Onze
Vrouivenpagina
Het is twintig jaar geleden, dat
Koningin Emma stierf
VAN VROUW 101 VROUW
VILT
TWEEDPAKJES ZIJN DIT JAAR
ULTRA-MODERN
73:
i/Sj
Uk;
I4
m i
11 'X
h>i
litpq-
VRIJDAG 19 MAART 1954
PROVINCIALE ZEEUWSE COV RA.
T
f
cz
DIE VOOR ONS ALLEN EEN MOEDER IS GEWEEST"
Haar ganse hart schonk zij aan de
armen en lijdenden van haar volk
(Van een bijzondere medewerkster) -
Emma van Waldeck Pyrmont was een kind uit een groot gezin. Ze is
daar dankbaar voor geweest, want zoals ze later zelf zei: „In een groot
gezin voed je elkaar op".
Het gezin woonde op Slot Arolseit, de residentie van Waldeck Pyrmont,
die overigens nog veel kleiner was dan het Veluwedorp Apeldoorn, en
maar tweeduizend inwoners telde. Het leven was er eenvoudig en huise
lijk. De vader verdiepte zich meestal in wetenschappelijke werken en de
dochters naaiden, borduurden, tekenden en zorgden voor de armen en zie
ken van Arolsen. Soms werden er buitenlandse reizen gemaakt, en in de
brieven naar huis stonden dan niet alleen enthousiaste natuurbeschrij
vingen, maar ook kleine boodschapjes als: „Moeder, denkt U om de soep
voor die en die En zult U niet vergeten kinderkleertjes te kopen voor die
en die arme moeder?"
Het leven had in die tjjd voor Emma geen grote zorgen. De bloemen
bloeiden en verdorden, de vogels kwamen en gingen in grote vluchten.
En in die jaren groeide z\j op tot een mooi meisje, een fris en onbedorven
kind met een kunstzinnige en zeer gevoelige aard, dat maar één wens
had: verpleegster worden.
Maar één feit heeft in die jaren diepe indruk op haar gemaakt: haar
oudste zuster stierf. Stierf aan de vreselijke ziekte, die in die jaren zo
veel slachtoffers maakte: tuberculose. Hoe diep de indruk was, die dit
sterven op Emma heeft gemaakt, zouden de Nederlanders later ondervin
den
In de herfst van 1878 kwam er be
zoek op Slot Arolsen: Willem III, Ko
ning van Nederland, weduwnaar van
Sophia van Württemberg. Willem Hl:
een grote, rijzige figuur met witte
baard. Ondanks z'n leeftijd zwom hij,
als hp kon, iedere dag en reed kaars
recht en lenig te paard als een jon
ge cavalerie-officier. Hg bleef vier
dagen op het Slot, waar de vrolijke
meisjes-stemmen rumoerden in de
tuinen. Na een tweede bezoek werd
zijn verloving bekend gemaakt met
de één en twintig jaar oude Emma,
telg van een geslacht, dat weinig min
der oud was dan dat der Nassau's.
Wat er in het hart van het jonge,
mooie meisje is omgegaan in die da
gen weet niemand. Maar als zjj een
offer heeft gebracht, heeft zjj het
volkomen vrijwillig en blijmoedig ge
daan.
Drie maanden duurde de verloving.
En op de koude 7e Januari 1879
knielde de grijze Koning in de met
rozen versierde slotkapel naast Em
ma op het altaarkleed, dat door de
vrouwen van Waldeck was geweven.
En voor de hekken van Slot Arolsen
juichte het landvolk: hun prinsesje
Emma werd Koningin van Nederland.
In haar verlovingstijd had Emma,
op verzoek van de Koning, veel over
Nederland geleerd en gelezen. Ze
stond dan ook niet helemaal vreemd
tegenover haar nieuwe volk, dat haar
in 't eerst een beetje gereserveerd
ontving. Maar het Nederlandse volk
heeft een sterke intuïtie, voor wat
eerlijk is en goedgemeend en het sloot
Emma in zijn hart.
Bij haar eerste bezoek aau Den
Haag sprak haar leermeester,
dr. Beynen, haar toe: „\Vy be
velen onze armen aan, onze lij
denden, onze verdrukten, wees
voor hen een zegenende genius".
Deze woorden zijn door Koningin
Emma waar gemaakt. „Myn
hart wilde leren en ieder hielp
my", heeft zy later gezegd.
Op 31 Augustus 1880 bood de Ko
ning de Staten-Generaal de volgende
boodschap aan: „Het is voor ons een
grote vreugde U de blijde tijding te
kunnen mededelen, dat H.M. de Ko
ningin, orze beminde gemalin, heden
middag bevallen is van een Prinses".
Verstandige moeder
Emma was een verstandige moe
der. Op een andere keer moest Wil
helmina een pop afstaan voor een
arm meisje. Zoals kinderen doen,
zocht ze niet de allerbeste uit, maar
Koningin Emma stuurde haar terug:
„Als je iets geeft, kind, moet je iets
geven, waar je veel van houdt".
In het jaar 1890 werd de Koning
ziek, een nierziekte, die spoedig ver
ergerde. Dag en nacht verpleegde
Emma haar man en overwerkte zich
zo, dat ook haar rust voorgeschreven
moest worden.
Drie dagen, nadat Emma als Re-
Eentes beëdigd was, stierf Willem de
>erde. Zeer grote rouw was er niet
in het land. De Koning had zich de
laatste jaren zeer teruggetrokken en
men was hem bijna weer vergeten.
In de rouwdienst zei dr. C. E. van
Koetsveld: „Al weten wij allen hoe
opbruisend en hartstochtelijk het ka
rakter was van de Ontslapene en hoe
hij in alles oprecht als mens
vaak het zelfbedwang miste, dat hem
sierde al3 Koning, waarom zou ik het
verzwijgen, ik heb hem nooit gevleid
bij zijn leven en ik denk het niet te
doen na zijn dood, maar wat niet al
len zo goed weten is de innerlijke
goedheid en vroomheid, die de diep
ste grondslag van dit bewogen ka
rakter uitmaakte".
En bij de baar van de Konin-- lag
één kleine ruiker: „Aan Vader, van
zijn lieve kind".
Op 8 December 1890 legde Konin
gin Emma opnieuw de eed af. In ou
de berichten lezen wij: „Zij sprak
kalm en waardig op enigszins bedek
te toon het formulier uit, maar toen
zij de eed aflegde, klonk haar stem
niet een licht Duits accent, melodi
eus."
De jaren van Regentschap waren
verre van rustig, maar kalm en wys
voerde de Koningin-Regentes het be
wind en na het Regentschap gaf de
bekende dr. J. Th. Visser van deze
jonge vrouw het tekenend getuigenis:
„Gedurende baar bewind valt niét
één daad, niet één verzuim aan te
wyzen, waarop door de geleerdste
staaatsman een aanmerking zou zyn
te maken".
„Dierbaarste wens"
In 1898 werd Koningin Wilhelmina
meerderjarig: de Regentes trad terug
en werd Koningin-Moeder. Maar blij
moedig verklaarde zij: „Mijn dier
baarste wens is vervuld. Moeilijk om
afstand te doen? Terwille van je
kind? Ik had immers het gezag maar
waargenomen. Wie denkt aan zich
zelf als middelpunt, kan nooit ge
lukkig zijn. Wel zal er een leegte
komen, want iedere taak die ver
vuld is, laat een leegte achter. Maar
er zijn nog zovele andere dingen".
En bij haar eedsaflegging dankt
een kind haar moeder voor zoveel
liefde, dankt een jonge Koningin een
Regentes voor zoveel wijs beleid.
Dan komen de jaren van rust. Het
enige kind is getrouwd en de Moe
der trekt zich terug in een eigen pa
leis. Maar dan komen ook de jaren,
waarin ze het woord van dr. Beynen
kan waarmaken: „Wij bevelen U on
ze armen aan, onze lijdenden''.
Met het geld, dat het Nederlandse
volk haar schenkt, laat zij het huiten
in Renkum, dat de Koning haar
gaf. verbouwen tot sanatorium. Ze
is de dood van haar oudste zuster
niet vergeten. Hetzelfde doet ze in
de West en in Indië. En wie zal zeg
gen, wat zij verder in alle stilte heeft
gedaan? Enkele dingen weten wij:
een viool voor een musicus zonder
geld, een invalidenwagentje voor een
arm man zonder benen, reisgeld voor
een vrouw, wier man naar Amerika
emigreerde.
Hoevele malen heeft zij rozen be
legd op een ziekbed en zachte woor
den gesproken bij iemand, die ster
ven ging?
Bij haar 50-jarig jubileum als
Staatsburgeres, zegt haar dochter:
„Als een gulden draad lopen voor mij
Slichtsbetrachting. zelfopoffering en
efde door al die jaren en herinnerin
gen heen" En iedere Nederlander
weet, dat dit geen gelegenheidswoor
den waren.
Eens was er
Eens was ereen vergadering,
waarin de belangen van de zwakken
en misdeelden behartigd werden. Daar
viel telkens het woord „onvolwaardi-
gen". Na afloop was het Koningin Em-
(WWAWMWAWVWWV.
Koningin Emma
Er leeft nu al weer een hele
generatie, die Koningin Emma
'niet heeft gekend. Maar de ou
deren zullen zich haar goed her
inneren, zoals zij in een open
rijtuig door Den Hang reed, het
vriendelijke, blanke gezicht be
schermd door een kleine, sier
lijke parasol.
Koningin Emma. die niet al
leen voor Wilhelmina, maar
voor het hele volk een moeder
tras en die wat misschien wel
haar allergrootste verdienste is
geweest als vreemde Prinses
'het Oranjehuis nieuw aanzien
heeft gegeven.
«A\W\W<VV\VVVWAWvW
ma, die zei: „Moet men iemand, die
een lichaamsdeel of een zintuig mist.
onvolwaardig noemen? Dat woord
moet men liever niet gebruiken1'.
Eens was er.een soldaat, die bij
het paleis op wacht stond, in de snij
dende vrieskou. En op die dag was
het Koningin Emma zelf, die hem
enkele malen koffie bracht en hem
zei, dat hij dit keer niet het geweer
hoefde te presenteren.
Eens was er. een dag. waarop
Koningin Emma zich bijzonder mooi
aankleedde en, op het verwonderde
gezicht van haar hofdame, zachtmoe
dig verklaarde: ..Ik moet bij kleine
kinderen op bezoek en die verwach
ten, dat een Koningin er mooi uit
ziet. Kinderen moet men niet teleur
stellen".
De tijd had de bloeiende schoon
heid van Emma aangetast, maar er
was een andere schoonheid voor in
de plaats gekomen: de zilveren schoon
heid van ae ouderdom. Wie haar des
Zondags in de kerk zag zitten: de
witte handen gevouwen, het hoofd
met het ouderwetse kapothoedje ge
bogen. het vriendelijke gezicht ver
stild in grote ernst, had moeite, zijn
ogen af te wenden.
Het was geen wonder, dat de
Engelsen haar „The loveliest old
lady of Europe" noemden. En ook
was zij, volgens prinses Juliaan-
tje. „de liefste grootmoeder van
de wereld" Juliana, eigenlijk een
eenzaam kind, zoals ook eens haar
moeder eenzaam was geweest, was
dol op haar grootmoeder.
„Gans haar hart"
In het voorjaar van 1934 was het
velen opgevallen, dat Koningin Em
ma er niet zo goed meer uitzag. En
toen op 16 Maart 1934 een bulletin
verscheen, dat Hare Majesteit de Ko
ningin-moeder een aanval van bron
chitis had, was er zorg in aller hart.
Hevige hoestbuien teisterden het ten
gere lichaam. De familie werd ge
waarschuwd. Het rijverkeer werd om
gelegd. De hele dag stond in vele ge
zinnen de radio aan.
Op de morgen van de 20e Maart
kwam het droeve bericht: ..De nacht
was rustig. In het laatste half uur is
de toestand echter hard achteruit ge-
/WyVWAWvVVVA
Wat denkt u, is voor een kind
van het allergrootste belang in
zijn jeugd? Waarop heeft het in
de eerste plaats recht, en waar
voor dienen zijn ouders vóór al
les te zorgen
U zult my antwoorden naar
uw geaardheidDe gewetens
volle zal zeggen: een goede ver
zorging in alle opzichten. De
vooruitziende: een degelijke op
leiding, die het alle kansen
biedt om zich met succes door
de wereld te slaan. De teerhar
tige: een zonnige atmosfeer van
hartelijke gezelligheid. De
plichtsgetrouwe: een evenwich
tige, consequente opvoeding tot
een zelfstandig mens.
Misschien dat w\j al deze
doelstellingen tot één moeten
verenigen om de volledige en
moeilijke ongave te formuleren,
die voor elk ouderpaar volgt op
het opgetogen kaartje met het
rose of blauwe strikje. Maar
meent u vooral niet, dat deze
gezamenlijke doelstellingen, of
'ook maar één ervan, tot de wet
ten van Meden en Perzen beho
ren. Wilt n een sterk staaltje
van het tegendeel f
„O, Saskia, wat ben ik veel te
kort gekomen. Wij waren
straatarmwe hadden oud en
ouderwets h/uisraad, met een
gestopt karpet op de vloer. Mijn
moeder had niet de minste
smaak van gezelligheid. En
toch ben ik wel eens ergens ge
weest waar 'n ouderwets boeltje
zo gezellig kon aa ndoen. De he
mel mag weten wat voor moe
der ik heb... Een moeder die van
haar kind geen cadeau aanpakt
op haar verjaardag. Een huis,
waar nimmer een gezellig
avondje geweest is, waar nooit
een kerstboom, gebrand heeft.
Geen meisjesvisite mocht ik
vragen als ik jarig was; nooit
ging ik met haar als klein kind
een eindje uit wandelen
Ziedaar, lieve moeders in on
ze kring, een klein stukje bit
terheid om verbaasd in te bijten.
De brief vermeldt nog meer de
tails, maar ik wil deze „eenza
me dochter" niet in verlegen
heid brengen. Zy heeft het al
moeilijk genoeg.
Hier hebt u een stukje vrou
wenbestaan, waarover a.lle lie
ve feuilletons, bakvisboeken en
favoriete damesromans een
drachtig zwijgen. Een plant in
een kelder kan er niet ellendiger
aan toe zijn. En zoals onze eer
ste impuls is, zo'n armieterig
kwijnend groeiseltje snel in het
daglicht te halen zo borrelt
naar ik stellig geloof, bij meni
ge trouwhartige lezeres de
wens omhoog eens iets voor dat
kind te doen, een brief je schrij
ven of zoiets.
Laat my u meteen waarschu
wen dat u dat beter laten kunt.
Want de kelderdeur is op slot:
moeder weert alle contact
met de buitenwereld. Boven
dien is deze eenzame een van
die weinig benijdenswaardige
enige dochters, die „niet gemist
kunnen worden." Nu is, om te
beginnendie aandoenlijke ti
rade altijd een praatje voor de
vaak. Wanneer het, enig kind
toevallig een zoon is, worden
meestal, ook in een arm. gezin,
alle zeilen bijgezet om te zorgen
dat de. jongen later zijn eigen
brood kan verdienen. Al is het
maar om de nuchtere reden dat
er dan te zijner tijd een opeter
minder en misschien een kost
winner méér is...
Maar die enige dochtr be
hoeft in vele gevallen nog altijd
niets meer te leren dan wat
handigheid in het huishouden.
Als zij moeder, die niet meer zo
bost voort 1ca,n, straks maar alle
werk uit handen neemt, heeft
zij aan haar bestemming vol
daan. Want, u kunt het gelwen
of niet: vele ouders, speciaal
moeders, houden er een doch
ter op na louter te haren gerie
ve: als een goedkope, levens
lange werkkracht. Én dat heus
niet alleen in die gezinnen, waar
de eindjes maar nooit een
knoop willen worden..
Ik heb meermalen met wre
vel vrouwen, die een behoorlijk
inkomen genoten, op een irri-
terend-vanzélfsprekend toontje
horen poneren: .Jtfee hoor,meer
dan de U.L.O. kan ik Tine of
Jetje niet geven dun moet zy
nodig thuiskomen.
Aan welke geestelijke bij
ziendheid lijden deze moeders
toch? Denken zij werkelijk, dat
zij enig récht op liet leven van
haar kind hebbenDat het
moederschap zoiets verdienste
lijks is, dat het met levenslange
dienst moet worden betaald
Of dat zy speciaal het monopo
lie hebben van een genoeglijke
en comfortabele oude dag
Ik zou deze vrouwen, die uit
egoïstische gemakzucht haar
dochter maar thuishouden, de
vraag van deze te kort gedane
jonge vróuw willen inbranden:
Waarom hebben mijn ouders
mij niet wat laten leren?" Ik
kan er geen ander antwoord op
geven dan: omdat ouders als de
ze allereerst hun eigen gemak
op het oog hebben, en wel van
nemen weten, maar niet van ge
ven. Het is, vreemd genoeg, wél
wettelijk strafbaar om een kind
lichamelijk letsel toe te brengen
maar geestelijke schade valt
onder geen enkel wetsartikel.
Als ik dan ook een antwoord
moet geven op de laatste regel
van deze brief: „Saskia, wat
hebt u tegen mij te zeggen?"
dan kan dat alleen maar luiden:
Mijn beste kind je zult jezelf
moeten helpen. Als je werkelijk
niet het huis uit kunt gaan, pro
beer dan in elk geval in dat huis
je persoonlijke vrijheid te vero
veren. Het is heus te gek, dat
een vrouw van middelbare leef
tijd nog geen voorlichtend boek
durft binnensmokkelen. Het zal
moeilijk zyn, bijna onmogelijk,
want een dictatuur werp je niet
in drie dagen omver. Maar liet
hangt van je zelfbeheersing en
vastbcradenJiied af, of je moe
der tenslotte zal leren je eigen
leven te respecteren. Laat alle
donderbuien kalm over je hoofd
gaan en denk maar gelaten, dat
zelf 8 de ergste scènes maar aan
de buitenkant blijven. Het leven
is er niet mee gemoeidBe
denk, dat je een sterke troef in
handen hebt: je onmisbaarheid.
Zorg, dat je de achterstand in
ontwikkeling inhaalt: er zijn
honderd mogelijkheden. En be
denk het elke dag: het moet,
wamt dit is myn leven.
SASKIA.
gaan en wordt als hopeloos be
schouwd".
En toen het laatste: „Hare Majesteit
de Koningin-moeder is hedenmorgen
zacht en kalm overleden"
Donker cn plechtig luidden de klok
ken over Nederland. Driemaal per dag
een uur: des morgens, des middags
en tegen de avond. En in ieders hart
van welke politieke overtuiging hij
ook mocht zijn was een wrang ge
voel van verdriet. En iedereen voelde
het alsof hij iets verloren had, iets
goeds, iets liefs, iets zeldzaam nobels.
In de Tweede Kamer sprak de voor
zitter woorden van rouw, maar ook
woorden van dankbaarheid. „Wat zij
gegeven heeft aan Nederland, gaf Ne
derland haar weer. Ze schonk ons
gans haar hart Ons volk gaf haar
het zijne".
wordt modeslof.
Dun vilt wordt momenteel in Ame
rika steeds meer gebruikt voor rok
ken, bolero's, kinderjurkjes en nau
we pantalons. In het afgelopen na
jaar kwamen berichten uit Duits
land. dat het ook daar ingang gevon
den had: thans is vilt eveneen» in
Engeland en Frankryk verschenen,
lerwyl gedurende de laatste Fashion
Week ecu Amsterdamse rokkenfa
briek vilten rokken toonde.
Wat mag wel de oorzaak zijn van
deze populariteit van een stof, die
vroeger slechts werd gebruikt als
materiaal voor hoeden, vloerbedek
king en filterdoeken?
Vilt heeft verschillende eigenschap,
pen die het als modestof interessant
kunnen maken. In de eerste plaats
is het in iedere gewenste kleur te
verven, waarbij zeer heldere en diepe
tonen worden verkregen. In de twee
de plaats behoeft vilt niet te worden
gezoomd, omdat het geen weefsel is.
De vezels, meestal wol, worden in
vochtige toestand geperst, gewreven
en gewalst totdat zij onderling hecht
zijn verbonden.
De compacte vorm van vilt maakt
het uitstekend winddicht. het trekt
zich van regen en sneeuw niet3 aan,
het is sterk en heeft een eigen ete-
vigte, waardoor het gemakkelijk uit
staat. Daarenboven heeft het 'n glad
de en effen oppervlakte. Voor kinder
jurkjes en rokjes is vilt zeer geschikt.
De uiterst Heldere kleuren, door ap-
pliqueren op ontelbare manieren te
combineren, de stevigte die rokken
laat uitstaan, de warmte en de sterk
te zijn begerenswaardige eigenschap
pen voor jonge-meisjeskleding.
Vooral de Amerikanen hebben een
enorme variatie gebracht op het ge
bied der vilten kinderkleding; rokjes
met geappliqueerde figuren als
sneeuwvlokken, omtrekken van lan
den met aanduidingen van de specia
liteiten van die landen, bolstaande
vilten bloempotjes met vilten bloe
men, kraagjes en manchetten in ver
schillende Kleuren, schortjes met ge
lubde randen met dezelfde versiering
als op een kraagje, dierfiguren op de
zakken van rokken en op de rug van
helder gekleurde iasjes.
Doordat het vilt niet rafelt, is het
appliqueren tamelijk eenvoudig.
Ook in Frankrijk is men aandacht
aan vilt gaan besteden. De grote
couturiers orengen in hun zaken veel
kleding van dit materiaal: rokken,
après-ski jasjes, overgooiers, pan
toffels, ski-broeken en Chinese jasjes.
Vilt zal dit voorjaar een populaire en
prettige dracht zijn. vooral voor de
koele dagen!
Heef! u ooit zulke prachtige tweed
collecties gezien als dit seizoen? Van
sportieve grove weefsels met dikke
noppen tot uiterst fijne stoffen voor
het geklede genre, en dat allemaal
in de mooiste kleuren-combinaties.
Ideaal voor het nieuwe voorjaars
pakje is de moderne „boxlijn": van
boven wijd jasje, dat nauw toeloopt
naar de heupen, en een strak rokje
met een diepe plooi middenachter
voor bewegingsvrijheid.
De tweerij-sluiting maakt het ook
bijzonder geschikt voor minder war
me dagen. De rug kunt u geheel uit
één stuk maken of zoals hier afge
beeld met deelnaden en. eveneens
naar verkiezing, een laag geplaatst
ceintuurtje.
U heeft nodig ca. 3 m stof van
140 breed. U verbindt de rugdelen,
stikt de figuurnaad in het voorpand
en sluit de zij- en schoudernaden.
De laatste iets inhouden. De voering-
zakken worden ingezet en van klep
jes voorzien. U paspoileert de
knoopsgaten en stikt het beleg tegen
de voorkanten. De halsrand zet u
tussen de dubbele stof van de kraag.
Onderkraag en linnen inlegsel schuin
knippen. De rugceintuur van dubbe
le stof bevestigt u met knopen.
Mouwnaden sluiten, waarbij de bo-
venmouw van voren even gerekt en
van achteren ingehouden wordt. De
mouw wordt, over de kop iets inge
houden, met de binnennaad ca. 4 cm.
voor de zijnaad ingezet. De voering
reikt tot aan het beleg.
Zijnaden van de rok sluiten en in
de linkerzijnaad een ongeveer 20 cm.
lange ritssluiting aanbrengen. De
plooi wordt x op o vallend ingelegd,
en de rok licht ingehouden op een
tailleband genaaid.
Ook in tweeërlei stof is dit pakje
aardig: een tweedjasje en een rokje
van effen stof, waarvan desgewenst
de kraag en de zakkleppen een be-
legje krijgen.
ELLA BEZEMER
LL S:
t> 6 ga-M-ss as /s.
