PROVINCIALE ZEEUWSE COURAKT
Zuid Oost-Azië zonder Indo-China
is ook te verdedigen
Kerk van Brouwershaven wordt
spoedig gerestaureerd
BILT
NATUURSCHOON GETEISTERD
DOOR BOS- EN HEIDEBRANDEN
VIETMINH-V00RSTELLEN WEL
BASIS TOT ONDERHANDELEN
197e Jaargang-No. 110
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. van de Velde en F. B
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdred.: G. Ballintijn; Pl.-verv.i
W. Leertouwer.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week; f 5.85 p. kw.; fr. p. p. f 6.10
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 12 Mei 1954
ADVERTENTIEPRIJS 22 cent per
mm; Minimum p. advertentie f 3.—.
(ng. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertentie» <max. 8 regels»
van 15 regels f 1.—. Iedere regel
meer 20 cent. ..Brieven of adres
Bureau v. d. Blad" 25 cent meer.
Giro No. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bur. Vlissingen, Walstr. 58—60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160); Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststr 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg. Finlandstr 2. teler. 16; Terneuzen, Brouwerijstr 2; Zierikzee, N. Bogerdstr C 160. telef. 26.
OPMERKELIJK GELUID IN VER. STATEN:
Verklaring van Foster Dulles wijst
op volledige ommezwaai
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, John Foster Dulles,
heeft op zün persconferentie in antwoord op desbetreffende vragen ver
klaard, dat het ook mogelijk zou zyn Zuid Oost-Azië te verdedigen zonder
Indo-China. Hij voegde echter hieraan toe niet de indruk te willen vesti
gen, dat de drie Staten van Indo-China in feite verloren zyn of dat de Ver
enigde Staten de pogingen om de staten (Laos, Vietnam en Cambodja) te
redden, hebben opgegeven.
Gevraagd naar de verplichtingen, die de verbondenen in een collectief
beveiligingsverdrag voor Zuid-Oost-Azië op zich dienden te nemen, gaf de
minister ten antwoord, dat deze zodanig behoorden te zijn, dat de deelne
mers aan dit verdrag bereid zouden zijn ten strijde te trekken als zij open
lijk door de communisten daartoe uitgedaagd zouden worden.
Naar zrjn overtuiging dienden de
drie verbonden staten van Indo China
aan het beveiligingsverdrag voor
Zuid-Oost-Azië deel te nemen. Als zij
inderdaad in dit verdrag opgenomen
zouden zijn, zou het „passend" voor
de andere verbondenen zijn, om ge
weld te gebruiken teneinde aan een
strijd van het type van de huidige
strijd in Indo China een einde te ma
ken.
Over de conferentie van Genève zei-
de Dulles 't niet als een diplomatieke
nederlaag voor de Verenigde Staten
te beschouwen als zij weigerden in
te gaan op de eisen der communis
ten. Het was waar, dat de Westelijke
verbondenen tot nog toe niet er in ge-
1 waren om Korea te verenigen
Angst voor Russen als
Een zogenaamde kapitein
De jongste list van de Oostenrijkse
zwendelaars is het gebruik maken
van de angst voor de Kussen, die on
der de bevolking van de Russische
zone van Oostenrijk leeft.
Een typisch voorbeeld hiervan is
een zekere Erwin Schneider, die op 26
Maart j.l. door de Weense politie werd
Ëearresteerd. Hij heeft zich jaren-
uig uitgegeven voor „kapitein Soko
io vsky van het Sovjet-leger" en een
aantal Oostenrijkse zakenlieden opge
licht voor duizenden schillings.
Volgens de politie beloofde hij, te
gen vooruitbetaling, goedkope goede-*
ren uit Russische bron, doch als goe
deren niet afgeleverd werden en de
zakenlieden klaagden, dreigde hij:
„Wilt u naar Siberië?" Schneider was
in bezit van een volledig stel papie
ren, waaruit bleek dat hij kapitein So-
kolovsky was.
Hij wordt ervan beschuldigd ver
scheidene malen Oostenrijkse burgers
bij de Russische autoriteiten te hebben
aangegeven. Hij werd gearresteerd,
toen hij in de Britse zone een man
wilde laten aanhouden.
Tot de politie, die hem aanhield, zei
hij „ik ben kapitein Sokolovsky. Bel de
(Russische kommandatura op". Deze
list ging echter dit keer niet op...
Tijger viel oppasser aan
In het circus Espana, dat op het
ogenblik te Delft optreedt, heeft gis
teravond een tijger een oppasser aan
gevallen. Het was de tijger Gipsy, die
vorige week een jong ter wereld heeft
gebracht, maar dit zoals destijds werd
gemeld, heeft verstoten. Zoals be
kend, wordt het jong nu door een
hond verzorgd. Sinds de geboorte van
haar kind was Gipsy zeer nerveus.
Tijdens de voorstelling van gister
avond kon de dompteur het dier nau
welijks in bedwang houden. Na af
loop van haar nummer werd Gipsy
zóals gewoonlijk naar haar eigen kooi
teruggebracht en daar gevoederd.
Hierbij heeft zij haar Franse oppas
ser, die al ruim vijf jaar als tijger
verzorger fungeert, de arm opengere
ten met haar Klauw en hem een beet
in de onderarm toegebracht. De op
passer werd naar het ziekenhuis ge
bracht.
Luchtopname van de kerk van Brou
wershaven, xoelke een goed beeld
geeft van de architectuur van deze
fraaie kruiskerk.
(foto: N.V. Luclitf^o Nederland)
en het zag er niet aannemelijk uit,
dat Indo-China op de basis van vrij
heid en vrede verenigd zou kunnen
worden.
Dulles zeide voorstander te zijn
van het houden van vrye verkiezingen
in Indo-China. Er diende dan echter
de ruime mogelijkheid van voorlich
ting over de essentiële kwesties ge
boden te worden. Dulles zeide er aan
te tw'jfelen of te houden verkiezin
gen de wil van het volk zouden weer
spiegelen, aangezien het volk politiek
nog onvolwassen was en het land zich
in Durgeroorlog en een toestand van
ontbinding bevond.
Ommezwaai
Te Parijs meende men, dat de ver
klaring van Dulles, dat Zuid-Oost-
Azië zelfs zonder Indo-China verde
digd zou kunnen worden, een volledi
ge ommezwaai in de houding van de
Amerikaanse minister van buiten-
andse zaken, zoals die enige weken
geleden was, weerspiegelt.
Toen scheen hij er bij de Westelijke
bondgenoten op aan te dringen Indo-
China tot elke prijs tegen de commu-
ren op een informele kabinets-bespre-
king van mening, dat Dulles' verkla
ring de positie van Bidault op de Ge-
neefse conferentie moeilijker zou ma
ken.
Vandaag Indo-China in
bijeenkomst te Genève
De Russische minister van buiten
landse zaken, Molotow," heeft Dins
dag op een aan het Koreaanse pro
bleem gewijde bespreking te Genève
verklaard het Noordkoreaanse voor
stel voor een gemengde Noord- en
Zuidkoreaanse commissie voor het
regelen van verkiezingen in geheel
Korea te steunen.
De vergadering, waaraan negen
tien landen deelnamen, stond onder
voorzitterschap van de Britse minis
ter Eden.
De vergadering, die vandaag om
drie uur begint, zal worden gewijd
aan Indo-China, aldus werd na afloop
van de bespreking van Dinsdag ver
nomen. De Britse minister Eden is
wederom voorzitter. Men verwachtte
te Genève, dat de afgevaardigde van
Vietnam het woord zal voeren.
Sociale bijstand voor de
Nederlanders in Indonesië
Met de „Oranje" zullen op 14 Mei
a.s. de heren drs. G. A. F. A. Bouri-
cius en drs. W. van der Mast naar
Djakarta vertrekken, de eerste als
raad voor sociale aangelegenheden
de tweede als attaché voor maat
schappelijke en sociale aangelegenhe
den bij het Hoge Commissariaat der
Nederiahden in Indonesië.
Zij zullen daar deskundige bijstand
verlenen aan die Nederlanders, die in
moeilijke 3oeialc omstandigheden ver
keren. Het Hoge Commissariaat der
Nederlanden heeft tot dusver gedaan
wat in zijn macht was om in hun so
ciale noden te voorzien; het vraag
stuk heeft echter steeds groter om
vang aangenomen en is van steeds
ingewikkelder aard geworden.
Binnen afzienbare tijd zullen zich
nog meer deskundigen op sociaal ter
rein naar Indonesië begeven.
De 100.000 er uit
Tijdens de tweede trekkingsdag van
de vierde klasse der 523ste staats
loterij is de prys van 100.000,ge
vallen op lot 15209.
De vier hoofdprijzen vielen te Am
stelveen, Arnhem, Hazerswoude en
Den Haag.
Onder de gelukkigen was een bezitter
van een half en van een kwart lot.
ARNHEM—LEERSUM—KOOTWIJK
Militairen hielpen
bij het blussen
Ongeveer 150 ha heide en een ge
deelte bos zyn Dinsdagmiddag ver
woest tydens een brand, die heeft
gewoed tussen de Postbank en de
Zypenberg in de omgeving van Arn
hem. Enkele honderden militairen
van kamp Wittenburg, die op de
schietbanen in de buurt aan het
oefenen-waren, begonnen direct met
het blussingswerk. Samen met
brandweren en bosbrandweren uit de
naaste omgeving konden zy het vuur
in een paar uur bedwingen.
De brand woedde op een van de
fraaiste plekjes van de Veluwe. Het
bestaat uit heide en vliegdennen.
Omtrent de oorzaak van de brand
tast men in het duister.
Bij een bosbrand in Leersum greep
het vuur zo snel om zich heen, dat
de brandweer van Leersum en de
bosbrandweren uit de omgeving de
assistentie moesten ini'oepen van de
mariniers van het kamp „Woest-
duin" te Doom en een aantal militai
ren uit Amersfoort. Mariniers en mi
litairen nemen aan de blussingswerk-
zaamheden deel.
Omstreeks half zes waren de vlam
men nog tot in het centrum van
Leersum te zien. De rookzuilen kon
men zelfs waarnemen in Amersfoort.
Op sommige plaatsen had men de
brand toen echter iets kunnen beper
ken.
Dinsdag omstreeks half zes brak
een heidebrand uit nabij het dorp
Kootwijk, langs de weg naar Assel.
Met vereende krachten is men er
in geslaagd het vuur te bedwingen.
Het blussingswerk ondervond veel
moeilijkheden van handgranaten en
ander achtergebleven oorlogstuig.
Hierdoor werden explosies veroor
zaakt. Aan het blussen werd meege
holpen door militairen van de Witten
berg en van de Harskamp.
Ongeveer negen hectare grotendeels
jong hout is in vlammen opgegaan.
Een van de mooiste stukjes natuur
van Kootwyk, waar Prinses Wilhel-
mina herhaaldelijk schilderde, is ver
woest.
Rotterdams burgemeester
over Duitse toeristen
De burgemeester van Rotterdam,
mr. G. E. van Walsum. heeft Dins
dag naar aanleiding van de anti-
Duitse gedragingen in Nederland je
gens Duitse toeristen, te Dordmund
verklaard, dat de Duitsers niet van
de Nederlanders mogen eisen, dat zy
alles wat in het verleden is gebeurd,
vergeten, maar dat de Nederlanders
't democratische Duitsland niet meer
verantwoordelijk moeten stellen voor
de fouten van net derde rijk.
Burgemeester van Walsum woonde
met veertig functionarissen van de
gemeente, de Kamer van Koophan
del en Fabrieken en de haven de door
de gemeente Dortmund georganiseer
de Rotterdamse dag bij.
Ingebroken bij brigadier
Terwijl een brigadier van oolitie,
wonende aan de Prinsengracht te
Amsterdam Dinsdagmiddag van huis
was, heeft een onbekende diens bui
tendeur geforceerd.
Toen de politieman thuis kwam,
miste hij een ouderwets gouden zak
horloge met gouden schakelketting,
een vulpenhouder, een camee met
gouden hanger en dito halsketting
alsmede een bedrag aan bankpapier
van 350, alles tezamen voor een
waarde van circa 800.
Met een brede lach sneed Harry S.
Truman de eerste punt uit de enorme
verjaardagstaart, die hem was aan
geboden tijdens het verjaardagsdiner,
georga/niseerd door het Harry S.
Truma/n-Bibliotheek-ComÜé in het
Waldorf Astoria Hotel te New York.
Margaret Truman (links) en hoar
moeder zien belangstellend toe.
maximumwijzen
in landen der K.S.G.
De Hoge Autoriteit der kolen, en
staalgemeenschap heeft geantwoord
op vragen, welke het Nederlandse lid
van de gemeenschappelijke vergade
ring, de heer Nederhorst, heeft gesteld
over de handhaving van het systeem
der maximumprijzen voor bepaalde
gebieden van de gemeenschappelijke
markt.
De heer Nederhorst zei in zijn vra
gen, dat de beslissing van de Hoge
Autoriteit in ruime kring verwonde
ring heeft gewekt en wordt beschouwd
als in strijd met de geest van het ver
drag.
De Hoge Autoriteit antwoordt hier
op: „Bij de besprekingen ter voorbe
reiding van de beschikking inzake het
regime der kolenprijzen. dat op 1
April 1954 is ingevoerd, alsmede bij
de raadpleging van het raadgevend
comité en de raad van ministers,
waartoe de Hoge Autoriteit op grond
van de bepalingen van het verdrag
is overgegaan, weken de opvattingen
onderling sterk af. In beide organen
werd zowel de opvatting, dat op het
gebied der kolenprijzen volledige vrij.
heid diende te worden ingevoerd, als
de opvatting, dat het systeem van
maximumprijzen diende te worden ge.
handhaafd, door belangrijke groepen
verdedigd. Dé Hoge Autoriteit heeft
haar beslissing genomen met inachtne
ming van de formele en de materiële
bepalingen van het verdrag.
Evacuatie gewonden uit
Dien Bien Phoe
De commandant van de Vietminh,
generaal Giap, heeft per radio de
Franse commandant in Indo-China,
generaal Navarre, uitgenodigd per
hefschroefvliegtuig vertegenwoordi
gers haar Dien Bien Phoe te zenden
om te spreken over de evacuatie van
gewonden.
IN GENEVE EN PARIJS
Maar Laniel stelt vertrouwenskwestie
De Franse delegatie op de conferentie van Genève heeft verklaard, dat
zij de door de Vietminh gedane voorstellen voor het staken van de vijande
lijkheden, gevolgd door een politieke regeling voor Indo-China, bij alle cri-
tlek die zij op die voorstellen heeft, toch wel als een basis voor onderhande
lingen beschouwt.
Een woordvoerder voor de Franse
delegatie verklaarde nadrukkelijk,
dat persberichten, als zou de delega
tie het communistische plan geheel en
al verworpen hebben en generlei dis
cussie ervan mogelijk achten, geba
seerd waren op een verkeerde inter
pretatie van het Franse standpunt.
De talryke Franse bezwaren tegen
het plan blijven natuurlijk bestaan,
Springstof voor
Scelba
Voor de woning van de Italiaanse
eerste-minister Scelba te Rome is
Dinsdagavond een bestelauto met
springstof aangetroffen, aldus deelde
de politie mede.
De vrouwelijke chauffeur en de ei
genaar van het voertuig werden in
hechtenis genomen.
Later deelde de politie mede, dat
twee mannen en een vrouw werden
gearresteerd. Het drietal is lid van
de „Fasci Dellazione Rivoluzionaria",
een fascistische revolutionnaire orga
nisatie.
De politie verwierp veronderstellin
gen, aat de springstof was bedoeld
voor een aanslag op het leven van
Scelba.
Naar verluidt, zocht de politie al
enige dagen naar een geheime wa
penopslagplaats te Pietralata, aan de
rand van de stad. Zij zag Dinsdag
een paar koffers in een oestelauto
laden, die later naar Rome reed. De
wagen stopte in een straat, dichtbij
die, waarin eerste-minister Scelba
woont.
zei hy, maar het vervat toch ook wel
enkele punten die enige overeenkomst
vertonen met het Zaterdag door Bi
dault gepresenteerde plan. Bijgevolg
zal de conferentie moeten trachten
een op deze beide plannen gebaseerde
en wederzijdse aanvaardbare formule
te vinden.
In Parijs
Premier Laniel heeft besloten de
regeringsmotie om het debat over In
do-China uit te stellen, opnieuw in
stemming te brengen en daaraan we
derom de vertrouwenskwestie te ver
binden.
Hij was daartoe gemachtigd op een
bijeenkomst van het kabinet, na he
vige aanvallen op de regering in de
Nationale Vergadering, eerder op de
dag, op het beleid in Indo-China.
Toen de plaatsvervangende voorzit
ter van de Nationale Vergadering,
Palewski, de verstoorde orde had her
steld, zeide Laniel: „De regering is
niet in het minst bang voor de ware
feiten over Dien Bien Phoe en zij is
overtuigd, dat wanneer het de tijd is
ze te onthullen, het duideijk zal wor
den, dat de operatie-Dien Bien Phoe,
zowel moreel als militair, niet tever
geefs is uitgevoerd".
Laniel zeide, dat hij het bjj voor
baat eens is met een door een voorge
stelde parlementscommissie uitgeko
zen datum voor een openbaar debat
over Indo-China.
WAAR VADER CATS GEDOOPT WERD
Prachtig gebouw getuigt van een
groots verleden
In Brouwershaven staat men voor enige belangrijke restauraties: de
Kerk en liet Stadhuis. Nu zal het voor wat het Stadhuis betreft nog wel
even duren voor met de restauratie kan worden begonnen, ook al staat dit
gebouw reeds op de lijst van de te restaureren monumenten. Maar de res
tauratie van de kerk zal reeds spoedig een aanvang nemen en dank zij de
omstandigheid, dat het hierbij ook zal gaan om herstel van oorlogs- èn
watersnoodschade, mag men op een Rijksbijdrage van niet minder dan 90
rekenen. De bekende Middelburgse architect, ir. A. de Lvssanet de la Sablo-
nière (restaurateur o.a. van het Abdy-complex) heeft de restauratieplannen
voor Brouwershaven in voorbereiding en waarschynlyk zal reeds binnen
kort het eerste gedeelte van het werk aanbesteed kunnen worden.
De kark is het waard en ze heeft het
hard nodig, dat ze gerestaureerd
wordt. Het is immers een belangrijke
kerk, die als één van de weinige
voorbeelden van Noord-Franse kerk
bouw in ons land mag gelden. Een
bijzonder fraai voorbeeld zelfs, want
deze oude kruiskerk bezit zowel in
haar met een kapellenkrans omgeven
koor, als in het dwars- en midden
schip een bijzondere zuiverheid van
lijn en vorm. In haar afmetingen ge
tuigt deze kerk van de grootheid van
Brouwershaven in vroeger eeuwen en
alleen reeds daarom beschouwt de
bevolking van Brouwershaven het
als een erezaak dit monument voor
ondergang te behoeden.
Ondergang? Inderdaad, wie op 't
ogenblik eens in de kerk rondkijkt,
ervaart dat de tand des tijds en zeer
in het bijzonder ook de overstro
mingsramp van vorig jaar het ge
bouw in zeer ernstige mate hebben
aangetast. Vooral de ramp! De kerk
stond in de eerste maanden na die
noodlottige eerste Februari immers
rondom in het water, dat by hoge
vloedstanden zelfs tot ongeveer 2
meter hoogte steeg. Door snel en
doortastend optreden slaagde men er
wel in te voorkomen, dat ook binnen
het water zo hoog kon komen, maar
ook enkele decimeters water heb
ben het metselwerk ernstig aange
tast en tot hoog in de kolommen kan
men de schadelijke uitwerking van
het water, dat in de steen werd op
gezogen, nog constateren. Het meu
bilair en vooral ook de vloer zijn er
vanzelfsprekend zeer ernstig aan toe
Van de bouwgeschiedenis van de^e
kerk is helaas niet zo heel veel be
kend. Koster Krijger, die in deze
functie nu reeds 28 jaar lang de be
zoekers door „zyn" kerk rondleidt,
meent, dat men met de bouw in !293
is begonnen. In de onderbouw van 't
koor het oudste gedeelte vindt
men dan ook nog de kenmerken van
de Romaanse bouwtrant terug, maar
de gehele bouw heeft ongetwijfeld
enige eeuwen in beslag genomen.
Men nam daar vroeger nu eenmaal
de trjd voor. Het middenschip en de
fraaie zybeuken zijn onrr^twijfeld om
streeks 1500 voltooid.
De ovei'stromingsramp van 1 Fe
bruari 1953 was niet de eerste, die
Brouwershaven heeft getroffen. Op
26 Januari 1682 stortte „door het ge
weld der wateren", zoals oude kro
nieken het vertellen, tal van huizen
en schuren in en verloor de stad
haar oude stenen poort en niet min
der dan vier bruggen.
In 1953 heeft de geschiedenis zich
herhaald.... Tot 10 September lag de
kerk wederom in het geweld der Wa
teren.
Orgel en kansel
De kerk bevat verschillende be
langrijke stukken „meubilair", waar
van het orgel en de kansel in de eer
ste plaats genoemd dienen te
worden. De prachtige eiken orgel
kast dateert byv, van 1557. Zij werd
in het laatst van de vorige eeuw aan
het Rijk verkocht en tijdelijk opge
steld in het Rijksmuseum te Amster
dam. In 1900 stond het Rijk de kast
weer in bruikleen aan Brouwersha
ven af. De orgelbouwer van Maar-
schalkerweerd bouwde er toen een
nieuw en zeer fraai: - orgel in.
Alleen de frontpijpen zijn nog af
komstig van het oude orgel, maar
„spreken" doen zij niet meer.
(Vervolg op pag. 2)
In 1806 schonk een burger van Brou
wershaven, L. de Jong, dit model van
het laatste convooischip, dat de sche
pen van deze toen belangrijke haven
stad uit over de wereldzeeën begeleid-
de. Nog hangt dit fraaie en rijk geor
namenteerde scheepsmodel in de kerk
van de geboortestad van Vader Cats.
fFoto P.Z.C
DE
VERWACHT:
OVERWEGEND ZONNIG
Op de meeste plaatsen droog en
overwegend zonnig weer. Zwakke tot
matige wind, in hoofdzaak tussen
Oost en Noord. Iets lagere tempera
turen.
ZON EN VN
13 Mei
Zon Op: 4.50 Onder: 20.23
Maan Op: 16.05 Onder: 2.46
