Afsluiten der zeegaten van groot belang voor Nederlandse landbouw Z.LM.-tentoonstelIing geeft beeld van modern landbouwbedrijf CERES-BEELD AAN ZEEUWSE LANDB0UW-MIJ. AANGEBODEN Ir. Geuze hees Z.L.M.-vlag VRIJDAG 18 JUNI 1954 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 11 REDE VAN DR. IR. F. P. MESU VOOR DE Z.L.M. Na het leggen van dammen ontstaat daarvoor een soort duinen „Ongeveer vyftig jaar geleden heelt de kunstmest een agrarische re volutie veroorzaakt, waardoor het aspect van ons land door ontginning van honderdduizenden hectaren radicaal gewyzigd is geworden. Door afsluiting der zeegaten, gecombineerd met Rijn-Lek-kanalisatie en an dere bykomende werken, zal het mogelijk worden het water van de Ryn en de Maas te dirigeren naar de plaatsen waar het zijn nuttige werking zal kunnen uitoefenen ter bestrijding van het zoutgevaar en tot ver hoging van de landbouwproductie, tot welzyn van ons land". Tot deze conclusie kwam dr ir F. P. Mesu aan het slot van zyn belangwekkende lezing over de landbouwkundige aspecten van het Deltaplan, welke hy Donderdagmidag hield in de algemene vergadering van de Z.L.M. te. Goes. Door opheffing van de verzilting en de verdroging alleen reeds wordt een totale jaarlijkse bruto productieverhoging van rond 48 millloen becijfert. plaatsen zal een tweede kering dwars over het eiland worden aangelegd. Het is van belang, dat de beslissing wordt genomen, omdat het plan van wegen en waterlopen van de her verkaveling op Schouwen daarmee in overeenstemming moet worden ge bracht. Bijkomende werken Tot de bijkomende werken behoren behalve de afsluiting van de Hol landse IJssel en de Zandkreek, ver der de afsluiting van de Oude Maas, het Spui, het Volkerak en de Greve- lingen. Om te voorkomen dat het zilte water doordringt naar het z.g. Zeeuwse Meer, zal een dam in het Volkerak moeten worden gebouwd. Deze dam dient bovendien om het peil van het Zeeuwse Meer te kun nen beheersen en min of meer onaf hankelijk te maken van het peil van Haringvliet en Volkerak, welke im mers in open verbinding bliiven met de Rotterdamse Waterweg. De dam in de Grevelingen is vermoedelijk noodzakelijk ter beperking van te grote stroomsnelheden door het Zijpe tijdens de afsluiting van het Brou- wershavense gat. Deze dam kan la ter uitstekend worden gebruikt voor het aanleggen van een verkeersweg van Duiveland naar Flakkee. Ook wordt nog onderzocht of het wellicht mogelijk en gewenst is, het meer tussen deze dam en de dam door het Brouwershavense gat zout te laten ten behoeve van de oester- en mosselteelt, welke dan daarheen zouden moeten worden verplaatst. Landbouwkundige aspecten Door de afsluiting van de zeegaten met bijkomende werken, zal de wa terhuishouding in het Zuidwesten ge- In het begin van zijn inleiding be sprak dr ir Mesu aan de hand van het derde interimrapport van de Deltacommissie de afsluiting van de zeegaten uit veiligheidsoverwegin- gen. Het zou van belang zijn te we ten, tot welk advies de commissie zou zijn gekomen t.a.v. de eventuele afsluiting van de Rotterdamse Wa terweg en de Westerschelde, wan neer de minister dit niet uitdruk kelijk had uitgesloten. Na het ad vies van de commissie te hebben on derstreept, dat uit veiligheidsover wegingen afsluiting der zeegaten ver te verkiezen is boven verhoging en verzwaring van ongeveer 700 km dijk, merkte spïeker op, dat wan neer later onverhoopt een afsluitdam het zou begeven tengevolge van een catastrophe, de gevolgen daarvan veel minder ernstig zijn. Achter de afsluitdammen is dan 'n boezem met laag peil aanwezig, welke eerst moet worden gevuld alvorens de huidige dijken, die dan tweede kering zullen zijn geworden, gevaar zouden lopen. Na het leggen van de dammen wordt verwacht, dat in de toekomst door aanslibbing of liever gezegd „aanzanding" ais het ware een aan eengesloten duinenrij zal ontstaan Langs de Waterweg en de Wester schelde zullen de waterkeringen aanzienlijk moeten worden verhoogd en verzwaard. Dat zal op verschillen de plaatsen als Rotterdam en Vlis- singen grote moeilijkheden geven. Zowel langs de Waterweg als de Westerschelde zal daarbij nagegaan moeten worden of het al dan met gewenst is achter de eerste Water kering een tweede waterkering aan te leggen als reserve. Op verschil lende plaatsen is dit echter niet mo gelijk. Ook verdient het wellicht de voorkeur geen tweede kering aan te leggen, maar de gelden te besteden aan extra verhoging en verzwaring van de eerste kering. Achter de Westkappelse zeedijk heeft men im mers ook geen tweede kering. Verder zal nog moeten worden overwogen, wat er moet gebeuren met de dijken achter de toenomstige afsluitdammen in de tussenperiode, dus tot het tijdstip waarop de af sluitingen een feit zullen zyn ge worden. Het zal wellicht de voor keur verdienen zich te beperken tot het versterken der zwakke plekken in de dijken, in de hoop, dat in de eerstvolgende decennia een dergelijke vloed niet opnieuw zal optreden. De huidige binnendijken zullen dan in deze tussenperiode in tact dienen te worden gelaten, voor zover zy nog als tweede of derde waterkering enige waarde hebben. Volgorde der afsluiting Een andere zeer belangrijke vraag die opgelost moet worden, is de volg orde der afsluitingen. De Deltacom missie heeft reeds geadviseerd tot afsluiting van de Hollandse IJssel. Hierdoor wordt verhoging en ver zwaring van de IJsseldijken over bodig. Iets dergelijks is het geval met het z.g. Drie-eilandenplan. Hierdoor worden de overige werken vrijwel niet beïnvloed, terwijl het verhogen en verzwaren van rond 50 km dijken overbodig wordt en de veiligheid toe neemt. Het volgende werk zal wel licht zijn de afsluiting van het Ha ringvliet. Daarop zullen de afsluiting van het Brouwershavense gat of de Oosterscheldc volgen. De volgorde van beide werken zal nader moeten worden bestudeerd. Hoewel de aan- zetpunten nog niet definitief zijn vastgesteld, zal vermoedelijk op Schouwen de dam door de Ooster- schelde iets ten oosten van Burghsluis aanvangen en de dam door het Brou wershavense gat, iets ten Oosten van Scharendyke. Tussen deze beide heel worden gewyzigd. Aan het steeds verder landinwaarts dringen van het zoute water zal paal en perk worden gesteld. Vooral in de droge tijden zijn de polderwateren van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden zo sterk verzilt, dat het water on bruikbaar is voor drenking van het vee of voor bedrijfswater. By afslui ting der zeegaten zou het water in de afgesloten zeeboezems geleidelijk verzoeten. Aan de zoutwaterkwel naar de polders zou geleidelijk een einde komen, er zou zoet water in de polders kunnen worden ingelaten met het gevolg, dat het slootwater en grondwater zouden verzoeten. De Commissie Onderzoek Land- bouwwaterhuïshouding Nederland is tot de conclusie gekomen, dat plm. 7500 ha tuinbouw en ooftteelt en ca 25.500 ha grasland, schade ondervin den door verzilting. De totale bruto opbrengstverhoging, resp. kostenbe sparing. die bij opheffing van de ver zilting per jaar zou worden verkre gen, wordt berekend op rond 8 millioen. Voor bouwland zyn geen voordelen berekend, omdat bij onvol doende ontwatering akkerbouwge wassen in het algemeen geen nadeel ondervinden van op grotpre diepte aanwezig zout grondwater. Van nog veel grotere betekenis is, de vorming van een zoetwaterreser voir voor het tegengaan van de ver droging. In de Z.W. kleigebieden wordt niervan een opbrengst ver meerdering van 13,7 millioen ge raamd voor de landbouw en 4.08 millioen voor de tuinbouw. Met een oogstverhoging van rond 23 millioen in het zandgebied van West Brabant wordt de totale iaarlykse productie verhoging bij opheffing van de ver- drogingsschade op rond 40.7 mil lioen getaxeerd. De grootte van het zoetwaterbekken bedraagt rond 70.000 ha, voldoende om geheel N. Brabant en het Zuid westen van ons land van water te voorzien. Vermoedelijk zal het peil in het Zeeuwse Meer schommelen om ongeveer N.A.P. Voor de scheep vaart zou dit gunstig zijn, daar dan de sluizen bij Wemeldinge voortdu rend geopend zouden kunnen zijn. Wat de mogelykheden voor inpol dering betreft, meende dr Mesu. dat met weinig kosten 10 20.000 ha schorren en slikken zal kunnen wor den ingekaaid, bij het Drie-eilanden plan rond 1600 ha. Voor de water beheersing zullen de meeste polders voor zover deze op natuurlyke wijze afwateren, tot bemaling moeten overgaan. Voor eeland is dit rond 22.000 ha waarvan voor 20.000 ha onder de huidge omstandigheden be maling reeds gewenst zou zijn. Met verwijzing naar de plannen tot Rijn-Lek-kanalisatie en de verbete ring van de Gelderse LJssel zette spreker uiteen, dat ook de Friese, Groningse en Drentse boeren op de droogtegevoelige gronden, belang heben bij de afsluiting van de zeega ten in het Zuidwesten van ons land. Antwerpen-Rijnkanaal Tenslotte wijdde ir Mesu nog enige aandacht aan de plannen voor net Antwerpen-Rijnkanaal. Op Neder lands gebied zal het peil van dit ka naal op N.A.P. liggen. Het kanaal zal daarom van grote betekenis zijn voor de waterbeheersing van het doorsneden deel van Brabant. Bij co ördinatie van beide plannen zyn zul ke agrarische belangen betrokken, dat spr. uit agrarisch oogpunt het voorgestelde tracé acceptabel achtte. De kosten van herverkavelingswer- ken zullen echter als bijkomende kos ten van de kanaalaanleg dienen te worden beschouwd. Ook zal het ge wenst zijn de boeren, die tengevolge van het graven van het kanaal hun bedrijf moeten verlaten, zoveel mo gelijk te plaatsen op te stichten be drijven in de in te polderen gronden van het Deltagebied. Wanneer tot aanleg van het Antwerpen-Rijnka naal wordt besloten, zal dan de uit voering daarvan moeten worden ge synchroniseerd met de uitvoering van de Deltaplannen. Het hoofdbestuur van de Z.L.M. en het tentoonstellingsbestuur werden qisteren omstreeks I7.S0 uur officieel op het stadhuis te Goes ontvangen. (Foto P.Z.C DANK VAN DE GOESSE BURGERIJ Grote belangstelling De grote wisselwerking tussen het agrarische leven en Goes is Donder dagmorgen in tastbare vorm tot Uitdrukking gebracht, met de aan bieding door een comité uit de Goes- se burgery van een monument aan Op het tentoonstellingsterrein te Goes bewonderden tioee Zeeuwsen in Bevelandse klederdracht een kleurig mozaïek, samengesteld uit groenten. (Foto P.Z.C.)- WAT WETENSCHAP EN TECHNIEK DEDEN Vele constructieve stands voor land bouwer en buitenstaander Wanneer men als buitenstaander over het enorme terrein heeft rondge dwaald, waarop de Zeeuwse Landbouw-Maatschappij in Goes haar jaarlijk se grote Landbouwtentoonstelling heeft ingericht, zal men zich een ogen blik overweldigd gevoelen. Overweldigd vooral door de ervaring, dat de landbouw zich in steeds toenemende mate heeft ontwikkeld tot een bedrijf, waarin techniek en wetenschap een grote, ja haast alles-beheersende rol zijn gaan spelen. Waar is de tijd gebleven, dat men een boer als eenvou dige, noeste werker kon beschouwen, voor wien de spade en de mestvork, de eg en de ploeg de meest gangbare werktuigen waren? De tijd, waarin hij zaaide en oogstte, zoals zyn vader hem dat geleerd had, en waarin het wetenschappelijk onderzoek in laboratorium of proefstation nog maar in de kinderschoenen stond En kom nu eens op de bedrijven of op een tentoonstelling als deze Machtige landbouwmachines staan stand na stand aaneengerijd. In maqu ettes, grafieken, statistieken, monsterexposities en soms zeer vernuftig uit gedachte demonstratietoestellen tonen landbouw, handel en industrie en vooral ook de talloze diensten, die het wetenschappelijk landbouwonderzoek op zich genomen hebben, waartoe de moderne boer in staat is, wanneer hij van al die kennis en ervaring gebruik wil maken. Ook de Zeeuwse boer, dié ten aanzien van de modernisering van zijn bedrijf beslist niet is achterge bleven bij zijn collega's van welk landbouwgewest van Nederland dan ook. Natuurlijk is deze ervaring geen nieuwe ontdekking. De hierboven ge schetste ontwikkelingsgang is reeds jaren bekend. Maar op zo'n tentoon stelling wordt men er toch wel op verrassende wijze mede geconfron teerd. Daar is bijv. het grote achterterrein, waar de afdeling landbouwwerktui gen werd ondergebracht. Talloze fir ma's, niet alleen uit Zeeland, maar uit schier alle delen van het land, exposeren hier het nieuwste, wat op dit gebied aan de markt wordt ge bracht. Van eenvoudige werktuigen als spades en harken af tot de mach tige moderne combines e.d. toe. Trac toren en voertuigen van velerlei vorm en afmeting, hulpwerktuigen, pom pen, spuiten, te veel om op te noemen. Alles glimt en blinkt de bezoeker in frisse kleuren tegen en wanneer het zonnetje het tentoonstellingsterrein zo nu en dan goedgunstig in „feestver lichting" zet, vormt deze afdeling wel een van de meest spectaculaire ta- frelen uit het geheel- In een in deze hoek opgerichte tent demonstreert de Werktuigencommis sie Zeeland, tezamen met enkele orga nisaties op het gebied van het onder wijs en de voorlichting, hoe noodza kelijk het is de werktuigen goed te onderhouden en tijdig te repareren. Ook het Instituut voor Landbouwtech niek te Wageningen is hier met voor lichtingsmateriaal aanwezig. Tentendorp Meer naar de zijde van de Wester straat vindt men het „tentendorp", waarin velerlei instanties en ook de handel zich hebben geïnstalleerd. Het is een haast eindeloze reeks van stands én wanneer men pogen wil hiervan een beschrijving te geven, weet men haast niet waar te beginnen. Laten we de eer van de eerste te zijn gunnen aan de Zeeuwse groen ten- en fruitkwekers, die van hun producten kleurige en kunstzinnige mozaïeken hebben aangelegd, die een ware lust voor het oog zijn gewor den. In dezelfde tent is o.a. de ge meente Goes nog met een keurige in zending van haar Plantsoendienst ver tegenwoordigd. Elders vindt men de Gezondheids dienst voor Dieren met materiaal op het gebied van de bestrijding van ziekten onder het rundvee en de paar den, het Centraal Stierenstation, om. met interessante grafieken op het ge bied van de geboortenregistratie. De Op de tentoonstelling van de Z.L.M. heerste gisterende eerste, dag waar op dit evenement gehouden werd, een gezellige drukte. De foto toont een der vele smakelijk ingerichte stands. (Foto P.Z.C. Vereniging tot bevordering van de Pluimveeteelt in Zeeland komt met een ware keurcollectie kippen voor de dag. Prachtige specimen van de beste rassen en de belangrijkste ge- bruikskruisingen. De Goesse Veiling stelde hier een eiersorteermachine op en de Pluimveevoorlichtingsdienst zorgde voor instructief materiaal. Zeer belangwekkend is in een vol gende tent de inzending van de Ar beidsinspectie te Breda. "Wist u bijv., dat er alleen in de landbouw in Neder land nog jaarlijks ongeveer 30 tot 40 duizend bedrijfsongevallen voorko men? Hoe dat getal zoveel mogelijk omlaag gedrukt kan worden, tracht de Arbeidsinspectie in haar stand op ver schillende wijzen te demonstreren. Verder vindt men hier belangwek kende inzendingen van de Ned- Heide Mij., het Voorlichtingsbureau van de Voedingsraad, de Zeeuwse Melkfede- ratie te Middelburg, het Instituut voor Rationele Suikerproductie en het Nationaal Comité voor Brouwgerst. Voorlichting en Verkaveling zijn in een volgende tent ondergebracht De herverkaveling wordt daarbij in kaart en grafiek uitgebeeld als be langrijke schakel in de ontwikkeling van de Zeeuwse landbouw, In het bij zonder aan de verschillende aspecten van de drainage en het daarmede verband houdende bodemonderzoek is op bijzondere wijze aandacht geschon ken. De Z.L.M. zelf geeft in een kleine eigen tent een suggestieve uitbeelding van haar werk en dat van haar ne venorganisaties. Ook de Landbouw Jongeren-Gemeenschap komt met een eigen stand keurig voor de dag. (Vervolg op pag. 10) de Z. L. M. Op het belangrijke ver keersknooppunt aan dé Boudewyn de Wittestraat werd op deze eerste dag van de feestelijkheden een gipsmodel op ware grootte van een Ceres-beeld overgedragen en de voorzitter van het comité Huldeblijk Z.L.M., de heer J. H. Roose, kon hierbij mededelen, dat de bijdragen zo rijkelijk zijn ge vloeid, dat zo spoedig mogeljjk tot de vervaardiging van het beeld in zijn definitieve vorm zal worden overge gaan. Ondanks het vrije vroege uur was reeds een groot aant;1 belangstellen den aanwezig om van deze korte plechtigheid getuige te zijn. De voor zitter van het comité, de heer J. H. Roose, getuigde van de stuwkracht welke Goes van de landbouw heeft ondervonden en de samenwerking welke ook de la. dbouw-bevolking op prijs stelt. De vestiging van de Z.L.M. heeft er steeds meer toe bijgedragen om Goes tot agrarisch centrum te be stempelen. Daarom wilde de burgerij met de aanbieding van dit monument, een schepping van Ph. Ten Klooster, de goede verstandhouding blyvend tot uitdrukking brengen. Nadat de alg. voorzitter van de Z. L. M., ir. M. A. Geuze, het monument had onthuld, dankte hij de burgerij namens de Zeeuwse boeren en tuin ders voor dit fraaie geschenk. Hij noemde het uniek in de historie, dat de betrekkingen tussen een gemeen tebestuur en een provinciale organi satie zo ongedwongen zijn geweest. Hij stelde het zeer op prijs dat met dif monument, waarmee ook de cul tuurspreiding wordt bedreven, door de burgerij inhoud is gegeven aan haar innerlijke drang. Spr. verzocht echter het gemeente bestuur te willen overwegen om het monument in onderhoud te nemen. Tenslotte bezong ir. Geuze met het reciteren van een gedicht de lof van dit beeld, dat de godin van de oogst, de vruchtbaarheid voorstelt. De burgemeester van Goes, mr. W. C. ten Kate, verklaarde dat de ge meente, behoudens goedkeuring van de raad, het beeld gaarne i.. onder houd en beheer zal willen overnemen. Dit monument zal steeds het cachet van Goes als landbouwcentrum onder ogen brengen. Drie-eilandenplan en bloemen. Door de goede zorgen van 1e Goesse Middenstandsver- Handelsbelang" was op de Markt voor het Stadhuis nog een zeer bijzondere attractie in gericht ter gelegenheid van het £.L.M.-feest. In een mozaïek van groen en bloeiende planten - geraniums en afrikaantjes lad men het Drie-Eilandenplan n beeld gebracht, maar daar- n verwerkt de trotse leuze van le Ganzenstad: ..Goes, 't nijvere •entrum van Zeeland". Deze verkelijk fraaie versiering had vanzelfsprekend de volle be- angsteliing van Goessenaren en vreemdelingen. ywvwvwwvwwwwwv Met het hijsen van de Z.L.M.-vlag aan de' ingang van het terrein, heeft de alg. voorzitter, ir. M. A. Geuze Donderdagmorgen de officiële ope ning van de tentoonstelling verricht. Hij noemde de komende dagen van grote betekenis in het organisatiele- ven. In de meer dan 100-jarige ge schiedenis van de Z.L.Mheeft men vele hoogtijdagen van hetzelfde kaA rakter gekend. Spr. riep hierbij nog de tentoonstelling van 19^6 in her inneringwelke een manifestatie non vernieuwing en herbouwwil werd. Hij wenste, dat deze tentoonstelling even goed zal slagen als in 19-'/6. Voorts complimenteerde hij nog de organi serende Kring W. Zuid-Beveland en bracht hulde voor de hier getoonde activiteit. De kringvoorzitter, de heer J. M. Klompe, bracht met enkele woorden hiervoor dank. Reeds op de eerste dag trok de tentoonstelling veel belangstelling. Uit vrijwel alle delen van Zeeland kwamen er bezoekers en mede dank zij het vrij gunstige weer het in de morgenuren zo opgewekt begon nen zonnetje ging zo nu en dan helaas wel eens achter de wolken schuil vertoonde het feestelijke met vele tientallen vlaggen en wimpels ge tooide terrein een vrolijke en leven- dige aanblik.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1954 | | pagina 7