Koningin en Prins bewonderden
„Miniatuur-W alcheren"
ZEEUWSE VISSERS BEGROETTEN
HUN VORSTIN
ZEEUWSE MANIFESTATIE WERD
EEN UNIEK SCHOUWSPEL
2
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 26 JUNI 1954
GROOT ENTHOUSIASME
Alle burgemeesters waren op hun post
„Ontzettend mooi", zei Koningin Juliana, toen zij het Molenwater betrad,
waar „Miniatuur Walcheren" zich uitspreidde. Vergezeld van minister
Luns, de ambassadeurs en gezanten, de Commissaris der Koningin jhr mr
A. F. C. de Oasembroot, het bestuur van „Nieuw Walcheren" en leden van
het gevolg, maakten Koningin Juliana en Prins Bernhard een tocht over do
maquette, waarby alle „gemeenten" werden bezocht. By de Ingang van het
terrein werden de leidende figuren van „Miniatuur Walcheren" aan het
Koninklijk Paar voorgesteld.
De heren A. Wagensveld, ontwerper en de algemeen leider, A. Dinge-
manse, constructeur en C. P. Broerse, de landschapsarchitect, zagen thans
de kroon op hun jarenlange arbeid in de vorm van het bezoek van de
Koningin en de Prins aan hun grootse schepping. Deze heren vertegen
woordigden gisteren een leger van Walcherenaren, dat ruim twee jaar be
zig is geweest met de aanleg van het miniatuur en met het bouwen van elk
project tot in het allerkleinste onderdeeltje.
Het viel slechts te betreuren, dat
het tijdens een deel van het koninklijk
bezoek regende, waardoor het minia
tuur iets van zijn glans verloor. Want
men moet „Miniatuur Walcheren" ei
genlijk zien onder een stralende hemel
en in een zonneschijn, die alle maquet
tes ten volle tot hun recht doen ko
men.
Toch werd de bezichtiging en ope
ningvan „Miniatuur Walcheren" door
Koningin Juliana en Prins Bernhard
één van de hoogtepunten van deze
herdenkingsdag. Het hoge gezelschap
betrad de miniatuur bij Veere en ver
volgens werd het gehele zeven dui
zend vierkante meter beslaande eiland
doorkruist.
Bjj alle miniatuurgemeenfcen ston
den de burgemeesters op hun post. Zjj
werden door jhr De Oasembroot aan
het vorstelijk paar voorgesteld on
zorgden voor uitleg over hetgeen be
zichtigd werd. Zeer veel vragen dien
den de eerste burgers van Wal-
cher-gemeenten te beantwoorden,
want dc Koningin toonde zich opgeto
gen over het miniatuur. Vele vragen
moet ook de „grote man" van minia
tuur Walcheren, de heer Wagensveld
beantwoorden. Deze bij uit
stek deskundige begeleidde Hare Ma
jesteit gedurende haar gehple tocht
en kon zodoende getuigen van het
nimmer aflatend zwoegen om een
„Walcheren in het klein" tot stand
te brengen.
De Koningin, de Prins en de andere
hoge gasten namen elk onderdeel van
deze weergave van het herrezen Wal
cheren terdege in ogenschouw. Zij
Aangrijpende
kerkdienst
(Slot van pag. 1}
Na deze sobere, maar indrukwek
kende toespraak, weerklinkt de Mar-
che heroïque van Saint Saëns, waar
na ds. P. van Til. Gereformeerd pre
dikant het dankgebed uitspreekt.
Opnieuw verheffen zich de hon
derden aanwezigen in de kerk.
Machtige orgelaccoorden klinken
door het hoge gebouw. En dan
klinkt als een grootse belijdenis het
oude lied van Aldegonde, „Wilhel
mus van Nassauen", dat gezongen
wordt als een belofte van trouw van
Zeelands bevolking aan haar Vor
stin, een belofte, die afgelegd wordt
in diepe afhankelijkheid, want na
het eerste couplet van het Wilhel
mus, klinkt het zesde „Mijn schildt
en de betrouwen zijt Gij, o God mijn
Heer". Koningin en Prins zingen
het mede, staande temidden van
hun onderzaten.
Voordat de dienst was begonnen,
waren aan de ingang van het gebouw
Hare Majesteit en Zijne Koninklijke
Hoogheid begroet door de voorzitter
van de Stichting „Nieuw-Walcheren",
notaris J. L. Verhagen en de presi
dent-kerkvoogd der Nederlands Her
vormde gemeente, de heer L. Helder.
Drie dochtertjes van bestuursleden
van de Stichting „Nieuw-Walcheren"
Joke Hoegen, Laurie Wagensveld en
Eefke Ballintyn, boden de Lands
vrouwe bij het betreden van het kerk
gebouw bloemen aan, en het pro
gramma van de rijtoer.
In de trouwkerk werd namens de
kerkvoogdij een foto van de Nieuwe
Kerk aangeboden.
Na deze herdenkingsdienst in de
Nieuwe Kerk begaf Hare Majesteit
zich te voet naar de Rooms-Katholie-
ke kerk. Daar werd zij aan de ingang
begroet door pastoor H. Snel. die de
Landsvrouwe door het drie jaar oude
kerkgebouw leidde. Helder klonken
intussen de jongensstemmen van het
Maria-koor uit Nijmegen, dat het
..Domine Salvam Fac Reginam" uit
voerde. Bij de uitgang van de kerk
stelde pastoor Snel
aan de Vorstin voor.
Zeelands toekomstde jeugd, was bij
de Zeeuwse manifestatiedie Vrijdag
middag in Middelburg voor H.M. de
Koningin, Z.K.H. Prins Bernhard en
véle autoriteiten gehouden werd, goed
vertegenwoordigd in sport- en tal
van andere verenigingen, waarvan
trots de vaandels en vlaggen werden
medegedragen.
(Foto P.Z.C.)
legden grote bewondering aan de dag
voor de manier, waarop zo velen met
toewijding en vaardige handen zulk
een meesterwerk schiepen.
Byzondere belangstelling had Hare
Majesteit voor de Dieseltrem, die
trouw zijn traject van Arnemuiden
naar Vlissingen aflegt, maar ook
voor een gebouwtje als dat van het
Arnemuidense station of een boerde
rij buiten Middelburg, dingen die te
midden van de „grote" maquettes
gevaar lopen niet gezien te worden.
Geruime tijd werd op deze tocht in
Middelburg vertoefd bij pronkstukken
als Abdij en Lange Jan, geruime tijd
ook bij objeete.1 als de kranen en het
model van de „Kungsholm" in Vlis
singen.
DE BOUWERS
Toen het gezelschap bij de Schelde-
stad de helft van de „reis door Wal
cheren" achter de rug had, stond daar
een schare van mensen, die ieder voor
zich een belangrijk aandeel in de
bouw van „Miniatuur Walcheren"
hebben gehad, riet waren de bouwers
van de maquettes, de grote en kleine
onderdelen, die samen dit kostelijk
en niet genoeg te prijzen geheel vor
men.
Bouwers van tien jaar en bouwers
van zestig jaar. van alle rangen en
standen, van alle plaatsen van Wal
cheren. Zij juichten de Koningin en de
Prins, die thans het resultaat van hun
liefdevolle vaardigheid kwamen be
zien, langdurig toe. Toejuichingen, die
een hulde betekenden; en een dank.
Hulde aan de Landsvorstin en haar
gemaal. Dank voor dit bezoek aan
Miniatuur Walcheren" op deze hoog-
tftdag.
dankbetoon, dat bijzonder trof!
Duidelijker uan met dit miniatuur
Walcheren kon men het Koninklijk
paar niet tonen, wat er geworden is
uit het eiland Walcheren, dat eens
aan zulk een verwoesting werd
prijs gegeven! Duidelijker kon niet
gedemonstreerd worden de aanhan
kelijkheid van de bewoners aan het
Oranjehuis en de blijdschap over de
komst van de Landsvrouwe op een
hersteld Walcheren.
Het was een hulde en
Noodlottige fout.
Het zal velen opgevallen zijn,
dat tijdens de Zeeuwse Folklo
ristische Manifestatie alleen
H.M. de Koningin zich tussen
de deelnemers begaf.
Een fout 'n het o-ogramma
was er de oorzaak van. Er
stond in, dat H.M. de Koningin
de manifestatie zou bezoeken.
Dan mag ik niet, zei de
Prins. Protocol is protocol...
Toen Koningin Juliana naar
iet Stadhuis terugkeerde, riep
zij haar Echtgenoot toe:
Waarom ben je niet meege
gaan, je hebt zóveel gemist!
Ik mocht niet, zei de
Prins.
Een wel zeer betreurens
waardige fout in het officiële
programma!
V\*WVWVVVVVWW*/V\*W
BEGIN VAN GROTE DAG
Gepavoiseerde vloot had Middelburg als
ligplaats gekozen.
Zy waren op tijd gearriveerd, de Zeeuwse vissers met hun prachtig ge
pavoiseerde boten om hun Koningin en Prins Bernhard in Middelburg te be
groeten. Daar iagen de schepen dan in het Kanaal door Walcheren, langs de
Kanaal weg, waar de landsvrouwe haar intocht in dc herrezen feeetiwse
hoofdstad zou houden. Uit grijze wolkenluchten viel een miezerig regentje.
Maar dat mocht de stoere vissermensen niet deren. Zy spanden zeilen over
het dek van hun schip en het slechte weer deed hun stemming niet dalen.
Ruim 50 vissersschepen lagen in het Kanaal; bijna evenzoveel vonden een
plaatsje langs de Londense Kaai en de Korendijk. Het moet Donderdag wel
stil geweest zyn in de vissersplaatsen, want een groot deel van de bevolking
was naar Middelburg gevaren. Z\j kwamen uit Bruinlsse, uit Tholen, uit
Veere, uit Arnemuiden en uit Yerseke. En hoe glommen hun schepen van
de kiel tot het topje van de raast. Aan boord was alles kraakhelder. De
„schepelingen" in hun beste kleren wachtten geduldig.
Ondanks de regen, die gestadig
neerdruppelde, was er ook van de zij
de der Middelburgers grote belang
stelling. Vele honderden hadden zich
langs de Kanaalweg p-eschaard, voor
zien van parapluie's en andere attri
buten, die dienen moesten om het on
welkome natte element af te weren.
De mannen van de Rijkspolitie, die
voor het handhaven van de orde moes
ten zorgdragen, hadden het met dit
publiek niet moeilijk.
DE STOET
Lang behoefde men niet meer te
wachten, want om vijf minuten voor
half elf ging er een gemompel door de
rijen van belangstellenden:
„Daar is
ze, daar is ze". Om de hoek van de
Kanaalweg verschenen de motorrij
ders met hun witte helmen, en achter
deze motoren volgde een stoet van
auto's, die de Koningin en de Prins
van het vliegveld Woensdrecht af
naar Middelburg hadden gebracht.
Toen begon een van de meest in
drukwekkende intochten, welke ooit
een regerend lid van het Oranjehuis
in de Zeewse hoofdstad maakte.
De scheepssirenes loeiden een wel
komstlied, de vissers en het pu
bliek „op het land" wuifden en
juichten. In langzaam tempo gleed de
auto van het Koninklijk paar dicht
langs de schepen.
Koningin Juliana, die gekleed was Sn
Een trots, kloek vierspan! Zeeuw
se kampioenspaarden in de Zeeuwse
manifestatie.
(Foto P.Z.C.)
Wie er waren.
Het feest van Nieuw-Walcheren
werd bijgewoond door tientallen ho
ge autoriteiten, onder wie vele leden
van liet Corps Diplomatique en enke
le ministers.
Zo waren aanwezig:
Neville M. Butler, ambassadeur van
Engeland; Thomas A. Stone, ambas
sadeur van Canada; Jean Paul Gar-
nier, ambassadeur van Frankrijk; P.
J. Hoogenhout, ambassadeur van Z.
Afrika; L. J. II. Jorstad, gezant van
>rwegen; S. V. Dahlman. gezant
Sweden; T. Lund, gezant van De
nemarken; E. Graeffe, gezant v. Bel
gië; de Gouverneur West-Vlaanderen
als vertegenwoordiger Koning der
Belgen, Pierre d'Outryve d'Idewalle;
mr. J. M. A. H. Luns, minister van
buitenlandse zaken; ir. H. B. J. Wit
te. minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting en Verkeer en Wa
terstaat ad interim; Generaal-Majoor
Van Gyn, commandant Mariniers;
Rear Admiral A. F. Pugsley, Royal
Navy; Major-General C. F. Philips,
Royal Marines.
'n blauwgroen mantelpak en een wit
te toque nam deze hulde, die tot een
ware manifestatie uitgroeide, glim
lachend en wuivend in ontvangst.
Prins Bernhara, naast de Koningin
tuum deelde eveneens in de overwel
digende betuiging van aanhankelijk
heid. Het publiek, dat niet meer te
houden was. stroomde over de weg
naar het voetpad om de tocht van na
bij te kunnen gadeslaan.
Overal langs de route bij het bin
nenkomen van de stad stonden de
mensen geschaard, 't Koninklijk paar
reed door dichte hagen van publiek
over de Stationsbrug, de Loskade, de
Nieuwe Poortstraat en via de Koren
dijk, waar weer een deel van de vis
sersvloot lag gemeerd. Ook hier weer
klonk het luide gejuich van de vissers
mensen op de feestelijk getooide sche
ien. Ook hier werd een overweldigen-
le hulde gebracht aan een stralend-
laehende en vriendelijk wuivende vor
stin en een ieder voor zich innemende
prins. Het was een grootse intocht en
het was goed gezien, om de Zeeuwse
vissers te laten manifesteren voor hun
Landsvrouwe bij deze intrede in de
Zeeuwse hoofdstad.
De Zeeuwse vissers dragen hun vor
stin en prins na aan het hart. Zij heb
ben dat gisteren duidelijk bewezen!
(Slot van pag. 1)
sleutel van de Ossewei! en niet te
vergeten, de Zeeuwse paarden! Kam
pioenspaarden, trotse, onstuimige vier
spannen, kloek en onverzettelijk als
de Zeeuwen zelve!
Dank
En nadat dit alles was voorbijge
trokken, de dank. De dank, gebracht
door het Zeeuwse volk, verpersoon
lijkt door allen, die daar op jiet
Marktplein stonden opgesteld; in
de oude costuums, met landbouw
werktuigen en folkloristische attribu
ten, vertegenwoordigend heel het
volk van Zeeland.
En wederom de stem van Jac- van
Elsacker. zeggende de schone regelen
van Van Schagens declamatorium:
„Zeelands volk verzamelt zich, Zee
lands volk schikt zich voor U samen
tot een groot bouquet.
Gezamenlijk herdacht men, op cn
om de Markt, deelnemers en toeschou
wers mèt ons Koninklijk Paar en mèt
de zegger van het declamatorium, de
slagen, die Walcheren getroffen heb
ber» en degenen, die gevaKen zijn
voor land en volk- Sober in alle een
voud, onder een grauwe regenlucht..
Maar
Dan getuigt de dichter van Scha-
gen van de eendracht, die naast de
Zeeuwen stond, van de liefde, die het
toestroomde, die het steunde.
„Wij zijn er gelukkig om, dat U
(Majesteit) naast ons staat in die ze
kerheid, in die gemeenschap, in die
vriendschap, U Majesteit, U volk van
Nederland, U alle bevriende volke
ren, en wij zouden haar Vrede willen
doen uitvliegen naar alle hoeken der
aarde"....
Een vlucht duiven.
Zoals onmiddellijk daarna een vlucht
duiven zich klapwiekend verhief en
verspreidde boven de Markt, in alle
richtingen, met de boodschap des Vre-
desNagestaard door de duizenden
Zeeuwen, die geacht werden mede de
ze boodschap te hebben doen uitgaan!
Onder het dankbaar gejuich van de
menigte verliet Koningin Juliana
daarna met haar gezelschap het bor
des van het stadhuis, om zich te
onderhouden met de vertegenwoordi-
ters van het Zeeuwse volk, zoals zy
aar opgesteld stonden op de Markt.
Gedurende deze ogenblikken voerden
enkele Zeeuwse dameskoren een al
leszins aantrekkelijk programma uit.
Geruime t\jd heeft Hare Majesteit
vertoefd temidden van de vrouwen en
mannen, die Zeeland op dit historisch
ogenblik mochten vertegenwoordigen
en voor velen, zeer velen, had Zij een
persoonlijk woord. Veelal ontroerd,
tot in het diepst van haar zielen be
wogen, beantwoordden de vrouwen
van Walcheren, Beveland, Axel en
Hulst de vragen van haar Landsvrou
we, die op zo ongedwongen, bekoor
lijke wijze rondging onder haar volk.
Vergeten waren de regen, het lange
wachten en de vermoeienissen van
deze provinciale pai-ade. Oog en hart
waren bij Koningin Juliana, zoals
Koningin Juliana Dij haar onderdanen
was, in hun midden, als een hunner...
Nadat HM. de Koningin en haar
gevolg ook nog de gaaischieting op
het Parkeerterrein hadden bezocht,
keerde zij terug naar het bordes, in
de nabijheid daarvan begroet door Z.
K. H. Prins Bernhard.
Trouw.
Tof besluit van de Zeeuwse ma
nifestatie en het declamatorium,
volgde tenslotte de Verklaring van
Trouw: „Trouw kan een vreugde
zijn, wanneer zij voortkomt uit het
hart. Als zij met open ogen wordt
gegeven, als zij zich bindt uit eigen
vrije wil, omdat het haar een
vreugde is zich gebonden te weten.
Zó is onze trouw en zij begeleidt U,
Hoge Vrouwe, waar U gaat, en dit
is haar onzegbaar goed, omdat zij
opwelt uit het hart.
Zo zeide Van Elsacker de dicht-
woorden en hij besloot met het
machtige: „Majesteit! U heeft ons
hart"
Waarna het aloude Wilhelmus
opklonk uit duizenden kelen, ge
zongen in de beslotenheid van het
Marktplein en vertolkend de ge
voelens van gans de menigte.
Een spontaan vreugdebetoon brak
zich baan bij het ringrijden, toen daar
de heer P. Brasser uit Kleverskerke
Z.K.H. Prins Bernhard in eenvoudige,
oprechte bewoordingen het Be
schermheerschap aanbood van de
Zeeuwse Ringrijdersvereniging, in te
genwoordigheid van Koningin Julia
na. De heer Brasser maakte Zijne Ko
ninklijke Hoogheid duidelijk, dat het
by bijzondere gebeurtenissen in de
ringrijderssport de gewoonte was om
de centrale figuur te „jonassen":
„Maar daar uw programma toch al
zo overladen is", aldus de heer Bras
ser, „meenden wij er goed aan tc doen
een plaatsvervanger aan te wijzen"!
Een plaatsvervanger, die onder luid
gejuich dan ook meters hoog in de
lucht werd geworpen door een tien
tal stoere Walcherse boerenzonen, na
dat het ceremonieel van het aanbie
den van het Beschermheerschap was
geschied. Dc heer Brasser bood de
Prins daarbij het ringrijdersdiploma,
een versierde lans, ring en bus aan,
welke attributen in dank werden ont
vangen en sprak de wens uit. dat de
Prins, na zich in de tuin van hel Pa
leis Soestdyk te hebben geoefend, in
Zeeland zou mogen terugkeren, om
zich te meten met de Zeeuwse ringrij-
derskampioenen...
De hartelijke toespraak van de lieer
Brasser werd door Koningin en Prins
met kennelijk genoegen aangehoord!
Tot besluit klonk op voorslag
van de heer Brasser een opgeto
gen driewerf hoera voor het Vorsten
huis, en daarop mocht de prins aan
schouwen, hoe zijn plaatsvervanger
„gejonast" werd.
De heer A. van Dalen uit Arnemui
den smaakte het genoegen als win
naar de koninklijke medaille te mogen
ontvangen en nadat het Koninklijk
Paar nog enkele ogenblikken met
aandacht de verrichtingen van enige
ringstekers had gevolgd, vertrok het,
met gevolg, van het Plein 1940 om
zich in de auto's te begeven voor de
rijtoer over Walcheren.
Do Middelburgers hadden met tal
lozen van buiten de hoofdstad kun
nen genieten van een ongedwongen,
allerhartelijkst koninklijk bezoek, en
van waarlijk unieke schouwspelen.
Voor verdere verslagen verwijzen
wij naar pagina 4.
