KAPPIE EN DE GOUDEN HOORNS
Centrale St. Maartensdijk droeg
taak over aan P.Z.E.M.
JfTRO
iSporlkaleidtiArnup
ITALIAANS SCHIP IN HET IJS
VEER ANNA JAC0BAP0LDER-
ZIJPE FUNCTIONNEERDE
MATROZEMSRAG
PROVtNCTALE ZEEXJWEE COUR'NT
ZATERDAG 6 FEBRUARI 1954
HET LAMPJE BRANDDE ZACHTJES UIT
Alle lichtleidingen werden vernieuwd
Sinds Dlndsdag ontvangen de Inwoners van St. Maartensdijk geen elec-
triacne stroom meer van hun eigen oude centrale. Na 35 Jaar trouw
haar diensten te hebben vervuld, hóeft de Coöperatieve Electrlscho Cen
trale St. Maartensdijk haar taak overgedragen aan dp P.Z.E.M. Een
stuk werk, voortgesproten uit de goe de burgerzin van enige vooraan
staande ingezetenen uit de jaren nu de eerste wereldoorlog, ls beëindigd
en Zeeland heeft zUn laatste particuliere electrische centrale verloren
Misschien klinkt deze aanhef tragisch, maar men moet toch niet den
ken. dat de „Smerdiekers" deze zaak zo tragisch zien. De stroomsleve
ring liet de laatste Jaren toen de P.Z.E.M. overigens ook al was in
geschakeld wel eens Iets te wensen over. De tarlevpn lagen, vooral
voor de grotere woningen, tamelijk hoog en de financiële uitkomsten
waren ook niet meer van dien aard, dat voortzetting van de exploitatie
gewenst leek. Tenzij ®r zeer aanzien Ijjke nieuwe investeringen zouden
zyn gedaan.
De heer W. G. Bastlaanse, die
reeds meer dan dertig jaar secreta
ris van de coöperatie is en sedert
1932 ook de gehele administratie
voert, erkent volkomen, dat een der
gelijk klein particulier stroomle-
venngsbcdrUf uit de tnd is. Maar
men mag toch ook niet vergeten,
zo stelde hij daar tegenover, dat het
in het verleden uitstekend werk
heeft gedaan. Het heeft In Sint
Maartensdijk in elk geval electriei-
telt-minded gemaakt. De heer Bas
tiaanse noemde in dit verband de
namen van de oprichters: dokter J.
Tazelaar, die tot zijn dood in 1952
voorzitter was en de heren A W.
Fermle, G. Polderman en M C.
Sonke. Alleen de laatste van dit
viertal is nog in leven en htf neemt
thans het voorzitterschap waar.
De oprichting werd per 1 Januari
1919 een feit. Dat was dus onmid
dellijk na de eerste wereldoorlog
toen de enorme schaarste aan pe
troleum dwong naar een andere
lichtbron om te zien. Plannen om in
St. Maartensdijk een gasfabriek te
stichten stuitten af op bezwaren
van de zflde van de toenmalige ge
meenteraad en toen hebben de vier
hiervoor genoemde oprichters de
koppen Dij elkaar gestoken. De
coöperatie werd opgericht en zjj
kreeg van het provinciaal bestuur
voor 35 jaar concessie. Tot 1 Janu
ari 1954 dus.
De bouw van de centrale viel in
een zeer moeilijke tjjd. Materialen
waren vrijwel niet te kragen en de
grote firma's op dit gebied bleken
niet bereid het werk uit te voeren.
Tot contact werd verkregen met de
firma Bisschof uit Amsterdam, die
in diezelfde tfld ook de electrifica-
tie van „Vrederust" uitvoerde
Maar wat kostte het niet een moei
te en een geld om alles aan
te schaffen, wat men nodig had
Koperdraad voor 1? gulden per ki
lo (nu ongeveer 3 gulden!. Een ou
de locomobiel voor 12000.Een
jaar later moest zg reeds vervan
gen worden door een 60 pk-motor
met dynamo, die samen 36000.—
kostten. De locomobiel bracht toen
nog 350.op
Geen wonder dus, dat het in het
eerste jaar een dure
werd. Daa;
iloitarie
rbtj kwam nog, dat men
een. die stroom wilde hebben, ook
lid moest worden, d.wz. mede risi
co moest dragen.
Reorganisatie in 1925.
Er kwamen in de volgende jaren
nog enkele moeilijkheden bij en net
resultaat was. dat men er in 1925
niet best voorstond. De schuld was
opgelopen tot plm. 174 duizend
gilden. In dit jaar werd dan ook
t reorganisatie overgegaan, waar
bij in de eerste plaats werd besloten
ook aan, niet leden stroom te leve
ren. Bovendien werd een bedrag
van 30 000 door de leden renteloos
ter beschikking gesteld. De ge
meente gaf voor tien jaar een sub
sidie van 1000 per jaar. Het aan
tal afnemers ging toen met spron
gen vooruit en men kan veilig aan
nemen, dat de financiële toestand
van het bedrijf elk iaar gezonder
werd In 1939 was ae schiild reeds
met een bedrag van f 113 000 ver
minderd en was toen de tweede we
reldoorlog niet tussenbeide geko
men. dan zou op dit moment zeker
ook het restant afgelost zfln ge
weest.
Toen er na Juni 1941 geen stook
olie meer te krijgen was, zat er voor
de centrale St. Maartensdijk echter
niets anders meer op dan een con
tract te sluiten met de PZ.E.M De
krachtens dit contract ingekochte
wisselstroom moest dan nog worden
omgevormd in gelijkstroom, maar
men kon tenminste electriciteit aan
Bestuur „Effectenhandel"
wenst af te treden
Het bestuur van de Vereniging
voor de Effectenhandel te Amster
dam heeft Vrijdag meegedeeld, dat
liet zijn mandaat ter beschikking
van de leden wenst te stellen.
Naar de mening van het zittende
bestuur dienen de leden een bestuur
aan te wijzen, dat kan rekenen op 'n
meer daadwerkelijke ruggesteun dan
in de practijk der afgelopen maanden
bleek te oestaan. In een Vrijdag tot
de leden gerichte circulaire zegt het
bestuur o.a. dat de ervaringen, die in
de laatste maanden znn opgedaan de
vraag doen rHzen, of net bestuur in
derdaad in het algemeen kan rekenen
op steun en belangstelling van de
meerderheid der leden en. voorzover
dit statutair vereist Is, op de steun
en belangstelling van een twee-derde
meerderheid.
In afwachting van een dezer dagen
aan te kondigen bestuursverkiezing
zal het zittende bestuur de lopende
zaken van vereniging blijven be
hartigen.
Bejaard man maakte
dodelijke val uit boom
De S7-jarige heer A. te Schiplui
den viel Donderdagmiddag, toen hij
bezig was de bomen langs de R.K
begraafplaats te snoeien, uit een
boom en was vrijwel op slag dood
Hij was oud-koster van ae R.K. kerk
in'Schipluiden en een geziene flguui
ln het dorp.
de afnemers bljjven leveren. De
winsten gingen echter verloren In
de plaats van een post voor brand
stoffen van 7000 per Jaar was et
een stroom-inkoop van 30.000.—
gekomen. Ook de evacuatie ln het
laatste oorlogsjaar kostte de cen
trale natuurlijk noe geld. daar toen
oot gedeelte van de af-
het dorp verdween.
Het einde.
Na de oorlog bleek het even
min mogelijk winst te maken ook
al omdat nog steeds stroom va.i de
P.Z.E.M. ter aanvulling ingekocht
moest worden. De schuld, aie nog
steeds rond zestigduizend gulden
bedroeg, bleef
Er zijn toen tal van besprekingen
gevoerd met het provinciaal be
stuur en de P.Z.E.M., maar over
eenstemming over een overdracht
van het bedrijf nog vóór de conses-
sle afliep kon niet worden bereikt.
Zo brandde het lampje van het ou
de coöperatieve bedrijfje langza
merhand uit. Van een hernieuwing
van de concessie kan uiteraard geen
sprake zijn en per 1 Januari
1954 kon de P.Z.E.M. de stroomle-
vering ook in St. Maartensdijk ter
hand nemen. De coöperatie moest
liquideren. Gelukkig staan tegen
over het schuldrestant ook nog wel
enkele bezittingen, o.a. het gebouw
tje aan de Oostvest met de machi
nes, zodat de plm. 125 overgeble
ven leden niet voor het volle bedrag
aangesproken behoeven te worden.
Reeds sinds de zomer van het vo
rig jaar wordt aan de „overdracht"
gewerkt. De lichtleidingen in alle
woningen moesten nl volledig ver
nieuwd worden: Men kan wissel
stroom nu eenmaal niet leveren
via loodkabels, die voor gelijkstroom
wel toelaatbaar waren 'Die ver
nieuwing heeft de eigenaren van
de huizen echter heel wat geld ge
kost. Het werd al gauw een bedrag
je van vijftig tot honderd gulden
voor een woning en gevallen, dat
het in de ettelijke honderden gul
dens liep komen ook voor. Vooral
wanneer men andere Installaties als
radiotoestellen, bedrflfsmotoren co
dergelhke moest gaan veranderen
of zelfs vernieuwen Voor grotere
woningen staat daar weliswaar een
steeds terugkeronde verlaging
van de electriciteitsrekening door
een gunstiger tarief tegenover,
maar de vry hoge uitgave-ineens is
velen toch te zwaar gevallen. Ook
al doordat de tegenwoordige eisen
voor een lichtnet lang niet mals
zijn. Dat was men in St. Maartens
dijk althans nog niet gewend.
Maar dit neemt niet weg, dat men
In St. Maartensdijk de verandering
toch In het algemeen wel als een
verbetering beschouwt. De kosten,
die nu gemaakt moeten ivorden, rul
len over enige tjjd misschien wel
vergeten zijn. Voor velen wordt de
stroomrekoning wellicht lager en de
kwaliteit van de stroom die men
ervaart in de licht sterkte, welke
men van zjjn lampen heeft, en ook
in de radio-ontvnngst wordt be
ter en meer constant. En wanneer
straks ook de nieuwe straatverlich
ting brandt, in de hoofdstraten zelfs
met de allernieuwste H.B L.-lampen,
kan Iedereen zien, dat St. Maar
tensdijk ook ln dit opzicht volko
men „by de tijd" Is.
Alle wedstrijden afgelast.
In verband met dt aanhoudende
vorst is het gehele voetbalprogram
ma voor vandaag en morgen weder
om afgelast. Het programma van de
K.N.V.B. en de Zondagcompetitie der
afdeling Zeeland is opgeschoven naar
Zondag 14 Februari.
De Koninklijke Nederlandse Hoc-
keybond heeft eveneens alle voor van
daag en morgen vastgestelde wed
strijden afgelast.
BILJARTEN
Om kampioenschap van Zeeland
eerste klasse libre
Zondag a.s. beginnen in café Ver
hulst te Vlissingen de biljartwedstrij
den in de eerste klasse libre om het
kampioenschap van Zeeland. De wed-
str^den zullen een week duren. De
deelnemers zfln. Verhage (A.L.M
Merk (Hoek), De Bruine (A.B.V
Leenhouts (A.L.M.), Loenhout
(Hoek), Kesteloo (A.B.C.). Korff
(V.E.G en Satnnia (Hoek). Als re
serves zijn aangewezen: Lefjnsp
(K.O.T.) en De Groot (A.B.V.
GROTE NAAM
Cotn de Honing, winnaar van
de Elfstedentochten 1918 en
1917, was Woensdag gaarne in
Leeuwarden aanwezig geweest.
Het mocht echter niet zo zijn:
hij moest het bed houden in ztyn
woning aan de Heuvelstraat in
Breda en slechts in gedachten
kon hij meeleven met de stoere
rijders, die met zulk een enor
me vaart langs de elf Friese
steden daverden. Natuurlijk
dacht hij het meest aan zijn
neef Aad de Koning uit Purme-
rendf de man, die de schaats,
traditie van de De Koning's
voortzet en daarnaast aan An
ton Verhoeven, uit het Brabant
se Dussen, die veel van hem
heeft geleerd. Het bleef echter
eon visioen, want Coen de Ko
ning u>as gekluisterd aan zijn
ziekbed. Dc radio stond naast
hem, zodat hi) toch van minuut
tot minuut het evenement, dat
hij hielp groot maken, kon vol
gen. Zijn sohaatsen, herinnerin
gen uit een glorieus en lang ver
vlogen tijdperk, lagen binnen
handbereik. Als de radio geen
reportage gafkeek De Koning
naar zijn medaille-kast, waarin
zich de twee gouden plakken
van 1918 en 1917 bevinden. Om
half twee hoorde hij, dat de
eersten op de N oordersingel in
,Jj)ouwerd" aankwamen. De
ogen van De Koning glinsterden
en hi) dacht „Dat zal een sprint
worden". Toen Jeen van de
Berg, de onderwijzer uit Nij
Beets als eerste over de finish
was gegaan, vóór zijn neef Aad
de Koning en vóór de ongeluk
kige Anton Verhoeven, kwam
de oude De Koning overeind ln
zijn bed. De eertijds zo geduch
te ,£)lf Stedendwinger", die ook
later alle tochten gadesloeg,
bracht nu een stille hulde aan
de sterkste der sterken". Ech
ter ook aan de anderen van de
kleine kopgroep, het meest wel
aan zijn neef, die weer op de
lippen van iedere schaatslief
hebber lag.
OUDJES
De Frans-Marokkaanse voet-
balstèr Ben Barek, is na lange
tijd in Spanje te hebben ge
speeld, onlangs naar Marseille
teruggekomen. Hij komt thans
uit voor Olympique Marseille"
ln zijn eerste competitiewed
strijd trof hij naast zich op do
vleugel Georges Dard aan, de
zelfde Dard, dis In 1938 met Ba-
rek de befaamde vleugel van
Olympique Marseille uitmaak
te. Samen zifn ze nu 78 jaar
oud.' Dit feit bracht een vurig
aanhanger van de club er toe,
het bestuurslid Robin, die Ba-
rek's transfer van Spanje naar
Frankrijk bewerkstelligde, de
volgende Nieuwjaarswens uit te
zenden: ,J/les meilleurs vieux
(oudjes) de bonne année" in
stede rm „mes meilleurs
voeux (wensen)".
NOG MEER VETERANEN
Over oudjes en veteranen ge
sproken, op de beroemde baan
van Davus waar thans het crè
me van de internationale hard
rijders is verzameld voor de
Europese kampioenschappen,
die vandaag beginnen, waren
dezer dagen zeer bijzondere
en zeer officieuze wedstrij
den te aanschouwen. De baan
werd ontruimd en de oudgedien
den kwamen in het strijdperk.
De eerste wedstrijd ging tussen
de CS-jnrige Noor Oskar Olsen
en de Europese kampioen van
1984 Ronald Larsen. De afstand
was 1500 meter. Het werd een
zeer spannend gevecht; beiden
hadden de grootste moeite zon
der ongelukken de bochten te
nemen. Olsen won in 1.13.)/. En
toen volgden er meer. Onze
landgenoot Jan Langendijk. die
nog niet zo lang geleden zijn
wedstrijdschriatsen opborg,
reed een 500 meter tegen Si-
mensen. voorzitter van de
Noorse schaatsbond. Langen-
dijk maakte een zeer behoorlij
ke t\jd van 55.8 sec., waannee
hij de Noor een eind voor bleef.
De 63-jarige Olsen tvas kans-
'oos in zijn strijd tegen de heer
Leicht, voorzitter van het Zwit
serse organisatie-comité. Ten
slotte moest ook de omroeper
van de baai meedoen. Deze,
Legrand geheten, kreeg mr. G.
P. Eecen als tegenstander. De
Nederlander moest dank zij
,een slechtere bochtcntechniekr
de eer aan Legrand laten. Toen
was het weer genoeg. Alle gek
heid werd op een stokje gezet
en de training van dè cracks
begon weer. Toch een aantrek-
kelijk intermezzo
SCHAATSEN
Felle strijd lussen de
broers De Jager.
Langebaanwedstrijden te
Krabbendijke.
De IJsclub „Krabbendijke". die Vrij
dag in deze gemeente langebaanwed
strijden organiseerde onder reglemen
ten van de K N.S.B kan op een zeer
geslaagde middag terugzien.
Op de baan. die in goede conditie
was. werden snelle tijden gemaakt
De 500 m van Jan de Jager die in 47
sec. ronddraaide, mag een beste pres
tatie genoemd worden Jaap de Jagei
bleef een tiende seconde boven de
tijd van zijn broer. Een nieuwe co-
ming-man op dit nummer bleek Kees
Lobbezoo van Rilland te zijn, terwijl
ook de tijd van Theo Vogelaar zeer
goed was Op de 3000 m werd een zeer
felle strijd geleverd tussen Jan en Jaap
dè Jager, die op dit nummer tegen
elkaar uitkwamen De 45-jarige Jan
gaf zijn broer uitstekend partij en
werd pas in de laatste meters geklopt
Op dit nummer kwam Piet Ganseman
van Kapelle uitstekend voor de dag.
De koppelwedstrijd was zeer span
nend en leverde een fraaie zege op
voor Blok en de taaie Lobbezoo in
wie eerstgenoemde een uitstekende
partner had.
UITSLAGEN
De uitslagen luidden: 500 nr 1 Jan
de Jager (Wolfaartsdijk) 47 sec. 2.
Jaap de Jager (Kapelle» 47.1; 3 C
Lobbezoo (Rilland) 49.2; 4. J Blok
(Krabbendijke) 50.8; 5. J de Roo
(Schore) 52; 6. C de Jager (Wol
faartsdijk» 52.4; 7 Th Vogelaar (Krab
bendijke) 52 4;8 J Linthout (Rilland
53: 9. L, de Jager (Wolfaartsdijk) 53.3;
10 W. Karelse (Schore) 54 6
3000 nr 1 Jaap de Jager 5.10.1; 2
Jan de Jager 5 12 8; 3 J Blok 5 36 8.
de Jager 5.46.9; 5. C Lobbezoo
552 8; 6 M Zuidweg (Schore) 6 02 1:
P. Ganseman (Kapelle) 6 07 2: 8
Th Vogelaar 6 73 9 J. de Roo 6.11.
i W Karelse 6 11.9;
Koppelwedstriid over 30 ronden van
350 m: Blok—Lobbezoo; 2 Lauw en
Kees de Jager; 3. Jaap de Roo en M
Zuidweg.
Weliswaar is het in Italië ook koud,
en valt daar zelfs veel sneeuw, toch
vond de bemanning van het Itali
aanse vrachtschrv ,Dea Mazzella" het
lossen van de lading in de Amster
damse hamen temidden van het \js
geen pretje. Het 7031 ton metende
schip was geladen met graan en
meerde aan de Engelse boeien in het
IJ, temidden van het \js, waar het
schip onmiddellijk de lading in lich
ters loste.
(Luchtopname A.N.P.-foto
DAMMEN
De beslissingswedstrijd tussen
Anderson en De Graag
Zoals bekend is de Zeeuwse dam-
kampioen L. Anderson uit Goes in de
voorwedstrijden om het persoonlijk
damkampioenschap van Nederland ge
lijk geëindigd met de Brabander De
Graag Een beslissingswedstrijd, be
staande uit drie partijen, was toen
noodzakelijk De eerste partij eindigde
in remise Vandaag speelt Anderson in
Heusden. de tweede partij De laatste
partij is bepaald op Zaterdag 13 Fe
bruari te Tilburg.
VOETBAI
Hongarije won van Egypte.
Te Caïro werd een voetbalwedstrijd
gespeeld tussen Egypte en Hongarije
De Hongaren wonnen met 20, rust
stand 10.
De ferryboot tussen Vlissingen en
Breslcens is tot dusver nog niet bijzon
der gehinderd geweest door het drijf-
Ijs in de Westerschelde. De boot is tot
nu toe krachtig genoeg geweest <m%
zich een weg door de schotsen te ba
nen. Gistermiddag echter ondervond
het veer veel stagnatie niet omdat
er zoveel ijs was, maar omdat een
ketting van de brug te Breskens de
fect was. De „Prins Hendrik" werd
toen ingelegddie aan de ponton bü
freskens meerde. (Foto P.Z.C.)
Revanche Zeeuwse kampioen
schappen te Sluis.
Maandagmiddag worden op de vaart
van Sluis naar Brugge de revanche
wedstrijden gehouden van de Zeeuwse
kampioenschappen schaatsenrijden.
Vast staat, dat de cracks, die aan de
kampioenschappen te Wolphaartsdijk
hebben deelgenomen van de partty
zullen zijn.
Coaster in Rotterdam
beladen.
(slot van pag. 1.).
Schouwen en Duivelend was Vrfl-
ig weer per boot bereikbaar. Et
werd gevaren op de dienst ZJtfpe—
Anna Jacobapolaer. Het Zijpe is één
onafzienbare Ijsvlakte geworden en
de overtocht per veerboot is sterk
afhankelijk van het getij. De kapi
teins van de veerboten kiezen de
1 Een zware mist lag over de
zee, alles ln een grijs waas
verhullend De Kraak, op
weg naar Lutjewier. voer
slechts op halve kracht,
want op deze druk bevaren
route moest bij zulke mist
tegen aanvaringen worden
gewaakt. Rondom klonken
misthoorns uit de nevels op.
waarmee de schepen elkan
der waarschuwden. wan
neer zij te dicht in eikaars
nabijheid kwamen. Ook de
Maat liet zich niet onbe
tuigd; met regelmatige tus
senpozen blies hij op de
misthoorn, dat het dsverde.
Dit was de hele dag zo
doorgegaan en. toen tegen
het vallen van de avond de
mist nog niet was opgetrok
ken was hij er knapjes beu
van De tussenpozen, waar-
mee hij op de hoorn blies,
weiden steeds langer tot dit
Kappie opviel ..Wat weer
ga, klont I" riep hij ..houd
nu niet op met. toeterenI
Ml Je soms. dat wij een
aanvaring krijgen?!' ,Ik heb de hele dag al gebla
zen". klaagde de Mnat, .en ik kan het geluid niet
meer verdragen Ik heb het gevoel, alsof elke loei
op de hoorn onder mfln schedel weergalmt". „Dal
komt. omdat er niets onder je schedel zit", zei
Kappie. „in lege ruimten weergalmt elk geluid."
Moppeiend bracht de Maat de hoorn weer aan de
mond en blies. Maar toen het naargeestig geloei op.
klonk, brak htj opeens af. liet de hoorn vallen ei
greep naar zijn hoofd Ik kan het niet meer ver
dragen!" gilde hij met de ogen rollend, „nog één
keer en ik wordt doll"
gunstigste momenten uit om de
overtocht te ondernemen.
Om half negen stonden Vrijdag
morgen te Zijpe reeds- enkele passa
giers eereed. die zich naar het vas
te land wilden begeven. Tceen half
twaalf had zich een groot aantal
door bussen aangevoerde personen op
de aan de steigers gemeerde veer
boot ..Zijpe" verzameld.
Tevoren had de hier als 'isbre-
ker dienst doende sleepboot .Wal
cheren" het traject reeds ver
kend, en tevens het postvervoer
van en naar Schouwen en Dulve-
iand verzorgd. Met zijn 425 pk
doorboorde het scheepje de Ijs
vlakte en kort na zijn terugkeer
kon de „Zijpe" de passagiers naar
Anna Jaoobapolder brengen. De
„Walcheren" voer voorop. Om on-
gevoer kwart over twaalf stup-
men ln Anna Jaoobapolder
aan wal. Daarna is ook de grote
veerboot „Greveïingen" weer in
de vaart gebracht.
Zowel te Ztjpe als te Anna Jacoba-
polder stonden lange rgen auto's,
merendeels vrachtwagens, te wach
ten, Er wordt alleen bij daglicht ge
varen In de veerhaven van Zijpe
ligt de kopladingboot ..Kramer" on
der stoom Zodra de ijsgang tot het
verleden behoort, zal deze boot,
waarvoor nu ook de aanlegsteiger
zo goed als voltooid is, definitief
in dienst worden gesteld.
De coaster „Jo" heeft gisteren
aan de Waalhaven te Rotterdam
honderd ton brandstof voor Schoti-
wen-OnivHand geladen, waarna in
de binnenhaven verscheidene stuks
goederen aan boord werden geno
men, waaronder spljsolip en vetten.
Verwacht wordt dat het schip in de
loop van de dag in Zierikzee zal ar
riveren.
Op de Westerschelde wordt alleen
overdag gevaren De zeescheepvaart
naar Gent is tot dusver nog niet ge
stremd doordat het kanaal Terneu-
zenGent nog open is. Wel zijn de
diverse zijhavens dichtgevroren, zo
dat verscheidene binnenschepen ge-
doemd zijn binnen te blijven.
