Mensenmenigte luisterde naar de
Achtste van Mahler
Waar de vissen komen eten uit
een vrouwenhand
DUALISME VAN RIJKS- NAAST
GEMEENTEPOLITIE GEHANDHAAFD
RUSSEN CONTRA RUSSEN IN
SCHILDERIJENGESCHIL TE PARIJS
DONDERDAG 8 JULI 1954
PROVINCIALE ZEEUW BE COURANT
PALINKJEPALINKJEROEPT MARIE SPIJ KER
Wonderlijke belevenissen bij een
boerensloot te Rijpwetering
Een bekend francaise heeft eens gezegd: „Nederland is het land, waar
de w olken de aarde kussen".
Vandaag küsten de wolken de aarde aan de horizon, die liet vlakke
morenland van Zuid-Holland besloot. En onder de wolkenbundels stonden
de fyne kerktorentjes, alsof ze met zachte potloodlijnen waren geschetst.
Het geel van boterbloemen mengde zich in de sappige weiden met het roes
tig bruin van hoog opgeschoten zuring.
Een wilde eend, die kaarsrecht door het ruige water ploegde, ruiste met
verschrikte vleugelslag weg, toen we onze roeiboot overboomden naar het
huis van Marie Spyker in Rijpwetering.
Ze kwam ons al tegemoet, omstuwd
door twee witte honden en een dikke,
witzwarte kater.
„Het is een beetje winderig voor
de vissen", zei ze. „Je had beter kun
nen komen als het warm is. Dan zijn
de vissen lui en kan je ze zó pakken".
Langs rijen welige slakroppen en
bloeiende snrjbonen-achter-glas ging
ze ons voor naar de schuur. In die
schuur zagen we een kleine, inham,
waar het gele slootwater over een
drempel binnenkomt. Daar voert ze
haar vissen en praat met hen alsof
het kinderen zijn.
Direct al zagen we een paar voorn
tjes met felrode staart en vinnen
schemeren. En daar, heel stil, lag te
gen de rand een dikke paling op
wacht.
Palinkje
Ze knielde neer naast de stoep en
zei zacht: „Palinkjepalinkje..."
Langzaam kronkelde het lange, zwar
te dier naderbij, verkende even de
omgeving rondom haar hand om dan
plotseling het stukje kaas weg te
pakken uit haar vingers. Even glom
het vissenlijf zilverig boven het water
om dan weer af te dalen naar de vei
lige diepte.
„PalinkjepalinkjeDaar
waren er plotseling vierVier vet
te palingen, die haar stem kenden en
haar hand. „Nee", vermaande ze ern
stig, „niet aan m n vingers sabbelen,
jongens".
Gefascineerd staarden wij naar het
sierlijk bewegen van de schimmige
vissen daar in het gele slootwater,
die hun aangeboren schuwheid over
wonnen en rustig aten uit de handen
van de grijze vrouw, die ze vertrou
wen.
Baarsje
„BaarsjebaarsjeEn daar
zijn de kleine baarzen al. Even is er
een zacht geplons. als ze. half boven
water, de wriemelende worm uit haar
handen weggrissen. Maar opeens... in
één secondezyn ze weg en ligt
het gele slootwater stil en leeg. Een
snoek, zegt Marle Spijker. „Daar
staat hij, onder de stoep". Ja, daar
staat de rover: één rechte zwarte
streep als een drijvende stok. Hoeveel
baarsjeg zal hg al met zijn sterke ka
ken hebben gegrepen? Marie Spijker
haalt een stuk koperdraad om ae be
lager van haar vrienden te strikken,
maar de snoek is zo wijs, zijn kop
niet verder onder de stoep uit te ste
ken. Even later schiet hg weg. Met
een zijn de kleine vissen er weer.
Eén baars is er, die Marie Spiiker.
ook op winderige dagen, rustig uit
Onderhandelingen over de
St. Lawrence-zeeweg
In Ottawa zijn voorbereidende bè
sprekingen begonnen tussen verte
genwoordigers van Canada en de
Verenigde Staten over het bevaar
baar maken van de St. Lawrence
voor grote zeeschepen zodat deze op
de grote meren kunnen komen.
Het gehele project omvat zowel
v/aterkrachtwerken als bevaarbaar
making. Alles bij elkaar worden de
kosten op 600 millioen dollar ge
raamd, die gelijk over Canada en de
V.S. verdeeld moeten worden.
De Canadese regering hoopt, dat
in het voorjaar of de zomer van het
volgend jaar een begin met de uit
voering van het project gemaakt
kan worden.
Oostenrijks minister zorgde
niet voor partijkas
In Oostenrijk is gedurende ander
half jaar een opzienbarend proces
gevoerd tegen de voormalige minis
ter (vöor toezicht op de eigendom
men) Krauland. Hij werd er van be
schuldigd, dat door zijn toedoen
Joodse eigendommen, welke door de
Duitsers waren onteigend tegen lage
prijs werden verkocht en dat de koop
som was gestort in de kas van ae
katholieke volkspartij.
Het Weens gerechtshof heeft Dins
dag Krauland vrijgesproken, maar
drie mede-beklaagden kregen gevan
genisstraffen van 20 maanden tot 2%
jaar. Drie anderen werden evenals
Krauland vrijgesproken.
Première van Fedde
Schurer's Bonifatiusspel
In de Rooms Katholieke bede
vaartkapel te Dokkum is Maandag
avond de eerste opvoering gegeven
van het Bonifatiusspel van Pcdde
Schurer met muziek van da Bern
hard Smilde.
Het stuk werd gespeeld door een
aantal Friese toneelamateurs uit
Dokkum en omliggende dorpen met
medewerking van het Fries orkest
en het gemengd koor uit Grouw.
Dr. W. Kok, voorzitter van het
werkcomité, heette in zyn openings
woord in het bnzondre welkom mr
E. N. van Kleffens, gezant in Lis
sabon, die uit Portugal was overge
komen. Spreker zeide te vermoeden
dat mr. Van Kleffens nog nimmer
in het Fries officieel welkom was
geheten. Ook de Commissaris der
Koningin, mr. J. Linthorst Homan
en diens echtgenote, alsmede mr
Robinson, die namens het gemeente
bestuur en de kerk van Exeter te
genwoordig was, werden welkom ge
heten.
De opvoering, die met een half
uur pauze, van half negen tot kwar
voor twaalf duurde, werd door 1500
personen bijgewoond.
het water kan nemen om even met
hem te praten. Het is een prachtige
vis van een pond of twee. Zijn bek
gaat op en neer alsof hg terugsprcekt
tot de vriendelijke grijze vrouw, die
hem gauw weer in het water laat
glijden, waar hij ademen kan.
„Een paar jaar geleden waren er en
kele zeelten", vertelt ze, „en die zeel
ten waren zo mak, dat je ze ieder
ogenblik van de dag pakken kon.
Maar op een keer heeft mijn broer
van tachtig, die zo graag viste, ze
gevangen. Ik was eigenlijk erg boos,
maar kort daarop is hij gestorven en
ik ben blij, dat ik niet é.1 te kwaad
tegen hem heb gedaan".
„PalinkjepalinkjeAls
een dik zwart koord slingert de pa
ling door het water, zwemt half over
haar uitgestoken hand heen, waarop
de blauwige worm ligt.
„Als je een paling pakt en je zet
hem weer terug in het water, dan zie
ie hem nooit weer", zegt ze,f' dan is
nij boos".
Uren kan ze bezig zijn met haar
vissen. Pratend en lokkend. Zolang ze
in Rijpwetering woont en dat is al
vele tientallen jaren heeft ze de
vissen gevoerd en, hoe smekend de
dikke kater ook teg hear knipoogt,
hij krijgt geen visje van de stoep.
Alleen m de oorlog heeft Marie Spy
ker eenmaal een vette paling gevan
gen en opgegeten, maar daar heeft
ze nu nog hartzeer van.
De vissen hebben genoeg gegeten.
Lui wentelen ze nog even wat rond,
verdwijnen dan in het woelige water
van de sloot.
Op de koffie
En wij drinken, samen met Marie
Spijker en haar broer van vier en ze
ventig, die nog nooit in een auto of
bus heeft gezeten, koffie onder de
witte petroleumlamp, die 's avonds
wee geurend, een zacht -iendelijk
lichtschijnsel door de kamer ver
spreidt.
Zo goed en rustig is het daar in de
kamer met het geblokte tafelzeiltje
de
wiegende vlam van het oliestel
Door het raam staren wij naar de
wolken, die bloeiende weiden kussen
en naar de roeiboten, die deinen op de
adem van het water.
Het is al laat als wij ons voortbo-
men naar de overkant. Terug naar
het jachtige leven, waar de vissen
voor ons wegvluchten en -et elec-
trisch licht de dromen verjaagt.
Engelse oorlogsvlieger
zoekt zijn redders
Een 28-jarige voormalige Engelse
oorlogsvlieger is op het ogenblik in
Rotterdam op zoek naar mensen die
hem hebben geholpen toen hij in 1941
met zijn bommenwerper boven Rot
terdam een noodlanding moest maken
en daarna Engeland poogde te be
reiken.
Een van de mensen die hij zoekt
moet nor een foto bezitten van zijn
vliegtuig. De vlieger, Sidney Smith
genaamd, die thans correspondent is
van de Daily Express, 'had tot taak
met een aantal andere toestellen de
Rotterdamse haven aan te vallen,
maar zyn toestel werd door Duitse
luchtdoelartillerie geraakt en moest
een noodlanding maken op een plek,
die thans de Kruiskade blijkt te zijn.
In de enorme drukte die rond zijn
vliegtuig ontstond, was Smith erin
geslaagd weg te komen. Enkele on
bekende Rotterdammers hadden hem
toen verder geholpen. Later viel hg
toch in handen van de Duitsers.
Europese onderscheiding
voor Prof. F. L. Polak
De Raad van Europa te Straats
burg stelt jaarlijks, samen met de
kolen-
aantal
baar voor de aangeslol
voor studies van economische, histo
rische of culturele aard.
Dit jaar is een dezer fellowships
op voordracht van het ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen toegewezen aan prof Fred. L. Po
lak in Den Haag voor een studie
omtfent bloei, verval en toekomst
der Westerse cultuur.
De heer Polak is buitengewoon
hoogleraar aan de Nederlandse Eco
nomische Hogeschool te Rotterdam,
publicist van naam vooral op cultuur-
sociologisch cebied en is o.m. lid van
de Hollandse Maatschappij der We
tenschappen.
Marie Spyker te Rijpswetering:
Palinkje, palinkje!"
DE NIEUWE POLITIEWET
Burgemeesters krijgen
invloed bij rijkspolitie
Bij de Tweede Kamer Is ingediend
het ontwerp voor een politiewet,
hetwelk beoogt een oplossing te ge
ven van het reeds jaren slepende
politievraagstuk.
Deze oplossing is niet gezocht in
een geheel nieuwe regeling van het
gezag over en de organisatie van de
politie: de grondgedachte van het
ontwerp is, blijkens de toelichting
dat aansluiting moet worden ge
zocht bij de bestaande, historisch ge-
gToeide toestand. Het dualistisch stel
sel van gemeente- naast rijkspolitie,
hetwelk zozeer strookt met onze van
concentratie van macht afkerige
volksaard is dan ook bestendigd.
Er zal, blijkens dit ontwerp, ge
meentepolitie zyn in al die gemeen
ten, waar een zelfstandig politie
korps verantwoord kan worden ge
acht, hetgeen blijkens de aan het
ontwerp toegevoegde lijst van ge
meenten met gemeentepolitie bete
kent. dat met een enkele uitzonde
ring alle gemeenten, die thans ge
meentepolitie hebben, deze zullen
behouden, terwgl de gemeente Haar
lemmermeer een gemeentelijk poli
tiekorps zal krijgen.
In de overige gemeenten zal de
politietaak toevallen aan groepen
van het korps rijkspolitie, centraal
georganiseerd en beheerd doch in
haar optdeden zo weinig mogelijk on
derscheiden van gemeentepolitie.
De handhaving van het bestaande
Nieuw veiligheidsprogramma
voor Ver. Staten
De federatie van Amerikaanse ge
leerden heeft Maandag president
Eisenhower verzocht een raad te be
noemen, om het veiligheidsprogram
ma van de regering opnieuw op te
stellen na het besluit, dr. Robert Op-
penheimer geen deelgenoot meer te
maken van atoomgeheimen.
„Of de veiligheid van de Verenig
de Staten er by gewonnen of verloren
heeft, zal afhangen van de mate,
waarin de ambtenaren en het pu
bliek de lessen van het geval-Opnen-
heimer ter harte hebben genomen,
aldus een verklaring van het be
stuur van de federatie.
dualisme brengt mede, dat de rege
ring duidelijk wil vaststellen hoever
het gezag strekt van de verschillen
de autoriteiten, die zich bij de uit
oefening van haar taak van de poli
tie moeten bedienen. Ook hier is het
ontwerp op de bestaande verhoudin
gen gebaseerd doordat het de ver
antwoordelijkheid voor de handha
ving van de openbare orde in de ge
meente bg de burgemeester laat en
die voor de vervulling van de jus
titiële politietaak bjj het openbaar
ministerie. Bij de organisatie en het
beheer van de gemeentepolitie wordt
invloed toegekend aan de justitie
voor zover betreft de onderdelen
meer in het bijzonder belast met re
cherche-werkzaamheden en het toe
zicht op vreemdelingen.
Gewestcommandant
De meer gemeentelijke oriënta
tie van het korps rijkspolitie komt
o.m. tot uiting in het feit, dat de
functie van de gewestcomman
dant niet wordt gehandhaafd. De
groepen worden zo enigszins mo
gelijk per gemeente ingedeeld en
een nauw contact met de burge
meester wordt gewaarborgd.
Deze met de plaatselijke politie
dienst belaste groepen worden ge
ïnspecteerd door ae districtscom
mandant, die belast is met de lei
ding van het district.
Doel van de nieuwe regeling is de
schepping van een korps onder cen
trale confröle, maar voor wat betreft
de onderdelen belast met de plaat
selijke politieodienst voor het overi
ge gedecentraliceerd en daardoor
meer geschikt om zich aan te passen
aan plaatselijke eigenaardigheden.
De complicaties, noodwendig ver
bonden aan een veelheid van politie
apparaten worden aldus vermeden
BI; de N.V. Koninklijke Begeer te
Voorschoten, zijn in opdracht van de
Oorlogsgravenstichtingdrie bronzen
platen vervaardigd voor het Marine-
monument te Soerabaja, dat is opge
richt ter herinnering aan diegenen
van de Koninklijke Marine, die niet
zijn thuisgevaren. De platen zullen
binnenkort naar Indonesië worden
verzonden, waar zij op het monument
worden aangebracht, dat op 7 Mei j.l
werd onthuld.
De drie platen: links boven, het Ad
miraalschip van Michiel de Ruyter,
links onder: Hr. Ms. ,J)e Ruyter",
die tijdens de slag op de Javazee ten
onderging. Rechts de Karei Doorman,
naar wie het monument te Soerabaja
werd genoemd. De ontwerpen voor de
platen zyn van J. Ph. van Zegveld.
Hardhandige moeder
vrijgesproken
Vierjarig meisje bezweek
aan afstraffing
Mevrouw P. H.B. uit Amsterdam,
die 6 jaar nadat zij een harer elf kin
deren zo'n afstraffing had gegeven,
dat het kind overleed, voor dit mis
drijf terecht moest staan, is Dinsdag
ochtend door de Amsterdamse recht
bank vrijgesproken, omdat het colle
ge niet overtuigd was geworden van
de opzet.
Zij was er van beschuldigd op 9
April 194S een bijna 4-jarig dochter
tje na een afstraffing een duw te heb
ben gegeven met het gevolg, dat het
kind met haar hoofd tegen de rand
van een kinderledikant viel, een sche
delbasis-fractuur opliep en hieraan
tijdens overbrenging naar het zie
kenhuis overleed.
Ter zitting werd haar wel kwalijk
genomen, dat zij een ouder zusje, die
er bij tegenwoordig was geweest, had
opgedragen tegenover de vader en
alle anderen vol te houden, dat het
meisje van de trap was gevallen. Zo
wel moeder als dochter hielden deze
ig staande. Eerst dit
ware toedracht door
dochtertje aan het licht.
lezing jarenlang
jaar kwam de wa
het dochtertje aai
Aan wie behoren de
Picasso's toe
In Parijs is Dinsdag overhaast een
tentoonstelling van schilderijen van
Picasso, afkomstig uit musea in Le
ningrad en Moskou, gesloten, nadat
een uit Wit-Rusland afkomstige
vrouw die zegt eigenaresse van de
collectie te zijn, een gerechtelijke ver
volging had ingesteld om de schilde
rijen terug te krygen.
De vrouw, Irene Tsjoekin, zegt,
SYMPHONIE DER DUIZEND.
Eduard Flipse leidde indrukwekkend
concert in de Ahoy-hal
TEMIDDEN VAN DUIZENDEN EN nog eens duizenden, verzameld uit
vele oorden in de gigantische Ahoy-hal van Rotterdam, klonk Zaterdag
middag het oude „Veni Creator Spiritus", de bede om de scheppende Hei
lige Geest, zoals die in het begin dezer eeuw in noten werd vastgelegd door
Gtistav Mahler, Wenen. Het jaar negentienhonderd vier en vijftig verbaast
zich niet over de ontzagwekkende mensenmenigte, die daar in Rotterdam
bijeen was. Immers duizenden ook groepen samen rond een voetbalwed
strijdMaar toch, hier speelden andere waarden een rol, andere dan die,
wélke een sportieve strijd voor een massa aantrekkelijk maken. Waarom
toch waren de velen gekomen om te luisteren naar de Achtste van Mahler?
Was het de boeiende show der dui
zend uitvoerenden, door Mahler zelf
aangeduid met de veelzeggende woor
den „Barnum and Bailey"? Inder
daad wés deze uitvoering een mach
tig en indrukwekkend schouwspel,
een vertoning, waarin met schrille
tegenstellingen werd gewerkt. Daar
was bijvoorbeeld de lelijke Ahoy-hal,
met haar aesthetisch weinig indruk
wekkend interieur: kale muren, sta
len staketsels, utlllty-bouw. Maar
daar was ook het enorme podium met
de fantastische aanblik van honder
den, honderden en nog eens honder
den zangers en zangeressen, met zijn
-gel e:
mat-glanzende pijpen, met het witge-
blousae jongenskoor, met daarvoor de
elf prominente solisten. Daar was
ook die grote, stil-luisterende men
senzee, rijen, onafzienbare rijen dik
van het podium af tot in de verste
uithoeken van deze ontzaglijke hal.
En daar was ook de centrale figuur,
de vitaal-beheerste Flipse met zijn
energieke kop, waarin het wit van
zijn haar fel contrasteert met het blo
zende gezicht. Daar was tenslotte dat
stormachtige applaus, geladen van
emotie, aanzwellend in de hoge,
ruimten tot een machtige ovatie, zo
als slechts weinigen wordt bereid
Ja, dat was een groots
schouwspel. Maar kwamen de
duizenden daórvoorMisschien
waren er inderdaad onder hen,
die dat „spektakcl-wel-eens-
wilden-zien", misschien waren
er anderen, die gingen omdat
ze Mahler vereren, nog anderen
wellicht omdatDoch wat
doet het er eigenlijk toe, waar
óm ze kwamèn. Want Zater
dagmiddag was daar tenslotte
de magische en onweerstaan
bare kracht der muziek, on
middellijk met het machtige
orgelaccoord, waarmede het
werk aanvangt, een kracht, die
met één slag de onafzienbare
massa, samengesteld uit dui
zenden individiiën, verschillend
in velerlei aard en opzicht, ge
komen om allerlei redenen, sa-
menklonk tot een grootse ge
meenschap van uitv oerders en
luisteraars, samenbelevend, sa-
menvragend: „Veni. veni. Cre
ator Spiritus
Mahler ging hen voor, de zoeker,
hongerend naar het Hogere, dat vele
namen kreeg op deze wereld. Hg
doorwoelde de diepten van de men
selijke ziel en streed een felle en
dappere strijd om te komen tot die
hoogten, vanwaar men blikken kan in
de Oneindigheid. Hij worstelde om
die hoge berg te beklimmen en zag
tenslotte het Beloofde Land. Daar
van sprak zijn Achtste, van deze
worsteling, maar ook van de over
winning, een symphonie, die zoals
Mahler aan Willem Mengelberg ge
tuigde „zo eigenaardig is qua in
houd en vorm dat men er eigenlijk
niet over schreven kan. Stelt u zich
voor, dat het universum tot klinken
is gekomen
INDRUKWEKKEND.
Deze massale gebeurtenis in Rot
terdam was door dit alles toch wel
iets anders dan een interlandwed-
stryd: het wag een muzikaal evene
ment, zo zorgvuldig voorbereid, zo
perfect tot uitvoering gebracht met
zulk uitmuntend materiaal, met zulk
efn indrukwekkende muziek dat men
slechts dankbaar kan zijn, dat dui
zenden dit konden meemaken. Want
zy hebben de boodschap van dit werk
gehoord en verstaan, wat hen ook
naar deze uitvoering mag hebben ge
dreven.
Eduard Flipse was de man, die dit
concert tot op het hoogste niveau
bracht. Flipse uit Wissekerke op
Noord_Beveland. Veertig jaar geleden
kreeg hij nog les van zijn vader, de
strenge maar bekwame kleermaker
musicus, dirigent van de harmonie
„Apollo". Ruim tien jaar geleden
overleed deze respectabele figuur, na
dat hij zijn zoons Eduard en Mar in us
tot de vooraanstaanden in het mu
ziekleven wist te behoren. Edaard,
de oudste, beleefde met deze Mahler-
ultvoering een hoogtepunt in zyn car
rière, een loopbaan van stugge eer
zucht, gepaard met grote begaafd- Ereignis.
dat de Russische regering de 37 schil
derijen van haar vader in 1918 on
rechtmatig heeft geconfisceerd. Haar
advocaat neeft een Parijs gerechts
hof. waar haar eis tot teruggave van
de schilderijen is Ingediend, verzocht
de collectie te laten overbrengen naar
het Louvre, als de huidige tentoon
stelling gesloten zou zijn. In het Lou
vre zouden de schildergen dan moe
ten blijven, tot de kwestie van het
eigendom geregeld is.
In Franse politiekringen verluidt,
dat de collectie, die bestaat uit vroe
gere werken van Picasso, reeds door
auto's met nummerplaten van het
corps diplomatique naar de Russi
sche ambassade ia overgebracht.
Tsjoekin was een der eerste verza
melaars, die Picasso ontdekte. Hij
kwam dikwijls naar Frankrijk om
werk van deze schilder te kopen. In
1920 vestigde Tsjoekin zich inFrank-
ryk. Zijn dochter heeft de Franse na
tionaliteit gekregen.
Het Parijse gerechtshof zal Zater
dag bekendmaken, of het de door me
vrouw Tsjoekin ingestelde vervolging
aanvaardt.
heid. Bejubeld door duizenden werd
lig Zaterdagmiddag, maar toen de
laatste actoorden waren verklonken
en het applaus losbarstte in de enor
me hal. stond hij in uiterlijk Zeeuw
gebleven, blozend en verbrand als
een, die de akker bewerkt stil en
gebogen over de dirigenten-lessenaar.
Aan wie dacht hjj in deze ogenblik
ken? Wellicht aan zjjn vader, de
strenge, maar bekwame Flipse van
„Apollo"
De zon was door de gryze regen
wolken heengebroken, toen de menig
te na afloop naar buiten stroomde.
Langzaam bewogen stoeten van
luisteraars en uitvoerders zich in de
middagzon naar de kern van Rotter
dam, de stad, waarin Zadkine zijn
monument oprichtte, het beeld met
de armen omhooggeheven. Die mid
dag was er een zelfde monument in
klank opgericht, de armen eveneens
omhoog: pacemque donus protinus,
schenk ons voortdurende vrede, een
kreet, een schreeuw, door Mahler ge
toonzet Maar terwgl de duizenden
zich verspreidden over de nog altijd
geschonden stad, hoorden zij nog
vaag de echo van het „Chorus Mys
ticus" uit Faust en uit deze Achtste:
,Das Unzulangliche, hier wird's
de K,
