Winston Churchill werd reeds bij
zijn leven een legende
Twee revolverschoten werden het
sein voor een wereldbrand
TELEGRAM AAN MINISTERS OVER
AFSLUITING ZEEARMEN
ALCOHOLISME IN ZWEDEN EEN
DER GROOTSTE ZORGEN
INPLAATS VAN FRAAIE ZALEN
VLUCHTELINGENKAMPEN
DONDERDAG 15 JULI 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
,s WERELDS GROOTSTE VREDESDIPLOMAAT
Zal Eden zich aan zijn schaduw
kunnen onttrekken?
(Van onze Londense correspondent).
„Hdt wonder van Whitehall" zo zou men Sir Winston Churchill kun
nen noemen. Een wonder is iets, wat wy met ons verstand niet begrijpen
kunnen, maar toch voor onze ogen zien gebeuren en daarom moeten ge
loven, hoewel het ingaat tegen alle wetten der logica. En het spot met
alle logische begrippen, dat een oude man van bijna 80 jaar, met moed,
geestkracht en vastberadenheid een taak volbrengt, die menig man van
formaat in de volle kracht van zyn leven te zwaar zou vallen.
noemd. Onder de striemende kracht
van Churchill's zweep, zo dacht men
en denken nog velen was Eden
in staat grote dingen te volbrengen.
Maar of hij in zichzelf de kracht be
zit een inspirerend partij- en rege
ringsleider te zijn, dat werd vaak in
twijfel getrokken.
De tijd is er nu in elk geval zwaar
genoeg voor om Eden de gelegenheid
te geven te bewijzen, dat hij niet al
leen een goed en getrouw adjudant,
maar ook een bezielend veldheer is.
In Berlnn, Genève en Washington
heeft Eden in elk geval ten volle be
wezen, dat er, ondanks de zware
ziekte die hij moest doorstaan, een
enorme energie in hem schuilt. Hij
wordt het onderhandelen niet moe.
Integendeel, toen iedereen onder
de ontwijkende traineringstnetiek van
Boordevol is Churchill's leven ge
weest. het was gevuld met de meest
spannende en zenuwslopende gebeur
tenissen en nochtans is zijn kracht
ongebroken. Zijn lijfarts, Lord Moran,
schreef in zyn boek „De anatomie
van de moed": „Geens mens heeft
een onbegrensde voorraad moed, en
als deze is opgebruikt is het afgelo
pen. De moed van een man is zijn ka-
Ëitaal, dat hij voortdurend uitgeeft.
[et beroep op de bankrekening moge
bestaan uit de dagelijkse onkosten of
een plotselinge geldopneming, die de
rekening dreigt te likwideren, maar
eens is het kapitaal verbruikt".
Vooralsnog schijnt Sir Winston
met deze wet de spot te drijven. Hij
maakt soms de indruk tijdeloos te
zijn, zodat hy reeds bij zijn leven een
legende is geworden. Als was hij het
zelf die tijdens de komende 25 jaar
het wereldleven stuur en richting kan
geven zei hij tegen 600 journalisten
m Washington: „De 20ste eeuw wordt
genoemd de eeuw van de gewone
man. In geen enkel land heeft de ge
wone man een slechtere tijd achter de
rug dan in Rusland. Ik geloof daar
om, dat het Russische volk veel meer
gebaat is bij een kwart eeuw vrede
lievende ontwikkeling dan bij de vre
selijkste aller oorlogen. Laat ons
daarom geduldig en met vriendelijke
bedoelingen onderzoeken wat de Rus
sen willen".
Zo spreekt geen grijsaard, maar
een man met de jeugdige kracht van
een ideaal, Engelands ideaal. En wie
dit ideaal kent, kent ook het geheim
van Churchill's kracht.
De Britse diplomatie komt pas goed
op dreef, als zij een vergelijk tot
stand brengt. Tot het allerlaatste zal
zy proberen met Rusland en Rood-
China tot een vergelijk te komen
overtuigd dat een nieuwe oorlog, hoe
deze ook afloopt, vernietigend zal zijn
voor overwinnaar en overwonnene.
De vrede na te jagen en, zo het kaïn,
te bevestigen, ziet Engeland als zijn
wereldhistorische roeping in 't huidi
ge tijdsgewricht.
DIPLOMAAT VAN DE VREDE
Churchill, de profeet des oorlogs, is
thans de profeet des vredes gewor
den. Maar als hy een man des oorlogs
was, dan was hy dat toch alleen, om
dat er geen weg buitenom voerde.
Als goed Engelsman weet hij, dat el
ke samenleving om zich te ontplooien
in hoofdzaak vrede behoeft en zo kon
hij een jaar geleden in het Lagerhuis
de totstandkoming van het Pact van
Locarno als „Engelands hoogtepunt
tussen de twee wereldoorlogen" ken
merken.
Hij wist, dat hij geroepen was de
oorlog te winnen, doch die oorlog was
slechts een onontkoombaar middel
om de vrede te winnen. Voor die vre
de zou hij slechts de grondslagen kun
nen leggen, de taak van de bevesti
ging der vrede zou toebedeeld wor
den aan hen, die na hem komen. Zo
gezien is het geen toevalligheid, dat
hij door lange jaren heen Anthony
Eden heeft „opgevoed" om hem op te
volgen als leider der Conservatieve
Partij, en, als het zo uitkomt, rege
ringsleider. Want Eden is de man des
vredes bij uitstek; de vooroorlogse
Volkenbond en de Conferentie te Ge
nève zijn daar om dat te bewijzen.
Eden verstaat de kunst van het on
derhandelen tot in de perfectie en
voelt zich daarom, nu het er op aan
komt tot een vergelijk, een modus Vi
vendi met Rusland en Rood-China
te komen, als een vis in het water.
Het is Eden, als partijman, niet
voor de wind gegaan. Jaren- en ja
renlang heeft hij moeten leven in de
schaduw van een staatkundig genie,
wiens directieven hij tot Uitvoering
moest brengen. Spottend werd hij wel
eens Churchill's „adjudant" en de
„saletjongen van Whitehall" ge-
Op de scheepswerf te Hansweert, wel
ke thans onder directie staat van de
Terneuzense Scheepsbouw Mij., heerst
weer een flinke bedrijvigheid. Er is
volop reparatiewerk en o.m. is men
bezig met het verlengen van een bin
nenvaartuig, waar te dien einde „een
stukje tussengeplakt wordt"
Foto P.Z.C.)
WINSTON CHURCHILL
.....nog altijd vitaal
de Russen en Chinezen moedeloos en
moe werd, klom Eden op tot de berg
toppen van Engelands eeuwenoude
kracht: de kunst van het onderhan
delen. Hoe moedelozer en kribbiger
Amerika werd, des te frisser en opti
mistischer werd Anthony Eden. En
toen voor de wereld de mare rond
ging, dat Genéve mislukt was, dat er
met het Russisch-Chinese bloc geen
vredesland viel te bezeilen, trad Eden
voor een tot de nok gevuld Lagerhuis
om diezelfde wereld kond te doen, dat
de kansen voor een „Aziatisch Locar
no" nog nooit zo goed geweest wa-
En samen met Churchill was hij
zelfs in staat het voor een politiek
van concessie bevreesde Amerika mee
te slepen in zyn vredes-campagne
van laten-we-het-eens-proberen-met-
de-Russen-en-Chinezen.
GOEDE KANS VOOR EDEN
De opvolging van Churchill zal
overigens niet automatisch in haar
werk gaan. Want Churchill kan wel
het partij-leiderschap overdragen,
maar niet het ambt van regeringslei
der. De Eerste Minister wordt krach
tens het Britse staatsbestel aangewe
zen door de Koningin, die daartoe
uiteraard haar raadgevers consul
teert. En het is heel goed mogelijk
dat hetzij van Conservatieve, hetzij
van socialistische zijde na het aftre
den van Churchill algemene verkie
zingen worden geëist om de factor
„Churchill" te elimineren en er zeker
van te zijn dat een Conservatieve re
gering overeenkomstig de wil des
volks is. Het feit, dat Edens eerste
huwelijk ontbonden is, maakt hem in
de ogen der Anglicaanse geestelijk
heid en Koningin Elizabeth is het
hoofd der Anglicaanse kerk tot
een minder gewenst persoon voor het
Premierschap. Doch dit schijnt inmid_
dels in orde gekomen te zijn, anders
had Churchill Eden nooit tot zijn op
volger aangewezen.
Men ziet: stof tot speculatie is er
te over. Maar of de speculatie klopt
met de specificatie der werkelijkheid,
dat kan alleen de Oude Leeuw van
Whitehall bepalen: Winston Churchill
Engelands jonge hart in een oud
lichaam.
OP SPOED AANGEDRONGEN.
Landaanwinnigs-
vereniging vergaderde
te Zwolle.
In de te Zwolle gehouden jaar
vergadering van de Nederlandse
Vereniging voor Landaanwinning,
heeft de wnd. voorzitter, dr. ir. V.
J. G. de Blocq van Kuffeler, oud
directeur-generaal der Zuiderzee
werken, voorgesteld een telegram te
verzenden aan de raad van minis
ters, teneinde aan te dringen op een
zo spoedig mogelijke indiening van
een ontwerp van wet over de afslui
ting der Zuidelyke zeearmen, con
form de denkbeelden van de Delta
commissie.
De vergadering verenigde zich bij
acclamatie met dat voorstel. Spre
ker zei, dat verder nog aan de orde
zijn, plannen met betrekking tot de
Lauwerszee en de Dollard, ofschoon
die plannen niet definitief zijn. Verder
verkeert het drie-eilandenplan in
Zeeland in vergevorderde staat van
voorbereiding. Dan is er nog de mo
gelijkheid van land-aanwinning in
„het verdronken land van Saeftin-
gen". Maar hier zijn moeilijkheden
van internationale aard. De Biesbos
droogmaking wordt nog niet toelaat
baar geacht, maar toch zou men
reeds enige maatregelen kunnen tref
fen.
Ook werd besloten een brief te
richten tot de Minister van Verkeer
en Waterstaat, waarin de wenselijk
heid tot uitdrukking wordt gebracht
om een zo groot mogelyk peilverschil
in de, als gevolg van de afsluiting
der zeegaten te scheppen zoetwater
bekkens. na te streven, om zoveel
mogelijk nieuw land aan te kunnen
winnen.
Besloten werd de vervulling van de
vacature van voorzitter, ontstaan
door het overlijden van ir. A. Plate,
nog enige maanden aan te houden.
De aftredende bestuursleden, onder
wie ir. M. A. Geuze te Poortvliet,
werden bij acclamatie herkozen.
Ir. T. H. van der Bom, hoofdinge
nieur by de Zuiderzeewerken, hield
daarna een voordracht over de in
aanleg zijnde polder Oostelijk Flevo
land.
Driehonderd atoomgeleerden
togen naar Glasgow
„Politici schieten tekort"
Driehonderd atoomgeleerden uit de
Jehele wereld, onder wie pok uit lan
en achter het „ijzeren gordijn" zijn
Dinsdag te Glasgow bijeengekomen
voor technische besprekingen.
Prof. P. I. Dee van de universiteit
te Glasgow, waar men beschikt over
een grote cyclotron, zeide er van
overtuigd te zyn, dat op het congres
alle nationaliteits-, ras- en geloofs
verschillen tussen de deelnemers zul
len weggevallen. Hij was van oordeel
dat de resultaten van de onderzoekin
gen op het gebied van de kernphysi-
ca in de afgelopen tien jaar zowel
grote gevaren, als veelbelovende mo
gelijkheden in zich hebben geborgen.
Om kern-energie uitsluitend voor het
welzijn der mensheid te gebruiken
was een internationale organisatie
nodig, maar „tot dusverre is gebleken
dat deze taak de uiterste krachtsin
spanningen en bekwaamheden van de
internationale politici te boven gaat",
aldus prof. Dee.
Prof. Oppenheimer, de Amerikaan
se atoomgeleerde aan wie de toegang
tot atoomgeheimen is ontzegd, heeft
aan de uitnodiging om het congres
bij te wonen, geen gevolg kunnen ge
ven.
Slachtoffer bij steekpartij
in Hoensbroek.
By een steekpartij in Hoensbroek is
Zaterdagavond een negentienjarige
mijnwerker om het leven gekomen.
De dader, de 43-jarige E. G., is gear
resteerd.
Het slachtoffer, dat reeds enige tyd
omgang had met een dochter van G.,
kreeg Zaterdagavond in diens woning
een ruzietje, dat echter zo hoog opliep,
dat G. de jonge mijnwerker met een
stalen gaffel in de zij stak. Toen de
jongeman probeerde te vluchten,
bracht G. hem een dodelijke verwon
ding toe.
G. had er nooit bezwaren tegen ge
had, dat zijn dochter met het slacht
offer omging.
Lijdt de zwijgzame Zweed aan een
koud gemoed?
(Bijzondere correspondentie).
STOCKHOLM, «JULI Men lacht er in het buitenland wel eens om, als
men hoort, hoe streng men in Zweden optreed tegen automobilisten, die
onder invloed z«n van alcohol en hoeveel er in Stockholm gedaan wordt
ter bestryding van het alcoholisme. Als deze spotters lange tijd in Stock
holm gewoond hadden, zou hun het lachen wel vergaan zyn. Want het
alcoholmisbruik is helaas zó toegenomen, dat er geen andere uitweg meer
is dan met de uiterste strengheid op te treden. Daarom wordt ook iedereen
die „onder invloed" aan het stuur van een auto gaat zitten, zwaar ge
straft, onverschillig of hy al een ongeluk op zijn geweten heeft of niet.
Het probleem van de drankzucht is
in Zweden nog lang niet opgelost.
Men hoort vaak, dat het klimaat het
gebruik van sterke drank verlangt.
Wij zouden deze bewering echter wil
len corrigeren en zeggen, dat de
Zweedse mentaliteit de verwarmende
alcohol nodig heeft. De Zweed heeft
een koud gemoed. Hij is correct op
het onbeleefde af. Men vraagt geen
voorbijganger naar de weg, maar de
politie. Men vraagt op straat niet om
vuur voor zijn sigaret of sigaar, maar
men koopt een doosje lucifers. Men
zegt in ae volle autobus niet tegen
kinderen, die alle zitplaatsen in De-
slag nemen, dat ze een beetje moe
ten opschuiven, maar men blijft ge
duldig staan en doet alsof men het
niet ziet. Men lacht in de trein niet
om moppen van twee medereizigers,
maar wacht tot men aan hen voof-
festeld is. Uit deze stijfheid komt de
weed pas los, als hy over de grens
getrokken is ofals hij wat te
veel gedronken heeft. Hy wil name
lijk niet stijf zijn, hij haakt naar vro
lijkheid en gezelligheid, en daar heeft
hy' nu eenmaal een beetje alcohol
voor nodig.
Het meest wordt de uit hout ver
vaardigde brandewijn gekocht. Deze
is al duur genoeg, namelijk bijna 12
per liter. De prijzen voor de betere
EEN BEZOEK AAN SERAJEVO.
De Joegoslaven vereren thans
....de moordenaar Princep
(Van een spciale verslaggever)
SARAJEVO, 30 Juni Het snelvlietende water van de Miljatska, diep be
neden mij. onder de bogen van de bru g, is rood gekleurd, als wilde 't daar
mede herinneren aan het bloed, dat hier veertig jaar geleden vloeide. Twee
revolverschoten maakten op de Zondagmorgen van de 28e Juni 1914 een
einde aan liet loven van de Oostenrijkse troonopvolger en aan dat van diens
echtgenote; die twee schoten werden aanleiding tot een wereldbrand, die
gedurende vier jaren tien duizenden onschuldige burgers van het leven be
roofde en evenzovele duizenden verminkt van het slagveld deed terugke
ren. De 28ste Juni 1914 is voor immer een historische datum geworden: de
moord op Franz Ferdinand, het sein voor de eerste wereldoorlog.
Het rode water van de Miljatska
spat wit-glinsterend in het zachte
zonlicht uiteen tegen de stenen pij
lers van de brug. Plecht tegenover de
ze brug heeft zich het gruwelijke dra
ma voltrokken.
Geen enkel gedenkteken eert hier
echter de nagedachtenis van de ver
moorde vorst. Evenmin draagt de
brug de naam van deze Franz Ferdi
nand maar wel die van de moorde
naar," Grafarillo Princip
In het trottoir op ae hoek van de
straat vindt men een steen met twee
voetafdrukken: op die plaats heeft
de moordenaar gestaan, toen hij zijn
dodende kogels afvuurde. In de muur
is in Griekse letters een Kroatisch
opschrift gebeiteld: „Op deze plaats
was de aanslag van Gabrillo Princip
op 28 Juni 1914 de uitdrukking van
een nationaal protest tegen tyrannie
en van een niet aflatend verlangen
van ons volk naar vrijheid".
Deze inscriptie is aangebracht op
het hoekhuis. Binnen vindt men een
modern, aantrekkelijk ingericht mu
seum, dat in 1953 op de 28ste Juni,
werd geopend. Men vindt er een rijke
documentatie van de aanslag en van
wat daaraan is voorafgegaan, foto's,
schetstekeningen, krantenknipsels
voorwerpen en zelfs het laatste brief
je van een lid der moordenaarsbende
aan zijn moeder. Maar ook hier zal
men tevergeefs uitzien naar een eer
betoon aan de zo tragisch om het le
ven gekomen aartshertog. Slechts la
ten enkele foto's zien, noe een ge
denkteken voor Franz Ferdinand
spoedig na de aanslag ter plaatse
met veel vertoon onthuld het ein
de van de oorlog niet overleefde
Voor ons, deelgenoten van een
Westerse sfeer, doet dit alles wat
merkwaardig, misschien zelfs wat
pijnlijk aan. Franz Ferdinand immers
was een der onzen, hij behoorde tot
onze sfeer en de aanslag op onszelf,
als een laaghartige en een zinloze
aanslag, waartegen ons rechtsgevoel
zich verzet.
Heel anders is dit echter voor de
Joegoslaven. Daar was het Habsburg-
se Oostenrijk, de onderdrukker, de
gehate overheerser, zoals de Duitsers
aat bij ons waren in de afgelopen
oorlogsjaren. Wanneer men het in
dit licht stelt, gaat men het probleem
automatisch uit een andere hoek be
zien. Dan kan men begrijpen, dat
Princip en de zijnen voor de Joego
slaven geen verachtelijke moorde
naars zyn, maar vrijheidsstrijders, zo
als de mannen van het verzet dat bij
ons waren ty'dens de Duitse bezetting.
Tweehonderd inwoners van Amers
foort allen gestoken in middel
eeuwse kledij hebben Woensdag
met vereende krachten „de" kei in
triomftocht door de stad getrokken
om hem uiteindelijk te brengen naar
het nieuwe voetstuk dat door het
Amersfoortse kei-comité is opgericht.
dranken, zoals jenever, whisky, li
keur en dergelijke beginnen pas bij
18 19. De hoge prijs werkt ech
ter niet remmend op de comsuptie.
Onlangs zat ik by de kapper en
dacht erover na wat ik een Zweedse
collega zou aanbieden, niet bij een of
ficieel bezoek, alleen maar bij een ge
zellig praatje. En daar de kapper er
al aan gewend is, dat ik niet. zoals
alle andere klanten, zwijgend ge
knipt wil worden, ging ik hem om
raad vragen. Tja, zei hij tot mijn ver
bazing, m „mijn" kringen zou men
ervoor zorgen, dat er minstens een
halve liter per man op tafel staat.
Anders is het nauwelijks de moeite
waard te komen
In Zweden zou de politie druk werk
kunnen hebben met de dronkaards,
maar de politie wil niet straffen,
doch voorkomen. Nog niet lang ge
leden zag ik uit mijn raam twee her
rieschoppers in gezelschap van een
dame, die trachtte de twee mannen
tot stilte aan te manen. Daar stopte
een van de vele elegante politiewa
gens. Een stevige jonge man stapte
uit, wenkte de twee naderbij en hield
beleefd, als was hy de chauffeur van
een fabrieksdirecteur, het portier
voor hen open. De twee stapten ook
werkelijk in, zonder te protesteren.
Ze zullen wel enkele uren op het po
litiebureau doorgebracht hébben. En
zo gaat dat Vrijdags en Zaterdags
aan één stuk door, want het aantal
aangeschoten lieden in het centrum
van de stad is nauwelijks te tellen.
Tijdens een kleine avondwandeling
komt men 20 k 30 van dergelijke on
berekenbare figuren tegen.
Dit bericht zou niet juist zijn. als
niet ook het grote aantal alcohol-
bestrijders werd genoemd. De wan
toestand heeft ook een sterk protest
opgeroepen. Deze beweging wordt
krachtig bevorderd door de 72-jarige
koning, die niet nalaat ieder jaar
persoonlijk tegen de alcohol te pre
diken. De stryd wordt niet gevoerd
tegen het gebruik, maar wel tegen
het misbruik van alcohol.
Daar de gevaren hiervan bekend
zijn, is het niet meer dan logisch,
dat de automobilisten, die nder in
vloed van alcohol staan, streng ge
straft worden, ook als er nog geen
ongeluk gebeurd is.
Man raakte oog kwijt
door meningsverschil.
Zondag is het in 's Graveland tot
een ruzie gekomen, tengevolge waar
van 'n man 'n oog is kwijtgeraakt. De
ruzie liep over schade, die het zoontje
van de heer S. uit 's Graveland had
toegebracht aan de kleding van een
dame uit Bussum. Men was het er
over eens geworden, dat de heer S. een
schadevergoeding van vier gulden
zou betalen. Maar de heer S. weigerde
door het schuldige zoontje 1.per
week laten te betalen. Het menings
verschil dat hieruit ontstond, leidde er
toe, dat de heer S. voor zijn bezoekers
de deur sloot. De Bussumse heer sloeg
daarop 't ruitje van de voordeur stuk,
waarbij de heer S. enige splinters in
het oog vlogen, met genoemd gevolg.
De politie is van het gebeurde op ae
de hoogte gesteld.
Voorstel van Mr. v. Heuven
Goedhart
Mr. G. J. van Heuven Goedhart,
Hoge Commissaris der V.N. voor
vluchtelingenzaken, heeft voor de so
ciale commissie van de economische
en sociale raad de wens uitgesproken,
dat zijn adviescommissie, waarin ver
tegenwoordigers van 15 landen zitting
hebben, eens een vergadering zou
houden in een van de Europese kam
pen, waar nog 88.000 vluchtelingen
huizen, „in plaats van in de schitte
rende kamers van het paleis der Na
ties in Genève".
„Als een vergadering van de ad
viescommissie in een vluchtelingen
kamp zou worden gehouden, waar de
afgevaardigden de lucht van een
kamp zouden ruiken en in de modder
zouden moeten rondstappen om te
zien, hoe de mensen daar leven, ben
ik er van overtuigd, dat niemand zou
willen dat de Verenigd- Naties niets
zouden doen om deze verschrikkelijke
toestand uit de wereld te helpen".
Mr. Van Heuven Goedhart diende
een program in voor 5 jaar ten be
drage van 12 millioen dollar om de
opneming van vluchtelingen in het
economische leven der landen waar
zij thans verblijven, te bevorderen.