Provinciale Zeeuwse Manifestatie
wordt groots schouwspel
GEARRESTEERDE HULSTENAREN
WAREN GEEN SMOKKELAARS
Zeeuwse Almanak
KERKWERVE KRIJGT PRACHTIG
VERENIGINGSGEBOUW
MODERNE AMBACHTSSCHOOL
IN ST. MAARTENSDIJK
Agenda
2
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 26 FEBRUARI 1954
HULDEBETOON AAN VORSTENHUIS
Stoet van anderhalve kilometer lengte
Een van de hoogtepunten van het programma der stichting „Nieuw Wal
cheren" op do herdenkingsdagen 24, 25 en 26 Juni a.8., wordt ongetwijfeld
de grote Zeeuwse manifestatie, die Vrijdag 25 Juni des middags op de Mid
delburgse markt in aanwezigheid van Koningin Juliana en Prins Bernhard
zal worden gehouden. Dit wordt een demonstratie van hetgeen Zeeland aan
klederdrachten bezat en nog bezit en van wat er in onze provincie aan
folklore leefde en thans nog leeft. Deze manifestatie zal culmineren in een
massale dankbetuiging van Zeeland aan ons vorstenhuis voor het medele
ven van die zyde tijdens de dagen van rampspoed en daarna. Tevens is zy
bedoeld als waardering voor de prachtige en spontane hulp, die uit binnen-
en buitenland aan de rampgebieden werd verleend.
Een provinciale commissie, met le
den uit geheel Zeeland en een werk-
commissie zijn reeds enige tijd bezig
om het geheel te organiseren. Om
trent het verloop van de manifestatie
zijn thans nadere mededelingen ge- j
daan waaruit blijkt, dat Zeeland op
25 Juni een groots en onvergetelijk
schouwspel zal beleven.
Aan het begin van de middag zal
zich op het Middelburgse sportter
rein een stoet van lVz km lengte op
stellen, op de samenstelling waarvan
wjj nog terugkomen. Deze stoet trekt
vervolgens door de binnenstad naar
de Markt, waar voor de Koningin en
de Prins en de verdere autoriteiten
wordt gedéfileerd. Daarna bezetten
de manifestanten het Marktterrein
en wordt een declamatorlum uitge
voerd, dat geschreven is door de
Zeeuwse auteur mr. J. C. van Scha-
gen. De tekst wordt gezegd door de
Zeeuwse voordrachtskunstenaar Jac.
van Elsacker. Dit declamatorium be
staat uit drie delen; het eerste is een
froet, het tweede beeldt de dank van
e provincie uit en het derde en laat
ste deel vormt een betuiging van
Zeeland's trouw en aanhankelijkheid
aan Oranje. Het huldebetoon wordt
verder omlijst door het massaal opla
ten van postduiven, trompetgeschal
en tromgeroffel. Tevens zal Koningin
Juliana zich temidden van de mani
festanten begeven. Het zingen van
het Wilhelmus zal deze indrukwek-
kende plechtigheid besluiten.
DE STOET.
De stoet, een van de belangrijkste
onderdelen van de manifestatie,
wordt voorafgegaan door een Zeeuw
se ruiter die de provinciale vlag
draagt. Op hem volgt een groep trom
petters. waarna de gemeentevlaggen
zullen verschijnen, die gedragen wor
den door de boden van de Zeeuwse
gemeenten of door een inwoner. Het
volgende onderdeel van de optocht
bestaat uit mannen en vrouwen, die
gekleed zijn in oude en hedendaagse
costuums uit alle delen van Zeeland
van het jaar 1850 af. Daarna komen
de voertuigen, eveneens van voor
heen en thans, alle bestuurd door
Zeeuwen in klederdracht. De groep,
die hierop volgt is getiteld ..De sleu
tel van de Ossenweide" en beeldt een
van de aantrekkelijkste folkloristi
sche gebruiken van Zeeland uit, na
melijk het aanbieden van de sleutel
van de Ossenweide aan vrijgezellen,
die de leeftijd van 30 jaar hebben be
reikt. Dit gebruik is in Aardenburg
en IJzendijke nog in zwang. Een en
ander wordt begeleid door de tonen
van de „ketelmuziek" der Aarden-
burgse en IJzendijkse Ossenweiders.
Dan is de beurt aan de ringlijders
en gaaischieters, waarna de afge
vaardigden van de Zeeuwse jeugd-
en sportverenigingen voorbijtrekken.
Iedere vereniging wordt vertegen
woordigd door twee leden in uniior-,
me kleag, waarvan de een het vaan
del of de vlag draagt en de andere
secondant (e) is Voor de deelnemers
aan deze groepen is de minimum
leeftijdsgrens op 16 jaar gesteld.
De Zeeuwse paarden geven daarna
acte de présence in de vorm van een
viertal vierspannen van trekpaarden.
In deze groep zijn tevens enkele pro
vinciale Kampioenspaarden opgeno
men.
Hierop volgt een vertegenwoordiging
van de Zeeuwse landbouwers even
eens in klederdracht. Het volgende
onderdeel bestaat uit vissers in de
kleding, waarin zij hun beroep uit
oefenen en o.a. voorzien van netten.
Een aparte groep vormt ook het
„dykleger", dat o.a. het onmisbare
attribuut de spade meevoert en weer
gevolgd zal worden door afgezanten
van een twaalftal Zeeuwse ruiterver-
enigingen met vaandels.
De stoet wordt besloten door verte,
genwoordigers van verschillende an
dere beroepen, waarachter een aantal
voertuigen, die, de gemechaniseerde
landbouw in beeld brengen.
GAAISCHIETIN.
In de optocht zjjn voorts vier in
uniform geklede muziekgezelschap
pen opgenomen, die voor de muzikale
omlijsting zorgdragen. Hiertoe zijn
reeds verenigingen uit Goes Zierlk-
zee en Temeuzen uitgenodigd.
De aanwezigheid van de gaaischie
ters zal zich niet beperken tot deel
name aan de stoet. Er zal nameljjk
na de plechtigheid op de Markt op
het parkeerterrein achter de Lange
Delft een gaaischieting tussen
Zceuwsch-Vlaanderen en zuid-Beve
land worden gehouden, een evene
ment, dat men op Walcheren niet
vaak ziet. De ringlijders zullen strij
den op het Plein 1940. Voorts zal een
groep „boilers" uit Zeeuwsch-Vlaan
deren, eveneens op het parkeerterrein
een demonstratie van dit typische
spel geven. Al deze gebeurtenissen
zullen door Hare Majesteit worden
bezocht.
De stoet begeeft zich na afloop van
de manifestatie langs het Gasthuis
terug naar de Nadorst, waar hfl
wordt ontbonden.
Na onderzoek (en mishandeling) in vrijheid gesteld.
Enkele weken geleden werd te Kem-
seke-Paal (B.) door de vliegende bri
gade een Nederlandse veewagen in
beslag genomen, waarbij v. B. en G.
uit Hulst die in deze wagen zaten,
werden aangehouden en overgebracht
naar De Klinge, waar ze verhoord
werden. Vervolgens bracht men hen
naar Lokeren, waar ze. volgens mede
delingen van hun familie en van hun
rechtskundig raadsman, door leden
van de vliegende brigadie mishandeld
werden. Bovendien moesten ze des
nachts in de felle koude onder het
gemeentehuis van Lokeren de nacht
Examens
BH de sportschool Felix Janssens
slaagde de heer C. Silling te Tholen
voor de 1ste graad Jiu Jitsu.
B\j de in Breda gehoudén E.N.S.A.
I.D.-examens behaalden de dames K.
Nieuwkerk, M. Geuze, P. van Bem-
den en L. de Boer het diploma voor
lingerie en de dames C. Suurland, J.
Ticnem, A. Bolier en M. Bolier het
diploma coupeuse. Allen wonen te
Scherpenisse.
VAN
TOT
Leden van een kaartclub uit Wa-
geningen zagen onlangs in een tijd
schrift een foto-reportage van het
zicaar getroffen Nieuioerkerk. Ge
troffen door de omvang van de ver
woestingen besloot de club spontaan
de reeds gevormde reiskas ter be
schikking te stellen van de bevolking
van Nienwerkerk. De kas bleek een
behoorlijk bedrag te bevatten en daar
voor werden 16 mooie klokken aange
schaft die deze week ter plaatse zijn
uitgereikt door een vertegenwoordi
ger van de club, de heer Elsenaar.
Daar er zich 93 gegadigden voor een
klok hadden aangemeld, moest er ge
loot worden om de zestien gelukki
gen aan te wijzen. Burgemeester A.
A. van Eten dankte de vertegenwoor
diger van de Wageningse club voor
het mooie geschenk en nodigde de Ie-
den uit vólgende zomer een bezoek
aan Schouwen-Duiveland le brengen.
afgeluisterd
Bet was op de boot van Katse Vèer
tiaar Zierikzee en het gesprek, dat w\j
afluisterden, ging over Pietje. Pietje,
zo bleek, was een braaf jongetje, aat
nimmer in opstand was gekomen over
het feit, dat z'n opvoeders zelden ver
zuimden hem dat treiterende zinnetje
voor te houden, waar wij in onze
jeugd zo vaak ziek van zijn geweest.
Het zinnetje: hinderen die vragen
worden overgeslagen, kinderen die
zwijgen kunnen iets krijgen"
Een tergende zinsnede om aan te
horen, een uitdrukking om kleine kin
deren mee tot opstandige daden te
drijven, wanneer ze bij herhaling met
deze opvoedkundige icjjsheid bekogeld
loorden
Pietje was nimmer opstandig ge
worden. Pietje had het. anders gedaan.
Hij was in het gelukkig bezit van een
tante, die hem bij elk bezoek, dat hij
haar bracht, met iets lekkers verraste.
Zónder dat Pietje iets behoefde te
vragen.
Eenmaal echter was tante Pietje
vergeten en toen zag en greep Pietje
zijn kans. Hij zweeg als het graf, maar
■nadat er afscheid was genomen keer
de Pietje nog even op zijn schreden
teKiig, stak z'n kleine hoofd om de
hoek ran de deur en sprak gelaten:
Kinderen die vragen worden over
geslagen, kinderen die zicff en
krijgen ook niks"!
U\t handen van mevrouw Van Eten
kreeg de heer Elsenaar nog een klein
cadeautje voor de dames van de club-
leden mee.
Het plantsoen op het zg. Groentje bij
de ingang van Domburg wordt op het
ogenblik keurig opgeknapt De bomen
zijn gesnoeid en de „versleten" onder-
beplanting opgeruimd. Ook de lelijke
en te hoge rode omheining wordt door
een mooiere vervangen. Ook de paden,
die het plantsoen doorsneden, zullen
niet terugkeren; het gehele terrein-
tje is gespit en zal opnieuw met
heesters, rozen en gazon worden be
plant Ook komen er een paar nieu
we banken. Tegelijkertijd is de moge
lijkheid geschapen de hoek Badstraat
Ooststraat wat te verruimen en een
tegelpad voor voetgangers aan te leg-
gen.
Maar het gemeentebestuur van Dom
burg is hiermede nog niet tevreden.
Ook de hoek OoststraatSchuitvlot-
straat moet verbeterd worden, waar
toe men nog een stukje van een voor
tuin voor de gemeente wil aankopen.
Zou dit lukken .dan zou het verkeer,
dat sinds het totstandkomen van de
verbinding met Middelburg over
Grijpskerke 2eer is toegenomen, hier
mede stellig gebaat zijn.
BOOM MOET VERDWIJNEN.
Reeds geruime tijd geleden heeft het
gemeentebestuur van Sluis de grote
boom aan de Kade te koop gesteld
voor de liefhebbers. Deze geweldige
boom heeft in de oorlogsjaren zó ern
stig van de beschieting geleden, dat
alle leven er uit geweken is. Mede
met het oog op het grote gevaar, aan
het rooien verbonden, hadden zich nog
geen liefhebbers aangemeld, maar
thans gaat men er toch aan beginnen.
Sedert mensenheugenis heeft deze reus
op de Kade gestaan en als hij straks
verdwenen is, zal men hem onge
twijfeld missen.
IN T KORT.
Te Breskens werd gisteravond om
streeks half zes mevrouw Van H. bij
het oversteken van de rijweg tussen
het dorp en de haven aangereden door
een auto, bestuurd door de heer L. uit
Middelburg. Mevrouw Van H. had
voor het oversteken wel achter, maar
niet vóór zich uitgekeken. De automo
bilist kon, ondanks krachtig remmen,
niet voorkomen, dat mevruow Van H.
tegen de grond geworpen werd. Dok
ter Ossewaarde, die eerste hulp ver
leende, constateerde een zware her
senschudding. Het slachtoffer werd
naar haar woning overgebracht
doorbrengen, gedekt met slechts één
dunne deken, terwijl gedurende twee
dagen practisch geen voedsel ver
strekt werd. Eerst in Dendermonde
zouden beide Hulstenaren een mens
waardige behandeling hebben onder
vonden.
Door de onderzoeksrechter aldaar
werden ze in arrest gesteld, waarbij
hun advocaat, mr Verwilghen uit Den
dermonde, hóger beroep aantekende
voor het Hof van Beroep te Gent en
een klacht bg de Procureur des Ko-
•nings deponeerde wegens de onder
gane mishandelingen. De Belgische
justitie stelde een ernstig onderzoek
in. Tijdens de behandeling voor het
Hof van Beroep bleek, dat het onmo
gelijk geweest was om in de tijd, dat
van Wuest-Wezel naar Kapeliebrug
fereden was, enige fraude te plegen,
eide personen werden onmiddellijk
van rechtsvervolging ontslagen en in
vrijheid gesteld. De mbeslag genomen
veewagen en de zich daarin bevinden
de beesten werden terug gegeven.
ERRES RADIO
Dit prachtige radio-toestel uit <f«
RUIMTELIJKE WEERGAVE-serie
werd speciaal ontworpen voor het
moderne, smaakvolle interieur.
R. S. STOKVIS ZONEN N.V.
Dank z(j initiatief van burgemeester van St. Laurens.
Hoewel de namen van de schenkers nog niet Wekend mogen worden,
staat het thans vast, dat het zwaar getroffen Kerkwerve op Schouwen-
Duiveland zich binnen afzienbare tyd zal kunnen verheugen in het bezit
van een voortreffelijk houten verenigingsgebouw. Het gebouw, dat een
lengte krijgt van circa 83 en een breedte van circa 10 meter, zal voor
zien z|jn van een podium met kleedkamers en plaats bieden aan circa
200 bezoekers. Als het terrein, dat beschikbaar komt, groot genoeg is,
zal het worden omgeven door een omheining van bomen en struiken.
Dit verblijdende nieuws voor Kerk-
wervie is de vrucht vftn de bemoei
ingen van de burgemeester van Sint
Laurens, de heer w. Baas, die, zoals
bekend, voorheen burgemeester van
Kerkwterve was en wiens tegenwoor
dige gemeente Kerkwerve heeft ge
adopteerd, samen met enkele andere
gemeenten.
De heer Baas bleek zijn oude ge
meente niet vergeten; hij wist bron
nen aan te boren, waaraan niemand
had gedacht, en Kerkwerve vaart er
wel bij! Er is natuurlijk meer nodig
dan een verenigingsgebouw alleen
Er moeten meubelen komen en stof
feringen en ook daaraan werkt bur
gemeester Baas. Slaagt hij in zijn be
moeiingen voor stoelen, etc. dan rest
de stoffering nog en mocht die wor
den geschonken, dan zal er nog een
keukeninrichting nodig zijn.
Daartoe zal dan eventueel het
Op heterdaad betrapt
De politie te Middelburg heeft in de
nacht van Woensdag op Donderdag
j.l. de 36-jarige Middelburgse haven
arbeider B. S. op heterdaad betrapt
bij het stelen van antraciet uit 't pak
huis van de kolenhandelaar B. Een
surveillerend agent zag S. met een
zak achterop zijn fiets rijden, hetgeen
hem verdacht voorkwam. De agent be
merkte toen dat de deur van B.'s pak
huis openstond, ging naar binnen en
stelde zich verdekt op. Even later
kwam S. de volgende vracht halen,
want omdat hij zich 300 kg steenkolen
wilde toeëigenen, moest hij de buit
in étappes vervoeren. Het spel was
echter uit en S. werd ingerekend. S.,
die een goede bekende van de politie
is, had reeds vier zakken naar zijn
woning gebracht. Voorts vermeldt de
geschiedenis, dat de afsluiting^van het
kolenpakhuis veel te wensen over
liet....
geld kunnen dienen, dat Sint Lau
rens voor de slachtoffers van de
ramp bijeenbracht. Dit geld werd
eerst gereserveerd om eventuele eva-
cué's, die naar Sint Laurens zouden
komen te helpen. Nu wacht men af,
wat men voor Kerkwerve kan doen.
Mocht het niet nodig zijn om de
door Sint Laurens opgebrachte
2500,voor het verenigings
gebouw te besteden, dan zal het geld
alsnog worden overgedragen aan het
Rampenfonds. Van betekenis is hier
bij, dat in Sint Laurens niet gecollec
teerd werd voor het Rampenfonds,
maar voor de slachtoffers van de
ramp.
In ieder geval: Kerkwerve, dat
thans de voormalige eerste ambte
naar ter secretarie in Sint Laurens,
de heer S. Francke, als burgemees
ter heeft, vaart er wel bij: het Ver
enigingsgebouw is zekerheid gewor
den! Kerkwerve zal zgn oud-burge
meester wel dankbaar zgn, dat hij zijn
oude gemeente niet vergeten is.
op
de Zijpe.
De twee opvarenden gered.
Donderdagmiddag is tengevolge
van de ruwe zee de kolenbak „Baan-
hoek" op het Ziipe ter hoogte van
Anna Jacobapolaer, gekapseisd. De
bak (van Volkers' aannemersbedrijf
uit Sliedrecht) was op weg van
Dordrecht naar Burghsluis met 150
ton kolen. Zij werd gesleept door de
sleepboot „Adriana li" uit Rotter
dam, kapitein A. van Baaien. Aan
boord van de bak bevonden zich twee
opvarenden, van wie er één werd
opgepikt door de sleepboot „Adriana
II". De ander werd door het in de
buurt varend motorschip .,Jan Pie-
tersz. Coen" aan boord genomen. De
bak, waarop een kraan stond, is ge
zonken, doch vormt geen belemme
ring voor de scheepvaart.
Het ontwerp van architect J. A. Wen-
tink uit Baam voor de Ambachts
school te St. Maartensdijk. Links het
hoofdgebouw en rechts de eerste van
vier naar buiten vrijwel gelijke hal
len, waarin de lokalen voor de prak
tijklessen zijn geprojecteerd.
(Foto P.Z.C.)
(Slot van pag. 1)
Een belangrijke verandering, die
ook nauw met de herverkaveling sa
menhangt, ligt in de aanleg van de
ni'euvve provinciale weg, die evenals
bij de overige dorpen, om St. Maar
tensdijk heen geleid zal worden: van
de Molendijk naar de zgn. Wouthoek,
waar aansluiting op de bestaande
weg kan worden verkregen.
In die omgeving van deze Wouthoek
krijgt de gemeente overigens een to
taal ander aanzien: nieuwe woningen
(23 stuks), een flink tijdelijk gebouw
voor het bureau van de herverkave
ling waarin ook enkele 1 andbouwdien
sten gehuisvest zullen worden, een
repetitielokaal, waarvoor het materi
aal door de adopterende gemeenten
uit de Kop van Noord-Holland wordt
geschonken de opbouw wordt door
ae verenigingen zelf ter hand geno
men 'n Groene Kruisgebouw (an
nex badhuis) als geschenk van Zwit
serland en als het allerbelangrijkste:
de nieuwe AmbachtschooL
Ambachtsschool
Over deze ambachtsschool, waarvoor
het Rijk reeds in 1951 zijn toestem
ming gaf, spreekt burgemeester Bou-
wense graag, want hij verwacht er
veel van. Heel veel zelfs. Talloze
landarbeiders zjjn immers In de win
ter zonder werk en té veel vakwerk
moet telders worden verricht om de
eenvoudige reden, dat de gemeente
zelf niet over voldoende vakmensen
beschikt.
Helaas heeft de ramp in de uitvoe
ring van de plannen wel enig» ver
traging gebracht, maar men hoopt
't werk, aat met inbegrip van de ge
hete inventaris ongeveer 'n half mil-
lioen vordert, nu toch binnenkort te
kunnen gunnen en wanneer dan nog
in Maart wordt begonnen, is het wel
licht mogelijk reeds in het najaar in
een deel van het gebouw met het on
derwijs te beginnen.
Het wordt 'n zeer moderne ambachts
school ontwerp architect Joh.
A. Wentink, Baarn zowel het ge
bouw als wat de inrichting betreft.
Links ligt het hoofdgebouw met be
neden een mooie gymnastiekzaal en
de kamers voor directeur, leraren en
administratie, en boven o.a. twee the
orielokalen en een tekenzaal. Rechts
van het lage entree-gedeelte komen
vier naar buiten vrgwel gelijke hal
len, waarin achtereenvolgens de lo
kalen voor „handvaardigheid", tim
meren smeden en de bankwerkerij zijn
ondergebracht, met nog een speciale
afdeling voor machinale houtbewer
king.
Ook van dat lokaal voor handvaardig
heid verwacht de burgemeester iets
bijzonders, want het is bestemd voor
zg. symbiose-klassen, d.w.z. voor
practische lessen aan de leerlingen
van het ovende en achtste leerjaar
van de gewone lagere scholen En wat
dót waard is weet ieder, die niet ge
lieerd heeft hoe hjj een namer of een
zaag moet vasthouden en daardoor
vaak niet eens in staat is het meest
eenvoudige karweitje thuis zonder
ongelukken op te knappen!
Voorlopig wordt gerekend op zes
tig tot tachtig leerlingen die onge
twijfeld van 't gehele eiland afkom
stig zullen zgn. Naast de directeur
zullen waarschijnlijk 4 of 5 leraren
worden aangesteld.
Carillon
Natuurlijk heeft het gemeentebe
stuur nog mieer plannen in uitvoe
ring, zowel als in voorbereiding. De
torenrestauratie bjjv. vordiert prach
tig en zal tegen het einde van het
jaar voltooid zijn. Dan zal de toren
ter weer uitstekend uitzien en boven
dien een fraai vernieuwd en uitge
breid carillon dragen van 37 klokken
en klokjes, die hun klanken over de
gemeente zullen uitstrooien. Plannen
om een zeer bekend beiaardier uit te
nodigen voor een openingsconcert
zijn reeds in voorbereiding.
Ook aan krotopruiming zal straks
iets gedaan moeten worden. St.
Maartensdijk telt altijd nog ruim
honderd één-kamer-woningen, die
eigenlijk voor bewoning afgekeurd
moesten worden.
Gemeentehuis
En dan tot slot het gemeentehuis.
Het huidige heeft wteliswaar een
prachtige raadszaal met een kostba
re schilderijenverzameling, maar voor
het overige is het toen maar een
weinig fraai en in elk geval ondoel
matig gebouw. Er zal een nieuw moe
ten komen, maar ook Kisulen en
Aken zgn niet op één dag gebouwd.
Eerst moet onzie ambachtsschool
klaar zijn en draaien, meent de
burgemeester, en dan gaan we
weer verder.
Verder op de weg, dtie moet leiden tot
een alzijdige ontwikkeling en dus tot
groter bloei van St. Maartensdijk. Als
landbouwcentrum, maar mogelijk ook
als bescheiden industriegemeente.
Want al zjjn de eerste pogingen in
deze richting, die de vestiging van
een vlasfabriek, annex bouwplaten-
industrie. betroffen, door allerlei om
standigheden voorlopig mislukt, het
gemeentebestuur wil toch ook in de
ze richting actief Wijven.
KUNST
Hendrik de Vierde.
Opvoering door het Rotterdams
Toneel voor de Z.V.U. te Middel
burg.
In de tachtig jaren tussen 1860 en
1940 heeft Italië twee grote letter
kundigen voortgebracht: Gabriele
d' Annunzio (18631938) en Luigl
Pirandello (18671936). Zjj waren
beiden dichter, romanschrijver en
ook dramaturg. Zg waren beiden we
reldberoemd maar groter tegen
stelling dan die tussen beider geaard
heid laat zich nauwelijks denken.
D' Annunzio was de erotische, ego
centrische, genadeloze levensgenieter,
voortdurend op jacht naar nieuw
avontuur om zichzelf in zijn werk
opnieuw uit te kunnen beelden. Pi
randello was daartegenover de scha
mele, ontgoochelde mens, zonder ge
loof in het ïeven zonder geloof in de
mensen. Praalt d' Annunzio met
woorden, is zijn taal beeldend en rijk,
terwijjl de inhoud van zijn werken on
gezond, corrupt is, Pirandello is de
soberheid zelve, onopgesmukt, maar
steeds op zoek naar de oplossing van
het raadsel van schijn en wezen.
Zijn leven 'ang is Pirandello
gekweld door de ziekelijke on
gegronde ialouzie van zijn geestes
zieke vrouw. Zo zeer leed hij persoon
lijk daaronder, dat hij zich meermalen
een ander waande en dat heeft
hem tot een der sleutels gebracht van
de menselijke persoonlijkheid. Hij ont
dekte, dat iedereen een rol speelt en
dat het onmogelijk is achter de uiter
lijke schijn de waarheid te doorgron
den achter de talloze gedaanten,
waarin de mens zich voordoet. D' An
nunzio is nard en zonder humor. Nog
bij haar leven maakte hij de liefde,
die de grootste Italiaanse actrice
Eleonora Duse voor hem gekoesterd
heeft, tot onderwerp van een scanda
leuze succesroman. Pirandello heeft
wijze humor en ontroert en uit zijn
werk spreekt een diep, broederlijk
medevoelen met het harde lot, dat de
zwakke en kwetsbare mens is bescho
ren.
n „Hendrik de Vierde" heeft Pi-
I randello als hoofdfiguur een jon
geman gekozen, die tijdens een
historische optocht door toedoen van
een ander. .11e hetzelfde meisje als hij
vereerde, van zijn paard is gevallen.
Deze val was oorzaak, dat deze jon
geman „gek" werd en voortaan meen
de inderdaad de persoon te zijn, die
hij in de optocht voorstelde Hendrik
dê Vierde, ie keizer van Duitsland,
die met paus Gregorius VII in con
flict geraakte en de tocht naar Ca-
nossa moest aanvaarden. Om hem
het leven dragelijk te maken, heeft
zijn zuster hem opgesloten in een
eenzame villa in Umbrië, met vier
jongelieden, die de rol spelen van ede
len uit de elfde eeuw. Als het stuk
aanvangt, heeft deze krankzinnigheid
twintig jaar geduurd en niemand
weet, dat deze Hendrik de Vierde
dan al acht jaar lang zijn verstand
terug heeft gekregen maar zijn rol
is blijven spelen terwille van de
anderen.
Die anderen dringen dan, vergezeld
van een psychiater sijn leven binnen
in een hernieuwde poging om hem te
genezen. ZiJ spelen een roekeloos spel
en roepen nog eenmaal het verleden
tot nieuw leven. Tegenover Hendrik
de Vierde en Markiezin Mathilda
Spina stellen zti haar dochter Frieda
en haar verloofde. Ook Baron Tito
Belcedi, die de oorzaak is geweest
van de val van het paard. De gene
zing was niet meer nodig.
En juist daardoor zijn de gevolgen
onverwacht Geconfronteerd met het
verleden, wordt Hendrik de Vierde
zich eensklaps bewust, dat twintig
Jaren van zijn leven nutteloos ver
oren zijn gegaan. Hij wreekt zich op
degene, die hem in zijn waanzin
stortte om zicli daarna opnieuw aan
zgn waanzin over te geven.
Ko van Dijk speelde de rol van
Hendrik de Vierde en het zal na
het bovenstaande duidelijk zijn,
welke zeer zware eisen aan hem ge
steld werden. Deze rol evenwel is de
grootste creatie, welke Van Dijk op
zijn naam heeft staan en hoewel wri
vrezen dat voor velen gisteravond
dit stuk raadselachtig bleef, bewees
de ovatie, die Van Dgk gebracht
werd aan het einde, dat men besefte
met welk een dramaturgisch hoogte
punt men hier geconfronteerd werd.
Uiteindelijk is de schijn dikwijls gena
diger dan de werkelijkheid. Pirandel
lo heeft dit willen zeggen, Van Dijk
maakte deze waarheid op de planken
tot levende realiteit.
Het is voor iedere actrice zeer
moeilijk om voor Hendrik de Vierde
klankbodem te zijn. Loudi Ntjhoff
volbracht deze taak. Zij bracht de be
klemming van het doorgronden der
waarheid meesterlijk over het voet
licht. Ko Amoldi was een volmaakte
psychiater.
De anderen. Kitty Knappert, Steye
van Brandenburg, Bob Verstraete en
Chris Baay geassisteerd door een
aantal jonge krachten, completeerden
het ensemble, dat Inderdaad een en
semble was, dat wil zeggen: met
overgave ook bescheiden rollen
speelde.
Van Dijk heeft in Middelburg her
haaldelijk bitter teleurgesteld. HH
toonde zicht gisteravond een groot
acteur Men zal zich Hendrik de
Vierde herinneren op ogenblikken,
waarop men er niet op verdacht is.
De bloemen, ook voor Van Dgk, wa
ren meer dan verdiend.
Vanavond gaat het stuk in Ter-
neuzen. G. B.
MIDDELBURG
Vandaag. Electro: ..De verboden
vrucht", (18 jr.), 7 en 9.15 uur:
Schouwburg „Jungle goud". (14 Jr.),
8 uur: Schuttershof: Contact-avond
Nationale Reserve, 8 uur: Kunstzaal
Van Benthem en Jutting- Expositie
Raymond J. P. Kimpe, 9—18 uur.
VLISSINGEN.
Vandaag Alhambra: „Het mysterie van
het leven", (14 jr.), 7 en 9 uur, Lu
xor: „Berlijn, stad van avontuur, (18
Jr.), 8 uur.
GOES.
Vandaag Grand: „Het mysterie van bet
teven", (14 jrj, 8 uur.