De ontwapeningsconferentie te
Londen mislukte
MINISTER ZIJLSTRA OVER
OPRICHTING S0DAFABRIEK
CONFERENTIE E.V.G.-LANDEN
D
Me
VRIJDAG 25 JUNI 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
MENINGSVERSCHIL OVER TIJDSTIP
Compromis bleek onmogelijk
Do vijf-mogendhedenbesprekingen over ontwapening te Londen zyn
vastgelopen, omdat de vertegenwoordigers van Oost en West het niet
eens konden worden over het tydstip waarop een verbod op atoom- en
waterstofwapens van kracht dient te worden, aldus blykt uit Donderdag te
Londen gepubliceerde conferentiestukken.
dat hij het toeziend orgaan-in de og<
wierpen een Russisch plan om het van de Westelijke afgevaardigd!
verbod tegelijkertyd met de oprich
ting van een internationaal controle
stelsel van kracht te verklaren.
De Russen verwierpen een Brits-
Frans plan om niet langer gelden
uit te trekken voor atoomwapens en
tot beëindiging van de productie met
gelijktijdige geschiktmaking van de
voorraden. Dit alles afhankelijk van
maatregelen tot beperking van de
conventionele bewapening en de
werkwijze en de vorderingen van het
toeziend orgaan.
De vijf landen de Verenigde Sta
ten. Frankrijk, Groot-Brittannië. Ca
nada en de Sowjet-Unie bestudeer
den op de conferentie, die Dinsdag
werd beëindigd, ook een Amerikaans
plan, waarby wordt voorgesteld de
ontwapeningspolitiek te doen leiden
door een orgaan van de Verenigde
Naties voor ontwapening en atoom
ontwikkeling.
Het rapport, dat bovengenoemde
voorstellen en de mededeling van de
mislukking van de conferentie behelst
zal tegen 15 Juli bij de ontwapenings
commissie der Verenigde Naties wor
den ingediend.
Het Brits-Franse voorstel, gesteund
door Canada en de Verenigde Staten,
was bedoeld als compromis tussen de
te voren door de Sowjet-Unie en de
Westelijken ingenomen standpunten.
Een Britse woordvoerder te Lon
den zeide. dat het hoofd van de Rus
sische afvaardiging, ambassadeur
Malik, de doelen van het Westelijke
plan in principe had aanvaard, maar
Met een zekere luchthartigheid ple
gen we te spreken van de primitieve
mens die door vermenging van koper
en tin het brons wist te vervaardigen,
waarvan wapens en allerlei gebruiks
voorwerpen gegoten en gesmeed kon
den worden. Een belangrijke vraag
zien we daarbij over liet hoofd, n.l. hoe
de mensen uit de oudheid met hun ge
brekkige gereedschappen de ertsen,
waaruit de metalen gesmolten moes
ten worden wisten te winnen.
Nu is het inderdaad, waar, dat ko
per in de natuur ook in gedegen toe
stand voorkomt, maar we moeten ons
toch zeker niet voorstellen, dat zo'n
ruwe 3000 jaar geleden uitsluitend en
alleen het gedegen metaal, dat aan de
oppervlakte van de bodem kwam, de
moeite van het winnen waard werd
geacht. Integendeel, ook in die tijd
werd in de volle zin van het woord
mijnbouw bedreven, wélke leidde tot
een stelsel van gangen die 50, ja
soms wel 100 meter onder de opper
vlakte van de grond liepen.
We moeten daarover niet te gering
denken, vooral niet omdat voor het
bereiken van een dergelijke diepte
springmiddelen onontbeerlijk zijn. De
bronzen houwelen konden wélicht die
nen om daar, waar een aan de opper
vlakte tredende ertsader in de rotsen
verdween, een open sleuf in het ge
steente te hakken, maar op deze ictj-
ze kon hoogstens een diepte van een
paar meter bereikt worden omdat op
de hardere gesteenten de gereed
schappen afgeschampt, of tot onher
kenbaar wordens toe, verwrongen
zouden zijn.
niet voldoende bevoegdheden wilde
toekennen.
Volgens het Russische plan diende
de conventionele bewapening van de
Verenigde Staten, Frankrijk, commu
nistisch China en Groot-Brittannië
met een derde te worden beperkt. De
vijf mogendheden moesten ook op
zich nemen in de toekomst geen mili
taire bases in andere landen te hand
haven. Ook zouden de defensiebegro
tingen van de landen met een derde
moeten worden beperkt.
Nieuwe millioenenregen
uit Amerika
De commissie voor buitenlandse za
ken van het Amerikaanse huis van
afgevaardigden heeft zonder belang
rijke wijzigingen de voornaamste be
dragen goedgekeurd, welke door pre
sident Eisenhower werden aange
vraagd voor zijn voorgenomen pro
gramma voor militaire en economi
sche hulp aan het buitenland.
De commissie keurde militaire en
economische hulp goed tot een totaal
bedrag van 3.419.380.000 dollar.
De commissie deelde mede. dat zij
de volgende bedragen had goedge
keurd:
Tot militaire hulp 1.778.300.000 dol
lar, waarvan 617.500.000 dollar voor
Europa, 181.200.000 dollar voor het
Nabije Oosten, 583.600 000 dollar voor
het Verre Oosten. 13 millioen dollar
voor Latijns Amerika, 321 millioen
dollar voor het Amerikaanse aandeel
in een drie-jarenprogramma voor
Europese vliegvelden en militaire we
gen en 27 millioen dollgr als bijdrage
voor het ontwikkelen van nieuwe wa
pens.
Brand in Knopenfabriek
Veendam
Donderdagmorgen is brand ont
staan in het laboratorium van de N.V.
Koninklijke Nederlandse Steennoot-
knopenfabriek te Veendam. Het vuur
dat snel om zich heen greep verplaat
ste zich ook naar de aangrenzende za
gerij en de magazijnen. Behalve het la
boratorium en de zagerij met vele
machines, gingen grote voorraden
steennoten verloren en werd ook veel
waterschade aangericht. Het vuur
werd met drie motorspuiten bestre
den.
De productie zal zo spoedig moge
lijk worden hervat.
Onderscheiding voor
dr. Christine Baker
Dr. Christine Bader, de 76-jarige
pionierster op het gebied van kleuter
zorg in ons land, en vijftig jaar kin
derarts, is bevorderd tot officier in de
Orde van Oranje Nassau.
Belgische helicopter te
Maastricht beschadigd
De helicopter van de „Sabena" die
de dienst Brussel-Maastricht-Keulen
onderhoudt, is hedenmiddag bij de
landing op de Helihaven te Maas
tricht enigszins onzacht neergeko
men. De beschadiging was van dien
aard dat het vliegtuig zijn reis niet
kon voortzetten. De passagiers zijn
per'auto naar Keulen vervoerd.
Drie jaar gevangenisstraf
voor politieke delinquent
Had zich schuil gehouden
De bijzondere strafkamer van de
arrondissementsrechtbank in Den
Haag heeft Donderdag de 29-jarige
bakker G. G. uit Bergen op Zoom
wegens het vrijwillig in krijgsdienst
treden van een buitenlandse mo
gendheid, wetende dat deze met Ne
derland in oorlog was. veroordeeld
tot drie jaar gevangenisstraf met
aftrek van praeventieve hechtenis,
ontzetting uit het actieve en pas
sieve kiesrecht voor de tüd van 10
jaar en uit het recht om Vii de ge
wapende macht te dienen voor de tijd
van het leven.
Na de bevrijding was G. wegens
het in dienst treden bij de Duitse
krijgsmacht gevangen gezet in een
kamp te Numansdorp. Hij brak uit
en ging naar zijn huis te Halsteren.
Toen hij thuiskwam, waren de plaat
selijke politie en het bewakingsper
soneel van het kamp èr reeds ge
weest. Hij bleef een weekje rustig
binnen zitten en daarna nam hij
kalm deel aan het leven va*. alle dag.
Hy ging bij zijn vader in de bakke
rij werken, hij kreeg bericht van het
beheersinstituut dat het beheer over
zijn bezittingen was opgeheven en
bericht dat hij niet in militaire
dienst behoefde te komen en ontving
geregeld een stembiljet, zodat hij
als een goed burger kon meedoen
aan de verkiezingen.
Onbewust van het feit, dat het
bijzondere gerechtshof te 's-Graven-
hage in April 1949 hem bij verstek
veroordeeld had tot een gevange
nisstraf van vijf jaar met ontzetting
uit de kiesrechten, trad hij in *951
in het huwelijk.
De hele zaak kwam pas uit toen
G. op 1 Januari 1954 zich te Bergen
op Zoom vestigde en er een bakkers
winkel opende. De politie in deze
stad arresteerde hem.
Thunderjet bij Ameland
in zee gestort
Piloot wordt vermist
Donderdagmiddag is een Thunder
jet van de Nederlandse luchtmacht,
die gevlogen werd door de 25-jarige
sergeant-vlieger L. Koster uit Den
Helder, nabij Ameland in zee gestort.
Een „harpoon" van de Marine
Luchtvaartdienst steeg onmiddellijk
na het bekend worden van het onge
val op om behulpzaam te zijn bij het
geven van aanwijzingen aan de red
dingboten. Later vond de reddingboot
„Jhr. H. J. Ortt" in de buurt waar de
Thunderjet vermoedelijk is neerge
stort, een rubbervlot. De piloot kon
echter niet worden ontdekt.
Sergeant-vlieger Koster is gehuwd
en vader van twee kinderen. Het on
geluk gebeurde waarschijnlijk tijdens
schietoefeningen.
Gevangen door zijn eigen gedraai
werd deze helicopter, bestuurd door
testpiloot William Murray, tijdens
een nachtvlucht boven Hartford. Op
de foto lijkt de helicopter op een
reusachtige stalen spin, die zich zélf
heeft ingesponnen. De bewoners van
Hartford zagen slechts een doodge
woon hefschroefvliegtuigje, met
lampjes op de rotorbladen. Die lamp
jes en hel vakmanschap van de foto
graaf deden het hem: Toen de bladen
draaiden op een snelheid van 120 km
per uur, zette de fotograaf de camera
open enn blitzte éénmaal. Over het
resultaat lean hij tevreden zijn
Het Wereldgebeuren
Nationale winkels
Burgemeester Arsenio Lacson van
Manilla is een actief man, en
wanneer alles waar is wat er van
en over hem verteld wordt, dan UW
ook een bijzonder man. Hy begon
zijn loopbaan als advocaat. In zjjn
vrije tijd deed hy aan „the noble art
of self defense" of te wel boksen.
Hy bracht het er tamehjk ver hi,
heteeen een gemeenteraadslid van
Manilla ondervond, die kwaad ge
rucht over Lacson had vei spreid en
daarvoor drie vuistslagen toegediend
^Burgemeester Lacson is ook een
tijdje Journalist geweest, 'loen een
buitenlandse diplomaat hem woe
dend de mantel uitveegde over een
sterk gepeperd artikeltje, wierp hy
de man een glas sodawater over liet
hoofd met aansporing: „Koel ar,
broeder".
Eens zond een minister (m een vo
rig kabinet) een kolonel met een stel
letje pantserwagens naar een nacht
club om daar de heer Arsenio Lacson
te arresteren. Arsenio duwde de kolo
nel een revolver in de maag en eiste,
dat hij een arrestatiebevel zou to
nen
Uit zulke dingen een medewer
ker van het Engelse weekblad Obser
ver schreef daarover blijkt, dat
met de heer Lacson niet te spotten
valt. Dat hebben de bandieten in Ma
nilla ondervonden tegen wie hij een
„schietraak"-campagne liet uitvoeren
door de plaatselijke politie. De mis
daadstatistieken toonden een terug
gang aan tot ongeveer de helft!!
Hy bracht de schuldenlast van de
stad Manilla in twee en een half jaar
tijd ook al tot de helft terug.
Daarom waardeert men burgemees
ter Lacson hogelijk en men vergeeft
hem, dat hij altijd rondloopt in hoge
Mexicaanse rijlaarzen, ook binnens
huis z'n zonnebril ophoudt en een
voorkeur heeft voor fel-gestreepte
overhemden. Hy is een steunpilaar
van de regering-Magsaysay in het
jonge, onafhankelijke land der Phi
lippijnen.
Incident in Tweede Kamer
Antwoord van minister
Minister Zijlstra stelde vast, dat
vrijwel algemeen bevestigd, is de
vraag of er plaats is voor een soda-
fabriek in ons land. Het zou onjuist
zyn het Kamerdebat uit te stellen.
De minister verdedigde vervolgens
zyn standpunt, dat het gerechtvaar
digd is te trachten op redelijke wijze
een tijdelijke bescherming aan het
bedrijf te geven. Zonder deze basis
zou het op particuliere basis gestich
te bedrijf niet mogelijk zijn geweest.
BIJEENGEROEPEN DOOR BENELUX-LANDEN.
Volgende week in Brussel.
De drie Beneluxlanden hebben,
naar in Bonn thans van officiële zy-
de wordt bevestigd, het besluit ge
nomen de zes regeringen der E.V.G.-
landen voor een nieuwe conferentie
op korte termijn bijeen te roepen. De
conferentie zal mogelyk volgende
week in Brussel worden gehouden. In
Bonn wordt van bevoegde zyde ver
klaard, dat de YVestduitse regering
ten zeerste ingenomen is met het door
de Benelux-landen genomen initiatief.
We zeiden het
reeds: springmid
delen waren onont
beerlijk voor een
dergelijke mijn
bouw in de oud
heid. En het onder
zoek van de prae-
historische koper
mijn in de Alpen
bij Salzburg heeft dit bevestigd. De
oude mijnbouwers blijken methoden
gekend te hebben om de hardste rot
sen te doen springen en murw te ma
ken, zonder een voortijdige kennis
van buskruit of dynamiet. Zij stook
ten in de mijn gewéldige vuren en
koelden de verhitte gesteenten dan
plotseling af met water, ivaardoor
spleten en barsten in de rotsen op
traden. Hierin werd vervolgens met
houten voorhamers wiggen geslagen,
waarna de losgewrikte brokken op
een slee geladen werden, en met be
hulp van een haspel langs een schuin
lopende schacht werden opgetrokken.
Deze ontginningsmethode met behulp
van vuren, was uiteraard alleen mo
gelijk indien de lucht vrij kon toetre
den en rook en hete gassen gemakke
lijk konden ontsnappen, zodat het u
niet meer zal verbazen, dat bijv. in
de Mitterbei-g bij Salzburg overal
dubbele schachten werden aangetrof
fen om, de lüchtcirculatie mogelijk te
maken. Op gevaarlijke punten werden
de gangen gestut en zelf van een vol
ledige betimmering voorzien. Het
principe van de mijnbouw was dus
hetzelfde als thans.
Overigens moeten we ons over de
springmethoden uit die tijd niet al te
zeer verbazen, want toen Hannibal
zijn beroemde tocht over de Alpen
maakte, lieten de Karthagers stenen
obstakels uit elkaar springen door ze
te verhitten, waarna zij op het gloei
ende gesteente azijn goten. Ook in
Oostenrijk liet men nog in de 18de
eeuw rotsen door verhitting springen.
Ja, deze methode werd zelfs nog in
19Ut in Lapland gebruikt, toen in de
omgeving van Vittangi een weg
moest worden aangelegd.
Zullen we van de wegenaanleg maar
eens overstappen op het kanaal van
Krawaarvan iedereen overtuigd is,
dut het gegraven móet worden, maar
dat desondanks niet gegraven wordtf
Daarover morgen.
H. PétiUon.
Roosendaal 100 jaar spoor stad
De bondsregering acht een derge
lijke bijeenkomst dringend nodig ten
einde nogmaals een beroep te doen
op de Franse zowel als de Italiaanse
regering om het E.V.G.-verdrag
niet ten val te brengen. Naar dr.
Adenauer in de afgelopen dagen her
haaldelijk verklaard heeft, gaat het
naar Duitse opvatting niet aan. dat
de nieuwe Franse regering de door
haar voorgangsters geschreven band
tekeningen onder de verdragen een
voudig „al^ krijtlijnen zou uitwissen".
Het Duitse standpunt is, zo wordt
te Bonn verklaard, dat Frankrijk en
Italië niet van hun plicht kunnen
worden ontslagen om eindelijk hun
beslissing over de verdragen te ne
men. Eerst wanneer deze beslissing
genomen is, kan het naar Duitse op
vatting mogelyk zijn Franse wensen
tot wijziging van de verdragen onder
ogen te zien, dan wel over andere al
ternatieven te spreken.
Naar Reuter meldt volgde de uitno
diging van de Benelux-landen op de
Woensdag te Luxemburg gehouden
bijeenkomst van de ministers van bui
tenlandse zaken der drie landen. De
drie ministers besloten de bijeen
komst te Brussel te beleggen ten ein
de vast te stellen, of Frankrijk en Ita
lië werkelijk van plan zijn het E.V.G.-
verdrag te bekrachtigen en, indien
het Franse antwoord negatief is, te
laten weten, dat de Benelux-landen
van plan zijn de rechtstreekse toela
ting van West-Duitsland tot de Navo
te steunen. Te Parijs verwacht men
niet, dat premier Mendes-France op
de byeenkomst in Brussel aanwezig
zal zijn.
Treinverkeer Dordrecht-
Lage Zwaluwe Zondag
gestremd
In verband met werkzaamheden aan
de spoorbrug over het Hollandsch
Diep oij Moerdijk zal het treinver
keer tussen Dordrecht en Lage Zwa
luwe op Zondag 27 Juni a-s. tussen
7.00 en 19.00 uur gestremd zijn.
Ter vervanging van de treinen zul
len autobussen rijden- Deze vertrek
ken ieder heel en ieder half uur van
Dordrecht en tien minuten over ieder
heel en tien minuten over ieder half
uur van Lage Zwaluwe.
Daar deze autobussen de afstand
niet in dezelfde tijd als de treinen
kunnen afleggen, dient men rekening
te houden met vertraging, die onge
veer een half uur zal bedragen.
Woensdag was het precies honderd
jaar geleden, dat Roosendaal aan „het
spoor" kwam te liggen. Dit feit, dat
voor de ontwikkeling van de stad van
zo'n grote betekenis is geweest, werd
dan ook op feestelijke wijze herdacht
In een diligence anno 1826 begeven
de gasten van de N.S. zich naar het
raadhuis op de markt. In het raampje
ziet men Ir. F. Q. den Hollander.
De directies van de deelnemende be
drijven zien de te stichten fabriek
als een commercieel gezonde zaak.
Spreker verklaarde met te willen
zeggen, dat dit nu de best denkbare
opzet is. Maar wat is het alternatief?
Het alternatief is alleen een belang
rijker staatsdeelneming. Het sodabe-
drijf zal zich niet gedragen als mono
polist.
Met betrekking tot de onderhande
lingen zeide de minister, dat het niet
juist zou zyn daarover mededelingen
te doen, omdat er dan vreemde ele
menten worden ingevoerd. Hij deelde
echter mede, dat net 'slechts het be
gin van besprekingen tussen de com
binatie en de Solvay betreft.
Incident
De heer Burgers (Arb.) meende,
dat men na de rede van de minister in
een nog moeilijker situatie is geko
men. De Kamer moet een beslissing
nemen over een zaak waarvan zij
niet alle bijzonderheden, met name de
garantieovereenkomst, kennen, alleen
de commissie is op de hoogte. Een
groot deel van de Kamer kan de des
sous niet beoordelen. Spreker stelde
voor de beraadslagingen te schorsen.
Parlementair gezien achtte hij het
een ongewenste gang van zaken met
het debat voort te gaan.
Nadat de minister de heer Burgers
de toezegging had gedaan, dat van
daag bij het overleg de tekst van de
overeenkomst beschikbaar zal worden
gesteld, werd het incident gesloten
verklaard. Hedenmiddag komt de
Kamer opnieuw bijeen.
Amsterdams bedrijf werkte
met steuntrekkers
Eigenaar kreeg 6 maanden
gevangenisstraf
Het gerechtshof te Amsterdam
heeft de directeur-eigenaar van een
huidenoverslagbedrijf in de Amster
damse haven, J. Th. B., oud 60 jaar,
veroordeeld tot een gevangenisstraf
van zes maanden. B. had clandestien
steuntrekkers in dienst genomen,
falsificaties met formulieren laten
den boete geëist
Een onderzoek dat al in 1952
door de gemeentelijke dienst van soci
ale zaken was ingesteld, had uitge
wezen dat van de 250 losse arbei
ders die bij het bewuste bedryf in
een jaar in dienst waren geweest
meer dan de helft „onder de schim"
had gewerkt, dat is onder een valse
naam. Minstens 25 werknemersver
klaringen waren met valse namen
en adressen ingevuld. Duizend gul
dens loon waren aldus verzewegen.
De desbetreffende arbeiders Werden
daarvoor reeds veroordeeld.
Negen maanden voor
amateur-overvallen
De Rotterdamse rechtbank heeft
Donderdag de 29-jarige zandstraler A.
J. R. uit Rotterdam, veroordeeld tot
een gevangenisstraf van negen maan
den met aftrek, waarvan vier voor
waardelijk, met drie jaar proeftijd.
Hij zou enige tijd geleden het plan
hebben gehad de 57-jarige mevrouw
A. K. van haar tas te beroven. Hij
zou haar daarbij met een vuist of een
met zand gevulde sok op hoofd en
schouders hebben geslagen De politie
vond op hem een defect luchtdruk
pistool, een flesje aether en een ny
lonkous om over zijn hoofd te trek
ken. Zijn poging werd echter ver
ijdeld-
De eis was een gevangenisstraf van
zeven maanden met aftrek, waarvan
drie maanden voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar.
e heer Magsaysay, die kort
feleden tot president van
e Philippijnen werd gekozen
is een al even schilderachtige
figuur als de burgemeester van
Manilla. Hij is in zijn minder
voorspoedige jaren autobus-chauffeur
geweest, was een der steunpilaren
van het verzet tegen de Japanners en
heeft duizenden goede vrienden. Maar
zijn redevoeringen en zijn bestuursda
den zijn afgestemd op het ongebrei
delde nationalisme, dat de jonge vol
keren van Azië kenmerkt. Enkele da
gen geleden tekende hij een wet,
waarby zomaar alle niet-ingezetenen
van de Philippijnen werden uitgeslo
ten van de kleinhandel. Enige uitzon
dering vormden de Amerikanen, om
dat men met de Amerikanen een ver
drag heeft lopen, dat zulke wissewas
jes uitsluit.
Hoewel alle afstammelingen van
andere volkeren werden getroffen
door de ban van de President was de
wet toch in het bijzonder gericht te
gende Chinezen, die zo ongeveer
DO van dc kleinhandel oo de Philip
pijnen bedrijven.
Een aantal van die Chinezen zijn
Philippijns onderdaan, maar de mees
ten niet en die meesten zullen dus
hun winkeltjes moeten sluiten.
Waarby president Magsaysay dan
hoopt, dat zyn mede-Philippino's zich
zullen haasten deze winkeltjes over te
nemen, opdat ook de kleinhandel het
„nationale aspect" gaat vertonen, dat
men in politiek opzicht reeds ver
wierf.
en is daarvan in de Verenigde
Staten die de onafhankelyk-
heid aan de Philippijnen schon
ken nogal geschrokken.
Het zo maar uitschakelen van een
nuttige bevolkingsgroep zonder dat
men voor de uitgeschakelden bekwa
me vervangers heeft, gaat naar Ame
rikaanse smaak iets te ver.
Helaas zyn de mogelijkheden om
de Philippijnse president te remmen
niet meer aanwezig. Hij is bestuurder
van een onafhankelijk land en zolang
zijn mede-Philippmo's hem toe
juichen, behoeft hij geen critiek te
vrezen van de Amerikanen. Zij kun
nen de wenkbrauwen fronsenen
ze kunnen welgemeende adviezen ge
ven, maar daarbij moet het blijven.
Het laatste woord is aan het overdre
ven nationalisme van de jonge volke
renNiet alleen op de Philippy
nen, maar ook elders ter wereld waar
jonge staten ontleken zyn
President Magsaysay van dc Philip
pijnen: „Alleen maar nationale
winkeltjes".
Geen salarisverhoging
voor Lagerhuisleden
Sir Winston Churchill heeft Don
derdag in het Britse Lagerhuis mede
gedeeld, dat de leden niet de salaris
verhoging van 5000 gulden per jaar
zullen krijgen, welke zij onlangs zelf
hebben goedgekeurd.
De regering heeft het laatste woord
in financiële kwesties en zij kan de
verhoging niet goedkeuren, aldus de
premier.
De leden krijgen thans 10.000 gul
den per jaar.
De socialisten begroetten het be
sluit met boze protesten.