Zal de derde R.T.C. een
definitieve aflossing brengen?
ASSISTENT-CORRECTOR
ZIJN ECHTGENOTE STIERF NA
INNEMEN VAN CYAANKALI
JIMMY en de Bende van Bolletje Bink
ïiïimbö VOOR im imi
MAANDAG 10 MEI 1954
PROVINCIALE ZEEUW8E COURANT
5
RONDE TAFELCONFERENTIE MET DE WEST
Sluitstuk van jarenlange
onderhandelingen
(Van onze parlementaire redacteur)
Op 20 Mei a.s. koeien de afgevaardigden van Nederland, Suriname en de
Nederlandse Antillen in een Ronde Tafelconferentie bijeen om gezamenlijk
en uit vrije wil een nieuwe rechtsorde in het koninkrijk der Nederlanden te
aanvaarden, een constructie, waarin zij de eigen belangen zelfstandig behar
tigen en op voet van gelijkwaardigheid de gemeenschappelijke belangen ver
zorgen en wederkerig bijstand verlenen.
Deze nieuwe rechtsorde is vastgelegd in een concept-statuut, dat tot'
grondslag der besprekingen zal dienen.
Er bestaan redelijke kansen, dat men tot algehele overeenstemming zal
komen en dat de nieuwe status van Surinamé en de Nederlandse Antillen en
de verhouding van deze gebieden tot Nederland spoedig definitief geregeld
zullen zjjn.
De geboorte van het Koninkrijk nieuwe stjjl zoals de term luidt, die
meer en meer ingang heeft gevonden is niet gemakkelijk geweest en heeft
lang geduurd. Dat geldt speciaal de relatie van Nederland tot de Nederland
se Antillen en Suriname.
Het heeft zin, nu we" vóór de R.T.C. met de West staan, ter verheldering
van de betekenis dezer conferentie nog eens in grote trekken de voorge
schiedenis na te gaan.
Een eerste duidelijk symptoom van
de nieuwe ontwikkeling vormde de
redevoering, der koningin Wilhelmi-
op 10 Mei 1941 in Londen hield en
waarin zij het voornemen te kennen
gaf in het gehele Rijk een nieuwe ge
legenheid te scheppen om wensen en
opvattingen betreffende de structuur
van het koninkrijk kenbaar te ma
ken En nog duidelijker aanwijzing
was de redevoering van koningin
Wilhelmina van 7 December 1942. Zij
stelde in uitzicht „een Rijksverband,
waarin Nederland, Indonesië, Surina
me en de Nederlandse Antillen deel
zouden hebben en waarin zij, ieder op
zich zelf, de eigen inwendige aan
gelegenheden in zelfstandigheid en
steunend op eigen kracht, doch met
de wil elkander bij te staan, zouden
behartigen".
Al spoedig na de eerste toespraak
werd een Rijksconferentie aangekon
digd, die bijeengeroepen zou worden
onmiddellijk nadat de Nederlandse re
gering in Nederland zou zijn terugge
keerd, doch de feitelijke loop der
beurtenissen, met name in Indonc
heeft het houden dezer conferentie in
de aanvankelijke bedoelde vorm be
let.
Dat was een teleurstelling, zeker
voor de West. Daarom kwam men
tegemoet aan de petities, die door de
delegaties van de Staten van Surina
me en van Curagao op 25 Juni 1946
aan de koningin werden aangeboden.
Zowel in de Troonrede van 23 Juli '46
als in de regeringsverklaring van 25
Juli was de toezegging vervat, dat
spoedig een wetsontwerp voor wijzi
ging van de sinds 1936 bestaande
staatsregelingen zou worden inge
diend, opdat beide gebiedsdelen feeds
zonder wijziging van de Grondwet in
staat zouden zijn „om op nieuwe voet
een eigen leven, deelgenootschap in
het koninkrijk en in het bijzonder
hun taak in eigen omgeving ter hand
te nemen".
Naar autonomie.
In het begin van 1947 bracht met
het oog hierop een parlementaire
commissie onder voorzitterschap van
het Eerste Kamerlid mr. Kropman
een bezoek aan Suriname en de An
tillen. Mede op grond van de con
clusies, waartoe deze commissie in
haar verslag was gekomen, diende
de regering op 26 November 1947 bij
de Tweede Kamer de aangekondigde
wetsontwerpen in. Zij betekendên een
belangrijke stap op de weg naar het
verlenen van autonomie. Op 17
Maart 1948 aanvaardde de Tweede
Kamer en op 20 Mei de eerste Ka
mer de ontwerpen, die op 21 Mei
1948 tot wet werden verheven.
In feite vormde de ingevoerde ver
andering niet veel meer dan een
noodregeling, een phasi in de staat
kundige ontwikkeling der beide ge
biedsdelen.
Aangezien inmiddels in Indonesië
de overeenkomst van Linggadjati tot
stand was gekomen, waarin de Unie
gedachte was vastgelegd met de
ze gedachte hing samen een afzon
derlijke structuur voor Nederland,
Suriname en Curagao werd be
hoefte gevoeld aan een Ronde Tafel
Conferentie met de West. Op 13
Augustus 1947 maakte de regering
haar voornemen bekend een zodani
ge conferentie bijeen te roepen en op
12 September stelde zij een kleine
commissie van voorbereiding in on
der voorzitterschap van prof. mr. R.
Kranenburg.
Op Dinsdag 27 Januari 1948 werd
de conferentie in de vergaderzaal
der Eerste Kamer geooend; zjj ein
digde op 18 Maart, op welke datum
Gevraagd: Voor onmiddellijke indiensttreding
een mannelijke
Sollicitanten moeten de Nederlandse Taal
prima beheersen
en vlot en accuraat kunnen lezen.
Schriftelijke sollicitaties te richten
aan Directie P.Z.C., Walstraat 5860 te Vlissingen.
17 resoluties en 2 moties werden
aangenomen, waarin het resultaat
der besnrekingen belichaamd was.
Als hoofdbeginsel werd aanvaard,
dat de gebiedsdelen zelfstandigheid
in binnenlandse aangelegenheden
zouden verkrijgen en zouden samen
werken in de gemeenschappelijke
aangelegenheden van het koninkrijk.
Deze nieuwe rechtsorde zou niet tot
stand komen dan na vrijwillige aan
vaarding in ieder der drie gebiedsde
len.
Grondwetswijziging.
Nog datzelfde jaar werd door een
wijziging van de Grondwet de invoe
ring van de nieuwe rechtsorde moge
lijk gemaakt. Bij de inwerkingtreding
van deze Grondwetsherziening was
de situatie echter zodanig, dat een
definitieve regeling van de staats
rechtelijke band tussen Nederland en
de West nog niet kon plaats vinden.
Zij zou namelijk eerst mogelijk zijn,
wanneer de positie van het koninkrijk
en van zijn delen in het Unieverband
zou vaststaan.
Teneinde in afwachting daarvan
Suriname en de Nederlandse Antil
len toch een autonome status te kun
nen feven, werd gebruik gemaakt
van de door de Grondwet geboden
mogelijkheid om ter bevordering van
Deze voorzieningen bestonden uit
regelingen met een voorlopig, een in
terimair karakter: zij werden dan
ook interim-regelingen genoemd.
Niettemin werd er naar gestreefd in
deze regelingen uitdrukking te geven
aan de toekomstige nieuwe rechtsor
de, zodat zij voor wat verschillende
belangrijke bepalingen betreft van
duurzame aard bleken te zijn.
Het zwaartepunt der regeling lag
in de zelfstandige behartiging der
eigen belangen, in de autonomie;
minder ver kon men gaan bij het
vaststellen van de bepalingen betref
fende de behartiging van de gemeen
schappelijke belangen in verbdhden-
heid en op voet van gelijkwaardig
heid.
Op 20 Januari 1950 trad de Inte
rim-regeling voor Suriname in wer
king; de cilandenregeling der Neder
landse Antillen kwam tot stand bij
Koninklijk Besluit van 3 Maart 1951.
Daarna was de tijd gekomen voor
de voorbereiding van de nieuwe con
structie van het koninkrijk. In on
derling overleg stelden de gemach
tigden van de drie Rijksdelen een
werkstuk samen, dat moest dienen
als uitgangspunt voor de nieuwe
Ronde Tafel Conferentie.
Deze begon in de vergaderzaal van
de Eerste Kamer op 3 April 1952.
Het ging vooral om de grondslagen,
waarop de rechtsorde tussen dc ge
bieden moest steunen, om de gelijk
waardigheid tussen de Rijksdelen en
om de vrijwilligheid, waarmede het
Rijksverband werd aanvaard.
Heel veel succes heeft deze tweede
R.T.C. met de West niet opgeleverd.
Zij werd afgebroken, vóórdat zij met
haar arbeid gereed gekomen was.
Over de formulieren ontstonden al
lerlei juridische, praktische en ook
wel academische geschilpunten. De
Nederlandse delegatie kwam met 25
wijzigingsvoorstellen op het werk
stuk voor de dag.
Dat verklaart voldoends, dat er vele
moeilijkheden waren.
Het grote struikelblok, dat de schor
sing der conferentie veroorzaakte,
vormden de meningsverschillen om
trent het opnemen van het begrip
zelfbeschikkingsrecht in preambule,
Vicaris bevestigd te Nissé.
Zondag werd in de morgendienst
der Nederlands Hervormde Kerk te
Nisse, waarin ds. J. van Oijen voor
ging, candidaat J. Strikwerda in het
ambt van vicaris bevestigd. De ge
meente zong hem staande Psalm 134
vs. 3 toe.
In de avonddienst verbond de vica
ris zich aan de gemeente met een pre
diking naar aanleiding van Ef. 5 vs. L
dat is de omschrijving van de be
doeling van het Statuut betreffen
de de nieuwe rechtsorde.
Op 29 Mei 1952 ging de conferen
tie uiteen, met de bedoeling de be
raadslagingen zo spoedig mogelijk
voort te zetten. In de slotvergadering
werd daartoe een „Kleine Commissie'
benoemd, die tot grondslag van haar
werkzaamheden koos het ontwerp
statuut van 13 Mei 1952, dat tijdens
de tweede R.T.C. met de West aan de
orde geweest was.
Er was nog een tweede uitgangs
punt voor deze Kleine Commissie.
De Nederlandse regering liet name
lijk na verloop van enige tijd haar be
zwaren tegen het uitdrukkelijk opne
men van 't zelfbeschikkingsrecht in
de preambule van het ontwerp-Sta-
tuut vallen, mits daarmede niet de
opvatting zou postvatten, dat het
recht van secessie (van afscheiding)
werd erkend.
Dit in tegenstelling met een door
minister Kernkamp aan de West ge
dane toezegging, waartegen echter in
het parlement verzet gerezen was.
Hierdoor scheen men in een impas
se geraakt te zijn. Aan een kleine
commissie uit de ministerraad droeg
men op naar een modus te zoeken.
Als resultaat daarvan kwam de Ne
derlandse regering op 26 Juni 1953
met nieuwe voorstellen, waarvan de
bedoeling was het verschil van op
vatting omtrent de betékenis van
het begrip, zelfbeschikkingsrecht in
de preambule ondergeschikt te ma
ken aan een gemakkelijker procedure
voor de wijziging van het Statuut.
Suriname en de Nederlandse Antil
len aanvaardden ook deze voorstel
len als grondslag voor het verdere
overleg in de „Kleine Commissie".
In Januari en Februari van dit
jaar heeft deze Commissie enige we
ken in Willemstad en in Paramaribo
vergaderd. De resultaten van dit
overleg werden vastgelegd in een
nieuw ontwerp-Statuut, waaromtrent
algehele overeenstemming werd be
reikt.
Het is dezer dagen gepubliceerd en
zal het middelpunt der besprekingen
vormen van de R.T.C. met de West,
die op 20 Mei begint.
STRAFZAAK TEGEN BERKELSE ARTS.
Deskundigen aan het woord
De rechtbank te '8 Gravenhage zet
te Zaterdag de behandeling voort van
de strafzaak tegen de Berkelse arts
O., die er van verdacht wordt zijn
vrouw met cyaankali te hebben ver
giftigd. Zaterdag kwamen de deskun
digen aan het woord. Eerst las de
president, mr. Veldman, nog enige
verklaringen van getuigen voor.
Daarin werd onder meer gezegd,
dat mevr. O. eens verklaard zou heb
ben: „Ik moet onder de groene zoden,
dan komt de dienstmeid in huis en
gaan de kinderen in een gesticht".
Prof. dr. W. Froentjes had een on
derzoek ingesteld naar de inhoud
Weer in het buitenland.
Weerrapporten van Zondagavond 7 uur:
Stockholm onbew., 17 gr. C.
Oslo onbew.. 19 gr. C.
Kopenhagen onbew.. 17 gr. C.
Amsterdam onbew17 gr. C.
Londen e,h bew., 19 gr. C.
Luxemburg onbew.. 22 gr. C.
Parijs licht gew., 23 gr. C.
Bordeaux geh. bew.. 21 gr. C.
Grenoble onbew.. 24 gr. C.
Nice, onbew., 20 gr. C.
Genève nevel, 19 gr. C.
Zürich onbew.. 18 gr. C.
Locarno onbew., 24 C.
Berlijn onbew. 25 gr. C.
Frankfort onbew., 25 gr. C.
München onbew., 18 gr. C.
Wenen geh. bew., 20 gr. C
Innsbrück zw. bew., gr. C.
Rome licht bew.. 18 gr. C.
Ajaccio onbew. 18 gr. C.
Maïlorca licht bew 21 gr. C.
van het cyaankaliflesje in de apo
theek van dokter O. Er was ruw ge
schat nog 1 gram cyaankali aanwe
zig in het flesje, maar de cyaankali,
die in kristalvorm was gekocht, was
naderhand in vloeistofvorm veran
derd. De mogelijkheid bestaat, dat er
vocht is toegevoegd aan de cyaankali.
Positief is gebleken, dat mevr. O een
geneesmiddel heeft ingenomen, dat
cyaankali bevatte.
Nadat nog twee apotheekdeskundi
gen verklaringen hadden afgelegd,
kwam dr. J. P. L. Hulst als getuige
voor.
Hg had de gerechtelijke lijkschou
wing verricht. In de hersenen van
mevr. O., was geen enkel spoor van
een gezwel gevonden. Er was echter
als doodsoorzaak wel een gezwel in de
hersenen opgegeven.
Dr. Hulst, bemerkte tijdens de
schouwing symptomen, die wezen op
vergiftiging door cyaankali en dat
bleek later inderdaad het geval te
zgn.
Dr. D. A. G. ten Berg uit Rotter
dam had mevr. O. medisch behandeld
sinds Mei 1951. Mevr. O klaagde over
futloosheid, weinig eetlust, enz. Er
was echter geen sprake van een ge
zwel in de hersenen.
Het overigdén van mevr. O. kwam
voor dr. ten Berg geheel onverwacht,
omdat ze niet zo ziek was.
Tenslotte legde dr. F. A. Nelemans
een verklaring af. De dood van me
vrouw O. is te wijten aan cyaankali
vergiftiging.
Zij zou slechts weinig meer dan de
minimale dodelijke dosis hebben in
genomen.
Maandag heden zal de recht
bank de behandeling van deze vergif
tigingszaak voortzetten.
11 Mei
Vlissingen
Terneuzen
Hanswetrt
Zierikzee
Wemeldinge
HOOG EN LAAG WATER
U.+N.A.P U.+N.A.P. U.—N.A.P.
9.13 1.35 21.38 1.18 2.53 1.77
9.37 1.56 22.06 1.40 3.11 1.96
ir.00 1.72 22.22 1.54 3.45 2.11
10.16 1.15 22.41 0.88 3.40 1.58
10.32 1.32 23.02 1.06 3.44 1.78
U.—N.A.P.
15.27 1.49
15.45 1.67
16.20 1.82
16.24 1.28
16.29 1.47
De invloed, die de reclame heeft op het procet, dat wij vooruitgong noemen
wordt aardig geïllustreerd door de geschiedenis van het baard scheren. In
de loop der eeuwen gebruikte men daar veel kwellends voor,van puimsteen
tot zwaardachtige messen toe. En ware er geen meneer geweest, die wij
gemakshalve G. zullen noemen, don hadden wij misschien nóg met dat pro
bleem gezeten. Maar G. vond een vliesdun mesje uit om de kaakharen snel
en pijnloos te verwijderen. Dot mesje, gevat in een handig klein apparaatje,
maakte eerst weinig opgang. Doch niet zodra had de muze van de reclome
het met haar toverstaf aangeraakt, of het veroverde de wereld I
Talrijk zijn de vindingen, diensten en artikelen, die door de reclame popu
lair werden, daardoor in massa konden worden omgezet en dientengevolge
laag In prijs werdenscheermesjes, auto's, radio's, naaimachinesen mar
garine, nylon, aspirine; en films, gloeilampen, synthetische wasmiddelen
en zo voort, een lange bonte reeks. De reeks, die ons leven me.-r gerief er
genoegen verschaft.
Reclame, motor van de vooruitgang En in die reclame is de advertentie
het cylinder-blok. Op practisch elk reclame-budget, of het nu van een lucht
vaartmaatschappij is of van een manufaaurenhandel, neemt de advertentie
de eerste plaats in.
Omdat men weet, dat de krant door een ieder gelezen wordt, ook de adver
tenties. Deze brengen nieuws over kwaliteit en prijs; over gebruik en gemak
van Uw producr, Uw service, Uw bedrijf. U. met Uw zaak, kunt daar niet
buiten, wanneer het U ernst ia met Uw omzet.
commissaris, len barones en ven journalist die alle drie
gemene zaak maakten met de dievenbende, ja misschien
wel tot de hoofdpersonen behoordenAlles kan",
bromde hij en verzonk daarna weer in een diep gepeins.
Na verloop van tijd herinnerde Jimmy zich eensklaps de
woorden die hij de barones die nacht had horen mom
pelen. „Op bouwen rode zal Jantien ook wel zijn
Wat kon dat toch te betekenen hebben? Hij vroeg het
aan Karei Krukas„Op bouwen rode?" vroeg deze.
„bouwen rode? Nee, daar snap ik niets vanmaar
wacht eens evenKan het misschien Blauwenrode
zijn? Dat is een kasteel in de buurt. Het ligt een kilo
meter of acht verder, aan de andere kant van de rivier".
Er kwam een glimlach op Jimmy's gezicht
70. Jimmy en Krukas besloten eerst naar Wilgenwolde
terug te keren. Jimmy was doodop. Hij wilde wat eten
en slapen; bovenal wilde hjj zich bezinnen. Want wat
moest hij nu doen? De dievenbende was eensklaps mei
inbegrip van Jackie en jufrouw Jantien in het niet ver
dwenen. Goed, ze moesten in de Broekenburg verbor
gen zitten. Maar waar? De enige die hem dat had kun
nen vertellen was de half kindse barones geweest en
die was ook even onverwacht als geheimzinnig verdwe
nen. „Ais je 't mij vraagt", zei Krukas, terwijl zij te
rug reden, „zit die oude tang óók in het complot. Die is
heus zo gek niet als ze er uit izet. 't Zou mij niet ver
wonderen als zij en niemand anders dan zij het hóófd
van de dievenbende zou zijn". Jimmy antwoordde niet
direct. Het werd hem een beetje te gortig. Een politie-
