MEER DAN MILLIOEN ONTHEEMDEN
Regeringen onttrekken zich aan
haar internationale plicht
VLUCHTELINGEN VINDT MEN
IN ALLE WERELDDELEN
VLUCHTELINGENORGANISATIES
KWAMEN EN GINGEN
ZATERDAG 9 OCTOBER 1954 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MR. G. J. VAN HEUVEN GOEDHART
„Laat de vluchtelingen niet
aan hun lot over!"
(Van een speciale verslaggever)
Onze landgenoot, mr. G. J. van Heaven Goedhart,
is een man, wie de last van het vluchtelingenpro
bleem zwaar op de schouders drukt. Niet in let
terlijke zin natuurlijk, want dan zouden hij en zijn
honderd medewerkers reeds lang bezweken zijn.
Onder zyn mandaat van Hoge Commissaris voor
Vluchtelingen dit werd hem in 1950 door de
Verenigde Naties verleend en in 1953 voor de duur
van vijf jaar verlengd vallen namelijk b\jna an
derhalf millioen ontheemden met al hun zorgen
en noden. 350.000 onder hen hebben „het eigen
plekje" nog niet kunnen vinden, m.a.w.: ze zijn
er nog niet in geslaagd een nieuw vaderland of
een nieuw milieu te vinden. En 88.000 van deze
350.000 vluchtelingen leven nog onder erbarme
lijke omstandigheden in 200 over de gehele wereld verspreide barakken- en
tentenkampen, zonder geld, zonder voldoende voedsel, zonder medische
verzorging, zonder hoop en uitzicht vaak.
„Ze z\jn naar de vrijheid gevlucht",
zo vertelde de heer Van Heuven
Goedhart ons, „niet omdat ze van
avonturen hielden, maar omdat ze de
onvrijheid in eigen land niet langer
konden verdragen. De vrijheid was
hun vaak zó lief, dat ze niet aarzel
den have en goed in de steek te la
ten. Met slechts een paar kilo baga
ge op de rug scheurden ze zich uit
hun vertrouwde omgeving los om
grenzen van onbekende landen met
levensgevaar te overschrijden. Wij
vrije mensen van deze aarde, hebben
verplichtingen tegenover hen. Ver
plichtingen, van welke vele regerin
gen zich momenteel te spoedig ont
slagen voelen
T eleurstelling
De laatste zin werd op enigszins
bittere toon uitgesproken. De Hoge
Commissaris heeft ook alle reden om
teleurgesteld te zijn. Jarenlang bedelt
hij nu al bij de regeringen der vrije
landen, teneinde voldoende fondsen bij
elkaar te krijgen om het vluchtelin
genprobleem uit de wereld te helpen.
Maar in diverse landen trachten de
officiële instanties zich aan hun ver
antwoordelijkheid te onttrekken. Ont
heemden het is een door Engeland
gepropageerde stelling zijn de ver
antwoordelijkheid voor het ontvan
gende land, of het land, dat zich uit
eindelijk over deze ongelukkige
schepselen ontfermt.
„Waar de Engelsen dit vandaan
halen", vervolgde de heer Van Heu
ven Goedhart, „is me een groot raad
sel. Officieel is er nergens enige ver
antwoordelijkheid overgedragen en
kleine, weinig kapitaalkrachtige lan
den als Oostenrijk en Griekenland
zitten er mee. Vele regeringen ach
ten het vluchtelingenprobleem afge
daan en of ik al aanvoer, dat er geen
causaal verband tussen verantwoor
delijkheid en hulp bestaat, ik krijg er
geen cent meer door".
Zonder budget
Het klinkt misschien vreemd, maar
de heer Van Heuven Goedhart, die
een activerende en geen operationele
taak is toebedeeld, werkt zonder
vastgesteld budget ter leniging van
de vluchtelingennood. Hy moet het
van giften en desnoods leningen heb
ben, van regeringen, liefdadigheids
instellingen, inzamelingen acties, enz.
De Ford Foundation b.v. heeft de
vluchtelingen eens met een gift van
S 2,7 millioen geholpen. Bij de over
dracht werd echter de nadrukkelijke
bepaling gemaakt, dat het geld alleen
voor „permanente oplossingen"
mocht worden gebruikt. De gift,
waarvan 280.000 ontheemden profi
teerden, is besteed aan het uitwerken
van grootscheepse vluchtelingen-pro
jecten. Voor 't overige zijn het parti
culiere verenigingen, welke voor de
benodigde fondsen zorgen. Maar de
middelen van de laatste raken uitge
put en niemand weet, wat er thans
moet gebeuren.
In de vluchtelingen-barakken van
Triest leven enkele honderden van
deze jonge kinderen. Voor hen geen
speelgoedgeen nieuwe jurk, en geen
snoepje
„Met al mijn gebedel van de laat
ste jaren heb ik in totaal nog geen
S 1 millioen van de regeringen by elk
aar kunnen krijgen. De ene regering
kan wegens de slechte, economische
toestand in eigen land geen schenking
doen, de andere ontkent haar verant
woordelijkheid jegens de vluchtelin
gen en de derde meent, dat ze de
laatste jaren al genoeg gegeven heeft.
Voor de komende vijf jaar heb ik ech
ter 17 millioen nodig: S 5 millioen
voor de zgn. moeilijke gevallen zie
ken, invaliden, mensen, die niet meer
tot werken in staat zijn enz. en
12 millioen om de gestrande gezon
den op gang te krijgen. Zonder dit
geld kan het vluchtelingenvraagstuk
niet worden opgelost. Er moet iets
gedaan worden".
Weggegooid geld
De Hoge Commissaris krjjgt vaak
onmenselijke harde reacties op zijn
smeekbeden om geld. Er is een land,
dat hem officieus heeft doen weten,
dat het geld, hetwelk aan zieken,
ouden van dagen, kortom: aan onpro
ductieve vluchtelingen werd besteed,
„weggegooid" zou zijn. En vele landen
weigeren ontheemden als emigranten
op te nemen, omdat ze een vlekje op
de longen hebben, geen gewenst be
roep bezitten, offamilieleden te
verzorgen hebben, die niet meer tot
werken in staat zijn. Typerend voor
dit laatste is het geval van een man,
die met vrouw en twee kinderen werd
goedgekeurd om te emigreren, doch
die van de autoriteiten van het opne
mende land te horen kreeg, dat hij
zijn oude moeder achter moest laten.
En even typerend voor de strengheid
der emigratie-bepalingen is dat ge
val van een ontheemde vrouw, die
naar een land emigreerde, daar ziek
werd en omdat ze nog geen vijf
jaar in haar nieuwe vaderland was
op transport werd gesteld naar Euro
pa om weer in een kamp te worden
ondergebracht.
De oplossing
„De nood van de onder mijn man
daat ressorterende vluchtelingen kan
op verschillende manieren uit de we
reld worden geholpen", ging de heer
Van Heuven Goedhart verder. „De
mensen kunnen terug, doch daar de
meeste politieke vluchtelingen zijn, is
dit slechts voor weinigen aanvaard
baar. Ze kunnen emigreren, maar
door de strengheid der emigratie-be
palingen gelukt dit op het ogenblik
nog maar een betrekkelijk klein ge
deelte.
De integratie van de vluchteling in
het land, waar hij zich bevindt, is de
derde oplossing, maar ook dit gaat
soms met grote moeilijkheden ge
paard. De vluchteling spreekt vaak
een andere taal. hij bezit niet dezelf
de rechten en plichten als de bewo
ners van het betrokken land en hg
wordt als buitenlander dikwijls ach
teruit gezet"!
Op het ogenblik hebben tien landen
de Vluchtelingen Conventie onderte
kend, het in 3951 opgestelde docu
ment, dat de internationaal erkende
status van de ontheemden omschrijft.
Dit betekent, dat de in deze landen
verblijvende vluchtelingen in juridi
sche zin vrijwel de zelfde rechten heb
ben als de'inheemsen. In de practijk
klopt dit echter niet altijd. In Duits
land. waar de heer Van Heuven Goed
hart tezamen met een jonge Rus werk
VAN WAAR DE VLUCHTELINGEN
Nog anderhalf millioen ontheemden
(Van een speciale verslaggever).
Als men het oog Iaat dwalen over de vele categorieën van ontheemden,
welke er zoal op de wereld zijn, dan krijgt men een goede Indruk van de
rampen, welke de mensheid zich in de vorige en deze eeuw op de hals
heeft gehaald. Daar zyn de Armeense vluchtelingen van het oude Otto
maanse keizerrijk, de zgn. Wit-Russen, die na de revolutie van 1917 hun
land ontvluchtten, de Spaanse republikeinen, die in 1939 over de Pyrene-
en Frankrijk bereikten en de Duitse en Oostenrijkse Joden, die aan Hit
ler's wrede progroms ontkwamen.
Daarnaast vindt men nog de uit de
Tweede Wereldoorlog overgebleven
Verplaatste Personen (D.P.'s), de
Duitse minderheden, die onmiddellijk
na de oorlog uit Joegoslavië, Polen,
de Baltische Staten, Tsjecho-Slowa-
kije enz. werden verbannen en de dui
zenden personen, die sinds de vesti
ging van de zgn. Volksdemocratieën
om der wille van de vrijheid hun va
derland zijn ontvlucht. In het Midden
en Verre Oosten treffen we dan ten
slotte nog de gevluchte Palestijnse
Arabieren aan, en de millioenen ban
nelingen uit India, Pakistan, China en
Korea.
Gelukkig zijn niet alle ontheemden
rechteloos of zonder bescherming. In
India en Pakistan b.v. hebben de nieu
we burgers gelijke rechten gekregen
als de oude. Turkije heeft 't zelfde
gedaan voor wat betreft de 150.000
vluchtelingen van Turkse origine, die
in 1945 uit Bulgarije werden gezet.
Ook de regering van Westduitsland
beschouwt de tien millioen uit de
IIÜIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
Niet alle vluchtelingen op de
1= wereld zijn, in de strikte zin
van het woord, politieke vluch-
j§ telingen: mensen dus, die him
M land om des gewetens wil zijn
H ontvlucht. Velen zijn 't slacht-
ee offer geworden van door de
H oorlog veroorzaakte volksver-
M schuivingen, of kunnen vanwe-
H ge een nieuwe politieke con-
stellatie niet meer naar him
H oude vaderland terug keren.
§1 Alle ontheemden hebben ech-
ter met elkaar gemeen, dat ze n
zich in een vreemd land bevin- n
M den, waarin ze vaak moeilijk
kunnen assimileren. En voor de
H meesten geldt ook nog, dat ze
arm en berooid de grenzen n
passeerden met dikwijls niet
s meer bezittingen dan de kleren, m
welke ze droegen.
randgebiéden afkomstige vluchtelin
gen de zgn. Volksauitsers als
„eigen bewoners", eveneens de bijna
anderhalf millioen Oost-Duitsers, die
zich thans reeds in West-Duitsland
hebben gevestigd.
Andere vluchtelingen vallen weer
onder de bescherming van de Verenig
de Naties. De honderdduizenden ont
heemden in Korea worden gesteund
door de „United. Nations Korean Re
construction Agency". En ten behoe
ve van de Palestijnse Arabieren is de
„United Nations Relief and Works
Agency for Palestine Refugees in the
Near Èast" ingesteld.
Onder het mandaat van de Hoge
Commissaris voor Vluchtelingen
ook een door de V.N. ingestelde func
tie dus vallen thans nog bijna an
derhalf millioen ontheemden. Volgens
de statuten zyn dit mensen, die be
schermd werden door inmiddels op
geheven internationale vluchtelingen
organisaties, doch alsook degenen die
buiten hun vaderland of hun land van
geboorte verblijven wegens vrees voor
vervolging, hetzij uit politieke, gods
dienstige of rassenoverwegingen.
Velen van deze laatsten hebben zich
reeds een nieuwe plaats onder de zon
kunnen veroveren. Maar ongeveer
350.000 vluchtelingen, die onder het
mandaat van de Hoge Commissaris
vallen, hebben zichzelf nog geen
nieuw bestaan kunnen opbouwen.
heeft gezocht, teneinde te onderzoe
ken hoe de vluchtelingen in de samen
leving daar behandeld worden, is hij
verschillende malen voor „vuile bui
tenlander" uitgescholden
Werkverschaffing
Door de vaak onoverkomelijke emi
gratie-moeilijkheden zoekt de Hoge
Commissaris voor Vluchtelingen het
tegenwoordig vooral in integratie in
het land van aankomst. Onder zijn
auspiciën zijn projecten ontworpen,
welke ten doel hebben jonge mensen
in een beroep te scholen, leegstaande
boerderijen door vluchtelingen-gezin
nen te laten bevolken (Oostenrijk),
de woningbouw te bevorderen (Grie
kenland) enz.
„Voor al deze projecten is echter
geld nodig", verzucht de heer Van
Heuven Goedhart. „Geld, dat niet
wordt weggegooid, maar dat gebruikt
wordt voor de ontheemden. Nu de re
geringen zich aan hun verantwoorde
lijkheden jegens de ontheemden willen
onttrekken, moet ik me wel tot de
volkeren wenden.
Hopelijk laten zij de vluch
telingen niet in de steek, opdat de
laatsten de vrijheid, welke ze zochten,
ook werkelijk kunnen bezitten".
MEN ZIT MET RESTANTEN
Volksverschuivingen
(Van een speciale verslaggever)
Toen de eerste Wereldoorlog ten
einde was en er zich vele duizenden
ontheemden in verschillende landen
ophielden, realiseerde de internatio
nale gemeenschap zich, dat er iets
voor de slachtoffers van politieke
godsdienstige of rassen vervolgingen
moest worden gedaan. Zo werd in
3921 een internationaal bureau voor
de bescherming van vluchtelingen
gecreëerd het zgn. Nansen Bureau
met als directeur dr. Fridjof Nan-
sen. In 1930 werd het Nansen Bureau
opgeheven, waarby de plichten van
legale en politieke bescherm in g van
ontheemden aan het secretariaat van
de Volkenbond werden overgedragen.
Nadat Hitier aan de macht kwam
en er zich een stroom van vluchtelin
gen over Europa ging bewegen, werd
er weer een spéciaal Bureau voor
vluchtelingen aan de Volkenbond
toegevoegd. Deze organisatie werd
later nog aangevuld met een Inter-
gouvernementale Commissie voor
Vluchtelingen, welke onder leiding
van Sir Herbert Emerson werd ge
steld.
De Tweede Wereldoorlog veroor
zaakte zulke massale volksverschui
vingen, dat de geallieerden het nood
zakelijk achtten een nood-organisatie
voor hulp aan vluchtelingen in te
stellen de zgn. UNRRA tenein
de de repatriëring van al die men
sen ter hand te nemen. Eind 1946
waren ongeveer zeven millioen gede
porteerden (gevangenen zowel als
dwangarbeiders) naar hun land van
herkomst teruggevoerd, doch onge
veer 1,6 millioen mensen weigerden
naar hun vaderland terug te keren
wegens de veranderde politieke om
standigheden. Dit schiep een geheel
nieuw probleem. Emigratie alsook
integratie diende overwogen te wor
den en voor dit doel werd dan ook de
IRO, de Internationale Vluchtelingen
Organisatie, opgericht.
De IRO zette dus in feite het werk
van de UNRRA voort (repatriëring,
medische verzorging, onderhoud
etc.)', doch kreeg daarnaast nog de
emigratie en integratie der overge
bleven D.O.'s te verzorgen. In haar
vier jaren van bestaan 1948 tot
1952 wist de IRO 1 millioen men
sen te emigreren en nog 75.000 te re
patriëren.
Te duur
De IRO werd opgeheven omdat
verschillende regeringen het niet
meer verantwoord achtten een tien
tallen millioenen kostende organisa
tie in stand te houden ten dienste
van een betrekkelijk gering aantal
nog overgebleven ontheemden. De
meeste woordvoerders waren dan ook
de mening toegedaan, dat de verdere
oplossing van het vluchtelingen
vraagstuk aan de regeringen van die
landen moest worden overgedragen,
waar de ontheemden zich bevonden.
In 1951 een jaar dus voordat de
IRO definitief ter ziele ging werd
daarom een nieuw lichaam ingesteld
en wel het thans werkende Bureau
van de Hoge Commissaris voor
Vluchtelingen, de zgn. UNHCR. Het
werkt met een budget van 750.000
dollar en een staf van ongeveer hon
derd medewerkers. Zyn enige taak is
de „internationale bescherming" van
vluchtelingen een taak dus, die
voornamelijk op het juridische vlak
ligt.
De UNHCR werkt nauw samen
met een eveneens in 1951 opgerichte
organisatie, de zgn. ICEM. Dit Inter-
Wonen, slapen en koken in één ver
trek. De opname werd gemaakt in
een vluchtelingenkamp in Grieken
land.
Vluchtelingenhulp 1954.
Geeft met milde hand
(Van een speciale verslaggever
Dezer dagen is het „Comité Vluch
telingenhulp 1954" tot stand gekomen,
dat door een grootscheepse actie een
belangrijk bedrag bijeen roil brengen
ten bate van de vluchtelingen in Oos
tenrijk en Griekenland.
In dit comité, dat onder voorzit
terschap van de oud-Commissaris
van de Koningin in de Provincie
Utrecht, de heer 51. A. Reinalda,
staat, is o.m. de Nederlandse Federa
tie voor Vluchtelingenhulp, de Ne
derlandse Jeugdgemeenschap en de
Stichting van de Arbeid vertegen
woordigd. Al het organisatorische,
propagandistische en administratie
ve wérk geschiedt belangeloos, zodat
er geen kosten kunnen worden ge
maakt.
De Nederlandse vakcentralen heb
ben zich bereid verklaard de gehele
arbeiderswereld op te wekken de
vluchtelingen in financiële zin te
steunen. Ook de ondernemers nemen
een positieve houding tegenover deze
actie in. Ze hebben in principe reeds
toegezegd de aan het comité af
Door middel van persradio en film
zullen winkeliers, artsen, kortom elk
een, die in een vrij beroep werkt,
tevens voor dit schone doel worden
warm gemaakt. De organisatoren
hopen de maand October tot een
maand van de vluchteling te maken
en enkele millioenen guldens bijeen
te brengen om de ergste nood in de
vluchtelingenkampen te kunnen leni
gen.
De door het Comité voorgestane
actie is uniek, omdat, voor 't eerst in
de geschiedenis, een volk eigener be
weging het initiatief neemt tot da
den, welke regeringen tot >ut toe
achterwege hebben gelaten. Het valt
te verwachten, dat ook andere vol
keren voor de vluchteling in bewe
ging zullen komen, als in ons land
eenmaal de spits is afgebeten. Noor
wegen althans kijkt zeer geïnteres
seerd naar Nederland, omdat daar
ook plannen bestaan iets dergelijks
op touw te zetten.
Wie een steentje ter leniging van
de vluchtelingennood wil bijdragen,
kan dit doen door middel L_..
schrijving op gironummer 5100 t.n.v.
Comité Vluchtelingenhulp i95Jf, 's-
Gravenhage.
Dagelijks haalt deze oude Bulgaar
zijn door de staat verstrekte bord
soep in de keuken. Wat voor vooruit
zichten heeft' h{j nog in dit Oosten-
rijkso kamp
gouvernementaal Comité voor Euro
pese Migratie is belast met het vee
voer van ontheemden, die voor ver
huizing in aanmerking komen.
De taak, waarvoor deze twee or
ganisaties zich gesteld zien, Is uiterst
moeilijk. Mogelijkheden tot emigra
tie zijn er voor ae overgebleven ont
heemden vrijwel niet, omdat ze tot
een overschot behoren, dat om eco
nomische of politieke redenen niet
gewenst is. Velen zijn boven de 45
jaar of zijn physiek niet meer in
staat zwaar werk te verrichten. An
deren weigeren naar een nieuw va
derland te verhuizen, omdat dit de
conditie stelt een oude moeder of va
der, of zelfs een ziek kind achter te
laten.
Integratie in het land van verblijf
een van de projecten, welke de
Hoge Commissaris thans zoveel mo
gelijk tracht te entameren is dik
wijls ook onmogeiyk. De betrokken
regeringen voelen er weinig voor
grote groepen, niet meer tot werken
in staat zijnde vluchtelingen blijvend
te verzorgen. Bovendien is de ar
beidsmarkt in verschillende landen zó
krap, dat ontelbare vluchtelingen
werkeloos zijn of slechts als hulpar
beider werk kunnen vinden.
Tienduizenden vluchtelingen ver
keren dan ook nog in grote nood,
welke zoveel mogelijk door particu
liere instellingen gelenigd wordt.
Maar voor velen van hen zijn de
vooruitzichten somber, niet 't minst
omdat de middelen ontbreken om
deze mensen op menswaardige wjjze
te kunnen verzorgen.
De aantallen
vluchtelingen
Hier volgt een overzicht van de
aantallen vluchtelingen in diverse
landen
T China. Van ai de vluchtelingen,
1 die onder het mandaat van de
Hoge Commissaris vallen, leven die
in China onder de meest behoeftige
omstandigheden. In totaal telt dit
land ongeveer 7500 ontheemden van
Europese origine, die financiële of
materiële steun van node hebben. Vi
sa's om te emigreren worden pas na
een wachttijd van jaren verstrekt
waarby nog komt, dat een uiterst
strenge selectie wordt toegepast.
TT Triest. In de barakken-kampen
iX van Triëst bevinden zich nog
een kleine vijfduizend ontheemden.
Men worstelt er met een ernstig te
kort aan ruimte en het is vaak on
mogelijk de zieken van de gezonden
te scheiden. De tuberculose'heeft
tientallen slachtoffers gemaakt en
aan de schoolopvoeding der kinderen
wordt vrijwel niets gedaan# Aan
voedsel, bedden en medicamenten be
staat grote behoefte.
[T Italië. In Italië wonen nog
35.000 vluchtelingen. Als ge
volg van de overvoerde arbeidsmarkt
kan zo goed als niemand van hen
werk vinden. De meesten leven dan
ook bij de gratie van particuliere in
stellingen. Meer dan dertig gulden
per maand krjjgen ze echter niet in
handen en in vele kampen wordt ar
moe en zelfs honger geleden.
Oostenrijk. In de 76 officiële
regeringskampen van Oosten
rijk huizen ongeveer veertigduizend
vluchtelingen. 2e krijgen een staats-
toelage van 0.90 per dag, welke
nauwelijks voldoende kan worden ge
noemd om hen in leven te houden.
Bijna 5 procent van de kampbevol
king is door tuberculose aangetast.
15.000 niet in kampen verblijvende
ontheemden ontvangen in een of an
dere vorm steun van particuliere in
stellingen.
Duitsland. Buiten de bijna twee
millioen uit Oostduitsland af
komstige vluchtelingen en de acht
millioen uit ;indere landen verdreven
Duitsers, telt Westduitsland momen
teel nog een kleine 200.000 niet-Duit-
se vluchtelingen. De tuberculose
heeft 8000 van de 50.000 in kampen
verblijvende ontheemden aangetast.
Ook onder de vluchtelingen, die niet
meer in kampen verblijven, bevinden
zich vele t.b.c.-gevallen.
\/T Griekenland. In Griekenland,
A dat eerst vier jaar door een
bezetting werd geteisterd en daarna
nog eens vier jaar door een burger
oorlog, verblijven in totaal 600.000
vluchtelingen. 15.000 van hen zijn
buitenlanders, die vaak onder de
meest erbarmelijke omstandigheden
leven. De toestanden in de kampen
zijn uitermate primitief, terwijl de
staat slechts éen kop soep per dag
verstrekt.
IV
V
