PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Churchill keurt de Amerikaanse proeven met waterstofbom goed Plannen gereed voor van kerk te St. Anna restauratie ter Muiden D£ BILT Kantlijn D „S0DA-PR0JECT" TE DELFZIJL BINNENKORT IN DE KAMER Vandaag NEDERLANDER VOORZITTER VAN DE VERENIGDE NATIES 197e Jaargang - No. 75 Dagblad uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie: F van de Velde en F B. den Boer Adjunct: W de Pagter Hoofdred. G Ballintijn; Pl—verv.: W. Leertouwer en H A Bosshardt. ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per week; f5.85 p. kw.; fr. p. p. f6.10 per kw. Losse nummers 10 cent WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Woensdag 31 Mrt. '54 ADVERTENTIEPRIJS 23 cent per mm. Minimum p advertentie f 3, Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties (max. 8 tegels» van 1—5 regels t L— Iedere regel meer 20 cent. „Brieven of adres Bureau v <L Blad" 25 cent meer. Giro No. 35S300 P.Z.C.. Middelburg. Bur. Vllsslngen. Walstr 58—60. telef 2355 4 lijnen (b.g.g 2861 of 21601; Middelburg. Markt 51. .telef. 3841; Goes, Lange Vorststr 63. telef. 2175 (b.g.g. 2228); Oostburg. Finlandstr. 2. telef 16; Terneuzen. Brouw er IJ str 2; Zlerlkzee. N. Bogerdstr C 160. te lef OVERWELDIGENDE KRACHT OP DE WAPENS Nog geert tijd voor een ontwapeningsovereenkomst In een spervuur van vragen, die Britse Lagerhuisleden stelden, heeft premier Winston Churchill Dinsdagmiddag in het Lagerhuis een verklaring afgelegd over de Amerikaanse atoomproeven. Met aandrang verzochten de Lagerhuisleden een onmiddellijk debat over de atoomkwestie, maar de speaker (voorzitter) wees deze verzoeken af en hij verbood tenslotte aan de Lagerhuisleden het stellen van verdere vragen. Churchill ving aan met vragen te beantwoorden over de mogelijkheid of wenselijkheid om Amerika af te honden van verdere proeven met water stofbommen op de Stille Oceaan. Churchill wees er op, dat het volgens de Amerikaanse wetten niet moge lijk is de proeven aan internationaal overleg of internationale controle te onderwerpen. Hij betreurde het, dat Japanse vissers waren gewond, maar hij had be grepen, dat schade en letsel nog ernstig, noch van blyvende aard waren. De Amerikaanse autoriteiten heb ben bij de experimenten nauwkeurig alle internationale regels voor het be proeven van conventionele wapens nageleefd. Churchill zeide ervan over tuigd te zijn, dat zij ook in de toe komst de strikste veiligheidsmaatre gelen in acht zouden nemen, teneinde e nieuwe Zondagswet blijkt ge volgen te hebben, die de voor standers niet hebben voorzien. Was het een paar weken geleden zo, dat een jubilerend echtpaar dwars tegen iedere Limburgse traditie in de feoruikelijke aubade niet gebracht on worden, ditmaal is zowaar een jubilerende pastoor de aanleiding ge worden tot politioneel ingrijpen. Men bracht de jubilerende pastoor met begeleiding van veie verenigin gen met hun vaandels naar het kerk gebouw. Het gebeuren speelde zich af in Maastricht. Gewoonlgk marche ren dan muziekcorpsen mee, maar dat had men met het oog op de Zon dagswet al achterwege gelaten. De stoet echter beschouwde men als een optocht met godsdienstig karakter en men meende, dat er dus geen gevaar te duchten was. De gemeentepolitie van Maastricht evenwel, voorzien van een opdracht om zeer nauwkeurig acht te slaan op de naleving van de Zondagswet, kon digde tevoren haar optreden aan en de organisatoren van het huldebe toon aan de pastoor besloten een principiële beslissing van de recht bank uit te lokken. Zo werd er proces-verbaal opge maakt tegen een aantal deelnemers aan de processie en aan de Kanton rechter is nu het eerste beslissende woord. Dat wel niet het laatste zal zijn. Omdat men in Limburg zeer precies wil weten, wat men van de nieuwe Zondagswet te wachten heeft en dit ongetwijfeld tot in hoogste in stantie uit zal zoeken. Overigens: wie had verwacht, dat juist zulke onschuldige dingen als de aubade aan een echtpaar en de pro cessie voor een jubilerende pastoor de eerste Zondagswetconflicten zou den vormen? Op sportconflieten en vermakelgkheidsgeschiedenissen was iedereen voorbereid. Maar hierop ze ker niet De Nederlandse regering acht het uitgesloten, dat binnen afzienba re tijd gelijke lonen voor man nen en vrouwen worden ingevoerd. Aldus is in een nota aan de Twee de Kamer medegedeeld. Zal deze mededeling het sein voor de voorvechsters van gelijkstelling tussen man en vrouw zijn om een ac tie te ontketenen? Wij vermoeden het niet. Reeds meer dan een week geleden heeft de regering als haar mening te kennen gegeven, dat er toch nog altijd wel enig verschil bestaat tussen het werk van mannen en vrouwen, zelfs als zrj practisch in dezelfde functie werk zaam zijnEn tegen die uitlating heeft nog geen vrouw in den lande geprotesteerd. De dames vatten de zaak dus nog al rustig op Baanbrekend is de overweging van de regering om over te gaan tot invoering van een vacantie van drie weken voor arbeiders van 14 tot 18 jaar en part-time scholing in te voeren voor werkkrachten van 14 tot 16 jaar. Er is voor deze maatregel veel te zeggen. Met name waar het de grote stadsjeugd geldt en de jonge werklie den in grote fabrieken. Het beoogde effect zal men echter alleen bereiken, als men tegelijkertijd de vancantiebesteding grondig orga niseert. Want als men ermee volstaat vrijaf te geven met behoud van loon. dan kan men deze vacantie even goed achterwege laten. Er zou o.i. zelfs sprake moeten zijn van een voorge schreven vacantiebesteding, waarbij de jeugdige vacantiegangers de keu ze tussen enkele mogelijkheden zou moeten worden gelaten. Dan sorteert deze vacantie nuttig effect. Organi seert men haar niet. dan zullen wel licht duizenden leden van de ongrijp bare massajeugd drie weken met slenteren verdoen. En daarvoor zijn deze weken toch te kostbaar. Hiermede is meteen het kosten- probleem aan de orde gesteld. Wie zal de gelden by een brengen voor de ze drieweekse vacantie? De werkge ver? De werknemer? De belasting betaler Het antwoord zal reèds thans vele lezers interesseren. het risico tot een minimum terug te brengen. Hij voegde er aan toe, dat hy niet bereid was, om voor te stellen de proefnemingen aan internationaal overleg of internationale contróle te onderwerpen. Volgens de Britse wetenschap is er geen grond voor de veronderstelling, aat waterstof-bomontpoffingen onbe rekenbaar zouden zijn. In de Sowjet- Unie zgn soortgelijke proeven geno men. De Amerikaanse experimenten vor men volgens Churchill een onderdeel van de defensiepolitiek ener bevriende mogendheid. Zonder de grootse kracht en vrygevige steun van die mogendheid zou Europa zich in dode- ïyk gevaar bevinden. „Wij zouden de vry'e wereld een grote ondienst bewij zen, als wy zouden pogen de vooruit gang van onze Amerikaanse gealli eerden te belemmeren bn de opbouw van him overweldigende kracht op de wapens, die de grootst mogelgke af weer tegen het uitbreken van een der de wereldoorlog vormen". Ontwapening Er kunnen, aldus Churchill, geen bevredigende regelingen voor de be- worden, tenzg deze een om zouden vormen van een internationale overeenkomst betreffende een algehe le ontwapening. In een dergelijk - overeenkomst zou geen veiligheid b< sloten zg'n, als zy geen voorzieningen behelsde voor een effectieve contro le op de naleving. Groot-Brittannië t herhaaldelijk aangeboden det<- ':e voorzieningen te aanvaarden, s echter duidelijk, dat er geen re- deiyke hoop is op naleving van een dergelijke overeenkomst zonder het totstandkomen van vertrouwen tus sen de naties. „Wy zullen geen gelegenheid voor- by laten gaan, om ae spanning in de wereld te verminderen. Tezelfdertgd echter moeten wy, tezamen met de andere landen van de vrge wereld, onze verenigde militaire kracht op 't vereiste peil handhaven", aldus de premier. De oppositieleider Attlee zeide, dat mogelgk gestreefd zou kunnen wor den naar overleg tussen Amerika, de Sowjet-Unie en Engeland over het „gehele ernstige vraagstuk, waarte gen over de wereld zich ziet ge plaatst". Churchill antwoordde, dat het on juist zou zqn het verkeerde moment te kiezen. Churchill meende, dat een debat over de waterstofbom voor Pasen niet mogelgk zou zijn. Bg de terugkeer der parlementariërs van het Paasreces zouden de proeven nog steeds voort gang vinden. Hg zeide verder nog niet over volledige gegevens over de proef nemingen te beschikken. Aandringen op meer gegevens achtte hg zeer on gewenst De Amerikanen zelf be schikken nog niet over de volledige gegevens van de eerste, laat staan van de laatste waterstof-bomontplof- fing. Jordaanse klacht bij Veiligheidsraad Het Jordaanse kabinet heeft Dins dag besloten de aandacht van de Vei ligheidsraad der Verenigde Naties te vestigen op „de Israëlische aanval op het Jordaanse dorp Nahalin", die aan negen Arabieren het leven zou hebben gekost. De Jordaanse premier, dr. Moelki, verklaarde na de kabinetszitting on der meer: „De aanval op Nahalin is uitgevoerd door misdadige en blccd- dorstige Israëlische elementen, ouder wie eenheden van het geregelde Is raëlische leger". WETSONTWERP OP KOMST Vermoedelijk in 1958 begin met productie Vermoedelijk zal Nederland op 1 Januari 1958 voor het eerst een soda- fabriek bezitten. Reeds in 1917 was de wens geuit aan de zoutvondsten in ons land de productie van soda te verbinden, maar een groot probleem vormde de afvoer van de schadelijke calcium-chloryde. De enige oplossing was het aanboren van zout b\j diep zeewater en dit is thans met me dewerking van de B.P.M. gebeurd. By Winschoten is een zoutlaag aan getroffen, waarvan de voorraad ge schat wordt op 50 milliard kubieke meter. Tussen 10 en 15 April zal bg de Tweede Kamer een wetsontwerp wor den ingediend, dat betrekking heeft op het soda-project in Delfzgl. De financiering van het totale project zal een bedrag vorderen van 51 mil- lioen gulden. Vier industrieën zullen zich garant stellen voor het aandelenkapitaal, groot 30 millioen gulden; de reste rende 21 millioen wordt door de staat gegarandeerd in de vorm van lenin- is het 75 jaar geleden, dat de Duitse pastoor J. M. Schleyer de wereldhulptaal Volapük lanceerde, die gefeide- lgk door Esperanto werd ver drongen; is het 100 jaar geleden, dat Japan en de Ver. Staten voor het eerst een handelsver drag sloten. Enkele jaren later volgden andere landen (ook Nederland) maar aangezien de Westerse handelsschepen wer den beschoten en de blanken slachtoffer van terreur wer den, moesten in 1863 en 1864 de vloten van Engeland, Frankryk en Nederland tegen Japan in actie komen. K.L.M.-directie benoemd In de buitengewone algemene ver gadering van aandeelhouders van de K.L.M., werden de heren I. A. Aler en mr. L. H. Slotemaker benoemd tot directeur der vennootschap, met ingang van 1 Mei a.s. In een daarop volgende vergadering van de raad van bestuur van de K.L.M. werd de heer Aler benoemd tot president-di recteur, eveneens met ingang van 1 Mei a.s. gen. De Kon. Ned. Zoutindustrie neemt als grootste participant deel voor 12 millioen gulden. Verwacht wordt, dat het project voor half Juli door de beide Kamers behandeld zal zgn. De N.V. zal dan officieel worden opgericht, waarna .met de bouw van de fabrieken begon nen kan worden. Na drie jaar, ver moedelgk 1 Januari 1958, zal e- In Nederland soda geproduceerd kunnen worden. Voor Delfzgl zal de bouw van de sodafabrieken enorme veran deringen met zich brengen. Mr. Reinink naar N.A.V.O. Mr. H. J. Reinink. sccretaris-gene- raal van het ministerie van onder wijs. kunsten en wetenschappen, die ttjdelgk is benoemd tot adviseur voor culturele betrekkingen met de Noord-Atlantische .laad. denkt na ongeveer 4 maanden de resultaten van zijn onderzoek aan de Noord-At lantische Raad te kunnen voorleg gen Er werd hem gevraagd een „diep gaand deskundig onderzoek in le stellen naar de bestaunde culturele contacten tussen de ledenstaten, waarbg bijzondere nadruk dient te worden gelegd op de transatlantische banden". In een onderhoud met een redac teur van het A.N.P., bevestigde mr. Reinink, dat het zwaartepunt moet worden gelegd op het. om het zo eens uit te drukken, bilaterale con tact tussen twee contingenten. Tus sen het Europese deel, dat door de ledenstaten van de Navo wordt be streken en het Noord-Amerikaanse. Mau Mau leiders spraken over capitulatie Zes Mau Mau leiders zgn Dinsdag in het stadje Nyerx, ongeveer 150 km ten Noorden van Nairobi, gekomen om te spreken over een massale over gave van hun aanhangers in het ge bied van de berg Kenya en Aberdare, aldus een mededeling van de rege van Kenya, i de officiële mededeling wordt gezegd, dat deze eerste besprekingen over overgave beter verliepen dan men verwacht had en meer omvat tend dan mogelijk geacht werd. De besprekingen zullen nog voortgezet worden, want de leiders wilden eerst naar hun aanhangers terugkeren. Tijdens een zitting van het kabinet en de revoltitionnaire raad, trok een gro te menigte door Cairo. *WVWVWVVWVWW*WWA Schatten der zee Volgens een onderzoek van de Westduitse „Vereniging van Chemische Industrieën" bevat het water van de oceanen en zeeën in totaal acht milliard ton goud. Tot dusverre heeft men nog geen rendabele methode ge vonden om dit goud aan het zee water te onttrekken. Voorts bevat het zeewater 700 milliard kg zilver en tien tot dertien milliard ton koper in de vorm van zouten. Aan het zeewater kunnen wel onttrokken worden; keuken zout (22 millioen kubieke kilo-, meters), broom, jodium en ka lium- en magnesiumzouten. De hoeveelheid magnesium wordt geschat op 1.3 milliard ton. Minister en vice-admiraal naar Engeland Minister Staf en vice-admiraal A. de Booy zullen op 5 April a.s. in Den Helder aan boord gaan van de kruiser „De Zeven Provinciën". Op 7 April a.s. zullen zg aanko men in Portsmouth, waar zg aan een lunch een aantal Engelse gasten zul len ontvangen. O.m. zullen aan deze lunch aanzitten admiraal Thomas, first lord of the admiralty, admiraal Eagleston, vice-admiraal Ekkels, F. O. A., schout bg nacht Fawkes, F. O. S. en schout bn nacht Onslow, „na val secretary of the first lord of the admiralty". De minister en de vice-admiraal zullen diezelfde dag met een „Beech- craft" van de Marine Luchtvaart Dienst naar Nederland terugkeren. MR.'E. N. VAN KLEFFENS CANDIDAAT De September-zitting Nederland heeft de andere leden staten der Verenigde Naties er van in kennis gesteld, dat het de voormalige minister van buitenlandse zaken en thans ambassadeur te Lissabon, mr. EL N. van Kleffens, candidaat stelt voor het voorzitterschap der in September a.s. te New York beginnende nieuwe zitting van de algemene vergadering der Verenigde Naties. Mr. Van Kleffens is leider van de Nederlandse delegatie naar de Ver enigde Naties geweest. Hij was des tijds ook ambassadeur van Nederland te Washington. In een door de Nederlandse delega- De „Empire Windrush" toch gezonken Kort na middernacht is het Britse troepentransportschip „Empire Windrush" op ongeveer 50 myl ten Noord-Westen van Algiers gezonken, aldus een bericht van de Britse tor- pedobootjager „Saintes", die het door brand geteisterde schip naar Gibraltar wilde slepen. Het achterschip verdween het eerst in de golven, waarop de „Saintes" de tros losgooide. Te Londen werd me degedeeld, dat het verlies van de „Empire Windrush" op rekening komt van de Britse schatkist, aan gezien het schip voer voor het minis terie van transport. ER GROEIEN CHAMPIGNONS Eewenoud bouwwerk kent sinds Ramp-Zondag eengevarenzone" In het kerkje van St. Anna ter Muiden, dat de indruk wekt of het op een bange vlucht bescherming heeft gezocht (en gevonden) in de on verzettelijkheid van de kolossale toren, in het kerkje van St. Anna groeien champignons. „Maar je kunt ze niet eten" .waarschuwt onmid dellijk dominee Groenveld, met wat bittere humor Wat bittere humor, omdat de vruchtbaarheid van het kerkgebouw een gevolg is van de desolate toestand, waarin het nu reeds enkele jaren verkeert. De kerk van St. Anna kent zelfs een „gevarenzone", die geen kerkganger meer betreedt, sinds daar op 1 Februari 1953 de rampzondag! een stuk van het plafond omlaag suisde en terecht kwam op een plek, waar juist tevoren iemand had gezeten Is het een wonder, dat men in St. Anna ijvert voor restauratie van de kerk? zorg zich het lot van dit bouwwerk, waarvan de toren uit de dertiende eeuw dateert, aangetrokken en er be staat thans een redelijke kans, dat binnen afzienbare tgd overeenstem ming zal worden bereikt over de de finitieve financiering van de restau ratiekosten. Met de werkzaamheden zal dan naar verwacht wordt om streeks 1956 een begin gemaakt kun nen worden. De belangstelling van Monumen tenzorg voor het gebouw is uiter aard terug te brengen tot de toren, het enige restant van de historische Kruiskerk, waarvan men zelfs de juiste stichtingsdatum niet meer weet. Evenmin trouvyens als van het huidige kerkje, dat ei voor in de plaats is gekomen. De oorspronkelgke kerk, zo neemt men aan, is omstreeks de dertiende eeuw gebouwd, toen „Mude" een welvarende stad was. Vele oorlogen hebben deze streek geteisterd en vele malen ook is de kerk verwoest, maar de toren, een imposant epos in steen, bleef bestaan, zg het ook dat hg nu de helft lager is dan in de gloriedagen van weleer! De plaats van de oorspronkelgke, trotse Kruiskerk werd vermoede lijk in de 17e eeuw ingenomen door het bescheiden Godshuis, dat in 1728 werd verrykt met een consisto riekamer. Vele eeuwen tellen dus kerk en toren tezamen en toen in de laatste wereldoorlog Mars de tand des tijds als het ware de hand reik- te, werd het duidelgk, dat ingrijpen geboden zou worden. Plannen gereed De kosten voor herstel vormden uiteraard een grote moeilijkheid. De Hervormde gemeente te St. Anna is slechts klein (ongeveer 125 zie len) en de kosten voor restauratie zgn groot! Overleg met de gemeente Sluis (eigenaresse van de toren), de bouw en restauratiecommissie van de Ned. Hervormde Kerk en met de Rnks- dienst voor Monumentenzorg leidde er echter toe, dat aan de architecten E. P. en W. Messer opdracht gege ven kon worden tot het vervaardigen van een restauratieplan. Volgens dit plan zullen kerk en toren weer volledig gescheiden wor den. Dit houdt o.m. in. dat de orgel- galerg, die thans in de toren is in gebouwd, naar voren gebracht zal worden, tot in de kerk. De wyzigin- fen aan het exterieur zullen beperkt lgven tot de terugkeer van de oor spronkelgke boogramen, het ver fraaien van de deuren en tot het plaatsen van een achtkantig-minia- luurtorentie op een der hoeken van de toren, boven de wenteltrap. Het interieur en dat is hard no dig! zal meer wijzigingen onder gaan. De wrakke vloergeaeelten on der de kerkeraadshanken, waar nu van tgd tot tgd champignons groei en, zullen vernieuwd moeten worden en ook de wanden, die nu een „af brokkelende tendenz" vertonen, heb ben een grondige beurt nodig. (Vervolg op pag. 2) tie uitgegeven verklaring wordt er op gewezen, dat het voorzitterschap van de algemene vergadering na de eerste zitting, welke werd gepresideerd door Spaak (België), steeds is bekleed door vertegenwoordigers van niet-Europe- se landen, „zodat het gerechtvaardigd voorkomt, deze post na zeven jaar, door een afgevaardigde van een Euro pees land te doen vervullen". Amerikaans minister van oorlog naar Indo-China? Inspectiereis Verre Oosten Charles Wilson, de Amerikaanse mi nister van defensie, heeft medegedeeld, dat hij in Mei een inspectiereis naar het Verre Oosten hoopt te onderne men. Mogelijk zal hy het strijdtoneel in Indo-China bezoeken. Tgdens een pers-conferentie legde Charles Wilson ook een verklaring af over de waterstofbom. De gevolgen van de recente proef waren „ongelooflijk" geweest. Op de vraag, wat hij hiermede bedoelde, zei de hij, dat alles in de moderne bescha ving ongelooflijk is. Vijftig jaar gele den zou men bijvoorbeeld niet aan te levisie of radio gedacht hebben. Bij de tweede proefneming van de huidige reeks, was niemand van het personeel gewond, noch door radio activiteit noch anderzins. Nederlandse vlieger in Amerika verongelukt Op 29 Maart is op Luke Air Force base in de Verenigde Staten bg een vliegongeval met een F 84 Thunder- jet om het leven gekomen de 21-ja- rige ongehuwde tgdelgke reserve sergeant-vlieger van de Nederlandse luchtmacht A. van Heyningen uit Rgswgk. Zaak N.E.S.B.-leiders voor Hoge Raad De Hoge Raad heeft Dinsdag be handeld net cassatieberoep van de procureur-generaal bg het Gerechts hof te A'dam, tegen 't arrest van het hof, waarbg de leiders der Nationaal Europese Sociale Beweging, de heren Paul van Tienen te Amster dam en mr. J. A. Wolthuis te Gro ningen zgn vrggesproken. Het Hof achtte niet bewezen, dat de N.E.SJB. een organisatie is. welke het stre ven van de vroegere N.SJ3. tracht voort te zetten. Het Hof vernietigde het vonnis der Amsterdamse recht bank, waarbij beide verdachten wer den veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf, met aftrek der pre ventieve hechtenis en sprak ver dachten vrij. De procureur-generaal Hof h"- i* bij het Hof had b*evestigingwvan dit vonnis gevraagd. De advocaat-gene raal, mr. Loeff, zal 13 April conclu sie nemen. VERWACHT: WISSELENDE BEWOLKING. Wisselende bewolking met enkele verspreid optredende buien. Matige tot vrij krachtige Zuidwestelijke wind. Ongeveer dezelfde temperaturen als gisteren. (3 April Nieuwe Maan). 1 April Zon: Maan: ZON EN MAAN. RP; Op: 6.17 5.05 Onder: 19.12 Onder: 16.50

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1954 | | pagina 1