Gillette'
Middelburgse Seismolen ten
prooi aan toenemend verval
Zeeuwse Almanak
VAN
TOT
OPHEFFING TRAM VAN BELANG
VOOR SCHOUWEN-DUIVELAND
BELANGWEKKENDE EXPOSITIE
IN IJZENDIJKE'S RAADHUIS
Agenda
U voelt zich als 9n millionnair
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 29 JULI 1954
ONTREDDERDE „WACHTER OP STADSWALLEN"
Ingrijpen van gemeente kan
monument behouden
Middelburg; kan trots zijn op zijn bolwerken, die do binnenstad omringen
als een fleurige gordel en reeds een groot deel hebben teruggewonnen van
hetgeen hen voor de inundatie zo aantrekkeiyk maakte. Trots ook kan do
Zeeuwse hoofdstad zijn op het bezit van twee molens, schoon gelegen te
midden van deze groene ring. op de verhogingen, die vroeger de bastions-
vormden. Deze molens torenen boven de bolwerken uit en dragen bij tot
de verlevendiging van het stadsbeeld. Lange tyd moest voor het behoud
van beide bouwwerken worden gevreesd. Daarin is echter kentering geko
men; de nyden op het Vlissings bolwerk werd eigendom van de gemeente
en verkeert thans in vergevorderde staat van restauratie. De molen op het
Seisbolwerk zal vermoedelijk wy berichtten dit Dinsdag jl. ook door
de gemeente worden gekocht. Deze „wachter op de stadswallen" zal dan
ook voor de slopershamer worden behoed.
Want er bestond veel kans, dat
het gevaarte, dat in 1728 werd ge
bouwd ter vervanging van een
oudere (die vermoedelijk van 1627
dateerde de stryd tegen het ver
val zou moeten verhezen, als geen
hulp zou worden geboden. Het ingrij
pen van de gemeente Middelburg kan
dit evenwel voorkomen B. en W.
deelden mede. dat de molen na aan
koop een behoorlijke uitwendige
restauratie zal moeten ondergaan.
Wie Middelburg van de richting Vlis.
singen uit binnenkomtheeft het ge
zicht op de molen aan het Vlissings
Bolwerk, die boven de groene wallen
oprijst als een vriendelijke portier bij
de stadsingang. Nog niet zo lang ge
leden was de „Vlissingse molen"
evenwel allerminst zulk een fraaie
blikvangerhij droeg toen duidelijk
de sporen van groot verval. Maar een
goede restauratie doet wonderen en
thans heeft de molen reeds veel van
zijn oude luister terug. Er is een
nieuwe gaanderij aangebracht, de
kap werd hersteld en vier wieken
maakten de molen weer tot een „ech
te" molen, die binnenkort een uit
stekende plaats zal innemen in de rij
van behouden Zeeuwse monumenten.
(Foto P.Z.C.J
De molen die overigens geen
naam draagt, maar gemeenlijk Seis
molen wordt genoemd beant
woordde tot aan het begin van de
tweede wereldoorlog aan zjjn bestem
ming. De laatste molenaar verkocht
het gebouw in 1940 aan een zakken-
handelaar. die in de molen ging wo
nen en er tevens zijn bedrijf uitoefen
de. Enkele jaren geleden ging de
molen over in handen van de Mid
delburgse notaris mr P. Loeff. die
het plan had het bouwwerk grondig
te laten herstellen en er zijn woning
in te richten. Hjj moest hier echter
van afzien. De tegenwoordige eige
naar, de chirurg dr J. J. Okker wil 't
gebouw thans aan de gemeente over
doen voor de som van 7000.
ONTREDDERD
Een grondig herstel van deze mo
len, die op de monumentenlijst staat,
is inderdaad dringend gewenst. Reeds
van verre afstand valt het op, dat
de wieken niet meer compleet zijn.
Slechts twee van de vier wieken her
inneren nog aan hun vroegere func
tie. De kap verkeert in een bijzonder
slechte staat, op sommige plaatsen
kjjkt men door net bouwwerk heen
en het geheel wek^ de indruk alsof
het ieder moment omlaag zal stor
ten.
Niet alleen het bovenste deel van
*de molen moet gerestaureerd worden,
maak ook de stenen bouw. De bo
men en struiken van het bolwerk
wekken bij de voorbijganger op het
eerste gezicht misschien nog illusies,
maar wie in de molen doordringt komt
onder de indruk van de ontredderde
toestand, waarin dit gebouw ver
keert. De muren vertonen scheuren,
liet houtwerk is grotendeels ver
molmd, elk onderdeel van het ronde
gebouw spreekt van toenemend ver
val. Bovendien vernamen wjj, dat de
buitenmantel ls losgeraakt, hetgeen
er op lijkt te wijzen, dat de restaura
tie niet slechts tot het uitwendige
beperkt zal kunnen blijven.
De molen bezit verder geen enke
le hele ruit meer; de jeugd, die in
het bouwwerk een geliefd speelterrein
ontdekte, zal daaraan niet vreemd
z^n. Enkele verbouwingen hebben
voorts niet tot verfraaiing van het
geheel bijgedragen. Onder in de mo
len zijn ramen aangebracht, die er
kennelyk niet thuishoren en boven
dien kruipt tegen de westelijke zijde
een schoorsteen omhoog, die daar ze
ker niet op zijn plaats is. Een omgang
of gaanderij bezit de molen ook niet
meer.
Met de restauratie ls een groot be
drag gemoeid en het is te begrijpen,
dat een particulier zulk een ingrij
pend herstel eigenlijk het bouwen
van een nieuwe molen niet zal
Te Sas van Gent werd in de afge
lopen dagen feest gevierd, want
soeur Marie Crescentiana, die „in
de wereld" de naam droeg
van niej. M. H. van de Sande, vier
de haar zilveren kloosterjubileum.
De jubilaresso is sedert September
van het vorige jaar overste van het
Sint Michaëlsgesticht te Sas van
Gent, maar stond ook reeds als
overste van het Convent te Vlissin-
gen en Terneuzen.
LEERZAAM
De man in het koffiehuis te Bres-
kens kwam wal aarzelend te voor
schijn uit de telefooncel.
,,'k Kreeg de vrouw van de tand
arts aan de telefoon", sprak hij som
ber
De kasteleinse verliet haar plaats
achter de tapkast en begaf zich be
drijvig naar de cel. ,,'t Zijn nieuwe
toestellen en dat is nog wat onwen
nig", ondertoees ze onderwijl, waarop
de mAn die telefoneren moest, een
afwachtende houding aannam op oen
barkruk.
In de cel klonk wat gerinkel en
geklik-klak en even later verscheen
de kasteleinse weer. ,,'k Heb op een
rooie knop gedrukt, maar of dat wel
helemaal goed is weet ik niet" ver
telde ze vertrouivelyk en ze lachte
een lachje vól verstandhouding als
zat ze nu mede in het complot
tot de man op de barkruk. Deze
knikte lijdzaam intussen genietend
van z'n biertje, want een spoedbood-
schap scheen het nu bepaald niet te
zijiu
Toen even later de télefoonbel schel
rinkelde was hij dan ook onvindbaar.
De ober greep in en verdween op zijn
beurt in het hokje. „Het i3 een beet
je lastig, want er zijn twee toestellen
en er rinkelt maar één bel", vertelde
hij even later, ,,'k Heb maar twee
hoorns tegelijk opgenomen", voegde
hij er grinnékend aan toe.
De man voor wie het telefoontje
bestemd was hebben we niet meer
gezienmaar leerzaam, was het wel
Op 12 Augustus 1929 legde de kloos
terlinge haar beloften af, maar men
heeft het feest reeds nu gevierd,
omdat de kinderen op de eigenlijke
datum met vacantie zyn. „De Soeur"
mocht zich tijdens de feestelijkheden
in een brede belangstelling verheu
gen.
KERKTELEFOON.
Ook de ouden van dagen en zie
ken te Sint Annaland, die tot dusver
verstoken waren van het bijwonen
der diensten in de Ned. Herv. kerk,
zullen binnenkort uit hun „geeste
lijk isolement" verlost kunnen wor
den. Voor hen die dit wensen zal
namelijk een zogenaamde kerktele
foon worden aangelegd, zodat de
diensten thuis kunnen worden be
luisterd. Voor velen ongetwijfeld een
uitkomst.
TEGEN DE MUUR.
Dank zij de vaste hand, waarmede
de heer J. van H. uit Sint-Annaland
het stuur van zijn bromfiets om
klemde. is hem de botsing, welke hh
dezer dagen met een muur had, goed
bekomen. Hij reed tegen het nuis
van de wed. J. in de Nieuwstraat
nadat hij een aanrijding had gehad
met mej. A. van D. de H. Zowel
de eerste als de tweede aanryding
viel nogal mee. zodat èn de dame èn
de heer met de schrik vrijkwamen.
BLOEMENZEE.
Voor natuurvrienden ls het
thans ondanks het langdurige
en vervelende slechte weer
ruimschoots de moeite waard eens
een kykje te gaan nemen in het
natuurreservaat „Het Zwin", want
daar zijn de schorren in 'n prach
tige bloemenzee herschapen.
te prijzen, dat het Middelburgse be
stuurscollege dit initiatief heeft ge
nomen; met behulp van o.a. rijks- cn
provinciale subsidies zal het werk
hopelijk spoedig ondernomen kunnen
worden.
Anders dan met de molen op het
Vlissings Bolwerk te Middelburg is
het gesteld met diens collegaop 't
Seisbolwerk. De Seismolenis een
bijna vergane grootheid, hij verkeert
in ontredderde toestand. Van de. kap
bleef niet veel over en er zijn nog
slechts twee haveloze wieken.
Pogingen tot behoud van dit monu
ment zijn echter aan de gang. De
gemeente Middelburg wü de molen
aankopen, waarna een grondige res
tauratie ondernomen zal moeten
worden. Ook dit markant onderdeel
van het stadsbeeld zal dus vermoede
lijk voor de slopershamer gespaard
blijven.
Foto P.Z.C.)
NED. HERV. KERK.
Benoemd tot vicaris te Axel: S.
den Blaauwen, vlc. te Lisse.
GEREF. KERK.
Beroepen te Anna Jacobapolder:
cand. K. Smit.
Belgische oorlogsinvaliden
op Walcheren
Te Vlis6ingen arriveerde met de
„Flandria"-boot, een gezelschap van
54 oorlogsinvaliden uit Charleroi. Zij
werden verwelkomd namens V.V.V.
door de heren Ad. Mets en Van Hijf-
te. Namens de V.V.V. werden in het
strandhotel, waar de lunch werd ge
bruikt, enkele versnaperingen aange
boden. Vervolgens werd een tocht
over Walcheren gemaakt. Voor van
daag staat een ontvangst in Middel
burg op het programma.
Examens
De heren K. G. Siecker. M. Oppe
neer, J. G. Koekoek en C. P. Essel-
brugge te Axel slaagden voor het exa
men hulpmonteur V.A.M. (theoretisch
gedeelte).
Voor het examen steno-typiste
slaagde te Hulst mej. A. Menu uit
Hontenisse, de heer F. v. Kruyssen
behaalde te Breda het M.U.L.O.-
diploma.
„Vissersschepen en driemasters op
zee", door Louis Meyer.
(Foto P.Z.C.)
EERSTE KAMERLEDEN MENEN
Vergoeding aan R.T.M.
te hoog geacht
Verschenen ls het voorlopig verslag
de Eerste Kamer inzake het wetsont
werp tot wijziging van hoofdstuk 9 B
der rijksbegroting voor. het dienstjaar
1954. (Vergoeding aan de N.V. Rot
terdamse Tramweg Maatschappij in
zake het beëindigen van de exploitatie
van haar tramweg van Burgh over
Brouwershaven naar Steenbergen.)
Hieraan is het volgende ontleend:
Bij de overweging van dit wetsont
werp in de afdelingen der Kamer werd
tegen vervanging van de door de N.V.
Rotterdamse Tramweg Maatschappij
geëxploiteerde tramweg van Burgh
naar Steenbergen door autotractie
generlei bedenking geoüperd. Voor de
ontwikkeling van Schouwen en Dui-
veland achtte men deze integendeel
van veel belang.
De vergoeding, welke in verband
hiermede betaald zal worden, achtten
vele leden echter te hoog. Hetgeen
moet worden betaald, bedraagt aan
„vergoeding voor de tramweg met
rollend materieel 1.303.738,13", als
mede aan „tegemoetkoming voor het
vrijwillig prijsgeven van de concessie
en voor het risi van overschakeling
op autotractie en in de kosten van een
wachtgeldregeling 250.000", waar
bij dan nog kont f „vergoeding van
de reeds uitgegeven herstelkostcn wa-
tersnoodschade 104.116,01".
Wat deze laatste kosten betreft, is
het te betreuren dat zij zijn gemaakt,
doch spreekt het vanzelf, dat zij wor
den vergoed. Voor het overige echter
is moeilijk met het voorstel mede te
gaan.
Dat de R.T.M, een zgn. eeuwig du
rende concessie heeft betekent niet,
aldus enige der evenbedoelde leden,
dat die concessie op geen enkele wyze
uit de weg kan worden geruimd, wan.
neer het algemeen belang dit nood
zakelijk maakt.
Waarom in het onderwerpelijke ge
val de vorm van naasting is gekozen,
was hun niet lidelijk.
Naar de mening van de hier aan het
woord zijnde leden had onderhandeld
moeten worden over de voorwaarden
voor ontbinding van het contract cn
dan een billyke schadevergoeding
daarvoor moeten worden betaald.
Nationale paardenshow
in 's-Hertogenbosch
Op 7 en 8 September
De Nationale Trekpaardententoon
stelling van de Koninklijke Vereni
ging „Het Nederlandsche Trekpaard"
zal dit jaar worden gehouden op 7
en 8 September in Den Bosch.
Rijkswerkinrichting voor
vrouwen te Middelburg
Sinds kort is aan het Huis van Be
waring te Middelburg een Ryks-
werkplaats voor vrouwen verbonden.
Deze werkplaats was tot 1 Juli j.I.
in Breda gevestigd; met ingang van
die datum werd zij naar de Zeeuwse
hoofdstad verplaatst. In deze werk-
Elaats arbeiden vrouwen, aan wie
echtenisstraffen z(jn opgelegd we
gens landloperij, bedelarij of dronken
schap. De werkplaats is in een van
de gebouwen van het Huis van Be
waring ondergebracht.
Keur van kunstschatten
Het pittoreske raadhuis van IJzendijke, waarin thans voor de derde
maal een schilderijen-tentoonstelling wordt gehouden, heeft opnieuw be
wezen voor dit culturele doel wel byzonder geëigend te zijn! Wie de expo
sitie „Nederland-Waterland" bezichtigt wordt onherroepelijk getroffen
door de rustige, charmante sfeer, welke in de vertrekken van het raadhuis
heerst; de witte wanden en plafonds, de hoge ramen en het warmgetinte
houtwerk vormen een ideaal décor voor de meesterwerken, die.er (tot 21
September a.s.) tentoongesteld zijn. De kilte, die men dikwijls aantreft in
musea, krijgt in dit „gelegenheids-museum" geen kans en de kunstschatten
komen er voortreffelijk tot hun recht!
Uit zee- en riviergezichten en ro- uit particulier en museumbezit
mantisch geschilderde hoekjes bij zijn hier bijeengebracht, doeken van
kreken en sloten, rijst uit deze expo- schilders met klinkende namen, op
sitie het waterrijk Nederland met al verantwoorde wijze aangebracht
zijn nuancen en kleurschakeringen langs de wanden van de hall, van de
van wolken- en waterpartijen voor U statige burgemeesterskamer, in het
op. Maar liefst zes en veertig doeken trappenhuis en in de beide zalen op
de eerste verdieping van het raad
huis.
Reeds bij de ingang valt een be
scheiden werkje op van Hermanus
Koekkoek, namelijk „De Zuiderzee
bij Ramsdorp"; een klein juweeltje,
tintelend van leven en fris van vorm
geving. In het trappenhuis domineert
een magistrale Mesdag: „Vissersvloot
voor de Scheveningse kust", waarin
de grote schilder van zeegezichten
een virtuoos spel speelde met men
sen, zee, schepen en wolken, culmi
nerend in een uiterst knappe, rake
compositie.
Romantiek vindt men by Salomon
van Ruysdael, bij diens „Rivierge
zicht met jagers en hooibouw" en
vooral ook bij „Landschap met turf
schepen" van J. H. B. Koekkoek; een
uitermate sfeervol werk, waarin met;
name het zondoorgloeide water het
oog gevangen houdt.
Zoals het water vriend èn vijand
van ons volk spreekt uit alle wer
ken, hier tentoongesteld. Vriendelijk,
dreigend en veelal als achtergrond
voor een typisch Hollandse bedrijvig
heid, zoals" in de gezichten op het IJ
van Jacobus Storck en in de Amster
damse doeken van Abraham Storck.
Frapperend Is ook een simpel, maar
bijzonder weloverwogen doekje van
J. C. K. Klinkenberg: „Een stads
gracht". ragfijn van toon en kleur
schakering.
Het zijn slechts enkele grepen uit
ke thans in IJzendijke is te zien;
een veelheid aan kunstschatten, wel-
kunstgchatten, waarin waterrijk Ne
derland door schilders uit de zeven
tiende, achttiende en negentiende
eeuw werd vastgelegd.
Rest nog te vermelden de fraai uit
gevoerde catalogus, met enkele re
producties, een voorwoord van IJzen-
dijke's burgemeester, een beschou
wing van de heer W. Voorbejjtel Can-
nenburg en een litteraire bijdrage van
de dichter Bertus Aafjes
In Middelburg arriveerden
34 vluchtelingenkinderen
„Bleekneusjes" uit Duitsland zes
weken op Walcheren
Een aantal .gezinnen in de Zeeuw
se hoofdstad, in Vlissingen en op en
kele Walelierse dorpen, heeft sinds
Woensdagavond een kleine uitbrei
ding ondergaan. Zes weken lang zal
er in die gezinhen veel Duits moeten
worden gesproken. In Middelburg ar
riveerden namelijk 34 kinderen uit
vluchtelingenkampen rond Düssel-
dorf, die door de Oecumenische
Jeugdraad in staat zijn gesteld een
vacantie van zes weken op Walche
ren door te brengen.
Om kwart over acht Woensdag
avond reed een grote bus het
enigszins winderige Koorkerkhof
op, waar vertegenwoordigers van de
Oecumenische Jeugdraad ter begroe
ting aanwezig waren. Het was een
lange reis geweest. 300 km heen en
300 km terug. Om half vnf 's mor
gens vertrok de wagen uit Middel
burg, om 12 uur waren de kinderen
in het voertuig verzameld en werd de
terugreis aangevangen.
De jeugdige passagiers in leef
tijd variërend van 7 tot 14 jaar
toonden dan ook tekenen van ver
moeidheid. Wat stijf en onwennig
stapten zij in het vreemde land uit
de bus om in ontvangst te worden
genomen door bereidwillige automo
bilisten, die hen naar de betrokken
adressen brachten of door de pleeg
ouders zelf. Voor zes van de kinde
ren was het een weerzien; zij zijn
vorig jaar ook hier geweest.
De inhoud van de wagen was spoe
dig „gedistribueerd" en de jonge rei
zigers van Duitse, Hongaarse en
Lettische afkomst verdwenen rij
dend of lopend in alle richtingen. Het
is te hopen, dat deze gasten van Wal
cheren tijdens hun verblijf wat beter
weer mogen meemaken^ zodat zij met
name van zee en strand kunnen ge
nieten. Want dat hebben deze „bleek
neusjes" dringend nodig!
MIDDELBURG.
Vandaag Kunstzaal Van Benthem en
Jutting: Expositie litho's Henri de
Toulouse Lautrec, 9—18 uur; Molen
water: „Miniatuur Walcheren", 10—
24 uur; Electro: „I married a witch'.
(14 jr.), 19 en 21.15 uur.
VLISSINGEN.
Vandaag Alhambra: „De Koopman van
Venetië", (14 jr.), 7 en 9 uur; Luxor:
„Het zwaard der vergelding", (14 jr.).
8 uur; Stedelijk Museum: Schilderijen
tentoonstelling Constantin Guys, lo
rt uur.
GOES.
Vandaag Grand: „Levensstormen", (18
jr.)i 8 uur.
VEERE.
Vandaag Schotse Huizen: Herdenkings
tentoonstelling M. Góth, 10—12.30 en
13.30—17 uur.
GROEDE.
Vandaag Gemeentehuis: Tentoonstel
ling Oostaziatische Kunst.
IJZENDIJKE.
Vandaag Gemeentehuis: Schilderijen-
expositie „NederlandWaterland".
ALWEER..
En alweer moeten wy melding ma
ken van een voertuig, dat van de
rechte weg raakte en in de sloot te
recht kwam. Het ditmaal een
bus van de fa. Cap, welke de dienst
AntwerpenHulst onderhoudt. Nabn
De Klinge zocht deze autobus het
natte element op. Met de hulp van
een andere auto werd zij weer „op
het goede spoor" gezet. Persoonly-
ke ongelukken deden zich ook hier
niet voor,
als U zich scheert met Gillette. Dat ligt in ieders
bereik! Het Gillette precisie-scheerapparaat 32' met
2 Blauwe Gillette mesjes kost slechts f 1.10. Met
Gillette scheert U zich perfect en snel. Gillette mesjes
zijn de scherpste en hardste ter wereld. Daarom
gaan ze ook langer mee.
'n „goeie morgen99 begint met Gillette!
Diipemer mei 10 meijet
f L50. Zijnder extra kosten
kont D no Biaowe Gillette
meajea krijgen in da ideale
Diapenaer-eerpakktng. Eén
druk mal da duim aa een
nieuw mesje ligt ia Uw
apparaat!
BLUE 75 cent per 5
