PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Rusthuis voor bejaarden op Tholen
in September gereed
Comet-straalvliegtuig stortte in
Middellandse Zee
BILT
Kantlijn
Reconstructieplan Schouwen
verschenen
POGING OM EEN SCHAT VAN
75 MILLIOEN TE BERGEN
AANDRANG TOT HERVATTING
OVERLEG TE PANM0ENDJ0N
197e Jaargang - No. 7
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F van de Velde en F. B
den Boer, Adjunct: W de Pagter
Hoofdred.: G Ballintjjn; Pl.-verv.:
W. Leertouwer en H A Bosshardt
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week, f5,85 per kw.. fr p. p. f6.10
per kw- Losse nummers 10 cent
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 11 Jan. 1954
ADVbKi'KNJ LBPfUJb te cent per
mm Minimum p advertentie 13,—
ing mededelingen driemaal Uriel.
Kleine a-jvertentie» «max a regels)
van 1—6 'egels f L— Iedere regel
meet 20 cent .Brieven ol adres
Bureau d. Blad' 25 cent meer
Giro No 159300 PZC Midoelburg
Bur. Vlissingen, Walstr. 58—60. telef. 2355 4 lijnen (b.g.g 2861 of 2160 i. Middelburg Markt 51. telef 3&41. Goes. Lange Vorstatr 63. telef. 2475 (b g.g. 2223); Oostburg. Finlandstr 2. telet. 16: I'erneuzen. Brouwerijstr 2. /Sierixzee N Kogerdstr i 160. telef 26
ZES-EN-DERTIG SLACHTOFFERS.
Er waren tien kinderen
aan boord van het toestel
Een Comet-straalvliegtuig, dat gebruikt, werd door de Britse Overzee
Luchtvaarteorporatie is op weg van Singapore naar Londen Zondagmor
gen op 25 kilometer afstand van Portoferrago, de hoofdstad van het eiland
Elba in de Middellandse zee gestorte
Het toestel dat een bemanning van 6 personen en dertig passagiers
aan boord had, maakte te Rome een normale tussenlanding. Het steeg
daarna op voor de tocht naar Londen, die ongeveer twee uur en twintig
minuten zou duren. Toen het toestel zich boven het eiland Elba bevond,
verloor de controletoren op het vliegveld te Rome het contact met het
toestel.
Het hoofd van de politie te Elba
deelde kort daarop mede, dat vis
sers bij Capoliveri het vliegtuig in
zee zagen storten. Het scheen, dat
de machine in brand stond. Er wer
den ook employe's gehoord.
Men neemt aan, dat niemand de
ramp overleefd heeft. Vissersvaartui
gen vertrokken ogenblikkelijk naar
Toen het dijkherstel op Schouwen-
Duiveland nog in het allervroeg
ste stadium verkeerde, werd het
velen in Zeeland reeds duidelijk, dat
niet volstaan zou kunnen worden met
een volledig herstel van d eoude toe
stand, maar dat de gelegenheid
moest worden aangegrepen om tot
een grondige reconstructie over te
gaan. Aan een aantal misstanden
moest een einde worden gemaakt cn
tegelijkertijd diende men tc trachten
de voorwaarden te scheppen, welke
dit Noord Zeeuwse eiland een goede
toekomst zouden waarborgen.
Op 29 April van het vorige jaar
werd op initiatief van ir. M. de
Vink, directeur van de Planologische
Dienst door Gedeputeerde Staten een
commissie geïnstalleerd, welke zich
met de bestudering dezer reconstruc
tie bezig zou houden. Het was de
Reconstructie-commissie Schouwen-
Duiveland.
Reeds thans, op een der eerste da
gen van 1954, is een 177 bladzijden
tellend rapport dezer commissie in
druk verschenen en wie van de in
houd kennis neemt, zal niet slechts
met bewondering vervuld worden
voor het ongelooflijke tempo, waarin
zij haar arbeid heeft verricht, maar
evenzeer voor de kwaliteit van haar
werk.
De opdracht der commissie was
om binnen een tijdsverloop van
ongeveer acht maanden op te
stellen een plan tot herstel en zo no
dig sanering van de agrarische struc
tuur, het landschap, de recreatiemo
gelijkheden en het maatschappelijk
en cultureel leven op Schouwen-Dui-
veland, alsmede een verbetering van
het verkeer en vervoer en de ont
wikkelingsmogelijkheden voor niet-
agrarische bestaansbronnen. Harmo
nisch aansluitend bij de structurele
opbouw zou tevens de bestuurlijke
indeling moeten worden bezien.
De opdracht neerschrijven is een
simpel werk. Haar uitvoeren stelt
aan degenen, die ermede belast zijn,
wel zeer zware eisen.
Een maand voor het verstrijken
van de gestelde tijdslimiet heeft de
commissie niettemin haar rapport
aan de openbaarheid prijs kunnen
geven en dit kan niet anders dan
een knappe prestatie genoemd wor
den, vooral ook van de vaardige al-
gemeen-rapoorteur der commissie,
drs. Th. J. Wèsterhout.
Bovenal echter dient de lof uit te
gaan naar de kwaliteit van het rap
port zelve. Het rapport beoogt
richtsnoer te zijn voor net volledig
herstel van het eiland en basis voor
het toekomstige definitieve streek
plan Sehouwen-Duiveland.
Welnu: de vaste Commissie van de
Prov. Planologische Dienst voor Zee
land ziet zich haar werk wel zeer
sterk vergemakkelijkt. Wanneer al
thans de aanbevelingen en conclu
sies, waartoe de Reconstructie-com
missie gekomen is, uitvoerbaar blij
ken.
Immers: deze Reconstructiecommis
sie heeft revolutionnaire arbeid ver
richt. Uitvoering van haar wensen
betekent onderwerping van een groot
deel van het op Sehouwen-Duiveland
bestaande en historisch gegroeide
en constructie van een volledig
nieuw eiland, zonder de fouten van
wat vroeger geweest is, met de kwa
liteiten van een gebied, waar de ont-
staansvoorwaarden voor nieuwe wel
vaart volledig zijn geschapen.
Men kan zich indenken, dat op het
eiland zelve hier en daar verzet zal
ontstaan tegen hetgeen als wenselijk
en zelfs noodzakelijk wordt bepleit,
dat het ook veel eenvoudige bewo
ners van Sehouwen-Duiveland moei
lijk zal vallen zich de zeer ingrijpen
de veranderingen te realiseren. Men
denke aan de opheffing der te kleine
woonkernen, aan de drastische wijzi
ging der gemeentegrenzen, de con
centratie der havens en de groot
scheepse ontsluiting van de West
hoek voor het nationaal toerisme.
Het laatste woord -zal daarom
over dit rapport waarlijk niet ge
sproken zijn.
Maar een uitermate bemoedigend
teken is, dat alvorens tot publicatie
van het rapport der Reconstructie
commissie werd overgegaan, er over
leg is geweest met de dagelijkse be
sturen der gemeenten op Sehouwen-
Duiveland. Na aanvulling op enkele
punten kon men zich met de inhoud
van het rapport verenigen.
Als hieruit mag worden afgeleid,
dat men in zeer brede kring op
Sehouwen-Duiveland inziet, dat een
de plaats, waar het toestel was neer
gekomen.
Italiaanse vliegtuigen cirkelden la
ter op de dag boven de.plek van de
ramp. Zij zagen vissersvaartuigen
bezig met het bergen van lijken,
maar merkten geen tekenen van
overlevenden op.
De Cornet-vliegtuigen van de De
Havilland-fabrieken waren de eerste
passagierstoestellen met straalaan
drijving ter wereld.
Tot op heden zijn drie van deze
toestellen verloren gegaan. Namelijk
twee op de route SingaporeLon
den en één toestel, dat toebehoorde
aan de Canadian Pacific Airlines, en
bij Karatsji te onder ging.
Er waren van deze ongelukken
geen overlevenden. Bij een vierde on
geluk met een Cömet te Rome vielen
geen mensenlevens te betreuren.
De thans verongelukte machine
was het toestel, waarmee op 2 Mei
1952 de eerste geregelde dienst met
straalvliegtuigen ter wereld (de
dienst LondenZuid-Afrika) werd
hoorde de voormalige oorlogscorres
pondent van de B.B.C., de 42-jarige
Australiër, Chester Wilmot. Hij keer-
de uit Rangoon terug, waar hg voor
het weekblad „Observer" een vraag
gesprek had met de Birmaanse mi
nister van defensie.
Na de Kerstvacantie.
Er bevonden zich tien kinderen
onder de inzittenden. Men neemt
aan, dat de meesten zich naar Enge
land begaven na een bezoek aan hun
ouders in het Oosten tijdens de Kerst
vacantie.
Tot Zondagavond waren vijftien
lijken geborgen door twee Italiaan
se vissersboten en een Italiaans ma
rine vliegtuig. Het zoeken werd om
streeks acht uur 's avonds gestaakt.
Een tiental vliegtuigen, visserssche
pen en Italiaanse marineschepen na
men aan de opsporing deel.
De Amerikaanse filmproducent,
Victor Pahlen. is aan de ramp ont
komen doordat hg enige minuten voor
het vertrek van het toestel uit Ro
me besloot niet mee te gaan.
Koningin Juliana
op de thuisreis
Koningin Juliana en de vier prinses
sen hebben Zondagavond om kwart
over zes per postauto Grindelwald,
waar zij hun wintervacantle hebben
doorgebracht, verlaten. Zij vertrok
ken om half acht per trein uit Inter,
laken en worden vandaag in de loop
van de dag in ons land verwacht.
Proces om legaat van
honderd millioen.
Voor de negende maai zal er een
proces gevoerd worden over de erfe
nis van Pieter Teyler van der Hulst
Ditmaal is de heer Ch. Wegerif uit
Amsterdam, mede „namens een groep
erfgenamen" opgetreden legen de
executeuren van de Teylerstichting.
om de toewijzing van het legaat van
f 100.000.— dat de In 1778 gestorven
Pieter Teyler van der Hulst vermaak
te aan zijn echtgenote. Het gaat be
stond uit obligaties waarvan de waar
de intussen is gestegen tot bijna hon
derd millioen gulden- Aan dit legaat
is nimmer uitvoering gegeven, omdat
andere regelingen werden getroffen,
Tot de x
boord van het
iers, die zich aan
;oestel bevonden, bè-
Het Reconstructieplan Schouwen is thans verschenen. Wij
brengen er op pagina 3 en 4 uitvoerige uittreksels uit, ter
wijl op deze pagina het hoofdartikel er aan gewijd is. Op
pagina 4 vindt men een samenvatting van het plan in 12
punten.
IN DE OORLOG GETORPEDEERD.
Zaanse expeditie in de zomer
aan de (bergings-)slag
In de Noordzee, ter hoogte van Den Helder nabij het Molengat, is in
Augustus 1917 na een torpedo-aanval het Duitse schip „Renate Leonhardt"
gezonken. De lading -bestond o.m. uit 800 ton cacaoboter, 60 ton cokes, een
hoeveelheid rum en, naar later bekend geworden is, een enorme schat aan
goud, zilver en juwelen. Deze goudschat, in 454 kistjes, was tijdens het ia
den te Rotterdam op geheimzinnige manier 's nachts aan boord gebracht.
Slechts de officieren van de „Rena
te" waren van de aanwezigheid van
het goud op de hoogte, benevens een
stoker, die deserteerde voor het
schip aan zijn laatste reis met onge
lukkige afloop begon. Deze stoker,
thans tot Nederlander genaturaliseerd
en in LJmuiden woonachtig, heeft 't
geheim van de „Renate" onthuld
Eerder had men echter ook al een
vermoeden van de aanwezigheid van
het goud, temeer daar afschriften
van assurantiepapieren van een Ham-
burgse verzekeringsmaatschappij ook
op de aanwezigheid van goud duid
den.
In de jaren voor de oorlog heeft
een groep Zaankanters reeas een
bergingspoging ondernomen, die we
gens het ontbreken van het geschikte
materiaal op niets uitliep. Direct na
de bevrijding verenigden de initia
tiefnemers zich tot een „coöperatieve
bergingsvereniging", die gedeeltelijk
met buitenlands kapitaal werkt.
Deze bergingsvereniging zal de ko
mende zomer een grootscheepse po
ging doen de goudschat, die een
waarde vertegenwoordigt van onge
veer 75 millioen gulden, aan de zee
te ontrukken.
Er wordt daartoe in Zaandam een
enorme werkpufc gebouwd van 26 me
ter hoogte. De put wordt een ijzer
en betonconstructie met een gewicht
van bijna 1000 ton en een waterver-
plaatsrag van 170 ton.
Het gevaarte, dat over drie vier
maanden gereed zal zijn, wil men via
het Noordzeekanaal naar Den Helder
slepen. Op de plek waar het wrak
van de „Renate Leonhardt" rust
door peilingen nauwkeurig bekend
wil men de werkput laten zakken.
Het wrak rust op 21 meter diepte,
onder een laag vaste klei. Op deze
kleilaag denkt men de werkput te
kunnen vastzetten, waarna van de
werkkamer der put uit, te bereiken
via een toegangstoren, de aanval op
de goudschat wordt ondernomen.
Golf van arrestaties
in Indonesië.
Uit Djakarta wordt gemeld, dat in
verband met het ontdekte politieke
complot niet alleen Nederlanders,
maar ook Chinezen, Arabieren en In
donesiërs zijn gearresteerd, zowel in
Bandoeng als in Djakarta.
De waarnemend procureur-generaal,
mr. Moro, verklaarde tegenover Ane-
ta, dat de betrokken instanties met
voortvarendheid het onderzoek voort
zetten, opdat dit zo spoedig mogelijk
zal zijn voltooid.
In een hoofdartikel in het dagblad
Indonesia Raya wordt opgemerkt, dat
het nieuws over de ordeverstoringen,
waarbij Nederlanders betrokken zou
den zijn, de positie van de Nederlan
ders in Indonesië, die waarschijnlijk
grotendeels met de misdrijven niets
uitstaande hebben, zeker moeilijk zal
maken.
Op het publiek doet het blad een
beroep om onderscheid te maken tus
sen Nederlanders, die slechte bedoelin
gen hebben, en Nederlanders, die con
structief werk voor Indonesië verrich
ten. Op de Nederlandse gemeenschap
doet het blad een beroep om de Indo
nesische regering bij te staan bij de
handhaving van veiligheid en orde.
door hulp en steun te weigeren aan
misdadige activiteit, zoals door de ge
arresteerde Nederlanders werd bedre
ven.
Voorbereiding van de
Berlijnse conferentie.
De vertegenwoordigers van de Grote
Vier hebben Zaterdag te Berlijn weer
geconfereerd over de „technische re
gelingen" in verband met de komende
Viermogendhedenconferentie en over
de keuze van een gebouw voor de be
sprekingen.
Zweeds schip vereaan in de
Botnische Golf?
Zware storm over Zweden.
De Oostkust van Zweden heeft ge
durende het jongste weekeinde ernstig
te lijden gehad van een hevige storm,
waardoor de weg-, spoor-, lucht- en
telefoonverbindingen werden bemoei
lijkt.
Een vissersvaartuig met drie man
wordt vermist in het zeegebied voor
Stockholm. Voorts vreest men, dat hel
Zweedse vrachtschip „Nedjan" (1.500
ton) met 16 man aan boord, in de Bot
nische golf is vergaan. De kapitein
had geseind, dat 't roer was bescha
digd.
Sedertdien heeft men geen verbinding
meer met het schip gehad. Zondag
ochtend ontdekten reddingsviegtuigen
wrakhout in het betrokken gebied.
Ook werd een lijk van een beman
ningslid geborgen.
Dokter en mevrouw Nanninga be
wonderen het geschenk, dat zij bij /tun
afscheid van de burgerij van Rilland-
Bath mochten ontvangen.
(Foto P.Z.C.)
Baby door een walmende
petroleumlamp gestikt.
Door een walmende petroleumlamp
is Zondagmorgen om half zes een ba
by van twee maanden van het echt
paar B te Vught gestikt. De ouders
en een ander meisje ontkwamen aan
de verstikkingsdood. De baby was in
alle vroegte gevoed, waarna de ouders
de petroleumlamp aanlatend weer
naar bed gingen. Op dezelfde kamer
sliep ook eer bij het echtpaar loge
rend meisje, dat enkele uren later
nlotse'.ing ontwaakte. Ze waarschuw
de de jonge ouders van de baby. maar
de baby bleek reeds gestikt te zjjn.
CHINESE PREMIER VOOR DE RADIO.
Beschuldigingen niet teruggenomen.
De eerste minister van Rood China, Tsjoe En Lai heeft Zaterdag via ra
dio Peking een voorstel gedaan om de voorbereidende besprekingen te
Panmoendjon over de politieke Korea-conferentle onmiddellijk te hervat
ten. Zoals men weet werden de besprekingen door de vertegenwoordiger
van de Verenigde Naties, de Amerikaan Arthur Dean, afgebroken, omdat
de communisten een beschuldiging van trouweloosheid aan het adres van
Amerika niet wilden herroepen. Tsjoe En Lai nam echter deze beschuldi
ging niet terug.
Tsjoe En Lai stelde verder voor de geschillen over de krijgsgevangenen
aan de conferentie voor te leggen en hg wilde ook, dat de uiteenzettingen
aan de krijgsgevangenen hervat zouden worden.
Ten slotte zei hij nog, dat hij
voorstander was van een conferen
tie der Grote Vijf en hij hoopte, dat
de Viermogendhedenconferentie te
Berlijn de weg zou banen voor deze
Vijfmogendheden besprekingen.
Radio Pjongjang meldde Zaterdag
avond, dat de Noordkoreaanse minis
ter van buitenlandse zaken Nam
het voorstel van Tsjoe En Lai steun
de.
VIJFTIG BEDDEN
nieuwe en betere toekomst voor het
eiland alleen mogelijk is, als men ra
dicaal ingrijpt nu de gelegenheid
daartoe zich als het ware opdringt,
is dit Reconstructieplan wel onder
een bizonder gelukkig gesternte ge
boren.
Kennelijk heeft de Reconstructie
commissie geprofiteerd van de
ervaringen dergenen, die in de
achter ons liggende jaren belast zijn
geweest met ae opstelling eerst van
et Snelplan Walcheren, later van
het baanorekende Streekplan Wal
cheren en de herverkaveling van
Walcheren. De systematiek 'werd er
door vergemakkeijlkt, er kon uit een
indrukwekkende hoeveelheid materi
aal worden geput, mede door de schat
van gegevens, welke werd verzameld
in het Ontwikkelingsplan voor Zee
land van het E.T.I. door de Stichting i
Zeeland voor Maatschappelijk en Cul- I verwezenlijking van de plannen in de weg stonden En daardoor gebeurde
tureeljverk. Bemoeilijkt werd de taak het wel eens, dat zelfs het bestuur van de Stichting Tehuis voor Ouden van
Plannen worden na jarenlange
voorbereiding verwezenlijkt
EINDELIJK zal het er dan toch van komen, van een Rusthuis voor be
jaarden op het eiland Tholen. Binnenkort zal met de bouw worden begon
nen, zodat het tehuis in September gereed kan zyn. Reeds in 1946 begon
men met de voorbereidingen, maar steeds kwamen er moeilijkheden, die
der Reconstructie-commissie door
het feit, dat Drie Eilanden Plan en
Deltaplan wel geen hersenschimmen
meer zijn, maar projecten voor een
niet meer ver verwijderde toekomst
zijn, maar dat de inhoud van het
Deltaplan nog volmaakt onbekend is.
Met de tot standkoming van deze
twee projecten is dan ook wel eniger
mate rekening gehouden in het Re
constructieplan, maar er op vooruit
lopen op mogelijkheden als basis ne
men kon men niet.
Het rapport verliest er niet door
aan betekenis. Het is een gedegen
stuk werk, dat zonder twijfel ten ze
gen zal strekken aan het door de
ramp van 1953 zwaarst getroffen
deel van Zeeland.
Dagen soms aan de totstandkoming van het gebouw twijfelde Maar men
bleef volhouden en aandringen by de betrokken instantiesen met een
gunstig resultaat. Het tehuis zal in de gemeente Tholen verrgzen aan de
Rondweg, naar een ontwerp van de architecten Wesselo en Van Voorst uit
van Tholen en St Phillpsland waren
vertegenwoordigd, een beginkapitaal
dat echter lang niet voldoende was
om het tehuis te doen bouwen en te
exploiteren. Aan het architectenbu
reau Wesselo en Van Voorst werd
niettemin opdracht verstrekt tot het
maken van een plan.
Oud-burgemeester Van Oeveren
van Poortvliet, die secretaris is van
de Stichting, heeft ons iets verteld
over de voorgeschiedenis en over de
plannen. Destijds was het de Durge-
meester van Tholen, mr. A. J. van
der Hoeven, die het eerste initiatief
nam en die deze aangelegenheid ter
sprake bracht bij het Nederlands
Volksherstel. Van deze instelling
kreeg de Stichting, die inmiddels was
opgericht en waarin alle gemeenten
Er werd een prachtig project ont
worpen, dat de goedkeuring van het
bestuur ten volle kon wegdragen,
maar helaas niet die van de mi
nister. „Het was te groots opgezet"
vond de bewindsman, en het geheel
moet kleiner". Opnieuw toog de ar
chitect aan 't werk en ditmaal was 't
raak: de minister ging aceoord
met de plannen en voor de bouw zou
een rijksbijdrage worden ontvangen.
Het thans goedgekeurde plan is tot
stand gekomen in nauw overleg tus
sen architect en het bestuur van tl
Stichting. De leden van dit bestuu
waarvan notaris W, L. Blindenbat-
uit S. Maartensdgk voorzitter is, gin
gen niet over één nacht ijs: diverse
rusthuizen in het land werden be
zocht, teneinde volkomen op de hoog
te te zijn van de wenselijkheden en
moeilijkheden in deze sector van de
bejaardenzorg.
DE INRICHTING.
Het Thoolse rusthuis, een fraai ge
bouw met een dakruiter voor een
klokje, zal beschikken over vijftig
bedden Op de begane rond komen
twee en twintig kamers, waarvan
zeven 2-persoonskamers en twee
woonkamers. Op de bovenverdieping
zijn veertien kamers geprojecteerd]
waarvan acht 2-persoonskamers.
Voorts zijn er vertrekken voor het
personeel. Hierbg is gedacht aan de
directrice, vijf kamermeisjes, één
kookster, twee keukenmeisjes en een
tuinman.
(Vervolg op pag. 2)
Zondagmorgen hebben echter de
V.N. vertegenwoordigers in de mili
taire bestandscommissie het Noor
delijk verzoek afgewezen om de .uit
eenzettingen" voor krijgsgevangenen
alsnog voort te zetten.
Een Noordelijk voorstel om de
weigerachtige gevangenen vast te
houden tot minstens dertig dagen na
het openen van de politieke Korea-
conferentie, werd eveneens afgewe
zen.
De bevelhebber van het Ameri
kaanse achtste leger, generaal Max
well Taylor verklaarde op een pers
conferentie, dat een totale hervat
ting van de vijandelijkheden moge
lijk zou zgn, indien de Noordelijken
zich op 23 Januari a.s. zouden men
gen in de evacuatie van de weiger
achtige krijgsgevangenen uit de neu
trale zóne.
De generaal verzocht bovendien
aan de Zuidkoreaanse minister van
buitenlandse zaken een verklaring
te herzien, waarin deze minister
dreigde met gewapend optreden te
gen de Indiase bewakingsmacht. In
dien de krijgsgevangenen niet in de
nacht van 22 op 23 Januari a.s. wer
den geëvacueerd.
Volgens berichten uit Nieuw Delhi
tod India officieel hebben gevraagd
'gemene vergadering van ae
gde Naties bijeen te roepen
8 of 9 Februari om de Korea-
ie te bespreken.
DE
VERWACHT:
ENKELE BUIEN.
Half tot zwaar bewolkt met en
kele buien. Matige tot krachtige en
aan de kust nu en dan harde wind
tussen West en Noord. Weinig ver
andering in temperatuur.
(Eerste kwartier op 12 Januari).
ZON EN MAAN.
12 Jtinuari
Zon: Op 8.44 Onder 16.52
Maan: Op 11.27 Onder 1.37
