L
O
Mooie gevels en propere ramen,
maar vaak slechte inrichting
2
~üzcHfven/paqLna
VAN VROUW TOT VROUW
WENNEKER
VRIJDAG 16 JULI 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
ONZE NEDERLANDSE BOERDERIJEN
In de voorbeelddorpenwordt gewerkt
aan doelmatiger indeling der hofstee
(Van onze speciale verslaggever).
Vele Nederlandse boerderijen mogen magnifieke gevels en propere mu
ren en ramen hebben, feit is, dat het met de inrichting binnen vaak droe
vig is gesteld. Helaas zyn er nog al te veel agrarische bedrijven, waarvan
de woonruimte danig in de knel is gekomen, hetz\j door fouten van de
architect, of door latere verbouwingen ten behoeve van opslagruimte en
stallen. Hier staat de aanrecht op de deel, daar het kookfornuis in een
schuurtje, dat de naam keuken nauwelijks mag hebben, en elders is de
spoelplaats voor de melkbussen niet veel anders dan een plankier op een
grasveldje. In tientallen boerderijen heeft men wel een gootsteen, doch
geen afvoerbuis; wel een kelder, doch geen kast. Men slaapt in herme
tisch afgesloten bedsteden van honderd jaar geleden of op van ratten
krioelende graanzolders. En men leeft zonder een schijntje van noemens
waardig gemak op een ltale, stenen vloer.
In de door het departement van
Landbouw onder de loupe genomen
„voorbeelddorpen" Rottevalle en
Kerkhoven waren de woonruimten
van enkele middelgrote en kleine be
drijven bepaald ook niet aan de be
hoeften van de efficiënte mens aan
gepast. Een tijd- en bewegingsstudie,
welke in Rottevalle werd gemaakt,
wees b.v. uit, dat een boerin voor het
bakken van een ei 5.29 minuten no
dig had, omdat ze liefst 90 meter had
te lopen. De zelfde beklagenswaardi
ge boerin liep 116 meter voor het
zetten van koffie, 237 meter om af te
wassen, 116 meter om aardappelen te
schillen en schrik niet! 1821
meter om de was te doen!
De oorzaak hiervan lag in de slech
te opstelling van het fornuis t.o.v.
de waterkraan, de kelder, het pan-
nenrek, de drooglijn etc. In vergelij
king met een stadsbewoonster had
deze boerin dus een (onnodig) zware
huishoudelijke taak te verrichten,
waarbij nog kwam, dat ze wat op
De ideale boerderij-keuken: pomp en
ouderwetse aanrechtbank zijn ver
vangen door een moderne aanrecht
bank met geyser, terwijl een flink
raam licht en lucht binnenlaat.
het platteland min of meer gebrui
kelijk is ook de verantwoordelijk
heid droeg voor de moestuin, de kip
pen en het plukken van klein fruit.
In Rottevalle en Kerkhoven heb
ben landbouwhuishoudkundigen
dan ook een enquête onder de i
het voorbeelddorp-object deelne
mende boerinnen gehouden, ten
einde na te gaan wat de wen
t.a.v. verbeteringen van hun
huishouden kon worden gedaan.
De antwoorden, welke hierop
binnen kwamen, gaven alleen al
door het aantal te kennen, dat
de gestelde vragen zeker niet
overbodig waren. Een boerin
wilde zelfs haar hele huis laten
omdraaien, ter verbetering
de zon- en lichtpositie van haar
kamers
In overleg met de betreffende deel
nemers van de voorbeelddorpen-pro
jecten tenminste vijftig procent en
in verschillende gevallen zelfs hon
derd procent der kosten werd im
mers "iet door subsidies uit de te
genwaarde-gelden van het Marshall
plan gedekt is men toen aan het
veranderen gegaan. Op de ene boer
derij werd een washuis gebouwd, op
de andere een spoelkeuken en oö de
derde een behoorlijke wasgelegenheid,
een douche-cel of een badkamer. Van
bedsteden werden geventileerde
slaapkamertjes of bergruimten ge
maakt, deuren werden aangebracht
om bepaalde delen van de boerderij
gemakkelijker te bereiken, gootste
nen werden veranderd, kasten bijge
plaatst, fornuizen verplaatst etc. Een
woonhuis in Rottevalle, waar een ge
zin van 14 personen in twee kamers
en op zolder woonde, werd zelfs in
zijn geheel tegen de vlakte getrok
ken en opnieuw opgebouwd.
Enthousiasme
Al deze, op basis van rationele en
hygiënische noodzakelijkheid aange
brachte verbeteringen, zijn door de
betrokken boerinnen enthousiast,
aanvaard.
Dit des te meer, omdat en dit
geldt vooral voor Rottevalle-^ een
en ander gepaard is gegaan met de
intrede van de waterleiding, die op
zichzelf reeds veel in een huishouden
veranderen kan. Waar vroeger alleen
maar water uit de pomp buiten ge
tapt kon worden, kan thans koud en
zelfs warm water verkregen worden
door één simpele handbeweging. Bu-
tagas en electriciteit hebben het
Het is weer inmaaktijd
De tijd van het zomerfruit is weer
aangebroken, en daarmee de tijd van
het inmaken. Inmaken vraagt over
leg! We gaan bijvoorbeeld niet in
het wilde weg onze gehele potten-
voorraad vullen, maar maken een
grove begroting. Daarbij bedenken
wij, dat vers, rauw fruit gezonder
(vitaininerijker) is dan ingemaakte
vruchten, en dat we in de eerste
plaats moeten zorgen, dat we in de
zomer voldoende vers fruit eten.
Wie wel wenst in te maken, gaat
eerst na, hoeveel er in de winter en
voorjaar gebruikt wordt. Eén pot
jam per week en twee flessen com
pote per maand misschien? Maak
dan niet veel meer in dan deze hoe
veelheid en bedenk van te voren,
hoe u de inmaak wilt indelen. Om
een voorbeeld te noemen: een derde
kersen, een derde pruimen van ver
schillende kleur, de rest aardbeien
en peren en dan nog een paar potjes
extra voor onverwachte gelegenhe
den.
Pasteuriseren van vruchten
Alleen gave vruchten gebraiken.
Ocze goed schoonmaken (zo nodig
schillen) en wassen. De vruchten in
de inmaakflessen doen en overgie-
ten met een warme suikeroplossing
van 3o0 a 500 g suiker per liter
water. Voor zure vruchten de groot
ste hoeveelheid suiker nemen. De
randen der flessen schoongewassen
en de flessen sluiten met ringen en
deksels. De flessen voorzien van
klemmen en in een pan met warm
water zetten. Het is gewenst de pan
zover met water te vullen, dat de
glazen bijna onder staan. Het water
tot 80° C. verwarmen en 20 30
minuten op deze temperatuur hou
den, 20 minuten voor zacht fruit
aardbeien, frambozen, bramen; 30
minuten voor stevig fruit kersen,
pruimen, peren, stoofperziken.
De flessen uit het water nemen en
laten afkoelen. Er etiketten met de
datum van het inmaken op plakken.
Speciale wenken.
Aardbeien: los in het suikerwater
een weinig perenrood (bij de dro
gist verkrijgbaar) op, opdat de
vruchten niet bleek worden.
Perziken, peren, abrikozen: leg
de vruchten direct na het schillen
in het suikerwater, waarin een wei
nig citroensap is opgelost.
Jam maken
Maakt u jam volgens de ouder
wetse methode van lang inkoken,
neem dan per kg fruit kg suiker.
De vruchten tot moes koken en de
suiker er door mengen. Fruit en
suiker samen inkoken tot 2/3 van
de oorspronkelijke hoeveelheid
een weinig citroensap' naar smaak
meekoken. De massa zo nodig af
schuimen en keuren op de dikte. De
jam heet in goed schoongemaakte
potjes overdoen. De randen schoon
vegen en de potjes meteen bedekken
met cellophaanpapier of na afkoe
ling met gesmolten paraffine.
Maakt u jam met behulp van een
Eectine-preparaat, volg dan de ge-
ruiksaanwgzing nauwkeurig op.
Deze wijze van jam maken is ge
makkelijk en minder tijdrovend dan
de vorige.
Kook niet meer dan 2 kg jam te-
felijk. Gebruik bij voorkeur een wjj-
e pan, zodat het inkoken vlug gaat.
Zet de jampotjes voor het vullen op
een plank of een paar doeken.
stooltfornuis met al zijn tijdrovende
verzorging van zijn aloude plaats
verdrongen.
Een voorbeelddorp zou in ziin huis
houdelijk aspect niet geslaagd zijn,
indien er geen blijvende basis wordt
geschapen voor verdere verbetering.
In Kerkhoven is men dan ook met
een cursus gestart, welke 24 lessen
telt, en verdeeld is in de volgende
vier rubrieken: wel en wee van ons
gezin; kracht-, tijd-, geld- en werk-
bespai'ing; zorg voor ziel en lichaam;
wat en hoe ete
jaar.
Dat men hierbij tot in de kleine
details gaat, blijkt wel uit het feit,
dat men zelfs aandacht besteedt aan
een onderwerp, waarvan men in de
stad beslist niet meer weet dan op
het platteland, namelijk rationalisa
tie bij het werk door tijdsindeling,
houding en rust
h oe eten we gedurende het
De prinsessen zijn „over".
Aan het einde van de zojuist afge
lopen schoolcursus zgn prinses Bea
trix tot de 5de klasse gymnasium
(alpha), en prinses Irene tot de 3de
klasse m.m.s. (middelbare meisjes
school), van het incrementum, afde
ling van het Baarns Lyceum, bevor
derd. Prinses Margriet en prinses Ma
rijke werden bevorderd tot respectie
velijk de 6de en 2de klasse van de
Nieuwe Baarnse School.
Nederlandse zangeres had
exclusief publiek
De Nederlandse zangeres dra. Alexan
dra Bouwmeester is in Milaan opge
treden voor de „Famiglia Meneghi-
na", een exclusieve club, waar men.
met invitaties uiterst spaarzaam is.'
Alexandra Bouwmeester zong er o.m.
de Chansons Oriëntales van Henk
Badings en voorts liederen in Frans, j
Duits, Spaans en Italiaans.
De leden van de „Famiglia Mene-
ghina" stammen allen uit oude. aan
zienlijke families in Milaan en de
normen, welke men in acht neemt bij
het uitnodigen van kunstenaars stem
men met de eerbiedwaardigheid der
oude geslachten overeen, zodat
Alexandra Bouwmeester het onge
twijfeld als een onderscheiding mag
zien, voor een zo exclusief gezelschap
te zijn opgetreden!
d£ ÉCHTE
navv-cut
van vim,...
Een japon of 'n mantel Dat is inder
daad op het eerste" gezicht moeilijk
te zien bij dit model van Madeleine
de Rauch. Het is echter een japon,
uitgevoerd in fijne zwarte wollen stof,
met een wijde rok, een dubbele
knoopsluiting en een grote, fraai ge
drapeerde kraag. Van zo'n wandel
japon kan men vooral op koele na
zomerdagen veel plezier nebben!
,/WWWWWWWA
*WS*W\*VWW\A-
Het Icon eigenlijk niet, abso
luut niet. Om negen uur, en dat
op Zaterdagmorgen. Wie gaat
er dan als huisvrouw in alle ge
moedsrust bij de gramofoon
zitten? Maar ik kon het een
voudig niet laten, en een altijd
gereed liggend breiwerk moest
mijn geweten maar sussen.
Er ivaren immèrs een paar
nieuwe opnamen aan de markt,
gedirigeerd door niemand min
der dan Arturo Toscanini. En
de muziek, die deze kleine, oude
nerveuze tovenaar uit een or
kest weet op te roepen is zo
edel, zo vlekkeloos, zo verruk
kelijk schoon, dat ik ze voor
geen f ortuin ter wereld zou wil
len missen. En dat te meer waar
het muziek is, die ik sinds het
eerste horen steeds verrukter
heb beluisterd.
L'apprenti sorcier; de tove
naarsleerling. U kent het na
tuurlijk, dat verhaal in klanken
speels en vol humor, van die
onfortuinlijke halfwas-tovenaar
die bij afwezigheid van de pa
troon in zijn eentje aan het to
veren slaat en aanvankelijk
met ongedacht succes. De be
zem, die hij zélf moet hanteren,
stuurt hij met een toverspreuk
uit om water te halen voor zijn
bad, en wéldra hoost het water
bij emmers vol in de kuip.
Maar als de ijver van de
dienstvaardige bezem niet te
stuiten is en het water wast als
een springvloed is de onge
lukkige leerling de tioeede helft
van de spreuk vergeten, waar
mee hij de bezem weer tot stok
stijfheid bezweren moet. Hij
roept en schreeuwt, maar kan
zich de moeite sparen. De em
mers worden rinkelend in ijl
tempo aangedragen, het water
stijgt mét 'zijn angst, totdat hij
tenslotte de bijl grijpt en er op
in hakt met liet ijselijke gevolg
dat de gespleten bezem in du
plo begint te hozen
Het is tenslotte de baas zelf, die
juist op tijd thuis komt en met
de haastig uitgesproken bezwe
ring zijn leerling van de ver
drinking redt
Er is voor mij een ietwat wee
moedige herinnering verbon
den aan deze muziek. Het zijn
niet alleen' rinkelende emmers,
plassend water, motief en te-
genmotief. Het is een klein
brokje menselijke tragiek, zo'n
doodgeioone geschiedenis van
alle dag, waarvan de toeschou-
wer zegt: Tja jammer zoiets.
Ik had in de gulden dagen
voor de oorlog, eens twee vrij
kaarten voor een Kurhauscon-
cert. Ik had een vriendin kun
nen meenemen, een muzikale
kennis of de tweede kaart
terugzenden aan de administra
tie van het cultureel zeer actie
ve weekblad.
Maar er schoot mij wat beters
te binnen. Ik ben door de bank
spookbang van volwassen ge- i
zeischap bij een concert. De een
wil beslist praten en deskundi
ge dingen te berde brengen over
de solist of het orkest. De an
der wil mensen zien en de mu
ziek begeleiden met een kra
kend zakje. Maar er is één we
zen dat geschapen schijnt te zijn
om mee te nemen naar plaatsen
waar schone muziek wordt ge
maakt, en dat is de jonge, op
groeiende, muziekgevoelige
mens.
Luisterend
naar de
tovenaar
Ik kende er zo één: een zes
tienjarige leerling, die ik in het
dagelijks bedrijf placht te on
derrichten in de geheimemissen
der Nederlandse en Franse taal.
waar in hij zich draaglijk weer
de. Maar buiten schooltijd
speelde deze jongen niet onaar.
dig viool, en gaf blijk van een
artistieke gevoeligheid, die
even touchant als misplaatst
scheen. Want het milieuwaar
uit hij stamdewas, hoe goed
willig ook, van elk cultureel be
sef verstoken, en bovendien
ontbraken te enenmale alle
middelen voor alles wat buiten
het gebied van eten, drinken,
kleren en schoolgeld lag.
Ben je wél eens naar een con
cert geweest vroeg ik hem, zo
langs de neus weg. En deze zes
tienjarige opgegroeid in het
hart van Holland, tussen twee
grote steden, in een plaats waar
schilders, schrijvers en poëten
de straatstenen gesleten had
den deze jonge cultuurheiden
uit noodzaak zei: Nee. Dan ga.
je vanavond met mij meezei
ik. Zo en zo laat: in het Kurhaus
speelt een Franse soliste, die
een jaar ouder is dan jij. Zin
Nooit heb ik perfecter gezel
schap in de concertzaal gehad.
Het programma was volstrekt
wat een verstandig dirigent die
zijn zomeravondklanten kent
bij voorkeur zal. opdissen. Een
symphonie van Huydn, het Car_
naval Romain, een vioolconcert
en l'Apprecenti sorcier. Maar
voor een jongverbijsterd mens
dat muziek alleen uit een min
of meer hees doosje heeft be
luisterd voor mijn zestienja
rige cavalier was dit alles het
regelrechte, verrukkélije para
dijs.
Het was bij l'Apprenti Sor
cier, dat ik van terzijde eens
naar hem keek: of hij bijgeval
nog ademhaalde. Want hij zat
zó stil, zo tot in zijn diepste ve
zels verrukt, met grote honge
rige ogen in een mager bleek
gezicht, de vingers stijf inge-
strengeld om zijn knie De
glimlach waarmee hij, b\j het
applaus, weer op aarde neer
daalde ivas bijna pijnlijk om aan
te zien. Dit, zei deze glimlach,
is teveel, te schoon, te heerlijk
om te geloven: het moet ophou
den of ik moet weggaan
Hij is weggegaan, drie jaar
daarna, voorgoed. „De dood
zat in hem, en hij wist het niet",
daar op die fluwelen fauteuil in
de concertzaal, onder de rinke
lende storm van l'Apprenti sor
cier. Ik heb altijd met genegen
vertedering aan dat vrijkaart je
gedacht: het is soms zo eenvou
dig om een. ander mens geluk
kig te maken.
Daarom ook, om die bran
dende ogen in dat smalle ge
zicht, luister ik altijd zo adem
loos naar de muziek van Paul
Dukas.
En deze morgen om de kleine
dirigent van zeven en tachtig
jaar, die menig jong man ter
beschaming, deze muziek kan
laten klinken als zojuist ge
schapen zo fijn, zo helder, zo
levend en met geest geladen,
zonder een detaü te verwaarlo
zen, zonder een instrument niet
tot volmaakt klinken te dunn-
gen en evenwel zo speels en
licht en schijnbaar zonder enige
moeite.
Zeven en tachtig men
moest eigenlijk alleen staande
luisteren. SASKIA.
Uniek bedrijf
in Sloten
Was wappert aan
gemeentelijke waslijnen.
(Van een speciale verslaggever)
bergt binnen 7,'n wallen een massa
merkwaardigheden. Een oude molen,
een hele rij antieke geveltjes, een
schilderachtige gracht, een stadhuis
dat voor een deel museum is
met kinderhoofdjes geplaveide stra
ten
Er is zo veel te zien, dat vreemde
lingen in negen en negentig van de
honderd gevallen aan de merkwaar
digheden buiten de wallen geen of
een slechts geringe aandacht beste
den. Toch is er wel wat te zien. We
bedoelen natuurlijk in de eerste
plaats de vergezichten over bet wij
de polderland en de uitgestrekte me
ren, maar ook vlakbij bevindt zich
iets, dat best „typisch Sloten" zou
kunnen worden genoemd. Het is
het grote aantal waslijnen op de bre
de „berm" vlak achter de wallen.
Aan een waslijn is niet veel te zien,
maar als men weet, dat deze stuk
jes draad, gespannen tussen twee
palen, het eigendom zijn van het
stadsbestuur en aan de Slotense
huisvrouwen worden verhuurd, be
gint er al een ander licht over deze
voor de was onmisbare installaties
te schijnen! Vijf en zeventig cent per
jaar betaalt de Sloter huismoeder
voor haar lijntje, voor welk bedrag
ze dan bevrijd is van alle zorgen,
die aan de instandhouding daarvan
zijn verbonden. Aftandse palen ver
vangt de gemeente. Een geroeste of
gebroken draad? Een seintje naar
het stadhuis en het komt in orde.
Voor vijf en zeventig cent wappert
de was een heel jaar lang in de wind
(die niets kost). Kan het nog mooi
er? Bovendien blijft de stad zelf op
de huisvrouwelijke hoogtijdagen ge
speend- van de onaesthetische touw
tjes, met kletsnatte manufacturen.
Voor de gemeente heeft dit pret
tige systeem echter een onprettig
nasmaakje. Aan huur brengen de lij
nen per jaar namelijk slechts zestig
gulden op. Een ieder kan op z'n
vingers natellen, dat door dit lutte
le bedrag maar een klein deel van
de onderhoudskosten wordt gedekt.
Het gemeentelijk lijnenbedrijf heeft
dus te kampen met een met de re
gelmaat van een klok terugkerend
exploitatietekort. Er moet geld bij,
maar dit schijnt voor de vroede va
deren geen aanleiding te zijn het
systeem te wijzigen. Een nette stad
is hun blijkbaar heel wat waard!
„Coco" Iaat zich niet
Madame Chanel („Coco" voor in
gewijden in de modewereld), die ruim
vijfentwintig jaar geleden eer en
roem verwierf 'met de exclusieve kle
dij. die zrj in Parijs lanceerde, heeft
zich niet "laten ontmoedigen door de
nederlaag, welke zij dit voorjaar bg
haar terugkomst in de wereld der
„haute couture" geleden heeft. Ook
dit najaar zal zij met een collectie
uitkomen, en' zij is er van overtingd,
dat zij dan meer succes zal hebben.
Naar haar eigen mening was de col
lectie, welke haar in de lente zo'n
debacle bezorgd heeft, teveel op het
verleden geïnspireerd; teveel een
voortzetting van haar een kwart
eeuw zo succesrijke methoden.
Komend najaar zal zij, aldus heeft ze
verzekerd, niet meer in deze fout ver
vallen. Ze zal dan, volgens haar eigen
woorden, „de kleding van de toe
komst brengen".
Cursussen voor jonge en
voor oudere vrouwen.
Onder de titel „Tussen school en
maatschappij" organiseert het vor
mingscentrum „De Vonk" in Noord-
wijkerhout van 16 Augustus tot 11
September een cursus voor meisjes
van zeventien tot twintig jaar. „Be
roepskeuze". „gezinsleven", „vorming
tot staatsburgeres" en „vrije tijdsbe
steding" zijn de voornaamste onder
werpen van deze cursus. Op de volks
hogeschool „Olaertsduyn" te Ro~kan-
je wordt van 26 Juli tót 7 Augustus
een cursus gegeven met als onder
werp „Mogelijkheden en moeilijkhe
den voor een werkende vrouw".
Advertentie.
OUDE GENEVER
\\i*l JiA
Xj <r<
Kleding voor
kleine kereltjes
Voor kleine kereltjes vindt U hier
een zomers pakje van goed wasbare
stof, dat bestaat uit een mouwloos
bloesje en een broekje met elastiek
in de bovenrand. Maakt U het geheel
van dezelfde stof, dan vraagt het ca.
l.oO m van 80 breed. Ook van twee
erlei stof is het aardig, zoals U ziet.
Wordt de blouse boven de broek
gedragen, dan stikt U op het voor
pand twee zakjes, die met een patje
afgewerkt zijn. Dit patje en de kraag
kunt U desgewenst van andere kleur
nemen. Zij- en schoudernaden sluiten.
De armsgaatjes worden met schuine
repen afgewerkt. De kraag maakt U
van dubbele stof, waartussen U de
halsrand en de voorkanten van het
split naait. U stikt de beennaden van
het broekje dicht en sluit de midden
naad. Desgewenst kunt U een voor
sluiting aanbrengen maar gewoonlijk
wordt deze bij dit soort broekjes
achterwege gelaten. Tegen de boven
rand stikt IJ een schuif, waardoor
U elastiek haalt, of U stikt hem en
kele malen met laste door. Wordt
de blouse in de broek gedragen, dan
zet U de zakjes op het broekje. Het
(gestreepte) beleg aan de pijpjer
vouwt U naar binnen, waarna 3
«vu*. k, iiaa, „uu,,ia A
op o vallend de opslag inlegt. Langs
de vouw kunt U een stiksel aanbren
gen, dan blijft de opslag goed zitten.
ELLA BEZE.MER.
