f klankbord)
Izmir: vriendelijkste haven der
Middellandse Zee
1
fibfl
Maar zon scheen toen op Binnenhof
Koninklijke stoet arriveerde
r
TWEE KISTEN TER WAARDE VAN
460.000 GULDEN GESTOLEN
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
PER EOS NAAR DE ZUIDERZON (VII)
Drie dagen wachten op de rede. Kennismaking met
modern Turkije. De bevrijdingherdacht. Eerste
rozijnenoogst. Nederland op de Najaarsexpositie.
Herinneringen aan het verleden. Kadife Kale.
In Izmir, het oude Smyrna, aankomen, betekent nog niet in Izmir zijn!
Dat oude, groene, romantische Smyrna heeft een pieterige haven. Het
moge dan de grootste uitvoerhaven en op Istanboel na de grootste invoer
haven van Turkije zijn, er kunnen erbarmelijk weinig schepen liggen. Bo
vendien hebben Turkse schepen de voorrang en ook de schepen, die goede
ren brengen, inplaats van halen. Zo liggen er geregeld schepen op de rede
te wachten. Ook de Eos lag er drie dagen. Maar men kan zich nauwelyks
een mooiere ligplaats denken
Izmir is tegen de bergen gebouwd, die rond de baai omhoog rijzen. Op
de hoogste berg, de Kadife Kale, ligt een fort uit de tijd van Alexander de
Grote. Des avonds fonkelt de stad met millioenen lichtjes en dat schept een
onvergetelijke aanblik.
Maar in Izmir komen, is nog niet In Izmir zyn, betekent nog geen ken
nismaken met modern TurkijeDat doet men pas, als men de vaste wal
betreedt.
Het is een merkwaardige sensatie In een land te komen, dat een goede
vyf en twintig jaar geleden, voor dictator Kemal Pd^ja het open brak, nog
volledig afgekeerd was van het Westen, waar de vrouwen in harems zaten
en zwaar gesluierd gingen en het Turkse schrift het enige bekende was.
Kemal schafte de Turkse letters af, verbood de sluiers en stelde op het dra
gen ervan de doodstraf, hij verbood ook de eeuwenoude Turkse kleding.
Turkije emancipeerde in bliksemtempo, werd na de oorlog krachtig door
Amerika geholpen en isWesters geworden.
Wie Izmir betreedt, betreedt een
wonderlijke stad. De modern
ste vrachtwagens rollen voor
bij en de duurste luxe-auto's. Maar 'n
groot deel van het goederenvervoer
vindt nog altijd plaats met paard en
wagen en het personenvervoer in een
rijtuigje. De vrachtwagens worden
getrokken door twee jongf, stevige,
sterke paardjes. De cabjes door de
zelfde paardjes, als zij oud zijn en af
geleefd, schonkig en mager
Men staat een beetje hulpeloos in
die nieuwe stad, waar men aankomt
en waar iedereen alleen maar Turks
spreekt. Toerisme is er niet eenvou-
door G. BALLINTIJN
gels spreekt, is hoge, hoge uitzonde,
ring. Zelfs voor de toelating tot een
universiteit, is slechts de kennis van
één vreemde taal vereist! Maar wel
aan, men redt zich en bemerkt wel
dra, dat de officiële koers van het
Turkse Pond een fictieve is, men doet
er een schimmetje met zijn geld en de
Turken hebben een hekel aan geld te
ruggeven.
De pryzen in de winkels zyn onge
looflijk hoog en zelfs als men behoor
lijk afdingt, betaalt men steeds teveel.
Maar dat is nu eenmaal handel en de
Turk ziet er geen kwaad in. Hij is de
vriendelijkste en hulpvaardigste mens
van de wereld, hij is blijmoedig en
kalm van aard. Verlaat men de stad
en trekt men de bergen in, dan
schijnt de gastvrijheid met geen pen
te beschrijven!
Of de Turk gelukkig is met zijn
emancipatie? De jongeren zeer zeker.
Maar de ouderen ziet men nog terug
grijpen naar de resten van hun vroe
gere dracht en de vrouwen, zij dra
gen geen sluier, maar het lijkt er wei
veel op. Hoe heet liet ook is in dit zon
nige Zuiden, zy hullen zich in hoofd
en omslagdoeken en trekken dikke
jassen aan, ook als zy jonger zijn. En
zyn de boeren, die zo genoeglijk op hun
ezeltje door het drukste verkeer ry-
den, geëmancipeerd?
Maar een terug is er niet.
Twee aardige dingen maakten wij
mee: de herinnering aan de be
vrijding van de Grieken in 1922
en de eerste oogst der rozynen, al
thans de aanvoer daarvan in de ha
ven.
Des morgens stormde de Turkse
cavallerie met getrokken sabels de
stad binnen en naaide daar plechtig
de Griekse vlag van het stadhuis:
een opwindend gezicht, die aanstor
mende paardenhorden! Des middags
trok er een optocht door de stad,
waaraan veteranen van het bevrij
dingsleger deelnamen. Zij werden har
telijk gehuldigd. Op het „moment
der bevrijding" stond alle verkeer
stil en loeiden van alle schepen en fa
brieken de sirenes
De volgende dag kwam de eerste
rozjjnenoogst binnen, hoog opgela
den op vrachtwagentjes, vooraf ge
gaan door een man met een Turkse
trom en een paar muzikanten. De
mensen liepen te hoop en juichten,
het Zweedse schip, waarvoor de ro
zijnen bestemd waren, was van top
tot teen gepavoiseerd. De sirenes
gilden opnieuw om elf uur. En de
ganse dag hebben de Zweden moe-
CHARLES. Hoeveel men met liedjes
zingen kan verdienen, bewees Char
les Trenet. Hij bood in Frankrijk tij
dens een veiling. Geveild werd het
kastel van de familie Sully. Charles
ging tot 186.000 gulden. Toen hield hij
op. De gemeente Sully kocht het erf
goed voor twee ton. De laatste mar
kiezin was in financiële moeilijkheden
geraakt. Ze kon f 110.000 aan een
aannemer niet betalen. De man had
in opdracht van de markiezin jaren
lang met zijn personeel gewroet en
gewerkt in de funderingen van het
kasteel op zoek naar een schatDe
schat werd niet gevonden
MOEILIJKHEDEN. Sir Thomas Ree-
cham: „Ik heb altijd mijn best gedaan
om moeilijkheden te veroorzaken".
TE DUUR. De regering van Ceylon
heeft besloten vijf Vampire jacht
vliegtuigen terug te sturen naar de
leverancieiZij besliste, dat de toestel
len te duur in het gebruik waren voor
Ceylon en dat men het geld beter kon
besteden....
ten luisteren naar de afgrijselijke
muziek
Ach ja en dan is er In Izmir de
tentoonstelling, de Izmir Internatio
nal Fair, die ieder jaar in Septem
ber en Augustus gehouden wordt.
De meeste Europese landen nemen
er aan deel, dit jaar voor het eerst
ook de Sowjet-Unie (met ontzaglijk
veel propaganda in een enorm pa
viljoen, vol dingen, die niet geleverd
kunnen worden). Ook Nederland
heeft in het enorme, schitterend aan-
Vw...
;ii 1
1'4
si
Klokketoren van Izmir (Smyrna).
gelegde park een fraai paviljoen. De
inhoud echter deed schameltjes aan,
Nederland onwaardig. Tenzij men
meent, dat een klein land als Neder
land bescheiden moet doen tegen de
anderhalf millioen Turken, die elk
jaar komen kijken. Vorige jaren, zo
verzekerde men ons, kwam Neder
land beter voor de dag
Eigenlyk bestaat Izmir uit twee
steden: de moderne nieuwe. Eu
ropese stad en de oude, tegen
de bergen. In die oude stad, met zyn
tallozeWinkelstraten, waar men ove
rigens alleen Europese rommel kan
kopen en niets karakteristieks Turks,
krioelt het van de mensen.
Die oude stad was al bekend dui
zenden jaren voor Christus. Men
zegt, dat Homerus er gewoond heeft
en l'ausanias heeft haar beschreven
als de rykste en weelderigste stad
die hy kende. De stad raakte daarna
in verval, tot Alexander de Grote
verscheen en na een droom in de
bossen op de Kadife Kale zyn veld
heer Lysimachus beval een nieuwe
stad te bouwen. Aldus geschiedde en
het w s deze stad, die tot nieuwe
bloei kwam tot diep in de middel
eeuwen.
In Izmir zelf vindt men weinig,
wat aan de grootheid herinnert.
Eigenlijk alleen de Agora, de Markt
uit de Romeinse tyd, met mooie
oude zuilen en beelden. Verder zijn
er resten van een aquaduct en ruï
nes van de Diana-baden. Zeer rijk
is echter de omgeving aan oude glo
rie. Wie naar Efeze gaat, 70 kilo
meter van Izmir, vindt daar een
schitterende GrieksRomeinse ruï-
nenstad en eveneens wie naar Pa-
naya Kapulu gaat, vijf kilometer
verder: hier woonde Maria in haar
laatste levensjaren en het is een be
langrijke bedevaartplaats. Men kan
naar Milete gaan. naar Pergamum,
naar Sardes, allerwege dezelfde oude
schoonheid.
Zelf hebben w(j de berg Kadife
Kale beklommen en de vesting
gezien, di:: Alexander de Grote
bouwde. Een enorm fort met meters
dikke muren en onneembare torens.
Het is nu vervallen, maar vele ma
len heeft het Izmir beschermd. Men
ziet aan de styl, waar eerst de Grie
ken. later de Romeinen, nog later de
Byzanthijnen en de Turken herstel
lingen hebben aangebracht. Uren
lang kan men dwalen door deze ruï
nes en luisteren naar de wind, die
door de pijnbomen zingt. Men kan
er uitzien over gans Izmir en de
wijdsheid van de baal, waaraan het
gelegen is. En er peinzen over de
vergankelijkheid van alle glorie.
Alexander de Grote. Romeinen
Er resten slechts ruïnes.
Zij zyn groots. Maar ruïnes.
Beneden, aan de haven, bloeit een
nieuwe tyd.
Mod?m Turkye!
Prins Bernhard naar
Zuid-Afrika vertrokken.
Gisteravond om 10 uur is prins
Bernhard met een regeringsdakota
van Schiphol naar Zuid-Afrika ver
trokken. De prins maakt de reis op
uitnodiging van de Zuid-Afrikaanse
regering.
Oorspronkelijk zou gistermiddag
omstre'eks half zes van het marine
vliegveld Valkenburg worden ver
trokken. Een technische storing, die
op Schiphol verholpen moest worden,
was de oorzaak dat het toestel 4!£
uur later vertrok. Bij het vertrek
striemden regen- en hagelbuien het
vliegveld en in de verte rommelde
de donder.
Op 9 October zal de prins de
thuisreis aanvaarden.
Tet gelegenheid van de tournee van
Tiet Concertgebouworkest door Amerika
zal de Rutgers university te New Bruns
wick Eduard van Beinum het ere-docto-
raat in de muziek aanbieden.
GOUDROOF IN LONDEN
Bestemd voor vervoer naar Schiphol
Twee kisten met ongemunt goud ter waarde van 460.000 gulden, die kort
na middernacht per K.L.M.-vliegtuig naar Schiphol zouden worden ver
voerd, zyn Dinsdagavond voor het invallen van de duisternis te Londen
gestolen door dieven, die met een bestelwagen zijn ingereden op een vracht
auto, die zojuist met het goud was geladen. De bestelwagen reed van ach
teren op de vrachtauto in. Een man, die juist bezig Wis met sluiten van de
vrachtwagen, moest snel op zij springen om te voorkomen, dat hy zou
worden verpletterd.
Toen de bcsteclwagen tegen de
vrachtauto reed, sprongen mannen
uit de eerste wagen en maakten zich
meester van de kisten. Zij namen de
wijk met de bestelwagen. De dieven
maakten ook gebruik van een andere
auto. waarmee zij de straat aan een
zijde versperden.
De chauffeur van de vrachtauto
spoedde zich naar een hoofdstraat
waar hy een politie-auto aanhield.
Zijn metgezel holde de vrachtopslag
plaats van de K.L.M. in de omgeving
binnen en belde de politie op.
Een K.L.M.-functionaris neeft ver
klaard, dat vervoer van goud van
het Londense depot geen uitzondering
is. maar het geschiedt met ongere
gelde tussenpozen. Soms eens per
week, soms eens in de drie maanden
De straat waarin de overval werd
gepleegd, was vol mensen, die na het
werk huiswaarts keerden De overval
duurde 20 seconden.
De politie heeft "s avonds een cor
don om Londen gelegd om te pogen
de dieven aan te houden.
Reuter zegt, dat het hier gaat om
de grootste^ gouddiefstal in vele jaren
en misschien wel om de grootste die
ooit in Londen is gepleegd.
Walter Funk, minister van econo
mische zaken onder Hitler, is in de
gevangenis van Spandau terugge
keerd na een operatie, die hij vorige
week in een Brits militair hospitaal
heeft ondergaan. Funk werd in 1946
te Neurenberg tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld.
KLETSNATTE PRINSJESDAG
Publiek genoot toch van sprookje
van de gouden koets
Sinds mensenheugenis is er niet zo'n natte Prinsjesdag geweest als die
van gisteren. De hagel en de regen stroomde beurtelings by bakken uit de
hemel.
Desondanks hadden zich langs de route van de koninklijke stoet tienduizen
den mensen opgesteld, om huiverend het jaarlijkse festyn van de gouden
koets af te wachten.
Maandagavond om een uur of elf kwamen de eerste schuchtere kijkers,
die niet wilden riskeren geen plaats te zullen krygen, aangesjouwd. Er was
geen agent, die naar ze omkeek, omdat men het wel gewend is, dat zo van
die enthousiastelingen met karbiezen vol proviand waaruit thermosflessen
met fleurig gekleurde plasticdoppen steken, en pakken dekens, en by voor
keur ook nog een dekzëil, over de Voorhout zwerven om zich een behoorlijk
plaatsje te verzekeren.
Het tramverkeer i an Den Haag
en ook alle buslijnen die normaal door
de binnenstad lopen, waren des mor
gens reeds rond de stadskern gelegd,
zodat men het vreemde beeld had dat
iedereen in het Haagje van de wandel
woede bevangen was.
Kletsnatte mensen, klesnatte stra
ten, kletsnatte bomen, kletsnatte
vlaggen, kortom: Prinsjesdag leek
ditmaal meer op een bijzonder kil wa
terballet dan op de fleurige Neder
landse familiebijeenkomst, die zich in
andere jaren pleegt te zijn.
Op het Binnenhof was de belang
stelling ook al omstreeks half twaalf
vrij groot. Achter de rode ruggen van
de afzetting van de Irenebrigade
stroomden de belangstellenden die zo
gelukkig zyn geweest om een toe
gangsbewijs te krijgen, binnen.
Amerikaanse genodigden.
Onder de duizenden, die in de om
geving van het paleis aan het Lange
Voorhout het vertrek van de stoet af
wachtten en die tevoren de voorberei
dende procedure konden volgen, wa
ren dit jaar ook zestig Amerikaanse
genodigden van Prins Bernhard. Zes
tig leden van de 101ste Amerikaanse
Airborne division, waren door de
Prins in Eindhoven uitgenodigd het
uitrijden van Koningin en Prins te
zien.
Om over half èèn kwam er bewe
ging vanuit de Denneweg, langs hotel
Des Indes. Voorop kwamen de rij
knechtmajoor en twee rijknechts, ge
volgd door een detachement van de
Koninklijke Marechaussee en toen
volgden de schittering van kleuren der
uniformen, der rijtuigen en der paar
den zich op.
Om èèn uur stapten de Koningin
en de Prins in de gouden koets, die
4 Koningin Juliana verlaat het paleis
aaji de Lange Voorhout om in de
koets te stappen op weg naar de Rid
derzaal voor het uitspreken van de
troonrede.
schitterde in het zonlicht, dat op dat
ogenblik gelukkig niet door de nog
steeds jagende wolken werd wegge
nomen. Onderwyl klonk het Wilhel
mus. Zittende in de koets hoorden de
Koningin en de Prins, saluerend, het
aan, waarna onder luid gejuich de
stoet het Voorhout op reed.
Prins Bernhard was voor het eerst
gekleed in het nieuwe ceremoniële te
nue van de militairen, behorende tot
de luchtmacht en wel dat van gene-
raal-vlieger. Dit uniform vertoont
veel gelijkenis met het vooroorlogse
zwarte uniform van Soesterberg.
Een wonder.
Het leek een wonderna alle wind,
hagel en regen, maar toen de gouden
koets met de Koningin en de Prins
het Binnenhof opreed, en het plechtig
Wilhelmus van de Marinierskapel
weerklonk scheen een gouden zon, die
de uniformen deed schitteren, en de
vaandels in een hel oranje gloed zette.
Koningin Juliana was gekleed in
een lange robe van abrikooskleurige
organza, met wijde -ok en driekwart
mouwen. Hierop droeg zij een goud
kleurige gepailletteerde ceintuur. Zij
droeg een bijpassende hoed van ve
lours gegarneerd met paradijsflanken,
abrikoos-kleurige handschoenen en
voorts goudleren schoenen.
Voor de aankomst van H.M. in
(Vervolg op pag. 10)
Directeur verduisterde
dertien mille.
In hoger beroep zelfde
slraf geëist.
In hoger beroep heeft gisteren voor
het Amsterdamse gerechtshof de 45-
jarige, overigens volgens alle rappor
ten zeer gunstig bekend staande,
voormalige directeur van een coöpe
ratieve aankoopvereniging uit Haar
lemmermeer, de heer A. C. R. uit
Hoofddorp, terecht gestaan, omdat
hij naar hij niet bestrijdt in de
jaren 1942 tot 1947 in totaal een be
drag van f 13.000 van deze vereniging
had verduisterd.
De rechtbank in Haarlem legde de
directeur een jaar op, waarvan 4
maanden voorwaardelijk, doch hy te
kende hoger beroep aan.
De procureur-generaal, mr. J. F.
Hoeffelman, kantte zich met nadruk
tegen een advies in een reclasserings-
rapport, waarin gevraagd werd de
voormalige directeur een geheel voor
waardelijke straf op te leggen.
Hij eiste bevestiging van het recht-
bankvonnis.
Uitspraak op 5 October a.s.
De aankomst van Koningin Juliana
en Prins Bernhard bij de Ridderzaal.
Het Wereldgebeuren
President
Het wat magere en bescheiden ge
laat van mr. Eclco Nicolaas van
Kleffens is velen in Nederland
welbekend. Er is een tijd geweest, dat
men foto's van mr. Van Kleffens re
gelmatig in de Nederlandse bladen
zag en dat er geen belangrijke inter
nationale conferenties waren of de
heer Van Kleffens was daarbij. De
laatste jaren leefde hij enigszins te
ruggetrokken als ambassadeur te Lis-
ding voor hem persoonlijk, maar ook
een betekenisvol gebaar jegens het
Nederlandse volk, dat bij ae bevor
dering van de internationale samen
werking en de ontwikkeling van het
internationale recht op een eeuwen
oude traditie kan bogen.
Mr. Van Kleffens werd in 1894 te
Heerenveen geboren en studeerde
rechten aan de Leidse Universiteit.
Reeds in 1918 «twrm hij in contact
met de oude volkerenbond, die toen in
oprichting was. Hy bekleedde een
functie by het secretariaat daarvan.
In 1922 kwam hij bij het departement
van buitenlandse zaken, waar hij op
34-jarige leeflijd werd benoemd tot
hoofd van de afdeling diplomatieke
zaken.
Kort voor de Duitse inval in Ne
derland werd hy minister van
buitenlandse zaken en deze
functie heeft hy bekleed tot Juli 1946.
Zijn grote en nuttige activiteit te
Londen is algemeen nckend gewor
den. Een door hem gepubliceerd boek
je „The Rape of the Netherlands"
droeg in de landen met een Engels
sprekende bevolking veel bij om een
juist inzicht te geven In de wijze
waarop de Duitse legers de Neder
landse vrijheid hadden vernietigd.
Direct na de oorlog speelde hij een
betekenisvolle rol bij de oprichting
van de Verenigde Naties en in de ver
gadering van de Verenigde Naties en
m de eiligheidsraad heeft hij ver
scheidene malen het woord gevoerd,
onder meer tydens het geschil met
Indonesië.
Hier mag wel even herinnerd wor
den aan een vraaggesprek, dat
mr. Van Kleffens in Augustus
1946 voor de Amerikaanse radio heeft
gevoerd en waarin hij zijn denkbeel
den over de werkwijze van de Vere
nigde Naties uiteenzette.
Nog altijd zijn de punten, die in
dat vraaggesprek werden aange
roerd, van doorslaggevende betekenis
voor de Verenigde Naties.
Mr. Van Kleffens sprak zich uit
tegen het vetorecht der Grote Vyf,
omdat hij dit in stryd achtte met het
democratisch beginsel. De kleine mo
gendheden, zo zei hij, wensen met als
minderjarigen behandeld te worden.
In ieder geval zou het nodig zijn
het vetorecht te beperken tot enkele
welomschreven onderwerpen.
Wat betreft de atoomenergie acht
te mr. Van Kleffens het Amerikaan
se en het Russische standpunt niet
onverzoenlijk. Niemand wenst een
atoomoorlog en daarom moet men
tot eikaar komen.
Wat aangaat de toelating van nieu
we leden, meende mr. Van Kleffens,
dat elke slaat toegelaten moet wor
den om zijn verdiensten en met omdat
hij de vnend is van een natie of een
groep van naties.
Deze opmerkelijke woorden sprak
mr. Van Kieffens reeds in 1946. Zij
hebben nog altijd hun vermanend ka
rakter behouden.
Als president van de Verenigde Na
ties zal hij ongetwyfeld trachten in
de hier aangegeven richting te wer
ken om op die wijze eer steentje by
te dragen voor het vreedzaam naast
elkaar leven van de volkeren.
Mr. Van Kleffens is na Paul Henri
Spaak, de tweede Europese president
Van de Verenigde Naties.
Negen jaar voor man die
typiste vermoordde.
De rechtbank te 's Gravenhage heeft
de 37-jarige broodbezorger Engel K.,
uit Den Haag veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van negen jaar met af
trek van voorarrest.
K. werd schuldig bevonden aan de
dood van de 31-jarige typiste Yula van
der Poorten. ïn de nacht van Zaterdag
op Zondag 7 Maart ji. zou hij dit
meisje, dat by zijn moeder in huis
woonde door wurging om het leven
hebben gebracht
De officier van Justitie had tegen K.
een gevangenisstraf van twaalf jaar
en ter beschikkingstelling van de re
gering gerequireerd.
