Andalusische dansen en Moorse bouwkunst in Sevilla Uitschakeling van de zintuigen veroorzaakt hallucinaties J DE ZWERFTOCHTEN VAN DE „EOS LAATSTE STOOMLOCOMOTIEF WORDT IN 1958 GESLOOPT HET PRINS BERNHARD-FONDS DONDERDAG 7 OCTOBER 1954 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 PER EOS NAAR DE ZUIDERZON (Slot) De groene Guadalquivir. Weelderig Andalusië. Het Alcazar de Kathedraal en la Giralda. Dansfestijn na middernacht. De terugtocht naar het kille Noorden Aan boord ms. Eos Op weg naar Rotterdam Eind September Toen de Eos de Guadalquivir opvoer, een van Spanjes weinige grote rivieren, was er plotseling iets, dat ons frappeerde en waarvan wij ons toch lang hebben afgevraagd, wat het eigenlijk wel was. Toen wy het eenmaal beseften, drong dat nieuwe zich aan ons op als een weldadige ver kwikking. De ganse reis door was wat wij van de aarde zagen hard en stenig, uitgedroogd en dor geweest. Alles snakte naar de regens, die herfst en winter zullen brengen en naar nieuw groen in het zeer vroege voorjaar. Zo was het in Cartagena, op Malta en in Alexandrië, in Izmir, Kreta en Athene, in Oran en Tanger. Hier echter, langs de oevers van de Guadal quivir, was alles eensklaps groen, weelderig en uitbundig groen, in tallo ze schakeringen, nog zonder een enkele najaarstint. Negentig kilometer voeren wij tus sen de groene oevers van de Guadal quivir, tot in het hart van de Anda lusische vlakten, waar Sevilla ligt. Het was een kleine sensatie, dat groen, een weldaad, die iedereen op de Eos als byna liefelijk ervoer. Wy" zagen San Lucar de Barramedo lig gen aan de monding der rivier, van waar in 1519 Magelhaen vertrok voor zyn eerste reis rond de wereld. door G. BALLINTIJN De witte huizen en torens staken niet af tegen grauwe, stenige berg ruggen, maar lagen verscholen in een helder, donker groen. Wij zagen Bonanza, iets meer naar het Noor den. Het lag in het groen. Wij voe ren door de Maresmas, de wijde oevervlakten, waar Spanje zout wint. De bergen zout waren glinste rend wit, maar de vlakten zelf wa ren groen, hoewel zeer eenzaam. Al leen de ontelbare schilderachtige steenbakkerijen voorbij de Mares mas waren geelbruin. Maar geschei den waren zij weer door stroken groen, groen, dat wij zo lang had den gemist. Zo kwamen wy in Andalusië en in Sevilla in een bigde stem ming. En zo hoort het toch ook! Is de naam Andalusië niet vol betovering en mysterie? Denkt men niet onmiddellijk aan Arabische pa leizen en Gothische kathedralen Aan smalle, geheimzinnige straat jes, aan een weelde van palmen en sinaasappelgaarden Aan stierenge vechten en aan vrouwen, die de mooiste heten te zyn van Spanje en ronddansen in een wei-veling van veelkleurige rokken? Wy vonden het er allemaal. Op de stierengevechten na. Die waren er pas, toen de Eos al weer vertokken was. Iemand heeft eens gezegd, dat wie Sevilla niet gezien heeft, een der mooiste steden ter wereld heeft ge mist. Wij geloven, dat het waar is. Sevilla is oneindig veel karakteris tieker „Spaans", dan Cartagena en Barcelona, die als havensteden te internationaal zijn. Sevilla ligt ver in de beslotenheid van het binnen land. Eenmaal was het de hoofdstad van een Moors koninkryk en duidelijk herkent men in de bouwwerken en in de bevolking de invloed van deze langdurige Arabische over heersing. Sevilla was een der hard- nekkigst verdedigde bolwerken van de macht der Moren in Spanje en toen koning Ferdinand III, de Heilige, het veroverde, was dat een feit van historische betekenis voor Spanje. Maar nog steeds zijn de Moorse bouwwerken ontelbaar in Sevilla. Het mooiste daarvan is het Al cazar, een Moors paleis, oorspron kelijk uit de elfde eeuw, maar in de veertiende eeuw verwoest en schoner dan ooit herbouwd. Vol komen ongeschonden heeft het daarna de tijd overleefd: het was een zomerresidentie van de Spaanse koningen. Tegenwoordig logeert Franco er in ae zomer... De bovenverdiepingen zijn nog als paleis ingericht en zij hebben daar door, op hun wonderlijk rijke pla fonds na, alle karakteristiek verlo ren. Maar de benedenverdiepingen, met hun prachtige binnenplaatsen, zyn ongeschonden gebleven. Zy zyn niet in enkele woorden te beschrij ven: hun volmaakte harmonie is verbluffend, overrompelend. Met welk een smaak, kunstzin en kunst vaardigheid zyn de enorme wanden bewerkt: geen centimeter is vlakke muur en toch wekken die millioenen details geen onrust. Ieder detail is dienstbaar aan het grootse geheel, aan een waarlijk majjesteuze schoon heid. Voortdurend kijkt men uit de ven sters der bovenverdiepingen van het Alcazar uit op de tegelijk kolossale en sierlijke Gothische kathedraal. Zy werd gebouwd op de plaats, waar eenmaal een Moors klooster had ge staan. De minaret van dit klooster was nog gaaf en zo gebruikte men, toen aan het einde der middeleeuwen Het Alcazar in Sevilla. de kerk werd gebouwd in prachtige Gothische stijl, de minaret als toren. Daar staat zij nu nog steeds als de wereldberoemde Giralda, een won der van bizarre harmonie en elegan- Met alleen bouwwerken echter zou Sevilla een dode stad zijn. Het is integendeel een fel levende, een brui sende stad: de opgewekte, beweeg lijke bevolking bréngt leven in de schilderachtige straten en dit ge heel heeft een charme en een zo ka rakteristieke sfeer, dat Sevilla tot een paradys voor de toerist wordt. In Sevilla vertoeven, de tijd er voor hebben en geen Spaanse dansen zien, het zou onvergeeflijk zyn. Toen wij evenwel bij de agent van de Kon. Ned. Stoomboot Maatschap pij informeerden, of er van dansen te genieten zou zijn, keek hg beden kelijk. De enige plaats, zo meende hij, was een openluchtcabaret in een der grote parken, waar een eenvou dig Sevillaans ballet 's nachts tus sen één uur en half drie een reper toire had van Andalusische dansen. Maar of het wat wasHij haalde zijn schouders op. Wij besloten het er op te wagen en het heeft ons niet berouwd. In de eerste plaats zaten wg daar heerly'k in de open lucht nergens op deze reis was het héter, dan in Sevilla en in de tweede plaats verscheen er een keur van Spanjaarden met hun Signora's en Signoritas. Zij waren alleen al de moeite waard. Het beste van alles was evenwel het dansen. Het was inderdaad geen groot ballet met kostbare uitmonste ring voor West-Europa of Amerika. Het telde geen sterren met wereld naam. Maar wij hebben in een ver verleden la Argentina gezien, de on- vergeteigke, lang voor de oorlog. En hetzelfde, wat in haar danskunst ontroerde en bly" maakte, redeloos bly, zoals het groen langs de Gua dalquivir ons big maakte, dat was ook hier aanwezig, bij deze eenvou dige Sevillaanse meisjes, die de dansen van Andalusië reeds bg him geboorte in hun bloed hadden. Zy dansten op eenvoudige volks melodieën vele korte dansen en 14 AUGUSTUS TOT 1 OCTOBER 1954 Plaats Dag Tyd Afstand Vertrek Rotterdam 14-8 0.24 Aankomst Cartagena 20-8 10.40 1561 mijl Vertrek Cartagena 20-8 21.51 Aankomst Barcelona 22-8 2.54 290 myl Vertrek Barcelona 22-8 19.42 Aankomst La Valette 25-8 8.35 666 mijl Vertrek La Valette 26-8 11.07 Aankomst Alexandrië 29-8 13.30 820 myl Vertrek Alexandrië 30-8 19.48 Aankomst Beirout 1-9 6.44 346 mijl Vertrek Beirout 1-9 17-18 Aankomst Latakia 2-9 6.06 98 myi Vertrek Latakia 2-9 21.09 Aankomst Famagusta 3-9 7.48 93 myl Vertrek Famagusta 3-9 19.00 Aankomst Izmir 6-9 6.48 612 myl Vertrek Izmir 12-9 6.27 Aankomst Iraklion 13-9 8.47 265 myl Vertrek Iraklion 14-9 0.09 Aankomst Piraeus 14-9 17.21 175 myl Vertrek Piraeus 15-9 17.00 Aankomst Cartagena 20-9 16.39 1266 mijl Vertrek Cartagena 21-9 19.39 Aankomst Oran 22-9 7.12 114 myl Vertrek Oran 22-9 14.18 Aankomst Tanger 23-9 16.54 262 myl Vertrek Tanger 23-9 21.36 Aankomst Sevilla 24-9 15.24 124 myl Vertrek Sevilla 25-9 18.34 Aankomst Rotterdam 1-10 1342 myl Totaal 8034 myl 1 Zeemijl is 1852 meter. Cartagena, Barcelona Sevilla SPANJE. La Valette Alexandrië. Beirout Latakia Famagusta Izmir Iraklion Piraeus Oran Tanger MALTA. EGYPTE. LIBANON. SYRIË. CYPRUS. TURKIJE, Klein Azië. KRETA. GRIEKENLAND. ALGERIE (Noord Afrika). SPAANS MAROKKO (Int. haven). af en toe zongen zy daarbij. Zy gaven soli en dansten !n groep, soms alleen op het geluid van hun castagnetten, soms alleen op het geluid van hun stampende voeten in brandend rode schoe nen. Het werd tot één groot, be toverend, boeiend en opwindend dansfestijn, een feest van gratie en elegance. Het deftige publiek werd door deze volksmeisjes mee gesleept, er klaterde lang en dankbaar applaus. Het dansfeest was een hlyde verrassing en het zal een der herinneringen zUn, die ons heimwee geven naar Sevilla. Sevilla was het einde van de reis, de laatste haven. Toen wy de Guadalquivir verla ten hadden, greep een onstuimige Oceaandeining de Eos en dat was een zeldzaam onaangename gewaar wording. Er vielen slachtoffers van de zeeziekte en er schrijnde een plot seling heimwee naar de ultramary- nen rust van de Middellandse Zee. Het water was hier groen of grijs, of indigo of zwart. Het is nooit meer zou blauw als de Middellandse Zee. Kaap Vincent dook op aan de ho rizon, twee dagen late*- Kaap Fini- sterre. Toen hadden de officieren van de Eos al lang hun witte zomer- uniformen uitgetrokken en de be manning liep niet meer met zonver brande bovenly'ven. Het was koud geworden, vinnig koud. Wij kropen al dadelijk na Sevilla onder een la ken 's nachts, weldra kwam er een deken bij en het werden er twee by' de meeslen. Wy" varen nu in de Golf van Bis- caye. De zon heeft ons voor goed verlaten. Straks komt het Kanaal en dan de Noordzee, met zijn na jaarsnevels. Wij rekenen al op een nacht stil liggen en de misthoorn blazen Dan zal daar op een morgen de Waterweg zijn, waar ze allemaal zo naar verlangd hebben op de Eos, dit vrachtscheepje van tweeduizend ton. Het zal regenen en des nachts zal het al vriezen. Er zal een warreling zyn van gele, vallende blaren. Ook de warmte van „thuis". Maar de morgen na aankomst in Rotterdam vaart de Eos al weer naar Hamburg. Thuis duurt voor de mannen van de Eos zo ontmoedigend, zo wanhopig kortEen, zegge en schrijve eén avond thuis, na twee maanden varen, één nacht.en geef je vrouw dan maar een kus en byt je zeemanstra- nen weg. De Eos vaart weer. En wy"? Wij zullen terugvallen in ons normale leven. Wy' willen niet anders, wy verlangen er naar, het zal goed zyn. Vergeving evenwel zy ons ge schonken, als wij soms stil zullen worden en naar een onzichtbare ho rizon turen. Waarachter het onver getelijke blauw is van de Middelland se Zee, waarachter al die landen en steden liggen, die deze reis tot een groot, opwindend avontuur maakten. En waarachter de Eos vaart, nim mer tot rust komend, op weg naar altijd nieuwe havens. r Een gezicht op de kathedraal van Se villa vanuit het Alcazar. De toren op de foto is de beroemde ,jGeralda." WIJZIGINGEN BIJ DE N.S. Met alles wat aan stoomtractie vastzit In Utrecht is gisteren <le afdeling verkeer- en verkeerstechniek van het Koninkiyk instituut van inge nieurs b\jeen geweest, voor de ge bruikelijke bezichtiging van het nieuw in dienst gestelde spoorweg- materieel, in dit geval de Diesel- electrische loc serie 2400. De ingenieurs van de N.S., J. P. Koster, G. P. de Haas en J. A. E, G. Moreau gaven tevoren enige toe lichting. Ir. Koster zeide, dat de electrische loc en de dieselelectrische loc het overgrote deel van de stoomlocomo tieven heeft vervangen. De laatste stoomlocomotieven zijn nog in ge bruik voor goederentreinen, voor en kele reizigerstreinen op lynen met minder druk verkeer en voor ran geerwerkzaamheden. Men verwacht, dat eind 1958 de laatste stoomloco motief zal kunnen worden gesloopt. Met alles wat aan de stoomtractie vastzit, zoals de onderhoudssteun- punten langs de ly'n, de oude locomo- tievendepöts, kolen opslagplaatsen, waterkranen e.d.. Het verlaten van de stoomtractie brach teen complex van maatregelen DE NIJHOFF-PRIJS De Anjerdag bracht een ton op In het jaarverslag over 1953 van het Prins Bernhard Fonds, dat tot doel heeft: de zelfwerkzaamheid van het Nederlandse volk op het gebied van wetenschap, kunst en cultuur in het algemeen te bevorderen, alsmede de Nederlandse cultuur in de overzee se rijksdelen en in het buitenland uit te dragen, wordt aandacht geschon ken aan de uitreiking van de „M. Nij- hoff-prijs", een jaarlijkse prijs van f 2000.voor litteratuur, waarvan de eerste uitreiking op 26 Januari 1955 zal geschieden. Met grote erkentelijkheid vermeldt het bestuur het besluit van zyn regent, Prins Bernhard, om een aanzienlijk deel van de hem toevallende gelden als commissaris van enige grote na tionale bedrijven voor het cultuur-so ciologisch onderzoek van het fonds te bestemmen- Het andere deel dezer gel den is door hem toegewezen in de sec tor der militaire verzorgingsfondsen. Wat de bronnen van inkomsten be treft: „De ongelukkige overheidsrege ling van de aftrek van giften (door PROEVEN MET STUDENTEN „Ik zie een enorm kunstgebit, dat op een vlot de rivier afzakt" Voor twintig dollar per dag liggen in kleine, „airconditioned" kamertjes, waar geen geluid in doordringt, studenten op zachte bedden, zo schryft „Time". Zy hebben stofbrillen voor, die slechts weinig licht doorlaten. Hun handen zyn gestoken in kartonnen kokers, over dikke handschoenen heen, opdat hun tastzin niet aan zijn trekken zal komen. Met deze, geheel van de wereld afgesloten jonge mannen, neemt prof. Woodburn Heron van de universiteit van Montreal merkwaardige proeven. Het doel van prof. Heron is uit te vinden, hoe de hersenen werken, wanneer zy niet voortdurend nieuwe prikkels van de zintuigen ontvangen. Het probleem is een practisch pro bleem. Mannen, die op radarscher men moeten turen, waarop uren lang nietg verandert, zien soms de kleine, maar vaak belangrijke flits niet, die zich er dan plotseling op voordoet. Vele chauffeurs zyn byna gehypnoti seerd als zij lange uren achter het stuur zitten op eentonige verkeers wegen. Deze verschynselen tracht prof. Heron nu na te gaan. De studenten slapen gewoonlijk ge durende de eerste uren in hun zachte bed. Als zij dan ontwaken, worden zy rusteloos. Zij kronkelen zich, zy fluiten, zingen, praten in zichzelf. Zy verwelkomen iedere afwisseling, zy trachten wanhopig aan hun studie te denken of zich met intellectuele pro problemen bezig te houden. Voor het grootste deel mislukt hun dit. Lang zamerhand beheersen zij hun gedach ten niet meer. De wiskundige proble men, waar zy zich nog mee bezig kun nen houden, gaan niet boven het ni veau van de lagere school uit. Vreemde hallucinaties, dagdromen, spoken in hun brein. De studenten zien patronen van stippen of lijnen. Later verschynen er levendiger vi sioenen. Zij kunnen rijen kleine gele mannetjes zien met zwarte mutsen en open monden, of een stoet van eek hoorntjes met zakken op hun rug, die door de sneeuw marcheren. Andere studenten zien voorhistorische dieren, spookachtige steden, een paar han den zonder lichaam eraan, die uit de grond komen. Een der studenten zag een enorm kunstgebit, dat op een vlot een rivier afzakte. Deze visioenen zyn bijzonder reëel. Zó zijn ook de stemmen en de mu ziek, die uit het niets komen. Een der proefpersonen werd beschoten vanuit een klein ruimteschip en voel de de kogels zijn arm raken. Twee studenten hadden een andere vreem de sensatie: zy" rapporteerden, dat het was alsof er iemand naast hen lag en die iemand was dan een deel van henzelf. Sommige slachtoffers heb ben het zes dagen uitgehouden, met slechts korte tussenpozen om te eten en te drinken. Anderen hielden er al na een dag mee op. Zodra zy hun cellen verlaten, hou den de hallucinaties op. Maar het duurt uren, voordat de proefpersonen weer normaal worden. Zy hebben hoofdpijn, kunnen niet studeren, kun nen niet meer schryven. Een enkele maal duurt het vier en twintig uur voordat deze verschynselen zyn ver dwenen. Er zyn waarnemers, zo schryft „Time", die het vermoeden uitspre ken dat deze techniek om het brein te verwarren en in een schemertoestand te brengen, met enkele veranderingen wel eens voor duisterder doeleinaen zou kunnen worden gebruikt dan waarvoor zy daar in Montreal wordt aangewend. Deze methode zou het communistische succes kunnen ver klaren In het verkrygen van onware, maar schijnbaar gewillig afgelegde „bekentenissen" uit gevangenen, die voor een rechtbank worden geleid rechtstreeks uit geïsoleerde cellen. naamloze vennootschappen) had haar weerslag op de samenwerking met het bedrijfsleven. Zeer belangrijk minder kon met giften uit t bedrijfsleven wor den gefinanceerd. Daartegenover ston den gelukkig andere inkomstenposten, die meer opbrachten dan het vorige jaar, als de inkomsten uit de totalisa- tor, de zomerzegels, enz." De anjerdag bracht f 105.151,53 op. Redacteur ,De Nieuwsbrief' voorwaardelijk vrijgelaten De heer J. Fabius, hoofdredacteur van „De Nieuwsbrief', die, zoals be kend wordt beschuldigd van majes teitsschennis, is Woensdagmorgen voor de rechter-commissaris geleid. Deze heeft in bewaringstelling van de heer F. gelast. Deze gelaste „pre ventieve hechtenis" heeft de rechter commissaris geschorst. Zy zal niet ten uitvoer worden gelegd tenzij de heer F. zich niet houdt aan enige voorwaarden, welke voor hem gesteld zijn. Het doet op het eerste gezicht wel wat aan denken: een gehaaste Mars- vader die met zijn zoon aan een leidsel zich door de straten rept voor het ha len van het laatste ruimteschip Anders krijgen we van Moe allebei met de éïectronenklopper In werkelijkheid is het een plaatje uit Amerika zelfs dódr hoort deze uit rusting nog niet tot de standaard- confectie waar een Marsfilm wordt gemaakt over „Tobor de Grote (Tobor is Robot van achter naar vo ren gelezen). Tobor heeft een man no dig voor de voortbewegingzijn zoontje kan het af met een veerme chanisme en vormt op deze wijze een stukje speelgoed, dat ieder Mars' pop- penmoedertje zou verrukken.... mee, als het aanschaffen van nieuw materieel en het omschakelen van het personeel. De keuze van de tractie ging in wezen om de keuze van de primaire energie: kolen, electrlciteit of diesel olie. Bij een gel{jke prestatie verbruikt een stoomlocomotief 4(4 maal zo veel en een electrische locomotief 2(4 maal zoveel energie als een diesel electrische locomotief. De kosten van de prestatie is dan nagenoeg het zelfde. De voordelen voor de spoorwegen van de DE. tractie zyn duidelijk. Bovendien is het volgens spreker een nationaal belang. In 1953 verbruikten de spoorwegen zeven procent van het totaal aan electriclteit, dat aan openbare bedrij ven werd geleverd. Voorts werd in dit jaar nog 400.000 ton kolen en 16.000 ton gasolie gebruikt. Homogeniteit Met het verdwijnen van de stoom tractie neemt het aantal zichzelf voortbewegende rytuigen de D.E. motorrytuigen in net bedrijf toe. By het opzetten van het locomotief park wordt gestreefd naar homogeni teit, dus naar een zo gering mogelijk aantal typen met een zo gering mo gelijk aantal series. Op het reizigersnet rijden twee ty pen: de vier-assers en dé twee-assers Eveneens zyn er slechts twee tvpen rangeerlocomotieven: twee- en drie assers, plus één type hoordly'n locs (vier-assers voor goederenvervoer. Er zyn voorts nog een paar kleine series afzonderlijke, z.g. experimen tele locs in gebruikt. Van het nieuwe D.E. reizlgersmate- rieel ryden dertig motorrijtuigen en 46 tweerytuigen treinstellen, ge maakt bij Allan in Rotterdam. De dieselmotor is een Engelse motor, waarby als byzonderheid geldt, dat de gehele krachtsinstallatie gebouwd is onder de vloer. Van de honderd bestelde Franse D.E. locomotieven, serie 2400, zyn er tot op heden dertig in dienst gesteld. Zij voldoen zo goed, dat volgens spre ker van een éclatant succes gespro ken kan worden. Levenslang voor Goudse arsenicum-moordenaar. Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft Woensdagmorgen de 31-jarige opzichter uit Gouda, A. L L., conform de eis, veroordeeld tot levenslange ge van g enisst raf Aan L. was ten laste gelegd, dat hij zijn echtgenote met arsenicum had vergiftigd. Bij de behandeling in eerste instan tie was verdachte tot 18 jaar gevan genisstraf veroordeeld. Bij het voorlezen van het vonnis werd de ernst van het gepleegde feit, dat bewezen werd verklaard naar vo ren gebracht alsmede de omstandig heid dat L. geen teken van berouw had getoond. Paleismoord in Lybië Te Benghazi in Libyë, is, na het ver moorden van de Libysche minister voor paleiszaken door een twintig jarige neef van de koningin, de staat van beleg afgekondigd. De gearresteerde dader die bij zijn arrestatie geen verzet bood heeft zich nog niet over het motief van zijn daad willen uitlaten. Dodelijk ongeval door onvoorzichtigheid Dinsdagmiddag is in de Wijtten- bachstraat te Amsterdam de 33-jarige wielrydster E. A. Marchall tegen het linkerportier van een bestelauto, dat door een jongen juist op het moment dat zy passeerde, werd geopend, ge reden. Zij kwam te vallen en liep een schedelbasisfractuur op. Het slacht offer, dat naar het Wilhelminagast- huis is vervoerd, is daar de volgende ochtend overleden. Critiek op Ehrenburg In een hoofdartikel in het officiële Russische letterkundige tydschrift is Woensdag critiek geleverd op de ro man „De dooi" van Ilja Ehrenburg. Konstatin Simonof, een belangryke Sowjet-schrijver, noemde het boek „een ongelukkig falen van een talent volle auteur". Volgens andere critici geven de „levenloze personen" in het boek geen „volbloedige afspiegeling" van het leven in de Sowjet-Unie.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1954 | | pagina 5