Baltimore's mooiste vrouwen haar stille bewonderaar Broer van verdachte beroept zich op verschoningsrecht C Regenval EEN PAPIERMONOPOLIE OP DE NEDERLANDSE MARKT Een BOEK van WOENSDAG 19 MEI 1954 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DE AMERIKAAN EN DE KUNST De tempel van Athena Parthenos in grautv before Shriver ïs dood. Hij was in zijn goede jaren een succesrijk advocaat te Baltimore. Zijn inkomen veroorloofde hem er goed van te leven en tóch nog een kleinigheidje over te houden. Zo kon het gebeuren, dat hij vrij gezel gebleven in zijn testament zijn oude school, de eerbiedwaardige John Hopkins University, als zijn voornaamste erfgenaam aanwees. Hij schonk haar een bedrag van 1.200.000 dollar op voorwaarde dat daar een aula voor gebouwd moest worden en dat in die aula de portretten moesten worden opgehangen van de tien mooiste vrouwen van Baltimore uit Shri- vers goede jaren. Ofschoon die tien ten dele de bejaarde vrijgezel reeds waren voorgegaan op de weg naar het graf en de overigen niet meer dan een verwelkte schoonheid konden opbrengen, aanvaardde het bestuur van de universiteit de schenking met de voorwaarde. Op het ogenblik is de aula in aanbouw en men heeft voldoende foto's van die tien vermaarde vrouwen kunnen bijeenbrengen om tien plaatselijke schilders in staat te stellen de tien schoonheden op het linnen te reconstrueren. Zo wordt er dus voldaan aan de opdracht, die ten doel had het onderwys, de bouwkunst, de schilder kunst en de vrouw in de Verenigde Staten te eren. is blykbaar nog steeds niet geworteld in de Amerikaanse bodem; in zijn diepste wezen is het Europees geble ven. Sterker nog: de Amerikanen voe len zich nog maar al te vaak Noren èn Italianen, èn Duitsers èn Polen èn Grieken. Zij spreken nog graag over The Oud Country en dat is dan Noor wegen of Italië, of enz.; dat is nooit het prae-Columbiaanse Amerika. Europa is voor de Amerikanen de bron van alle cultuur. Vandaar hun zncht om verzamelingen van Europe se kunst aan te leggen. Het wonder lijke daarbij is, dat zij grote belang stelling hebben voor het negentiend' Over een jaar zullen het gebouw en de portretten ongetwijfeld gereed zijn en de vreemdelingengidsen zullen alle bezoekers vertellen van de edelmoe digheid van de eenzame advocaat vrijgezel en de tien vrouwen, die hij al dan niet heimelijk had bewonderd. En men zal hem noemen en roemen als een bevorderaar van de kunst. Hij is niet de enige en niet de eerste in deze stad. Hier en elders in de V.S. hebben vele honderden mannen en vrouwen de kunst bevorderd met hun geld. Soms op een ietwat zonderlinge wijze, maar vaak ook op een manier, die toont dat zij behalve geld ook smaak hadden. Dat kan bv. gezegd worden van de spoorwegmagnaten Walters, die de stad een museum hebben nagelaten van louter waarde volle dingen: Egyptische mummies, Vlaamse primitieven, Arabische ma nuscripten, achttiende eeuwse pendu les, Frans ivoorsnijwerk, Venitiaanse drieluiken, bronzen banken, Griekse amphora's. Ook oude Deventer druk ken en oorspronkelijk werk van de Deventer schilder Gerard Terborgh. Een beetje van-alles-wat en daardoor geen afgerond geheel. VAN ELDERS. Opvallend was, dat de gehele in houd van dit museum van buiten de V.S. was gekomen. Ik sprak daarover met verscheidene mensen. Er bleek hoegenaamd geen belangstelling te bestaan voor bv. de oude Indiaanse cultuur, noch van de eigen roodhuiden noch van die uit Mexico of Peru. Ik heb ook nergens een streven ontmoet om iets vast te leggen van de ge schiedenis van Amerika vóór de blan ke kolonisatie. Het Amerikaanse volk 808. De hoeveelheid waterdamp die in de atmosfeer aanwezig is kan ten naaste bij wel ongeveer berekend worden. Volgens namokeurige metingen op verschillende hoogten en op verschil lende plaatsen op aarde, bedraagt de hoeveelheid waterdamp gemiddeld 2>5%o nan het gewicht van de at mosfeer, hetgeen in totaal neerkomt op 13.000 kubieke kilometer water. Zou deze nattigheid gelijktijdig en ge lijkmatig over het gehele aardopper vlak verdeeld, naar beneden komen, dan zou er 13.000.000.000.000.000 liter regen vallen, een hoeveelheid, die ca tastrofaal schijnt, maar in werkelijk heid de aarde slechts met een laagje water van 2,6 cm zou bedekken. Wan neer toe dan nog bedenken, dat ten slotte het meeste regenwater dat op het land valt, toch weer via beken en rivieren naar zee wordt afgevoerd, zou, de regenval, die de gehele atmos feer van water zuiverde, een stijging van het zeeniveau veroorzaken van slechts S.9 cm. Overstromingen van enige betekenis zijn hiervan niet te verwachten. Over een geheel jaar gerekend, valt er ongeveer 30 maal zoveel regen als wij hierboven berekenden. Volgens Wiist verdampen per jaar 33^.000 ku bieke kilometer water uit de oceanen eh bedraagt de verdamping boven de continenten 62.000 kubieke kilometer Dit komt als neer- slag weer op de aarde terug, t.w. 297.000 kubieke ki lometer valt als re gen in zee en 99.000 kubieke ki lometer valt op het land. Waaruit u dus kunt zien, dat de zee door verdamping méér water verliest, dan zij als regen terug ont vangt. Het verschil wordt gedekt door de afvloeiing van het water van de continenten en aldus blijft het even wicht gehandhaafd. Maar en hierop wilden we juist ook wyzen ook al zou de neerslag van een geheel jaar dus JfOO.OOO ku bieke kilometer water in korte tijd als neerslag neervallen, dan zou dit toch slechts een laag water van 78 cm over het gehele aardoppervlak be tekenen. Wel zouden hierdoor ver schrikkelijke rampen ontstaanmaar het niveau van de zee zou niet noe- menswaard hoger komen dan de 3,9 cm die wij hierboven hebben becijferd, omdat de totale jaarlijkse neerslag toch eerst aan de zee onttrokken is geworden, zodat de zeespiegel in dit zuiver hypothetische geval, veel lager zou zijn geworden dan normaal. De neerslag van een geheel jaar zou dus alléén betekenen, dat de zee haar normale kwantum weer terug kreeg. Neen, indien we de mogelijkheid van een geweldige vloed over de ge hele aarde willen overwegen, dienen we niet in de eerste plaats aan het neerslaan van alle waterdamp uit de atmosfeer te denken. De ysmassa's op het vasteland van de polen zijn in dit opzicht van veel meer betekenis. H. Pétillon. door ROBERT KIEK. eeuwse Frankrijk, maar niet omkij ken naar hun eigen schilders uit die zelfde periode. En die waren er toch wel, al hebben zij niet de hoogte be reikt van hun Franse tijdgenoten. Toen ik er over begon in een van de musea zei mijn begeleider (een assi stent-conservator.!) Amerikaanse schilderkunst Wacht eens even Hebben wij die ook? Eens even vragen Hij haalde er een andere assistent conservator bij en samen hadden zij een lang fluistergesprek. Ik had hen kennelijk in verlegenheid gebracht, maar de tweede man wist toch raad. Hy bracht mij naar twee kleine stuk- pes, die alle sporen droegen van veel belovend beginnelingenwerk. Kyk, zeide hy, dit is werk van Ri chard Caton Woodville, geboren 1880. Hij is 23 jaar gewordend Het klonk als een verontschuldi ging. Er lag geen waardering in zijn stem, laat staan enige trots. Natuurlijk is er wel Amerikaanse kunst, maar men moet haar zoeken. De Amerikanen zijn niet gauw ge neigd er U heen te brengen. Zij de monsteren liever, dat hun histori sche achtergrond door en door Euro pees is. (Hetzelfde geldt mutatis mu tandis voor de negers; ik heb prach- Locomotief reed op trein in bij Zutphen. Negen gewonden onder wie één uit Zierikzee. Dinsdagmiddag omstreeks half één is bij de splitsing van de spoorlijn ZutphenApeldoorn en Zutphen— Dieren, in de buurtschap De Hoven bij Zutphen^ een dieseleleetrische locot- motief in botsing gekomen met een uit tegenovergestelde richting aanko mende electrische passagierstrein. De locomotief ontspoorde en van de passagierstrein ontspoorde het eerste draaistel. Bij de botsing werden acht passa giers en een leerling-bestuurder van de Ned. Spoorwegen gewond. Tot laat in de avond was het trein verkeer op dit baanvak gestremd en moesten de passagiers per bus ver voerd worden. Vijf van de gewonden konden direct na behandeling het ziekenhuis verla ten, maar drie moesten opgenomen worden. Dat waren de heer E. Jan sen, die met een ernstige hoofdwonde naar een ziekenhuis te Zwolle is over gebracht en mej. De Looze uit Zierik zee en de heer Bruurs uit Tilburg, die met een lichte hersenschudding in het ziekenhuis te Zutphen vertoeven. Over de oorzaak van het ongeval werden door de N.S. nog geenv gege vens verstrekt. tige staaltjes van Afrikaanse kunst gezien in het museum van een neger universiteit). Soms leidt die zucht om Europees te doen tot allerlei dwaasheden. Over bekend zijn de verhalen over million- nairs, die kastelen in Spanje opko pen en ze dan steen voor steen af breken om ze ergens in de V.S. weer op te bouwen. Of het ooit gebeurd is weet ik niet, maar wel heb ik met eigen ogen hetParthenon gezien ergens in het hart van de staat Ten nessee. Ja, de grote tempel voor Athe na Parthenos, die in de jaren 447 tot 438 voor Christus gebouwd is op de Atheense Akropolis, zorgvuldig na gebootst. Acht zuilen breed, zeventien zuilen lang, alle 10.50 meter hoog. Oorspronkelijk was het opgetrokken in stuc-werk ter gelegenheid van het een of ondere eeuwfeest in 1896. In 1915 was het zodanig vervallen, dat men het heeft herbouwd inbeton! Lelijk verweerd grauw beton. Op de bronzen deur (dertig ton weegt ze, zei mijn begeleider met enige trots) stond, dat de tempel air-conditioned was en men geen ijsjes mee naar bin nen mocht nemen.'Dat heb ik dan ook zorgvuldig nagelaten. Alle beeld houwwerken binnen bleken eveneens copieën te zijn. Amerikaans-Pakistans verdrag wordt getekend. Te Karatsji is van officiële zijde medegedeeld, dat een Amerikaans- Pakistaans militair bijstandsverdrag vermoedelijk vandaag te Washington zal worden getekend. TEN NADELE VAN DE CONSUMENT? Vragen van Tweede Kamerlid. Het Tweede Kamerlid, de heer Welter heeft aan de minister van economische zaken gevraagd of het aan de minister bekend is, dat sinds het Korea-conflict een zogenaamde papierconventie in het leven is ge roepen, die prijsregelend optreedt op de binnenlandse markt? Een dode en 15 gewonden bij treinongeluk in Zweden Een goederentrein is op het station van Tumba, ten Zuiden van de Zweed se hoofdstad Stockholm, op een stil staande sneltrein uit Malmoe inge reden. De laatste wagon van de snel trein, een slaapwagen, werd volledig in elkaar gedrukt. De bestuurder van de goederentrein is om het leven gekomeA, terwijl min stens vijftien passagiers werden ge wond. Leden van reddingsploegen zijn er, met behulp van zuurstofbranders, in geslaagd een passagier te bevrijden, die in een toilet klem zat De papierconventie heeft tot ge volg gehad een beknotting van het vrye handelsverkeer, ten voordele van enige industrieën en grootbedrij ven en ten nadele van wederverko pers, verbruikers en uiteindelijk de consument. Het Kamerlid wil nu weten of deze papierconventie aanleiding heeft gegeven tot een verkapte mo- nópolievoiming, die de papierhandel beheerst en op grond van de prysre- geling aan willekeurige plaatselijke groepen van verbruikers collectieve prijzen of zelfs lagere berekent dan aan bestaande wederverkopers-ma- gazijnhouders, welke laatsten ge dwongen worden hieraan mede te doen, op straffe van uitsluiting of berekening van hogere prijzen. Acht de minister, zo vraagt de heer Weiter, deze papierconventie onder de huidige omstandigheden, nu een grotere vraag bestaat naar pa pier dan aanbod, sociaal en econo misch verantwoord, te meer waar papier door hoge invoerrechten wordt beschermdl Zo neen, is hij dan be reid maatregelen te trêffen om deze papierconventie buiten werking te doen stellen, dan wel zodanige voor zieningen te treffen, dat haar het karakter van monopolievorming of prijsbeheersing wordt ontnomen De nieuvje Nederlandse kerk van Austin Friars in de City van Londen begint zijn voltooiing te naderen. De buitenzijde is vrijwel gereed en aan de binnenkant zijn de werkzaamhe den in volle gang, zodat ook aan het interieur weldra de laatste hand zal kunnen worden gelegd. Zoals bekend, zal Koningin Juliana deze nieuwe kerk in Juli a.s. officieel openen. Blanke en niet-blanke scholieren in U.S.A. Mogen niet gescheiden. Het Amerikaanse opperste ge rechtshof te Washington heeft giste ren eenstemmig bepaald, dat schei ding van blanke en niet-blanke leer lingen bij het openbaar onderwijs in dé V. S, onwettig is, aangezien het de grondwettelijke garantie schendt van gelijke bescherming voor de wèt voor allen. Het hof bepaalde, dat verdere argumenten in deze kwestie in de ko mende herfst zullen worden behan deld. Dan zal worden bepaald, hoe en wanneer de staten, waarop deze uit spraak betrekking heeft, een einde moeten maken aan de apartheid bi" het onderwijs. De uitspraak van hel hof is gedaan naar aanleiding van protesten van ouders van negerkin deren. In de Zuidelijke staten ging reeds een storm van protesten op. Men neemt aan, dat het wel tien jaar zal duren alvorens de aanwijzing van het opperste gerechtshof worat opge volgd. NEGENDE DAG VAN PROCES TEGEN BERKELSE ARTS President onderwerpt O. aan een uitvoerig verhoor De negende dag van de strafzaak tegen de Berkelse arts begon met het verschijnen van de broer van verdachte, Franciscus O. Getuige wenste gebruik te maken van zijn verschoningsrecht, hoewel O. zijn broer toevoegde: „In Godsnaam, zeg de waarheid". Mr. Huygens legde vervolgens enige papieren over, waaruit, naar zijn zeggen, zou kunnen blijken, waarom F.O. indertijd het hem ten laste geleg de (het schrijven van de bekende briefjes) had bekend. F. O. zou dit gedaan hebben omdat hij zich in zijn detentie eenzaam en verlaten voelde en omdat hij meende, dat een bekentenis hem de vrijheid zou hergeven. F. O. was toen maar aan het fantase ren gegaan en hij had door mr. Huy gens te beschuldigen, getracht deze te dwingen alles van de briefjes te vertellen, wat hij wist. De officier protesteerde dat op de ze manier weer getracht werd de zaak tegen F. O. in dit proces te betrekken. De officier zeide Over materiaal te beschikken, dat hem aanleiding gaf te geloven, dat F O. inderdaad de au teur van de briefjes was. Vervolgens wers gehoord een jour nalist, die in een geïllustreerd week blad een stemmingsbeeld over deze strafzaak, heeft gegeven. Deze zeide door de verdediging gesommeerd te zijn om een verklaring voor de recht bank af te leggen. Het was getuige opgevallen, dat tijdens de "zittingen de verhouding tussen de vroegere schoon- Dinsdagmiddag werd te Vlissingen dokter A. J. van Kooten gehuldigd. De voorzitter van het huldig in gs- comite, de heer -J. P. Ventevogel (links) overhandigde dokter Van Kooten onder meer twee grote foto's van de Vlissingse Boulevard. (Foto P.Z.C.) (Voor verslag zie pag. 2) moeder van verdachte, de apothekers assistente en de dienstbode uitstekend was geweest. „Geweldig". De dienstbode werd na het afleggen van haar verklaringen hartelijk door de beide andere vrouwen ontvangen aan wie zy vroeg: „Heb ik het goed gedaan?" Het antwoord luidde toen: -geweldig". Dit alles had getuige be vreemd en verbijsterd. Daarna werd verdachte op enige punten gehoord. Allereerst over de verhouding met de dienstbode. Me vrouw O. had spoedig bemerkt, „dat er iets bestond tussen haar man en de dienstbode". Zij had het meisje ont slagen en dit was kort daarop naar Doetinchem teruggekeerd, waar ver dachte haar meermalen bezocht. Verdachte beweerde, dat de burge meester het praatje over de hersen tumor in de wereld had gebracht. De president vroeg O. naar een vroeger afgelegde verklaring, luiden de :„Ik ben onschuldig aan de dood van mijn vrouw, maar ik weet wie de moordenaar is". Verdachte verklaarde dit gezegde thans aldus, dat hij wel aan zelfmoord had gedacht, doch dit woord niet had willen uitspreken om zijn vrouw niet te belasten. De president vroeg O. vervolgens waarom hij voor dr. Hoedemaker en de apothekersassistente had verzwe gen, dat hij zijn vrouw die fatale avond een poeder had ingegeven. Op alle hem gestelde vragen gaf ver dachte met zijn rappe tong een ant woord. Voor de verdwijning van de l\i gr. cyaankali uit het bestelde flesje, kon O. geen verklaring geven. De president ging daarna van de veronderstelling uit dat O. de daad had begaan en stelde verdachte, van die veronderstelling uit, allerlei vra gen. Verdachte gaf op elke vraag een antwoord. Ook werd O omstandig verhoord over een vroegere zelf moordpoging van zijn vrouw door mid del van morphinepoeders Maandag a.s. zal door de Officier requisitoir worden gehouden, waarna direct daarop de verdediging aan het woord komt. Het Wereldgebeuren IS ie ui v contact De danseressen met de rode schoen tjes zijn uit Parijs vertrokken zonder dat ze voor het voetlicht hebben gezweefd. De Parijse hoofdcommissaris van politie vond het veiliger, dat de Mos- kouse dames met de enkele heren niet voor de dansminnende Parjj- zenaars optraden. H(j wilde het uitbreken van anti communistische betogingen maar lie ver niet riskeren. Teleurgesteld heeft prlma-balerina Galina Oelanova haar schaapjes naar het vliegtuig geleid voor de terugkeer naar het Bolsnoi-theater. Haar directeur moet bij het vertrek zyn spyt geuit hebben over deze trieste aftocht en er op gewezen heb ben, dat enkele weken geleden een toneelgezelschap van ae Comédie Frangaise in Moskou hartelijk is toe gejuicht. Dat is inderdaad een schrille tegen stelling, maar het is ook nog wat vreemd voor de Westerse wereld om contact met Rusland te cultiveren. Men is er nog niet zo bijster aan gewoon en eigenlijk ook niet zo bijs ter op gesteld. Deze Russische dames en heren ko men overigens niet alleen op ro de balletschoentjes of met schaakstukken in de hand aan de poort der Westerse beschaving klop pen. Kort geleden is Rusland weer toe getreden tot de Unesco en in die or ganisatie zullen de Russen dus ook een woordje gaan meespreken. Vori ge week traden de Oekraïne en Wit Rusland toe tot de Internationale Ar beidsorganisatie (I.L.O en ook daar zal nu de stem van Moskou worden gehouden. Het Engelse dagblad de Times is er 'n tikkeltje ongerust over. Het doel van de I.L.O. is de verbetering van de arbeidscondities in de gehele we reld. Men zou moeten juichen, wanneer steeds meer landen tot zo'n organisa tie toetraden. De Times evenwel moest constateren, dat de voorzitter van de American Federation of La bour helemaal niet juichte en dat de president van de British Employer's Confederation onrustig was. De com munisten komen niet alleen om te luisteren, maar ook om invloed uit te oefenen. Tot nog toe waren de communisti sche landen niet vertegenwoordigd in het bestuur van de I.L.O. Nu hun aan tal echter tot zeven is gestegen zal men aan Rusland moeilijk een plaats in het bestuur kunnen weigeren. Volgende maand zal men te Genève een nieuw bestuur kiezen en dan zal men met het harde feit geconfron teerd worden, dat in deze I.L.O., waar werkgevers en vakbondsleiders van de meeste landen ter wereld elkaar ontmoeten, de communisten een woordje gaan meespreken. Zal dit er toe leiden, dat de Ameri kanen, die toch al weinig oog hadden voor de Europese werk gevers-werknemers-verhoudingen het- werk van de I.L.O. gaan terugdruk ken tot een lager mveau? Die vrees is gewettigd, want het ziet er niet naar uit, aat samenwerking met de communisten nuttig en vruchtdragend kan zijn. Men kan bijvoorbeeld niet verwach ten, dat de Russische „werkgevers"- vertegenwoordigers zich in het Wes terse werkgeversmilieu thuis zullen gevoelen. Het ligt ook voor de hand, dat de mannen van de vrye Westerse vakbonden niet direct vertrouwd zul len zijn met de denkbeelden van de leiders der Russische vakbonden of hoe die organisaties mogen heten. Hier zijn moeilijkheden en menings verschillen onvermijdelijk. De „Times" erkent dat allemaal, maar spoort desondanks aan tot ver draagzaamheid en goede wil. De Wes terse delegaties zullen van haar kant alles moeten doen om in harmonie samen te werken met de mannen van achter het ijzeren gordijn. Daarvan, zo meent het blad, kan veel goeds ver wacht worden. Dit laatste lichtelijk zalvende woord moge geheel voor rekening van het Engelse blad blijven. Dat woord is niet in overeenstem ming met de feiten, die leren, dat op alle conferenties waaraan communis ten deelnamen van vruchtbare arbeid geen sprake meer was. P.C. Hooftprijs 1953 voor mr F. Bordewijk De minister van onderwijs, heeft, op frond van een advies, uitgebracht oor de jury „staatsprijs voor letter kunde (P. C. Hooftprijs) 1953", aan de letterkundige mr. F. Borde- wijk te "s-Gravenhage de staatsprijs voor letterkunde1953 toegekend voor zijn novellenbundel „Studiën in volksstructuur" en zyn roman „De Doopvont". Bij afwezigheid van de minister zal de staatssecretaris van Onderwijs, mej. dr. A. de Waal. het ministeriële besluit inzake de toeken ning van de prijs aan de heer Borde wijk op het Muiderslot uitreiken op Vrijdag 21 Mei a.s.- By die gelegen heid zal de staatssecretaris tevens bekend maken, wie de winnaars zijn van de reisbeurzen en reistoelagen voor letterkundigen1953. NEL NOORDZIJ. In dezelfde uitvoering als Harriet Laurey's charmante „Oorbellen" ver scheen een bundeltje verzen van Nel Noordzij (A. J. G. Strengholt. Am sterdam). Wat hier van te zeggen? Dat ze zo'n beetje in een modernis tisch kielzog vaart, en het staat helaas al op het omslag veel te veel in Emily Dickinson en Hans Lo- deizen heeft gelezen? Heel nare ver zen, eerlijk gezegd. Het derde deel van „Onbegrepen Christus" pakt even, het tweede deel is o.i. heel on smakelijk, en dat geldt van meer „verzen" in deze bundel. Het is hard om het te zeggen, maar uit dit werk (getiteld: Bij nader inzien) komt geen erg sympathieke persoon lijkheid naar voren, en zeker geen dichteres. Er zal nog veel moeten ver anderen! H. W.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1954 | | pagina 5