scheidt. Wij moeten ons keren tegen de ontkerke lijking, aldus prof. Diepenhorst. Prof. dr. K. Dijk (Amsterdam) zou gaarne meer van de referent hebben vernomen over de taak van de kerk als iemand in strijd komt met de belijdenis. Hij sloot zich aan bij wat de he ren Bruins Slot en Diepenhorst heb ben gezegd. Eis van bisschoppen. Prof. dr. S. U. Zuidema (Amster dam) betoogde, dat de A.R.-partrj zich heeft te distanciëren van iedere (Vervolg op pag. 10) Geen Wehrmacht, maar Streitkrafte. Reeds groot aantal vrijwilligers. Het hoofd van het bureau, dat de Duitse defensie-bijdrage voorbereidt. Blank, en één van zijn voornaamste militaire adviseurs, Heusinger, hebben enkele mededelingen gedaan aan de buitenlandse pers: 1. Het Duitse leger zal niet worden aangeduid als de Wehrmacht, maar als Streitkrafte, zulks om ongewenste associaties met het verleden te vermijden: 2 Sinds de ondertekening van de besluiten van Londen is het aantal vrijwilligers, dat zich meldt voor het toekomstige Duit se leger aanmerkelijk toegenomen. Meldden zich aanvankelijk 50 tot 80 personen per dag. thans komen er elke dag wel 750 aanmeldingen binnen. 3. Er is geen sprake van, dat Duitsland de eerstkomende jaren zware wapens zal gaan produceren om de eenvoudige reden, dat de industriële capaciteit van het land hiervoor niet toereikend is. Voor het leveren van uitrustings stukken en lichte wapens is de capa citeit echter ruim voldoende, zodat een „gemachtigde voor de bewape ning", die in het economisch leven zou kunnen ingrijpen niet noodzake lijk is; 4. Er zullen zeker stafofficie ren zijn en een beperkte generale staf, die trouwens ook na de ratificatie van het E.D.G.-verdrag had kunnen wor den gevormd. Dit betekent echter niet, dat er weer een „grote generale staf" zal komen, zoals voor de tweede we reldoorlog, omdat de belangrijkste mi litaire werkzaamheden zullen worden verricht door de staf van de N.A.T.O., waarin overigens ook Duitse officie ren zullen worden opgenomen. De Britse athleet Chris Chataway letterlijk op de hielen gevolgd door de Russische ex-zeeman Vladimir Kuts verbreekt het lint aan de finish van de 5000 meter, uitgezet in het White City Stadium te Londen. Cha taway liep de afstand in 13 min. 51.6 seconden, met welke tijd hAj een nieuw wereldrecord vestigde. Op één dag 49.000 gulden Op de postrekening van het comi té vluchtelingenhulp 1954 te Den Haag (5100) is Woensdag gestort of overgeschreven een bedrag van 49.000 gulden. Het waren hoofdzake lijk bydragen van particulieren. De meer dan 3000 girostrookjes waren door de girodienst verpakt niet in de bekende groene cnveloppes, maar in een grote schoenendoos Het totale bedrag, dat tot nu toe is bij eengebracht, beloopt 81.000 gulden. Kassier verdacht van verduistering De rijksrecherche heeft de 30-jhri- ge J. S., kassier van de boerenleen bank te Opperdoes (N.H. i gearres teerd. S. wordt verdacht van ver duistering en valsheid in geschrifte. Een onderzoek van de inspectie der centrale raiffeisenbank te Utrecht heeft éian het licht gebracht, dat een bedrag van 5000 is ontvreemd. Om trent een bedrag van 5000 7000 is het onderzoek nog gaande. S. be kleedde zyn functie pas twee jaar en is destijds zijn vader opgevolgd. De verduistering is gepleegd in de periode van een jaar. IN DE TREIN NAAR GRONINGEN Boeren hebben plezier met het niet-alledaagse werkvolk Twee Haagse meisjes mej. H. E. Tollens uit de Werkhovenstraat 43 en mej. R. Hagenaar uit de Weissenbruchstraat 2, zijn Woensdag, nadat ze via de nieuwsberichten gehoord hadden van de noodtoestanden op de Gro ningse aardappelvelden, vastbesloten in de trein naar Groningen gestapt. Zij werken op het kantoor van het bedrijfspensioenfonds voor de kleine metaalnijverheid en hadden nog enkele dagen verlof tegoed, welke zy pro ductief wensten te maken in het belang van de oogstvoorzienlng. Laat arriveerden zc in Groningen, maar ze slaagden er niet in een goedkoop hotel te vinden. Door de politie zyn ze toen verwe zen naar een klein pensionnetje in de binnenstad van Groningen, maar daar deden ze zulke onaangename ervarin gen op, dat ze in allerijl dit pension verlieten en hun toevlucht maar eens weer bij de politie zochten. Hier kre gen ze een cel aangeboden en ze heb ben de nacht op het harde stro moe ten doorbrengen. Deze tegenslag deed het enthousi asme van de beide meisjes echter niet bekoelen en gisteren vroeg togen ze reeds naar de uitgebreide landerijen te Borgercompagme, waar ze op het aardappelveld tewerkgesteld werden met enkele Groningse huisvrouwen en 19 leden van de vrouwelijke studen tenclub „Magna Pete". Een kleine 25 vrouwen werken thans bij twee boeren in Borgercom- pagnie en men is er zeer enthousiast over, want er wordt hard gewerkt. De boeren hebben plezier in hun niet alledaagse werkvolk en zijn gul met warme koffie. Minder aangenaam was de komst van een belastingamb tenaar, die voor de koffie nog even de formulieren voor de loonbelasting aan de dames uitreikte. De leden van de vrouwelyke studentenclub waren hier niet bijster over tevreden en vul den het formulier in na er eerst met frote letters „onder protest" op te ebben geschreven. De Stichting voor de Landbouw in Groningen deelt daarom mede, dat men zeerogetroffen is door de spon tane hulp, die overal in Nederland wordt aangeboden. Men dringt er evenwel op aan, dat men zich voor de hulp bij het aard- appelrooien aanmeldt bij de plaatse lijke arbeidsbureaux, zodat men een overzicht heeft van de beschikbare werkkrachten en voor vervoer en werkgelegenheid kan zorgen. In diverse plaatsen in Groningen zijn landbouwvergaderingen gehou den, tijdens welke men de situatie onder ogen heeft gezien. De aanvan kelijk gemaakte schatting van de te rooien oppervlakte: 2400 ha voor Groningen en 1400 ha voor Drente, moet verhoogd worden. Tal van boeren hebben namelijk geen vrijwillige hulp aangevraagd, omdat zij dachten het met eigen werkkrachten af te kunnen. Maar de prestaties van het werk volk zijn door de moeilijke grond te laag, zodat rekening moet worden ge houden met een groter aardappel areaal, dat nog de grond uit moet. Geen militaire hulp. Dc minister van oorlog wil voorlo pig nog geen militaire colonnes in schakelen bij de aardappeloogst, om dat de militaire commando's zich niet bepaald lenen voor oogstwerkzaamhe- den en gezien ook de hiërarchieke verhoudingen. Wel zal de minister in geval van nood extra-verlof verlenen aan die militairen, die uit de agrari sche sector komen, teneinde de werk krachten in het Noorden en ook el ders in het land aan te vullen. Te Zierikzee is de bouw van de nieuwe melkfabriek reeds ver gevor. derd. Zoals bekend, stond de melk fabriek voor de ramp in Nieuwerkerk en werd tijdens de watersnood vrijwel geheel verwoest. Men besloot tot her bouw in Zierikzee. (Foto P.Z.C.) MIDDELBURG. Bij de N.V. Drukkerij J. C. en W. Altorffer te Middelburg verscheen „De Geschiedenis van Middelburg in Omtrek", waarin dr. W. S. Unger de historie van de Zeeuwse hoofdstad op aantrekkelijke wijze in het kort schetste. Dr. Unger behandelde de geschie denis van Middelburg vanaf ontstaan en eerste ontwikkeling van de stad, tot de ondergang en de langzame herrijzïng in de periode 1795—1945. Van de middeleeuwse bloeiperiode (14e16e eeuw) schetste de auteur een algemeen beeld. Middelburg als handelsstad. Middelburg als abdij- stad en het einde van het middel eeuwse Middelburg. Uit de tweede bloeiperiode (17e18e eeuw» geeft dr. Unger overzichten van de poli tieke ontwikkeling en van het eco nomisch en cultureel leven. Het in teressante boekje is verlucht met tal van fraaie afbeeldingen naar gravu res, tekeningen en schilderijen en met enkele foto's. Het Wereldgebeuren Bewapening p\ e Amerikaanse gedelegeerde bij de I Verenigde Naties. H. Cabot Lod ge, heeft over de jongste Russi sche ontwapeningsvoorstellen gezegd, dat zc meer hoop wekken, dan eniger lei Sowjet-uitspraak vroeger ooit ge daan heeft. Wanneer een scepticus als Cabot Lodge dat zegt, moet er in dc Russi sche voorstellen wel iets bijzonders schuilen. Dat bijzondere is dan dat dc Russen geheel zijn teruggekomen op de hou ding. welke zij tijdens de (mislukte) ontwapeningsconferentie van Londen aannamen. Voor het eerst heeft Rus land het denkbeeld aanvaard, dat een verbod van atoomwapens niet vooraf moet gaan aan een beperking van de conventionele wapens, maar dat beide soorten wapens tegelijk onder de be perking moeten vallen De Russen hebben voorts even eens voor het eerst ingestemd met de instelling van een controle-commis sie op de bewapenings-beperking. Weliswaar bleef Wysjinsky vaag toen hij in de vergadering van de Ver enigde Naties over die commissie sprak, maar het feit blijft bestaan, dat de controle-gedachte door de Rus sen is aanvaard. n dit verband merkt het (Ameri kaanse) blad Christian Science Mo nitor op, dat er een dag kan komen, waarop een reeks stappen als die van Wysjinsky enkele dagen geleden, het keerpunt in de na-oorlogse geschiede nis zuHen aangeven naar een waar achtige samenwerking ten behoeve van de vrede. Het is de dure plicht van de Wester se staatslieden deze kans aan te grij pen. Daarnaast blijft scepticisme ge boden ook ten aanzien van Wysjins- ky's voorstellen. Zij kwamen na het sluiten van de Westerse Unie te Lon den en dus na een door de Russen verloren diplomatiek^ slag om de Duit se herbewapening. Men kan dus de Russische voorstel len zien als een soort terugtocht, waar uit zich later wellicht weer een offen sief zal ontwikkelen. Moskou is nog al sterk op het punt van terugtochten, welke tot nieuwe aanvallen moeten leiden. Hoopt men in Moskou nog op eni gerlei wijze de Duitse herbewapening te kunnen verhinderen en zoekt men nu zijn doe! te bereiken via een alge mene ontwapeningsconferentie? Dat is zeer wel mogelijk en men houdt er dan ook in Westerse krin gen ter dege rekening mee. Maar daarnaast moet toch aan Wysjinsky's voorstellen de breedst mogelijke aandacht ge schonken worden. Het dient toegejuicht te worden, dat Canada heropening van de Londcnse ontwapeningsbesprekingen heeft voor gesteld, waarbij het werd gesteund door Engeland en de Verenigde Sta ten. Er is ongetwijfeld een nieuwe basis voor besprekingen aanwezig nu het Russische standpunt zozeer tot dat van de Westerse mogendheden is ge naderd. Het kan zijn, dat er niets uit de bus komt en dat het oude gezeur aan de conferentietafel weer wordt hervat, maar het moet geprobeerd worden. Het kan ook zijn, dat zoals de Christian Science Monitor schreef het keerpunt in de na-oorlogse ge schiedenis is aangebroken en dan zou het onvergeeflijk zijn, wanneer men de kans niet aangreep Daarom is hervatting van de ontwa peningsbesprekingen dringend gebo den. Wysjinskyhervatting der ontwapeningsbesprekingen Valse Belgische munten in omloop. De laatste tijd zijn in Belgisch Vlaan deren valse munten van 20. 50 en 100 francs in omloop Ze zijn goed nage maakt, doch hebben een totaal an dere klank dan de echte geldstukken.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1954 | | pagina 3