KA PPIEEN DE DRIJVENDE SCHOTEL
Werner Krauss kreeg eremetaal
van Duitse Bondsrepubliek
Z>
De levensgewoonten in Amerika
zijn totaal veranderd
C
TIMMERMAN IS SCHRIJVER
VAN JONGENSBOEKEN
TUBERCULOSE-STERFTE DAALDE
IN NEDERLAND STERK
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 1 JULI 1954.
BEKEND NAZI-TONEELSPELER
Zijn creatie JudSiissstimuleerde
het antisemitisme
(Van onze correspondent in Bonn).
BONN, Juni „Waarom lukt het Duitsland in dit geval West-Duits-
Iand! niet een andere mantel aan te trekken, een mantel, die niet aan
de vervlogen jaren van het afgrijselijke nazi-régime herinnert en waarop
geen patroon van min of meer verbleekte, maar toch nog niet helemaal
uitgewiste hakenkruisen zichtbaar is?" Deze vraag hoorden wy kort gele
den door een Engelse journalist stellen, die naar de West-Duitse bonds
republiek gekomen was om er wat rond te neuzen, „Zijn de nazi-sympa
thieën hier dan altijd nog niet dood?" voegde hij er aan toe.
Hij gaf zijn ogen goed de kost, hij sprak met vele mensen van allerlei
rangen en standen en hy bestudeerde met de grootste oplettendheid
de Duitse dag- en weekbladen, waarbij hij zeker niet verzuimde met zyn
geschoolde blik ook tussen de regels in te lezen.
Wat hij zag en las en hoorde ver
baasde hem soms zeer. Het was héél
anders dan wat hij zich had voorge
steld, toen hij enkele maanden na de
onvoorwaardelijke capitulatie Duits
land verliet. Toen had hy gehoopt en
vast gemeend, dat het nazi-dom in
Duitsland wel voor altijd dood en van
de baan zou zijn en dat degenen, die
r
door: W. BEKAAR
onder Hitier een vooraanstaande rol
in het openbare leven hadden kunnen
spelen, voorgoed van het schouwto
neel weg zouden blijven, alsof ze door
een luik in de diepte waren gevallen
en er door de duisternis waren opge
slokt.
Maar dat luik is blijkbaar metter-
tyd weer opengeklapt, en de verdwe
nen figuren zyn weer naar boven ge
komen. Zij glimlachen de wereld
aan: de ene keer star en koel. de
andere keer met zelfgenoegzaamheid,
triomf en ironie.
Felle protesten
In de West-Duitse bladen hebben
dezer dagen weer vrij grote foto's van
Werner Krauss gestaan, de bekende
toneelspeler en filmacteur, die thans
net zeventig jaar geworden is. De
foto's laten de eens in zijn land zo
uitbundig gevierde Duitse acteur, van
wie men een paar jaar lang haast
niets meer gehoord had, in een haast
idyllisch huiselijk milieu zien.
Bij 't vernemen van de naam Wer
ner Krauss moet men, of men wil of
niet, aan de afschuwelijke nazi-speel
film ,,Jud Süss" met haar opdringe
rige anti-semietische tendenz denken.
Die film, waarin Krauss de hoofdrol
vertolkt, liep in de Hitlertijd in haast
alle landen, waar toen de schande
lijke Duitse rolprenten nog werden
vertoond.
Werner Krauss heeft nu ter gele
genheid van die zeventigste verjaar
dag met het „grote kruis van ver
diensten" van de West Duitse bonds
republiek gekregen. Daarover is op
het ogenblik nogal wat te doen.
De Joodse gemeente in Berlijn en
de organisaties van degenen, die in
de nazi-tijd wegens hun geloof, hun
ras of hun politieke opvattingen wer
den vervolgd, hebben-scherpe protes
ten geuit.
De werkgemeenschap van de door
de nazi's vervolgden, waarbij de
Joodse gemeente aangesloten is, heeft
een communiqué aan de bladen ge
stuurd, waarin uiting gegeven wordt
aan de verontwaardiging over het
verlenen van deze officiële onder
scheiding aan de man, die vroeger
door zijn spel haat tegen de Joden
in de harten van duizenden heeft ge
zaaid. De decoratie wordt een beledi
ging zowel van de dode als van de
nog in leven zijnde slachtoffers van
het nazi-régime genoemd.
De „Demokratische Aktion", een
officieel erkende vereniging van
schrijvers, journalisten, studenten en
arbeiders, die zich tot taak hebben
festeld elke poging nazistische ten
enzen nieuw leven in te blazen on-
liiiddellijk in de kiem te smoren, heeft
in een brief verklaard, dat het deco
reren van Krauss van een verregaand
febrek aan tact jegens allen getuigt,
ie vóór hem het eremetaal van de
bondsrepubliek op de borst gespeld
hebben gekregen.
Motorrijder tuimelde
haven in
Toen de motorrijder E. M. uit Krab.
bendijke van de Wester Boulevard te
Bergen op Zoom kwam gereden en de
Haven op wilde kwam er over de brug
een militaire mto gereden. Om een
aanrijding te voorkomen remde M.,
waardoor de motor slipte. Deze bleef
aan de kant van de haven üggen doch
M. tuimelde -aar de op dat moment
droog staande haven in en kwam drie
meter lager in de vieze modder te
recht. Hij had nog verwondingen be
komen en werd per auto naar het zie
kenhuis vervoerd.
Tankauto versperde weg
Zwolle-Amersfoort
In de nacht van Dinsdag op Woens
dag, omstreeks half twee is op de
rijksweg in de buurt van Hulshorst
(Gelderland) een grote tankauto van
de „Internationale Tankautodienst"
uit Uithoorn tegen een boom gereden
en omgeslagen.
De gehele weg werd versperd. Uit
de achterste van de twee tank9, waar
in een gat werd geslagen, stroomde
hete teer over de weg. De tank bevat
18 ton van deze vloeistof.
De voorste tank kwam geheel over
de weg te liggen en sloot de verbin
dingsweg tussen Zwolle en Amers
foort geheel af. Het verkeer moest
dan ook langs een grote omweg om
geleid worden.
De ravage was zeer groot. De wie
len van de auto werden afgerukt en
een zware boom bijna ontworteld. Het
mag een wonder heten, dat beide
chauffeurs van de tankwagen onge
deerd uit deze chaos te voorschijn zyn
gekomen. Het duurde geruime tijd al
eer Woensdag het verkeer hersteld
kon worden.
De opvattingen van wat men wel
mag doen en wat men niet kan doen
zyn in West-Duitsland in de laatste
paar jaar wel weer heel anders ge
worden. Ook neemt men alweer een
totaal veranderde houding aan tegen
over de nazi's van vroeger en tegen
over hen, die met hen mee hebben
gedaan.
Toen Werner Krauss nu voor circa
Te Metz is het proces gaande te
gen een-en-twintig van de vier-en-
vijftig bewakers van het enige Duit
se concentratiekamp in Frankrijk
gedurende de oorlog In dit kamp,
gelegen in het plaatsje Struthof. dicht
bij Straatsburg, kwamen 10.67S men
sen om het leven. Slechts 21 leden
van de kampleiding heeft men kun
nen achterhalen zij worden be
schuldigd van de moord op ruim
S000 gevangenen. De Struthofmoor-
tijdens het proces.
drie jaar voor het eerst sedert
Hitiers val weer in een schouwburg
in het Westen van Berlijn voor het
voetlicht zou verschijnen, kwam het
daar tot wilde vechtpartijen, waarbij
tal van studenten en leden van de
Joodse gemeente, die zich tegen het
optreden van de ex-Jood Süss verzet
ten, gewond werden. Maar toen
Krauss een paar maanden geleden te
Berlijn in Gerhard Hauptmanns „Vor
Sonnenuntergang" op de planken
kwam, werd hij met stormachtige
ovaties begroet.
Toneelrecensenten, die geregeld met
het uitgaande en kunstminnende pu
bliek in aanraking komen en die
daardoor de mentaliteit goed kunnen
aanvoelen, zijn van mening, dat bij
het overgrote deel van de kunstlief
hebbers en toneelbezoekers geen anti
pathie (meer) tegen Werner Krauss
bestaat, 't Zelfde geldt voor andere
altisten die zich tien jaar lang door
de nationaal-socialisten hebben laten
gebruiken.
Chinese handelsdelegatie
in Londen aangekomen
Een handelsdelegatie van commu
nistisch China is uit Genève te Lon
den aangekomen. Deze groep van 11
Chinese handelsdeskundigen zal met
vertegenwoordigers van de Engelse
industrie besprekingen voeren over
uitbreiding va de Engels-Chinese
handel. De leden der delegatie wer
den bij aankomst verwelkomd door
vertegenwoordigers van 48 Engelse
firma s. die onlangs te Berlijn han
delstransacties gesloten hebben en
met een handelsdelegatie van commu
nistisch China.
H. DE ROOSscnrjjve:
kinderboeken.
Gebruik van trotyl in het
leger bestraft
Door het onoordeelkundig en ver
boden gebruik van trotyl, een gevaar
lek explosief, heeft een soldaat on
langs by een militaire oefening twee'
benen en een oog verloren.
De beklaagden in deze zaak hebben
thans voor het Hoo"' Militair Ge
rechtshof terecht gestaan. De ser
geant C. D.v. W. en de korporaal N. v.
R., beide uit Amsterdam, werden van
verantwoordelijkheid vrijgesproken.
De luitenant J B„ die verklaarde niets
van een verbod tot gebruik van trotyl
te weten en opdracht tot het toepas
sen had gegeven, werd veroordeeld
tof één maand gevangenisstraf voor
waardelijk met een proeftijd van drie
jaar en 300 gulden boete, subs 60 da
gen hechtenis. De sergeant J. de R.,
die verklaarde dat alle trotyl was ver
bruikt. terwijl hij nog 17 stuks onder
zich had, werd veroordeeld tot 150
gulden boete, subs. 60 dagen hechte
nis met verlag ng in rang tot soldaat
der laagste klasse.
0 De 16-jarige monteur G. G. uit Alme
lo is in de garage van de firma B. te Al
melo door electrische stroom getroffen
en op slag gedood. De jongeman werkte
op dat moment met een electrische boor,
welke naar men veronderstelt defect
is geweest.
Trek van grote stad naar voorsteden de oorzaak.
WASHINGTON. De laatste 15 jaar hebben zich in de Amerikaanse
levensgewoonten markante wijzigingen voltrokken. Niet alleen het uiter-
lyk der steden is veranderd, ook het gezinsleven is op een andere leest
geschoeid. Zelfs het bekende beeld van de „doorsnee Amerikaan" heeft
een totale verandering ondergaan.
Dit blykt wel heel duidelijk uit een diepgaand onderzoek, dat dezer da
gen gepubliceerd werd door het ministerie van Handel. Zoals bekend bun
nen statistici slechts tastbare bewijzen van de veranderingen vaststellen
en rapporteren, bijv. t.a.v. auto's verbruiks-artikelen en de verschillende
diensten, waarvan de Amerikanen gebruik maken.
Zij kunnen de nog belangryker im
ponderabilia niet in statistieken
vastleggen. De trots om huiseige
naar te zijn b.v. de vreugde een eigen
tuin te bezitten, de voldoening een
veranda, een garage of een ontspan
ningslokaal te bouwen of de invloed
op ouders en kinderen van moderne
tendenzen die de laat-naoorlogse ja
ren de naam bezorgd hebben van „de
huiselijke vijftiger jaren."
Deze veranderingen tezamen wy-
zen onmiskenbaar op een evolutie in
de maatschappelijke gewoonten, die
voornamelijk een gevolg is van twee
belangrijke ontwikkelingen: de voort
durende toename van de bevolking
(ongeveer 7000 per dag) en de sty-
ging van het particulier inkomen.
De trek van de stad naar de „voor
steden" (die voor het eerst 30 jaar
geleden aan de dag trad) is in de
na-oorlogse jaren uitgegroeid tot een
ware vlucht uit de stad. De laatste
tyd zijn uitgestrekte stukken bouw
land in de buurt van de grote ste
den tot „tuindorpen" omgetoverd.
Deze nog steeds in aantal toene
mende „voorsteden" vormen de sleu
tel tot het verhaal. De nieuwe „voor
stedeling" heeft een auto, benzine,
smeerolie, banden, wegen en bruggen
nodig; hij heeft behoefte aan meu
bilair, stoffering, verf, planten en
meststoffen. De industrieën die deze
goederen produceren hebben goede
zaken gedaan, dank zij de toegeno
men vraag uit de voorsteden.
door ROBERT KIEK.
Andere onderdelen van het zaken
leven moesten zich aanpassen. De
bewoner van de voorsteden geeft er
de voorkeur aan zoveel mogelijk
thuis te blijven. Hn houdt zich be
zig met zijn liefhebberijen of hy
werkt in zijn werkplaats, stoeit met
zijn kinderen of kijkt naar de tele
visie. Hij verwisselt zijn costuum,
dat hij in de stad draagt, voor sport-
of werkkleren en hij doet mee aan
amateurtoneel of volksdansen. Het
gevolg daarvan is dat restaurants,
bioscopen en nachtgelegenheden be
trekkelijk weinig in de voorsteden
worden aangetroffen. De winkeliers
hebben hun klanten echter van de
grote stad naar de voorsteden ge
volgd.
HOGE SALARIËRING.
Een andere oorzaak van deze ver
anderingen is de hoge salariëring in
industrie en zakenkringen. Huishou
delijke hulp is tegenwoordig vrijwel
niet meer te krygen. Timmerlieden,
metselaars, schilders, loodgieters en
dakbedekkers hebben het druk en
zijn duur. De bezitter van een eigen
huis heeft daarom geleerd heel wat
dingen zelf op te knappen.
Automatische wasmachines en
bordenwasmachines, stofzuigers,
parketwrijvers, naaimachines en
naaipatronen zyn in de plaats geko
men van het vrijwel uitgestorven ras
der dienstboden en naaisters. Vader
heeft electrische gereedschappen,
timmerhout, aangemaakte cement,
vloertegels van asfalt of plastic
nodig en gemakkelijk aan te brengen
verven voor onderhoud en verbete
ring van de woning.
GELDCIRCULATIE.
Uit het rapport van het ministerie
van Handel blijkt in hoeverre deze
veranderde levensgewoonten in de af
gelopen 15 jaar van invloed zyn ge
weest op de geldcirculatie. Van elke
dollar die in de winkels besteed
wordt, is meer dan een derde be
stemd voor de aankoop van zoge
naamde „duurzame goederen" tegen
een kwart vijftien jaar geleden.
Aan levensmiddelen besteden de
Amerikanen nog ongeveer hetzelfde
percentage van hun inkomen als 15
jaar geleden. Aangezien de inko
mens echter hoger zyn geworden,
kunnen zij het menu aanzienlijk
verbeteren. Maar dit betekent ook
dat de geweldige verandering in
de koopgewoonte voor het gehele
land per jaar op 14.000 mïllioen
neerkomend een verschuiving is
van de „niet-duurzame goederen",
H. DE ROOS VAN KROMMENIE
Zijn debuut was succesvol
(Van een speciale verslaggever).
We hebben met <le heer H. de Roos, van beroep timmerman bij een der
Krommeniër bedryven gesproken over het schryven van kinderboeken.
Hoe vreerad het ook mag klinken, het is toch niets dan de zuivere waar
heid en de bewijzen lagen rond ons verspreid. Behalve timmeren, dat hem
reeds vanaf zyn overgrootvader in het bloed zit, heeft de heer H. de Roos
namelyk een hobby, waaraan hy vrywel al zyn v rije tyd geeft: het
schryven van goede kinderboeken. Inderdaad goede, want hy is van me
ning, dat elk boek dat uit zyn handen komt paedagogisch verantwoord
moet zyn. vyf van zyn kinderboeken hebben hun weg reeds door geheel
Nederland gevonden en zyn door vele duizenden gelezen. Zijn eerste werk
was: „De schippers van de Kameleon" en dat dit insloeg is bewezen.
Kluitman In Alkmaar kocht het meteen, dat was op 1 November 1948 en
nu is de derde druk reeds van de pers en wie nog een exemplaar wil heb
ben zal moeite moeten doen om het by zyn boekhandelaar te kopen. Dat
betekent, dat er reeds 15.000 exempla ren van verkocht zynMaar 't bleef
niet bij dat ene boek over een paar kinderen in een waterrijk land, die met
een oude schuit tal van avontuten beleefden.
Een jaar later lag er al weer een nieuw boek in de étalages. „De zi
geuners van Akkerwoude", dat ook groot succes had.
De naam van de heer H. de Roos
als schrijver van kinderboeken was
gevestigd en de boekhandelaren be
gonnen te vragen of er nog meer
werken van hem waren, want de
jeugd bleef vragen met als gevolg,
dat Kluitman zich tot de schrijver
wendde om een nieuw boek en dan
het liefst weer over die oude schuit,
zodat in 1950 „Kameleon Ahoi!" van
de persen kwam. Later gevolgd door
het tweede deel van „De zigeuners
van Akkerwoude".
Verleden jaar kwam 't werk „Red
ders met de Kameleon" uit de pen,
dat geïnspireerd werd door de wa
tersnood.
Dat was het vijfde boek dus.
Het ïykt allemaal erg eenvoudig
wanneer u dit verhaal zo leest, maar
wie eens met de schryver gaat pra
ten, komt snel tot andere gedach
ten. Want een jaar heeft De Roos
werk voordat een boek gereed is om
naar de uitgever te gaan. Men gaat
maar niet even zitten om dan aan één
stuk door te schrijven. Eerst komt
Advertentie.
Huisdieren-zorg?
At
het ontwerp, de grote lijnen. waar
langs het verhaal moet verlopen. Dan
moet het eerste hoofdstuk worden
ontworpen, hetgeen een kunst op
zichzelf ïs, want het kind wil direct
geboeid zijn en heeft geen geduld om
eerst na een lange inleiding tot de
kern van het verhaal door te drin-
gen. Langzamerhand vult zich dan 't
ele verhaal op. Daarna komt de tyd
van schaven en omwerken. Als dat ge
beurd is, ja dan kan de auteur zyn
werk gaan doorlezen om te zien of
het uitgevallen is zoals hij gedacht
had. En waarlijk het zou niet de eer
ste keer zijn, dat het manuscript
wordt gesloten en het gehele proces
opnieuw een aanvang neemt.
Het is dus niet zo eenvoudig, maar
het is logisch. Tenslotte weet de heer
De Roos uit de verschillende reac
ties, die hij ontving en waarvan wij
er vele mochten inkijken dat het pu
bliek van hem een bepaald genre kin
derboeken verwacht. Geen gedurfde
avonturenboeken druipend van vecht
lust. ook geen zoetige boeken, maar
eerlijke jongensboeken (die ook door
vele meisjes worden gelezen!) met 'n
beetje opvoedende inhoud, maar toch
ook met een paar kwajongensstreken
er in, zodat liet geheel iets wordt
waar de jeugd zich kan inleven, om
dat het een verhaal is geworden waar
in iedere Hollandse jongen, die geen
Jan Salie is, zichzelf terug vindt.
Duitse smokkelhandel liep
aanmerkelijk terug
Het ministerie van financiën in
Bonn gelooft de smokkelhandel naar
Duitsland in zoverre meester te zijn
geworden, dat de fiscus dit jaar
slechts de helft van 't smokkelverlies
van vorig jaar zal behoeven te lijden.
Men rekent er op, dat smokkelaars de
fiscus dit jaar nog voor 150 tot 200
millioen mark te kort zullen kunnen
doen. De vermindering is bereikt dooi
de verlaging van de belastingen op
koffie en thee, waardoor de smokkel
benden, die jarenlang met pantser-
autos en Cadillacs aan de Duits-Belgi
sche grens hebben geopereerd, niet
meer rendabel kunnen werken. Trou
wens ook de waakzaamheid van de
douaniers heeft daartoe bijgedragen.
Dank zy haar zitten de leiders van de
grootste smokkelaarsorganisatie, die
permanent tweehonderd man in be
drijf had, al lang achter slot en gren
del. Men schrijft hier 80 procent van
de nog resterende handel op rekening
der bezettingstroepen. Daarbij heb
ben de Amerikanen met 68 procent de
leiding, gevolgd door Bi-
sen, Fransen en Noren.
MINDER DAN 10 PER 100.000 ZIELEN
Historische gebeurtenis
„Het jaar 1958 zal in de geschiede
nis blijven geboekstaafd als het jaar,
zoals kleren, schoenen, enz. naar de
duurzame goederen, zoals huizen,
auto's, apparaten, enz.
Het belangrijkst is evenwel het
feit, dat aangezien het geboortecy-
cyfer hoog blyft deze verande
ringen in de gewoonten blijvend belo
ven te zyn. Economisch beschouwd
betekent dit, dat de Amerikaanse
sleutelindustrieën (bouwnyverheid,
auto's etc.) thans veel meer voor
werkelijke, weinig aan verandering
onderhevige behoeften produceren
dan vroeger. Economen herzien nu,
als gevolg van de invloed, die deze
nieuwe stabiliserende factor uitoe
fent. hun vroegere voorspellingen.
16. „Ja", zei mijnheer Goud
vis, „ik koop die schotel
van U. Ik bled U er twee
duizend harde florijnen
voor. En als U nog meer
van die dingen uit zee op
vist, kunt U ze ook aan mij
kwijt voor dezelfde prijs."
„Top!" riep Kappie, „dat
is afgesproken Ik ga drij
vende schotels voor U op
vissen tegen twee duizend
florijnen per stuk. Tjonge,
dat is Ja een voordelige vis
serij 1"
Intussen had de drijven
de kraan de schotel op de
kant gedeponeerd. De man,
die de werkzaamheden had
geleid, kwam op Kappie en
mijnheer Goudvis toe. Bij
het heren van Kappies
stem bleef hij echter staan
en zijn gelaat kreeg een
dreigende uitdrukking.
„Drommels", mompelde
hij. „daar heb Je die klei
ne opschepper weer. Die
krlelkapltein slaat toch
overat voordeeltjes uit, zelfs
uit drijvende schotels! Maar ditmaal zal hij toch
achter het net vissen: ik zal ervoor zorgen, dat IK
die voordelige schoteltjes opvis en niet hij!"
Na deze dreigende alleenspraak keerde hij zich
om en begaf zich weer ongemerkt aan boord van
zijn drijvende kraan.
Het was Jammer, dat Kappie deze ongunstige man
niet had opgemerkt, want dan zou hij gewaarschuwd
zijn geweest, dat Geldjeslijmer. de schurkachtige
scheepsbouwer, met wie hij het al vroeger aan de
stok had gehad, weer eens in zijn vaarwater zat.
waarin het aan Nederland voor het
eerst is gelukt een tuberculose-sterf-
te-cyfer beneden de 10 per 100.000
bewoners te krygen". Dit meldt het
jaarverslag over 1953 van de Konink-
lyke Nederlandse Centrale Vereni-
jaarverslag o
lyke Nederla
ging tot Bestryding der Tuberculose.
Het verslag maakt er ook melding
van, dat tijdens de herdenking van
het vtjftig jarig bestaan in Septem
ber 1953 het praedicaat „Koninklijk"
aan de vereniging werd Verleend.
Het sterftepercentage is in 1953
fedaald van 12.3 tot 9.3 per 100.000
ederlanders. Het aantal sterfgeval
len in 1953 bedroeg 969 tegen 1275
in 1952. De ziekeneijfers zijn even
eens gedaald. In 1953 werden bij de
gezamenlijke districtsconsultatie-bu-
reaux 12.699 nieuwe lijders aan actie
ve tuberculose ingeschreven. In 1952
was dit aantal nog 13.943. Einde 1953
bedroeg het totale aantal sanato
riumbedden in ons land 8920, waar
onder 1756 kinderbedden.
Het nadelige saldo van de exploita
tierekening over 1953 bedraagt
22.930,62. De lasten voor 1954 wor
den geraamd op 266.964,76 en het
nadelige saldo over dit jaar een be
drag van 43.060,61.
Anderhalf jaar voor
oneerlijke advocaat
De 39-jarige Haagse advocaat, mr.
L. R. is door de Haagse rechtbank
veroordeeld tot een gevangenisstraf
van één jaar en zes maanden met af
trek van voorarrest. Voorts is hij ge
durende vijf jaren ontzet uit het recht
om als advocaat, procureur en gerech
telijk bewindvoerder op te treden.
Mr. R. had zich volgens het oordeel
van de rechtbank schuldig gemaakt
aan verduistering van goederen, die
hy als curator onder zien had. De ver
duistering zou ongeveer een halve ton
hebben belopen.
De officier van justitie had tegen
mr. R. een gevangenisstraf van twee
jaren met aftrek gerequireerd.