C
Met de Eos naar de Zuiderzon
Officiële woordenlijst van onze
taal gereed gekomen
VOORLOPIG SLECHTS RAPPORT
VAN COMMISSIE S.E.R.
VACANTIESPREIDING FAALDE
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
EEN JOURNALISTIEK JOURNAAL (II)
Namen als edelstenen Kleine wereld
De Zuilen van Hercules
Achter de horizon wenken de havens van bestemming. Hun namen
klinken als muziek: Cartagena, Barcelona, Malta, Alexandrië, Bei
roet, Latakia en Famagusta. Namen als edelstenen, waar je
eindeloos mee kunt spelen. Als kleine jongen lieten wy onze vinger rei
zen over de kaarten onzer wereldatlas. Namen, namen als edelstenen.
Onbereikbaar ver, al die landen, al die kapen, al die steden. Hoeveel
hebben wij er al niet gezien! Nu komen er weer nieuwe by, nieuwe lan
den, nieuwe havens, nie«we mensen vooral.
Maar wat gebeurt er al niet, vóór de Eos alleen al die eerste haven,;
Cartagena, bereikt!
In het Nauw van Calais hebben wy in een schrale vleug zon de witte
rotsen van Dover aanschouwd. In het Kanaal, bij het onherbergzame
eilandje Ouessant, is de wind opgestoken. Hoog rezen de golven, diep wa
ren de dalen daartussen. Op en neer, op en neer werd de Eos geslingerd:
het water bruiste over voor- en middendek.
In de Golf van Biscaye kwam 's
nachts de nevel aangeslopen. De
motoren, die op „Vol" stonden, vie
len terug tot half, tot langzaam en
zeer langzaam. Toen er geen hand
voor ogen meer te zien was, vielen
zij stil. De Eos dreef. Alleen de mist
hoorn loeide.
Maar toen Kaap Finisterre aan de
horizon verdwenen was, scheurde
plotseling de grauwe hemel open.
Weg regen, weg wolken. De Eos
voer in een klatering van zonlicht,
plotseling was er de warmte van
door G. BALLINTJJN
het Zuiden. De Noordkapers kwa
men, een klein soort walvissen. Zij
dartelden rondom het schip. Speels
lieten zij hun ruggen boven water
glijden, plotseling fonteinen van
glinsterend water omhoog spuitend,
dat tot fijne nevel verwoei boven
de blauwe zee.
De zon koesterde, de zon brand
de. Onder zo'n zon voelt een mens
zich mateloos gelukkig, even geluk
kig als op een volle zomerdag aan
het strand van Zoutelande, Oost-
voorne, Zandvoort of de Wadden
eilanden.
Het leven is eensklaps probleem
loos. Er is alleen de zaligheid der
goden. De brand der zonHoe
weinig heeft een mens van node om
gelukkig te zijn
Nietige stip.
Kleine wereld, die Eos. Een nietige
stip in de eindeloosheid van de
oceaan. Maar hoe barstend vol
leven. Daar varen ze kapitein Van
der Leest, eerste machinist Van
K.L.M. moet beslissen over
aanschaf straalvliegtuigen
Binnen een jaar zal de K.LJM. moe
ten beslissen over een eventuele uit
breiding van haar luchtvloot met
straalvliegtuigen. Aldus verklaarde
de president-directeur van de K.L.M.,
de heer I. A. Aler. na zijn terugkomst
uit de Verenigde Staten, waar hy
zich heeft laten voorlichten over de
resultaten van de Amerikaanse vlieg
tuig. en motorindustrie.
De heer Aler had tien fabrieken
bezocht en vele kilometers gevlogen
met verschillende typen vliegtuigen
en helicopters, en verklaarde over
tuigd te zijn van de uiteindelijke be
trouwbaarheid van de straalvliegtui
gen voor de burgerluchtvaart. Deze
machines, aldus de heer Aler, heb
ben een grote toekomst. De plannen
om deze toestellen op de markt te
brengen zijn in een vergevorderd sta
dium. Ook de Lockheed- en de Dou-
glasfabrieken zijn bezig 'n transport
vliegtuig met straalaandryving te
ontwikkelen.
De K.LM., die alleen Amerikaanse
vliegtuigen in haar diensten heeft, is
een zeer goede klant van de Ver
enigde Staten. Na de oorlog heeft on
ze luchtvaartmaatschappij voor 120
millioen gulden orders aan Ameri
kaans vliegtuigmaterieel geplaatst.
Ten aanzien van de helicopters
deelde de heer Aler mede, dat de ty
pes die thans geleverd worden, niet
rendabel kunnen worden geëxploi
teerd.
STAAKSTERS. In de Omi-zjjdefa-
brieken in Japan sta,ken al twee
maanden lang de meisjes. Ze willen
verandering in het strenge régime,
dat in en buiten de fabrieken heerst.
De meisjes mogen niet: op straat
wandelen met mannen, haar snuitjes
poederen of lippenstift gebruiken en
evenmin andere schoonheidsmiddelen
aanwenden. Zij zijn daarentegen ver-
•plicht elke morgen deel te nemen aan
net zingen van Boeddhistische liede
ren en ze moeten al haar correspon
dentie laten controleren!
HOND. De hond van mevrouw Miller
te Primrose by Johannesburg kwam
Dinsdag thuis met een pasgeboren ne
gerbaby in de bek. Het dier legde het
kindje aan de voeten van zyn mees
teres. De politie vermoedt, dat de moe
der het op een nabygelegen vuilnisbelt
heeft achtergelaten, waar de hond het
heeft gevonden. De zuigeling maakt
het thans goed.
Mee-betalen. Woedend heeft de bevol
king van Groenland bij de Deense re
gering geprotesteerd, omdat zy is vrij
gesteld van inkomstenbelasting. De
Groenlanders wensen mee te betalen
met alle andere staatsburgers. „Dan
pas", zo zeggen ze, „zullen we ons
echt onafhankelijk gevoelen".
Pensioen. Toen Amerika met Duits
land in oorlog raakte stonden op de
Amerikaanse pensioenlyst 153 Duit
sers, die een uitkering kregen, omdat
ze in 1898 voor de Amerikanen hadden
gevochten op Cuba. De uitkering werd
gestopt. Nu heeft de Amerikaanse re
gering laten wetenvoor het geval
er van deze 153 oud-strijders in Duits
land nog in leven zyn, die overleven
den met ingang van 1 Juli 1954 hun j
pensioentje weer kunnen beuren.
Dijk, eerste stuurman Lange, de
tweede en derde machinist, de twee
de en derde stuurman, de stuur
mansleerling en de marconist. Daar
varen ze de hofmeester en Freek,
zijn maat, de vyftien matrozen,
stokers en oliemannen. Zeven en
twintig man in een notedop. Zij
praten graag, omdat er niet veel
anders te doen is. En als zij praten
is het altijd maar over twee din
gen, hun leven op zee en hun leven
aan wal. Over „thuis" raken zij
nooit uitgepraat. Twee levens leven
zij: één lang, dat op zee, één kort,
op de wal. Waar hun vrouw is,
waar hun kinderen zijn, waar hun
vele zorgen liggen. Lang op zee,
kort aan wal.
Maar juist daarom is dat korte
zo kostbaar. En juist daarom ver
wensen zij hun beroep. Ga nooit
naar zee, roepen zy en zy waar
schuwen hun zonen. De zonen gaan
toch naar zee
Vreemde landen zien? zeggen
zy. Praat me er niet van. Het is
werken in de havens en zodra de la
ding er uit is weer verder. Van al die
landen zien we practisch niets.
Ga nooit naar zee
En wy liggen daar maar, op het bo
vendek van de Eos, tussen Lissabon
en Cabo Sao Vincente. De Zuiderzon
brandt. Rondom is het stil. Geen ra
zende auto's, geen jagende motoren,
geen loeiende claxons, geen knarsen
de trams, geen daverende treinen.
Nergens slaat zelfs een klok
Wonderbaarlijk, denken wy. Die
stilte. Waar vind je die ooit?
Romantici.
De oude Grieken waren romantici.
Zij droomden een complete my
thologie by elkaar, geloofden er
in en waren gelukkig. Goden als
mensen kozen zy zich, machtig als
goden, maar barstend vol fouten. Eén
van die goden zette aan het eind van
de Middellandse Zee, aan weerskan
ten van de Straat van Gibraltar,
twee zuilen neer. Sedert dien heten
zij de Zuilen van Hercules: kaap Gi
braltar en Punta Marrogui.
En al weer in die tijd, toen allpen
onze vingers nog maar reisden, op de
kaarten van de wereldatlas, droom
den wij ons die Zuilen van Hercules
als loodrecht ten hemel rijzende rot
sen Dreigend torenden zy boven de
notedoppen, die hier hun weg zoch
ten in een vaarwater, smal, vol ge
varen. De realiteit smaakte bitter.
Het vaarwater is eindeloos breed.
En op de afstand, waarop de Eos er
voorby vaart, lijken de Zuilen van
Hercules niet hoger, dan de duinen
van Zoutelande.
Weer een illusie vervlogen.
Eén troost: de Middellandse Zee
opent zich wyds. Diep blauw is haar
water. En aan haar kusten, daar lig
gen ze, de havens van bestemming,
met hun namen 'ls diamanten!
GEEN ONGEVRAAGD ADVIES
Besprekingen over
de loonsituatie
Naar aanleiding van de berichten,
welke in de laatste tijd zijn versche
nen omtrent een ongevraagd advies
over een eventuele loonsverhoging,
dat de Sociaal-Economische Raad
voornemens zou zijn aan de regering
uit te brengen, wordt van bevoegde
zijde het volgende medegedeeld:
Op verzoek van een aantal leden
van de Raad heeft de voorzitter van
dat college aan de vaste commissie
voor lonen en pryzen verzocht een
analyse te maken van de algemene
economische situatie van dit ogenblik
en daarin o.m. te betrekken de gevol
gen van een eventuele verhoging van
de lonen. De genoemde commissie is
met een rapport gereed gekomen en
de inhoud daarvan zal in de vergade
ring van de Sociaal-Economische
Raad op 27 Augustus worden bespro
ken. Over de vraag, of door de Raad
aan de regering ten aanzien van dit
onderwerp een ongevraagd advies zal
worden uitgebracht, is dus op dit
ogenblik geen enkele beslissing geno
men.
Tevens kan worden opgemerkt, dat
het rapport van de commissie gener
lei uitspAak doet ten aanzien van
de wenselijkheid van een loonsverho
ging, noch over de vorm waarin een
dergeiyke eventuele loonsverhoging
zou moeten worden tot stand ge
bracht.
Het rapport bepaalt zich tot be
schouwingen over de mogelijkheid en
de gevolgen van een eventuele loons
verhoging in de huidige economische
omstandigheden. De vraag of er een
loonsverhoging moet komen en zo
ja. in welke mate en in welke vorm,
is daarin niet beantwoord. De beoor
deling daarvan wordt in eerste in
stantie aan het geëigende overleg
van het georganiseerde bedrijfsleven
overgelaten.
BRIEF AAN MINISTERRAAD.
Scholen werken niet mee.
Het centraal werkcomité vacan-
tie heeft zich met een brief tot de
raad van ministers gewend over de
belemmering, die de vacantiesprei-
ding in ons dichtbevolkte land on
dervindt door de bestaande onder-
wijsregelingen.
Het centraal werkcomité herinnert
Nieuwe inspecteur
muziekonderwijs.
Bij koninklyk besluit is benoemd
met ingang van 1 September a.s., als
inspecteur voor het muziekonderwys
de heer dr. John Daniskas. thans di
recteur van het Rotterdams Toon
kunst-Conservatorium. De heer Da
niskas is voorts by ministeriële be
schikking benoemd tot adviseur "be
last met net toezicht op de van rijks
wege gesubsidieerde symphonie-or-
kesten. Deze benoemingen voorzien
in de vacatures ontstaan door het
eervol ontslag uit die functies enige
tyd geleden gegeven aan dr. Walther
Boer.
Op de Scheveningseweg te 's-Graven-
hage is Dinsdagmorgen de 87-jarige me-
iw J. C. K.-H., die zonder op het ver
keer te letten, de trambaan overstak,
door een tramstel van lijn 8 aangereden
en op slag gedood
De Nede-landse Christelijke Bond van
Overheidspersoneel heeft Dinsdag zijn
we bondsgebouw Bankaplein 3 te 's-
Gravenhage in gebruik genomen.
aan zyn adres, dat in het najaar van
1953 aan de ministerraad werd ge
zonden en waarin de aandacht werd
gevestigd op de impasse, waarin de
actie vacantiespreiding ver
keerde. Als oorzaak van deze im
passe werd aangewezen de te ge
ringe medewerking van de scholen
voor lager onderwys.
Doordat deze scholen, ondanks
onze jarenlange, inspannende activi
teit een activiteit, ondersteund
door tal van vooraanstaande figu
ren uit de onderwijswereld ook
ons advies tot een zeer beperkte
spreiding binnen het kader der top-
weken, steeds minder opvolgden, was
het uitzicht op de toepassing ener
noodzakelyke vervroeging der aan
vangsdata volkomen illusoir ge
worden, aldus het comité.
Het staat vast, dat slechts door
deze vervroeging een redelyke sprei-
4ing van de vacantie ook voor vol-
wkssen bevolking te bereiken is.
De minister van onderwijs heeft in
een brief van 24 Maart 1953 aan het
comité enige schema's voorgelegd
tot mogelyke vervroeging en het co
mité heeft op 9 Mei 1953 zyn me
ning daarover gegeven. Nadien is
echter mets meer vernomen.
Het comité schrij.' nu o.m.: „Wy
zyn ervan overtuigd dat uw raad
unaniem de recreatieve, economische
en sociale waarden die door vacan-
tie-spreiding worden gediend, erkent.
Er is een dwingende noodzakelijk
heid om in de bestaande, volstrekt
onbevredigende situatie te voorzien
en om de uit bestendiging daarvan
toenemende onbehagelykheid tydig
te keren".
RHEUMATIEK VOORTAAN ZONDER H
Regeling van aardrijkskundige en
historische namen volgt nog
Op het ministerie van O. K. en W. Is gisteren een persconferentie gehou
den door prof. dr. O. B. van Haeringen, voorzitter der Nederlandse dele
gatie van de commissie van Nederlandse en Belgische deskundigen tot
samenstelling van een woordenlijst der Nederlandse taal.
Deze commissie is in 1947 ingesteld. De woordeniyst is een lyst waarin
men kan naslaan de sehryfwijze van de Nederlandse woorden volgens de
Nederlandse spellingwet van 1947 en het Belgische spellingbesluit van
1946.
Behalve over de spelling in eigen
lijke zin geeft het boek ook voor
lichting over het z.g. woordgeslacht.
En hierin verschilt de nieuwe lyst
aanzienlijk van wat men tot nog toe
in woordenlysten of handwoorden
boeken aantrof. Dit raakt een zeer
belangryk onderdeel van de taak
der commissie, namelyk de regeling
van de „voornaamwoordelijke aan
duiding". Die voornaamwoordelijke
aanduiding hangt samen met het
„mannelyk" of „vrouwelyk" woord
geslacht. Benoorden de grote rivie
ren is het „vrouwelyk" in de gewo
ne gesproken taal vrywel geheel
verdwenen, behalve met betrekking
tot persoonsnamen.
Bezuiden de grote rivieren en in
het hele Nederlands-sprekende Bel
gië is het onderscheid tussen „vrou
welijk" en „mannelyk" in het ge
bruik van de voornaamwoorden
evenwel nog springlevend.
De taak van de commissie was
nu, onder de vanouds „vrouweiyke"
zelfstandige naamwoorden een ver
deling te maken tussen die waarby
het gebruik van de voornaamwoor
den hy, hem, zyn in geschrifte is
toegelaten, waarbij dus de „Hollan
der zich naar zyn levende gespro
ken taal mag richten, en die waar
by ook voortaan zy of ze en haar
verplicht blyven.
In Zwitserland hebben overstromin-
I gen veel schade veroorzaakt. Foto:
het kolkende water in de straten van
Truns.
Tot de eerste groep behoren voor
werpsnamen in ae ruimste zin. dus
ook klok en lamp. Ook het woord
lijst mag (niet: moet) voortaan als
„hy-woord" worden behandeld. Wie
dus van de woordeniyst wil schrij
ven, dat hy in veel opzichten verbe
tering brengt, of dat hy niet radi
caal genoeg is, -die begaat geen
„fout" meer.
Verder was de taak van de woor
denlijstcommissie, de sehryfwijze te
regelen van de z.g. „tussenletters in
samenstellingen", de kwestie dus van
handelsschool met een of met twee
s'en, en van hondebrood of honden
brood.
Bastaard woord en
Het derde onderdeel van de taak
der commissie, was de regeling van de
schrijfwijze van bastaardwoorden zo
als exercitie, concilie, grammofoon
enz.
Het radicaalst is misschien de al
gehele afschaffing van de ph, zodat
woorden als filosofie en geografie
voortaan uitsluitend met f worden
geschreven. Vervallen is ook de
achter de r, zodat reumatiek het
voortaan zonder h doet. Verder heeft
de commissie niet alle knopen door
gehakt, maar meermalen de „recht
se" kool en de „linkse" geit gespaard
door twee vormen toe te laten, met
voorkeur voor een van de twee, dat
is b.v. in ruime mate gebeurd met
woorden waarin c voorkomt die als
k wordt gesproken, compliment, con
ducteur e.d.
De nieuwe schrijfwijze gaat offi
cieel met de dag van heden in. De
sehryfwijze van Nederlandse aard-
rijkskundige en historische namen zal
nader geregeld worden bij algemene
maatregel van bestuur.
De officiële sehrijfwyze van de Ne
derlandse taal wordt gevolgd in alle
van de ministeriële departementen,
autoriteiten, colleges en ambtenaren
uitgaande, in het Nederlands gestel
de stukken.
De instellingen van openbaar, zo
wel als van gesubsidieerd by zonder
onderwys volgen de officiële schryf-
wyze van de Nederlandse taal.
Het Wereldgebeuren
Verjaardag
Parijs vierde deze week de tiende
verjaardag van zijn bevrijding.
Daarover is in de Franse bladen
nogal wat geschreven, ook al omdat
men het niet helemaal met elkaar
eens was.
Er is namelyk een streven in Frank
rijk om de rol van de geallieerden by
de bevryding van Parijs als zo mini-
maal-mogelyk" voor te stellen.
„Parys zo zeggen honderdduizen
den Fransen „is door onze eigen
Franse troepen bevryd. Het was de
pantserdivisie van eeneraal Leclerc,
die dat deed op de 2oste Augustus.
Deze Fransen hebben daarmee een
gróót oogmerk: aan Frankrijk iets
van de nationale trots terug te geven,
die door Duitse bezetting zo ernstig
werd geknakt.
Misschien is er op het ogenblik geen
volk in Europa, dat op het stuk van
de nationale trots zo gevoelig is als
het Franse.
Wanneer we de Franse buiten
landse politiek der laatste ja
ren in vogelvlucht bezien dan
is er in die politiek te midden van de
wisselvalligheden slechts een lyn te
ontdekken! de Franse nationale glo
rie moet herleven. Eerst kwam
Frankrijk in het verwarde na-oorlog-
se Europa met het Schuman-plan
voor het scheppen van een West-Eu
ropees politiek-economisch blok,
waarin Frankrijk het werd van
zelfsprekend niet duidelyk gezegd
de eerste viool zou spelen. Naast dat
pojitiek-economisch Schuman-plan
ontwierp Frankryk de Europese De
fensiegemeenschap, die aan Frank
ryk zou moeten toestaan op defensie
gebied eveneens de hoofdrol te gaan
spelen.
De Franse regeerders wisten de
Verenigde Staten te winnen voor de
ze plannen en daardoor ook de Ame
rikaanse belangstelling te wekken
voor de oorlog in Indo China, die zy
zelfs voor 75c/o door de Amerikanen
lieten financieren.
Terwyl in Frankryk hevig gemop
perd werd op de bemoeizuchtige
Amerikanen, die aan dat land de wet
wilden voorschryven. waren het in
werkelykheid de Fransen, die steeds
hun zin doordreven.
Toen het echter op het uitwerken
en toepassen van de politiek-econo-
mische en militaire plannen aan
kwam ontdekten de Fransen, dat ze
niet alleen waren in West Europa.
Andere Westerse landen streefden de
Fransen ver voorbij wat politieke sa
menwerking en economische vooruit
gang betreft.
En Franse deskundigen ontdekten,
dat ook op militair gebied de Fransen
wel een belangrijke rol konden spe
len, maar zeker niet op gemakkelijke
wyze de hegemonie zouden hebben.
Daarna begon voor wat de E.
V.G. betreft Het getraineer en gezeur
in de Franse Nationale Vergadering,
in de politieke partijen, in de com
missies enz. Men wilde van het plan
afmaar men kon er eigenlijk niet
met goed fatsoen af. want men had
het zelf voorgesteld.
Men besefte ook dat er iets anders
voor de plaats zou moeten
komen, maar voor dat andere
had men geen uitgewerkte denkbeel
den gereed. Het ontbrak de kortston
dig levende Franse regering aan tyd
om zich te bezinnen op enig nieuw
plan.
Nu is dan Pierre Mendès-France in
Brussel gekomen met alleen maar
't voorstel tot uithollen van de Fran
se E.V.G. Hy vroeg alleen maar een
offer van de andere E.V.G.-landen op
het altaar van Frankriik's nationale
glorie. Hij eiste, dat Frankryk al
thans voor de eerste acht jaar alle
nationale rechten over zyn defensie
aan zich zou houden en geen enkele
bevoegdheid aan supra-nationale or
ganen zou afstaan.
Ziedaar de overgevoeligheid van de
Fransen op het stuk van de nationale
trots.
Zaterdag zal de Franse Nationale
Vergadering beginnen met de
bespreking van de Europese Ver
dedigmgsgemeenschap. Men kan er
zeker van zyn. dat er heel wat ora
torisch vuurwerk afgestoken zal wor
den en dat er verwijten gericht zul
len worden aan de andere E.V.G.-lan
den, die zich unaniem tegen Mendès-
France hebben gekeerd. Ook verwij
ten aan de Benelux-landen en dus
aan Nederland die boven de Fran
se dorst naar hegemonie het Westeu-
ropese streven naar gemeenschappe-
lyke veiligheid hebben gesteld.
Men zal er zich in Nederland niet
al te veel van moeten aantrekken.
Uiteindelijk zijn de Fransen tóch
verplicht met de andere Westeurope-
se landen samen te werken, daaraan
kan al het gedebatteer in de Franse
nationale vergadering niets toe of af
doen.
Voor het ogenblik echter heeft de
E.V.G. ook al door de wijze waarop
Mendès-France haar in het parle
ment brengt geen schyn van kans.
Dat is teleurstellend, maar niet on
overkomelijk.
De vyf V G. landen kunnen nog
wel even wachtenin elk geval
nog wel op het aftreden van het ka
binet Mendès-France, dat thans zo
wanhopig zijn leven poogt te rekken
door de E.V.G. op te offeren.
Onbekende vliegtuigen
boven Denemarken
Boven het Westelyk deel van het
Deense eiland Seeland hebben Dins
dagmiddag twee maal vliegtuigen
van onbekende nationaliteit gevlogen.
De toestellen konden niet worden
waargenomen, doch men hoorde zwak
het geronk van motoren.
Later werd een klein geschrift in
een vreemde taal gevonden, dat op de
vier hoeken het teken van een drie
tand vertoont.
De plaatselyke militaire autoriteiten
van Korsoer konden het stuk niet ver
talen. Het zal nu door deskundigen
in Kopenhagen worden onderzocht.
Mevrouw Lorentzen, prinses
Ragnhild van Noorwegen, heeft gis
teren het leven geschonken aan een
zoon. Moeder en dochter maken het
goed.
Prinses Ragnhild, een kleindochter
van Koning Haakon, is 24 jaar. Na
haar huwelijk in Mei van het vorige
jaar met Erling Lorentzen, de zoon
van een reder ujt Oslo. behield zü
haar titel. J
