Volgend jaar grote tentoonstelling
in Rotterdam
Psychologische mishandeling van
de krijgsgevangen militair
C
J
AUSTRALIË OP GOEDE WEG
MET V0EDSEL-PR0DUCTIE
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
E SS MANIFESTATIE VAN NEDERLANDS ENERGIE
Nationaal evenement, dat Festival
of Britain naar de kroon steekt
(Van onze speciale verslaggever).
Van 18 Mei tot 3 September volgend jaar zal Rotterdam met een ten
toonstelling, die een oppvervlakte van 85.000 m2 zal beslaan, de wereld
tonen, wat Nederland presteert. Het wordt onder de titel E. 55 een ma
nifestatie van Nederlands energie, die z'n weerga in ons land nog niet
gehad heeft, en die het beroemde Festival of Britain in Engeland naar
de kroon steekt.
Met de inrichting van deze tentoonstelling, is een bedrag van vijf mïl-
lioen gemoeid, ongeacht de kosten, die de deelnemende bedrijven ervoor
denken te maken. Teneinde een denkbeeld te geven hoe gigantisch de
opzet zal zijn, memoreren we, dat de organisatoren in de landbouw- en
veeteelt sector bijvoorbeeld een Twents löss hoes en een moderne boerde-
ry van de Noord-Oostpolder op het terrein willen gaan bouwen.
In vergelijking hiermee is de bouw
van een zweefbaan van duizend meter
over het terrein, die dagelijks 8
mensen zal kunnen vervoeren, een
kleinigheid, evenals de bouw van een
luchtbrug over de Westzeedijk, om 't
uit twee helften bestaande toekomsti-
f e tentoonstellingsterrein met elkaar
e verbinden.
Elk van de facetten, waaruit onze
nationale welvaart is opgebouwd, zal
aan de manifestatie gaan deelnemen.
In uiterst logisch verband, ook ten
opzichte van elkaar, en bovendien op
een dynamische wijze voorgesteld, zal
onderscheidenlijk de betekenis ge
toond worden van het wetenschappe
lijk speurwerk, 't onderwys, de land
bouw in al zijn vormen, de veeteelt,
chemische nijverheid, scheepsbouw,
zee- en Rijn-vaart, luchtvaart, elec-
tro-technische industrie, bouwen
en wonen, machinebouw, wegverkeer,
kunst, spoorwegen, volksgezondheid,
textiel-nijverheid, verzekeringswezen
bankwezen, grafische bedrijvigheid,
enz., enz.
Het nog altijd van de tentoonstel
ling Ahoy 1950 overgebleven gebouw,
zal benut worden, maar wordt intus
sen voor rekening van Rotterdams
gemeentebestuur met een Sporthal
van 5600 m2 uitgebreid. Het geheel
van E 55 wordt gegroepeerd in de om
geving van het museum Boymans, het
Scheepvaartmuseum, het nieuwe zie
kenhuis (dat in Mei 1955 ongeveer
40 meter hoog zal zijn), de Maastun
nel, de Maas en de gebouwen links
en rechts van de Parklaan. De ten
toonstelling wordt als 't ware onder
geschoven in het groen. Ze komt te
midden van bloemen, waterpartijen
en zwaar geboomte te liggen.
De tentoonstelling.
Het entree-paviljoen wordt ingericht
door de Regering. Het zal o.a. een
grote wereldbol te zien geven, waar
op Nederland maar een stipje vormt,
hoewel er 10% millioen mensen wer
ken en streven. Het paviljoen Tijd
meting laat vervolgens zien, hoe de
seconden, minuten, uren, jaren ver
vliegen.
De gezamenlijke Limburgse mijnen
brengen de bezoekers vervolgens in
een volkomen natuurgetrouw nage
bootste mijngang, die leidt naar het
paviljoen van de delfstoffen: kolen,
zout, mergel en olie.
Vandaar gaat men naar het Won
derland der chemie. Dat paviljoen zal
een allure krijgen, die z n weerga in
de wereld nog niet gevonden heeft.
In het Electricïteits-paviljoen krijgt
men een volledig beeld van de elec-
triciteitssituatie in Nederland, waar
bij de kern-reactie natuurlijk niet is
vergeten.
In aansluiting hierop brengen de
Ned. Spoorwegen de electrificatie van
ons spoorwegnet in beeld. Er zal zelfs
een compleet seinhuis verrijzen.
Via de brug, waarover wij eerder
spraken, en waarop de drinkwater
leiding wordt tentoongesteld, zal men
bij de afdeling Haven-, Ryn- en Zee
vaart komen; waarvoor Amsterdam
en Rotterdam samen de verzorging
op zich genomen hebben.
Aan Rijn- en zeevaart grenst de
Scheepsbouw. Rijkswaterstaat en
grote baggerbedrijven zullen vervol
gens tonen, hoe Nederland zijn grond
aan het water ontrukt, en het land
de vervaardiging van grote zink-
stukken demonstreren. Via de metal
lurgie van de Hoogovens komen we
bij de metaalnijverheid in de ruimste
zin. Logisch sluit hier weer op aan
de afdeling Bouwen en Wonen.
Nationaal paviljoen.
Zo komt de bezoeker tenslotte in
het Nationale Paviljoen, dat onder de
hoogst eigen leider van onze Tweede
Kamer-voorzitter, dr. Kortenhorst,
worden ingericht, en een beeld zal
geven van de geleidelijke terugkeer
van onze volkshuishouding naar nor
male toestanden sinds de Hongerwin
ter van 1945.
Op en om een zo genoemd Elf Pro-
vinciënplein zal men kunnen zien,
hoezeer bruggen en wegen verwoest
waren, maar allengs weer hersteld
werden.
In het Park aan de overzijde van de
West-Zeedijk komen de akker- en
weidebouw en alles wat daarmede
verband houdt.
De afdelingen tuibouw en visserij
sluiten hier bij aan, evenals de voed
selindustrie. Vanzelfsprekend zal, wie
aan het einde van „de aanschouwelij
ke les" nog lust daartoe gevoelt, de
nodige ontspanning kunnen vinden.
Bijzonderheden hierover zijn nog
niet bekend gemaakt. Alleen, dat het
een zeer aantrekkelijk centrum wordt
dat „In de Lusthof" zal heten.
Hadden we teveel gezegd in het be
gin van dit verhaal, dat E 55 een na
tionale manifestatie wordt, die z'n
weerga nog niet heeft gevonden.
Nederlandse Zuivelbond
Bezwaar tegen export
gemengde boter
In de veemarkthal te Nijmegen
heeft de heer J. A. Geluk, secretaris
van de Koninklijke Nederlandse Zui
velbond, na 38 jaar deze functie be
kleed te hebben, afscheid genomen.
De voorzitter, de heer Van Waes,
wees in zijn openingswoord op het
vraagstuk van de bestuurders der
coöperaties, die zelf bedrijven hebben
en zich dus veel offers, moeite en stu
die moeten getroosten om him taken
te vervullen. Het gevaar ontstaat
hierbij, dat de druk bezette bestuur
ders te veel zullen afgaan op de me
dedelingen en meningen van directeu
ren en secretarissen der coöperaties,
die in feite uitvoerders zijn van het
bestuursbeleid. Voor het levend hou
den van de zuivelcoöperaties is hpt
dringend nodig, dat de bestuurders
zich in beleidsvragen verdiepen
en ook het beleid vormen zoals hen
door de leden is opgedragen.
Aan het slot van zijn toespraak
zeide de voorzitter het ernstig te be
treuren, dat vermenging van boter
en margarine by uitvoer naar Enge
land is toegestaan. De goede naam
van de Nederlandse boter op de En
gelse markt lijdt er onder. Onder ap
plaus der aanwezigen zeide hij te ho
pen, dat aan deze menging spoedig
een einde zal worden gemaakt.
Gevecht in Tunis
Maandag zijn in de omgeving van
Gafsa 20 opstandelingen door mili
tairen aangevallen. De rebellen, die
zich al vechtend terugtrokken, lieten
zeven doden achter. Bij de soldaten
viel een dode. Vier man liepen lichte
verwondingen op. Een groot aantal
verdachten in die streek is aangehou
den.
Uit alle delen van het land komen
aanmeldingen binnen voor het kam
pioenschap voor bromfietsers, dat
door de Nederlandse bromfietsbond
op 3 October in de omgeving van
Soest wordt gehouden.
Ook voor de kleintjes in Rusland komt
eens de dagwaarop zij voor het eerst
naar de grote school gaan, zij het dan
ook gestoken in een „kloek" uni
form, compleet met platte pet
Deze kleintjes hier zijn op weg naar
de 613e school in Moskou. Wij vragen
ons af, iaat deze kleintjes in hel
speelkwartiertje zullen spelen
Zeshonderd jonge boeren
naar de V. S.
Op uitnodiging van de „American
Farm Bureau Federation en het Ame
rikaanse bureau voor buitenlandse
werkzaamheden zullen 600 jonge boe
ren een jaar op een aantal landbouw
bedrijven in de Verenigde Staten ver
blijven. Het programma wordt uitge
voerd in nauwe samenwerking met
de landbouworganisaties in de deel
nemende landen. Het ligt in de bedoe
ling dit experiment ook in de volgen
de jaren voort te zetten met de steun
van organisaties in de betreffende
landen. Aan het programma zullen
ilattelandsjongeren uit Oostenrijk,
Jelgië, Denemarken, Frankrijk,
Duitsland, Italië, Luxemburg, Neder
land, Noorwegen, IJsland, Portugal,
Spanje, Engeland en Joego-Slavië
deelnemen. De eerste groep zal in Ja
nuari en Februari van het volgend
jaar in de Verenigde Staten aanko
men.
NAAR BETERE PRODUCTEN
Tabaksindustrie moet vooral verbeterd
SYDNEY De Australische landbouwraad in de federale hoofdstad
Canberra heeft enige buitengewoon belangrijke cijfers gepubliceerd over
de volkshuishouding in dit zich zo snel ontwikkelende werelddeel.
Uit deze cijfers blijkt, dat de totale productie van voedingsmiddelen In
de zes Australische staten met liefst 22% of bijna een kwart is toegenomen
sinds het begin van de laatste wereldoorlog.
Dit cijfer ligt slechts even beneden de 24%, welke de raad zich had voor
gesteld in het seizoen 1957'58 te bereiken. Onvoorziene omstandigheden
daar gelaten, zal het in dit vijfjaren-plan gestelde doel dus aanzienlijk
worden overschreden.
Deze toeneming mag er indruk
wekkend uitzien, doch zij ligt altrjd
nog beneden de bevolkingstoene
ming welke Australië's bevolking
sinds 1940 van iets over de 7 mil
lioen tot p
bracht heeft
„PRIKKELDRAAD-COMPLEX"
De Maas
Nog steeds een probleem voor
het Amerikaanse leger
(Van onze correspondent in New York)
De „hersenspoelingen", waaraan de Chinese communisten geallieerde
en Amerikaanse militairen, in Korea krijgsgevangen genomen, hebben
blootgesteld, vormen voor de hoogste Amerikaanse militairen nog steeds
een ernstig disciplinair probleem.
Vooropgesteld z(j, dat de vijand, die deze hersenspoelingen toepast, in
eerste instantie de Geneefse conventie heeft overtreden. Waar erkenning
van de waardigheid van de individu onder de Aziaten geenszins een aan
vaard begrip is, hebben Amerikaanse militairen het geval-Schwable aan
gegrepen als een „test-case", o.a. om na tc gaan in hoeverre een Ameri
kaans militair blank of zwart verplicht kan worden zich aan de mi
litaire reglementen te houden, ook onder de pressie van psychologische
mishandeling als door de Chinese communisten toegepast.
Voor de Amerikaanse mariniers
een militaire organisatie waarin
slechts plaats is voor mannetjesput
ters is de oplossing van dit vraagstuk
verre van eenvoudig gebleken. Men
heeft tenslotte kolonel Schwable niet
voor de krijgsraad gedaagd; men
heeft hem zijn rang laten houden en
het gelaten bij de Verklaring, dat hij
van nu af aan „voor minder verant
woordelijke taken zou worden ge
bruikt". Doch een week na deze uit
spraak ontving kolonel Schwable,
voor het front van de mariniers
een hoge Amerikaanse medaille, die
hij vóór zijn krijgsgevangenschap als
piloot had verworven. Het Corps Ma
riniers toonde daarmee duidelijk aan,
hoezeer men met dit geval wel in de
maag zat. De pressie waaronder de
kolonel was bezweken werd als bo
venmenselijk erkend, maar toch moest
men de man straffen met een repri
mande, welke echter weer zo snel mo.
gelijk verguld werd door de demon
stratieve wijze waarop de onderschei
ding wend verleend.
De Amerikaanse luchtmacht heeft
in een aantal vergelijkbare gevallen
aangetoond evenzeer moeite te heb
ben een grenslijn te trekken tussen
menselijkheid en militaire discipline.
Het Amerikaanse leger, de strijd
kracht welke uiteraard het nauwste
bij dit viaagstuk is betrokken, is ech
ter nog steeds verwikkeld in ver
schillende processen tegen soldaten en
officieren, die in krijgsgevangenschap
met de vijand zouden hebben „ge
heuld". Deze gevallen lopen uiteraard
niet parallel. Er doet zich b.v. een
typische zaak voor van een militair,
die noch vóór zijn dienstneming noch
daarna in zijn militaire omgeving bij
zonder aanzien genoot. De commu
nisten hadden echter op zijn minder
waardigheidscomplex „gewerkt", hem
tot zegsman van een groep krijgsge
vangenen benoemd, telkens zijn „ad
vies gevraagd en hem de illusie van
belangrijkheid gegeven. Geen wonder,
dat een dergelijke figuur geneigd was
de communistische levensbeschou
wing door een zacht-rose bril te be
zien, zelfs waar hem gevraagd werd
jegens zjjn mede-krijgsgevangenen
verraad te plegen.
Tot tweemaal toe zfln Nederlandse
deskundigen in deze processen ge
hoord. De eerste, een voormalig Ne
derlands psychiater, dr A. M. Meer-
loo, die thans te New York practi-
seert; de tweede dr Philip Bloemsma,
oud-militair van het K.N.I.L., thans
als arts te Washington gevestigd, die
in verband met zyn ervaringen, als
krijgsgevangene van de Japanners en
dwangarbeider aan de beruchte Bir-
ma-spoorweg opgedaan als deskun
dige is opgeroepen.
Voedsel - een pre-occupatie.
In een gesprek met dr Bloemsma
bleek ons, dat hij oog had voor het
conflict, dat zich kan voordoen bij
het bepalen van een officiële militai
re gedragslijn ten aanzien van dit
vraagstuk en de problemen, die zich
in krijgsgevangenschap voordoen voor
de individuele militair.
„De Amerikaanse militairen,
met de beleidspolitiek belast zyn",
vertelde dr Bloemsma ons, „zijn nog
nie doordrongen als wij dat door
onze bittere oorlogservaringen wer
den van de betekenis van het „prik.
keldraadcomplex" waaraan nagenoeg
elke krijgsgevangene lijdt. Het is
voor de krijgsgevangene vaak moei
lijk. ook na zijn terugkeer in eigen
land, zich daarvan snel los te maken
en zij die hem, bij terugkomst, on
dervragen hebben vaak moeite de
door 'ROBERT KIEK.
geestesgesteldheid van de krijgsge
vangene te doorgronden".
Dr Bloemsma beschreef de sympto
men, die tot het prikkeldraadcom
plex aanleiding geven: de Westerse
militair, die in handen van Aziaten
valt, ondervindt eerst de reactie, dat
de gevaren van de strijd over zijn;
maar dan volgt de vrees voor pijnigin
gen en martelingen, de angst voor de
onzekerheid van de toekomst; naar
mate hij het feit, dat zijn bewegings
vrijheid is beperkt door het prikkel
draad. waarachter hij is opgesloten,
meer beseft, begint hij in zichzelf te
keren.
Voedsel wordt een pre-occupatie.
Hij ondervindt spoedig, dat het ver
standig is zich tegenover zjjn tijde
lijke heersers dociel en volgzaam te
betonen; het verhoogt zijn kansen om
er het leven af te brengen. Vaak zal
een dergelijk slachtoffer van een prik
keldraadcomplex geneigd zijn zich te
keren tegen een mede-krijgsgevange
ne, die poogt te ontsnappen. Niet al
leen is er de kwestie van jalouzie je
gens hem, die de kans heeft zich te
levrjjden, maar er doet zich tevens
de angst voor van represailles, die
de vijand als gevolg van de ontsnap
ping zou kunnen waarnemen tegen
hen die achter het prikkeldraad ble
ven.
..De gemeenschap achter prikkel
draad wordt, na .verloop van jaren,
gevaarlijk explosief", aldus dr.
Bloemsma. „De taak van de barak
leiders of de officieren om de moraal
Dr Philip Zloemsma.
van krijgsgevangenen op peil te hou
den is verre van eenvoudig, waar
geen karaktertrek op de duur ver
borgen blijft, is er onmiddellijk sprake
van een ineenstorting van de moraal,
indien b.v. zou blijken, dat de oudste
officier, door een schildwacht om te
kopen, zoveel te eten krijgt als hij
maar op kan, terwijl de troep zelf op
een strict gerantsoeneerd dieet is ge
steld".
Slechte behandeling.
De implicatie hiervan is o.a., dat
krijgsgevangenen die de indruk heb
ben door landgenoten in de steek te
zijn gelaten, eerder geneigd zijn voor
vijandelijke pressie te bezwijken. Een
ander punt, dat dr. Bloemsma in dit
verband aanvoerdde, gold het feit,
dat Amerikaanse krijgsgevangenen
reeds gedurende de tweede wereld
oorlog door Aziaten vaak slechter
jehandeld dan andere nationa-
ruim 26 procent, zodat de toene
ming van de voedsel-productie nog
altijd iets achter loopt bij de gewel
dige bevolkingsaanwas.
Waar Australië voor de oorlog
hoofdzakelijk een voedingsmiddelen
exporterend land was, behoeft dit
echter niet de minste ongerustheid
te wekken.
Even» verheugend is de tendens
om de kwaliteit te verbeteren. Niet
dat men dit over de gehele linie
reeds heeft bereikt, doen het stre
ven naar betere kwaliteit is onge
twijfeld aanwezig en is reeds bij
verschillende producten duidelijk
merkbaar.
De Australische landbouwraad
heeft een programma opgesteld voor
de verbetering van de productie, de
verkoop en de kwaliteit van een zes
tal producten, te weten graan, wfln,
honing, melkproducten, pluimvee en
tabak.
Dat de Australische wijnen ln het
buitenland nog zo weinig ingang
vinden, is grotendeels te wijten aan
gebrek aan ervaring op het gebied
van het op de markt brengen van
een dergelijk product.
Wie nier xn Australië zijn weg
weet, heeft over de kwaliteit van de
Australische wijnen allerminst te
klagen. Goede rode landwijnen als
de populaire ..Claret" een wijn van
het Bordeaux-type en witte wij
nen als Sauterne, Chablis en droge
„hoeks" kosten hier ongeveer een
rijksdaalder per fles in de kleinhan
del. Gezien het enorm hoge Austra
lische basisloon is wijn voor derge
lijke prijzen binnen Ieders bereik.
Er is hier eerste klas honing op
de markt, ook al heeft dit product
van de bij, door de andere flora een
wat andere smaak dan wat de byen
uit de Europese bloemen halen.
WEINIG HOMOGENITEIT.
liteiten, omdat de tegenstander be
vreesd is voor, en jaloers is op
kracht en de welvaart van de V.
enigde Staten.
Dat was de achtergrond, waartegen
naar het oordeel van dr. Bloemsma,
de psychologische pressie van her
senspoeling, versterkt door physieke
wreedheden, moest worden gezien.
Voorzover men kan generaliseren,
as zyn opvatting, dat de individu,
die onder dergelijke, verzwarende om
standigheden voor pressie van de
vijand bezwijkt niet in aanmerking
kan komen voor verdere krijgsraad
actie, wanneer hy te lange leste uit
krijgsgevangenschap is gerepatrieerd.
Dr. Bloemsma staat in deze opinie
zeker niet alleen. De Amerikaanse
leger-instanties zien zich echter voor
het probleem gesteld ervoor te moe
ten waken, dat militairen die in eni
gerlei toekomstige campagne krijgs
gevangenen zouden worden genomen,
uit angst voor hersenspoeling en
physieke wreedheden a priori al ge
neigd zouden zyn geheel naar de pij
pen van de vyand te dansen.
Welke formule als uitweg uit dit
dilemma kan worden gevonden, is op
dit ogenblik zelfs de deskundigen no°"
verre van duidelijk. Wellicht dat de
afloop van de huidige processen daar
omtrent binnenkort meer klaarheid
zal schenken.
Er Is echter te weinig homogeni
teit in wat hier op de markt wordt
gebracht, zodat men ook licht de
naam van de Australische honing
op de buitenlandse markt kan be
derven.
Australië is met zijn bloeiende
eucalyptus-wouden, welke zo rijk
aan bijzondere goede honing zijn, een
paradijs voor imkers. In de bloeitijd
van de goede honing voortbrengen
de „gums'1 gaan de imkers er met
grote vrachtauto's vol bijenkorven
op uit. Ze brengen de honing niet
bij de bijen, doch de bijen Dij de
honing.
Bij de pluimvee-teeit wreken
vooral de fantastisch hoge Austra
lische lonen zich. Weliswaar zijn de
eieren hier altijd nog een stuk goed
koper dan in Europa gedurende de
wintermaanden, doch in een land
met een gezegend klimaat als
Australië zouden ze nog veel goed
koper behoren te zijn.
CONSERVEN.
Op het gebied van geconserveerd
voedsel lijdt de Australische indus
trie nog te zeer onder de oude „het-
is-wel-mooi-zo"-mentaliteit. Wan
neer men de afschuwelijke grote
erwten ziet, waarmee de Australi
sche huisvrouw -enoegen neemt en
die meer van Schokker-erwten dan
van doppertjes weg hebben, dan
vraagt men zich in wanhoop af, hoe
zoiets mogelijk is.
De tabak heeft wel het meeste
behoefte aan voorlichting en hulp
van officiële zijde, want van het
verbouwen van eerste klas tabak
heeft de doorsnee Australische ta-
baksboer nog niet het minste ver
atand.
De tabaksindustrie in Australië
is nog zeer jong, en verscheidene
tabaksboeren denken, dat een veld
je met tabak beplanten zoiets is als
een veldje bloemkool of voederbieten.
Zo ziet men op de tabaksmarkt
t3? ,°°k klei°e hoeveelheden prima
tabak naast enorme hoeveelheden
waardeloze rommel, die zelfs voor
de voor Europese smaak onrookbare
Australische sigaret nog niet in
aanmerking kan komen.
De Tsjechische staatsfilmmaatschappy
te Praag heeft bekend gemaakt, dat zij
het leven zal verfilmen van Emil Zatopek.
