Voor Nederland was 1953 een jaar van
industrialisatie, emigratie en integratie
18
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 31 DECEMBER 1953
Zoals 1672 In de geschiedenis van Nederland te boek staat als het Rampjaar, 20 zal 1953 in de ana
len worden opgetekend als het Jaar van de Ramp.
Het is de overstromingsramp, in de nacht van 31 Januari op 1 Februari, die alles heeft overschaduwd
wat dit jaar in ons land gebeurd is. Een wereld van wee lieten de kolkende watergolven achter. Maar
huiveringwekkend als dit beleven was, andere golven stieten in dit uur der branding hun witgekuifde top
pen omhoog: de golven van saamhorigheidsgevoel, hulpvaardigheid en milddadigheid, die het hart weer
verwarmden. Zo werd deze generatie een episch-dramatische ervaring van ongekende omvang rijker.
Kostte deze slag tegen de erfvijand, het water, bijna 1 900 doden in een enkel verbijsterend etmaal, de weg-
slag van het verkeer kostte ruim de helft aan doden. Maar deze slag gaat voort, dag in, dag uit, met el
ke 24 uur een verlieslijst van drie doden en 30 gewonden. Hoe vakt het luttel aantal der dit jaar op Korea
gesneuvelde Nederlanders daarbij in het niet.
Het noemen van de naam Korea brengt ons in de internationale sfeer, de sfeer, waarbij het wel en wee
van de gemiddelde Nederlander ook dit jaar weer in toenemende mate werd betrokken. Want het binne-
lands gebeuren werd het afgelopen jaar in toenemende mate bepaald door drie factoren, die elk een ster
ke binding hebben aan wat er buiten onze grenzen gebeurt, te vreten industrialisatie, emigratie en inte
gratie.
Ondanks watersnoodramp was er
materiële vooruitgang
Nadat Nederland, niettegenstaande de tegenslag van de watersnood, in
liet begin van dit jaar afstand had gedaan van zijn aanspraken op Ameri
kaanse economische hulp, gaf op 31 Maart de vierde industriaiisatienota
de marsroute voor de jaren 1953 t/m 1957 aan: negen milliard investeren
in de nijverheid.
Dwangeconomie werd daarbij bewust afgewezen. Minister Zjjlstra stelde
uitdrukkelijk vast, dat de ondernemer de centrale figuur in deze „export
drive" zou zjjn. Daartoe zou het industrieel klimaat verbeterd moeten wor
den, aan welk voornemen de regering metterdaad gevolg gaf door het in
dienen van een aantal dit najaar door het parlement aangenomen
wetsvoorstellen tot vermindering van de belastingdruk <op het bedrijfsle
ven, en het scheppen van stimuleringsmogelijkheden.
Of de winstverwachtingen der ondernemers hierdoor dermate zyn opge
wekt, dat het gestelde doel over 1953 is bereikt, valt op dit ogenblik nog
niet te zeggen. Interim-rapporten wekken de indruk, dat de regerings
maatregelen nog niet hun volle effect hebben bereikt.
Ook dit jaar vertrokken weer
50.000 landgenoten naar den vreemde
voor meer dan driekwart naar Cana
da en Australië. Dat is de helft van
onze huidige bevolkingsaanwas. Voor
de andere nelift, die over een jaar of
vijftien als arbeidsrecruten aan de
markt komen, moet tegen die tijd de
werkgelegenheid en de afzetmoge
lijkheden der door hen voortgebrach
te producten gevonden zijn.
Minister-president Drees maakte,
tezamen met minister Algra, een
vliegreis naar Zuid-Afrika en de ver
wachting is, dat binnen niet al te
lange tijd een massale emigratie van
Nederlanders naar Zuid-Afrika van
deze reis het gevolg' zal kunnen zijn.
Integratie
En dit laatste probleem betrekt on
middellijk de Europese integratie in
de plannen. Het scheppen van één
gemeenschappelijke markt, waarin
uiteindelijk goederen, geld en arbeid
zonder kunstmatige belemmeringen
kunnen circuleren, is in deze gedach-
tengang een bestaansvoorwaarde
voor Nederland.
Het is derhalve geen ijdel idealis
me, het is geen gratis gewichtigdoe
nerij wanneer Nederlandse regeerders
tot de vurigste en ijverigste voorstan
ders behoren van de „Europese be
weging". Onze regering bewees haar
voortvarendheid, door begin van dit
jaar met een tot in details uitgewerkt
voorstel voor een Europese cariefge-
meenschap (tolunie) te komen,- aat
het overigens op de in Februari ge
houden conferentie van zes ministers
„Klein Europa" niet verder
bracht dan een fatsoenlijk plaatsje in
de ijskast. .Het was de Fransman Bi-
dault, die het daar deponeerde, doch
die niettemin eind van dit jaar weer
aanwezig was in Den Haag, waar de
zes ministers in elk geval gedwongen
werden, weer een klein stapje ver
der te gaan, zij het aarzelend en
schuchter, op de weg naar integratie.
Dat hierbij de terecht door Neder
land gestelde eis: geen politieke ge
meenschap zonder economische een-
wording, door het zgn. incideht-Ne-
derhorst in de Tweede Kamer een
ogenblik aan kracht dreigde in te
boeten, zij hier terloops aangestipt.
Bewoog zich dit alles nog in de we
reld der plannen, er vallen op dit ter
rein toch ook enkele feiten te memo
reren. Op 30 April werd de Kolen- en
Staalgemeenschap een feit; door zijn
lidmaatschap hiervan gaf Nederland
voor het eerst, evenals de vijf andere
declr.emer.de landen, ook de jure een
stukje nationale souvereiniteit prijs.
En voorts ratificeerde het parle
ment het wetsontwerp voor een Eu
ropese Defensie Gemeenschap, welk
lichaam, als het' Franse parlement tot
eenzelfde stap kan besluiten, opnieuw
een brokje nationaal beslissingsrecht
zal opslorpen tot een supranationaal
Het lijkt ons, die een momentopna
me 1953 proberen te maken, wellicht
een slakkengang. Doch wie weet hoe
de latere geschiedschrijver deze moei
zame ontwikkeling straks in een paar
eenvoudige jaartallen zal weten te
vangen
Militair
Er is geen enkel gebied te noemen,
waarop de bondgenootschappelijke
samenwerking zo ver is voortgeschre
den, als het practische militaire ter
rein. Dank zij de NATO, de Noord-
atlantische verdragsgemeenschap
waarvan men zich échter wel langza
merhand met bezorgdheid begint af
te vragen of zij het ooit verder zal
brengen dan een handzaam militair
apparaat Waar blijft de verwerkelij
king van de schone plannen, waarop
var Nederlandse zijde herhaaldelijk
en met klem is aangedrongen, ook
dit jaar weer
Gemeenschappelijke oefeningen wer
den gehouden van de Koninklijke ma
rine die de kruiser „De Ruyter" er
bij kreeg, thans gevolgd door de
kruiser „De Zeven Provinciën" van
de luchtmacht die dit jaar Konink
lijk werd, maar die, hoewel er voldoen
de getrainde piloten zijn, laboreert
aan 'n jammerlijk tekort aan vliegtui
gen en de Koninklijke landmacht
die met de oefening ..Drietand" in
geallieerd verband oefende en in een
nationale mobilisatieoefening de pa
raatheid van een mobilisabele divisie
testte. Overigens doken er omtrent
het defensiebeleid de laatste maanden
van dit jaar grote onzekerheden op.
De minister van Oorlog en Marine, ir.
C. Staf was genoodzaakt tegenover
de critiek op zijn beleid de Tweede
Kamer een (tegen April verwachte)
Defensienota toe te zeggen. Lucht
macht en territoriale verdediging zijn
de beide kernpunten.
Voorts zag men bij de Gemeente
raadsverkiezingen van 27 Mei een
zekere politieke consolidatie, met
lichte verschuivingen welke door het
progressieve rooms-katholieke dag
blad De Tgd raak werden getypeerd
met: „K.V.P.-herstel met littekens1'
De K.V.P .nam bereids drie maan
den vóór die verkiezingen het initia
tief tot een bespreking met de recht
se en linkse dissidenten, welk ge
sprek in een dusgenaamde commis
sie voor staatkundige eenheid bin
nenkort een aanvang zal nemen.
Ook bij de protestantse politieke
groeperingen zag men, zfl het langs
een buitenlandse omweg een hang
naar meer eenheid, door de aanslui
ting zowel van C.H.U. als A.R. bij
een Europese politieke beweging,
waarvan ook Rooms-katholieke par
tijgroeperingen deel uitmaken.
Het extremisme van rechts werd
in de kiem gesmoord door de arres
tatie op 8 Augustus van de leiders
der zich noemende Nationaal Euro
pese Socialistische Beweging. Hun
veroordeling volgde prompt.
Bij het extremisme van links, dat
zich direct na de watersnoodramp
onmogelijk maakte door zijn schan
delijke aantijgingen en verdachtma
kingen, viel het ontslag, op 7 Maart,
van de Amsterdamse arts Ben Po
lak uit de C.P.N. te noteren, wegens
Rotterdam kreeg zijn lielicoptère-
havenZal ook Zeeland in de nabije
toekomst zijn helicoptèr everbinding
krijgen?
„achterbaks gewroet". Een paar
maanden later echter, werd deze
„achterbakse wroeter" door de com
munisten weer in genade aangeno
men.
Sociale verhoudingen
Als een eiland van sociale rust
bleef Nederland ook het afgelopen
jaar liggen temidden van een bar-
nende wereld. Twee voorname oor
zaken zijn daarvoor aan te wijzen:
de zelfbeheersing van de vakvereni
gingen en de ver doorgevoerde ïoon-
nivellering.
Wat de vakverenigingen aangaat
in het jaar 1953 vocht de Neder
landse Vak Centrale, met haar 16.U00
leden, tevergeefs om erkenning door
de overheid en haar organen. Met
dit ledental wordt de N.V.C. niet re
presentatief genoeg geacht, gezien
de aantallen der overigen: E.V.C.
165.000, C.N.V. 175.000, K.A.B.
325.000 N.V.V. 425.000. -
De nivellering, die sedert 1945 on
onderbroken was doorgegaan, werd
dit jaar een halt toegeroepen en zelfs
lichtelijk teruggeschroefd. Intellectu
elen (in een demonstratief congres)
en andere middengroepen liepen te
hoop en aan verschillende econo
mische indices was het te merken
dat te grote aandacht voor het ver
delen van de koek van het ene jaar
van nadelige invloed is op de omvang
van de koek het volgend jiar.
De loonronde, ten dele i loeld om
de in het nauw geraakte huiseigena
ren wat tegemoet te komen, ten de
le om de vrijwillige consumptiebe
perking van eerverleden jaar weer
ongedaan te maken, heeft, toege
voegd bij het overig complex van
maatregelen, de in de nazomer opge
komen lichte mist van wreveligheid
over én weer doen opklaren. Dank
baar is nu iedereen, voldaan eigen
lijk niemand.
Maar zal dit laatste wel ooit mo
gelijk zijn?
Sociale maatregelen
Een wetsontwerp tot wering van
veertienjarige meisjes uit fabrieken,
werd in het laatste van dit jaar in
gediend. Ziehier nu een maatregel
waarover iedereen het <eens zal kun
nen zijn. Beseft men, dat het ter
nauwernood een eeuw geleden is, dat
in Engeland de verontwaardiging
hoog oplaaide wegens het gebruik
van de „chimney boys", de kleine
jongetjes, die onder afschuwelijke
omstandigheden de schoorstenen der
welgestelden werden ingejaagd om
ér het roet uit te vegen? Thans in
1953 worden door verlichting op
schoolgeldgebied het ontwerp van
wet werd nog geen maand geleden
ingediend, en was reeds voorafge
gaan door een wet omtrent het zga
Lucaskind bevorderd dat jongens
eii meisjes ook na het verstrijken van
de leerplichtige leeftijd, zich bljjven
bekwamen voor een beroep in over
eenstemming met aanleg en be
kwaamheid.
In dit opzicht heeft Nederland dus
dit jaar de klok weer een stukje
vooruitgezet.
Verkeer
De triomfantelijke opmars van de
bromfiets was het opmerkelijkst feit
van het .jaar in deze sector. De ruim
300.000 brommers in "1950 waren
het er nog slechts 50.000 wevdeu
naar het rijwielpad verwezen, een
oplossing, die lang niet ideaal is en
die veleD al weer een pleidooi doet
hpuden voor een terugkeer van de
zgn. snelbrommers naar de grote
weg. Het motórrijtuigenpark nam dit
jaar met 14 toe, tot 194.000 au
to's, 6300 bussen, 90.000 vrachtauto's
en 129.000 motorrijwielen en scoo
ters.. Dit rijverkeer vroeg van het
Nederlandse volk de (veel te hoge)
tol, waarvan in de aanhef van dit
overzicht werd gewaagd.
Op 8 Januari verloor de Neder
landse koopvaardijvloot voor de
Oost-Afrikaanse kust het 10.000 ton
tellende m.s. „Klipfontein" van de
Holland-Amerika-Lijn, maar met
zijn ruim drie millioen ton staat ons
land toch nog altijd op de 7e plaats
in de wereldkoopvaardijvloot, na Pa
nama, Frankrijk en Italië, doch nog
voor Japan, Zweden en de Sowjet-
Unie. De K.L.M., onze nationale
luchtvaartmaatschappij, die haar
omzet met 17 zag stijgen, boekte
triomfen in de Christchurch-race
waar in het handicap-klassement
werd gewonnen door de „Dr. ir.
Damme", onder gezagvoerder Koo-
per.
Nederland werd dit jaar niet alleen
bromfiets-minded, doch ook helicop
ter-minded, gevolg van de spectacu
laire successen, die dit luchtvervoer-
miadel bij de redding van slachtoffers
van de watersnoodramp had. Rotter
dam viel de eer toe, de eerste gere
gelde helicopterdienst (op Brussel)
binnen zijn veste te krijgen, en nu in
diezelfde een hel icoptersyndicaat is
opgericht wordt verwacht dat deze
wijze van luchttransport in ons land
binnen enkele jaren een grote toe
komst tegemoet zal gaan.
Sport
In 1953 speelde 32% van de Neder
landse jeugd voetbal, 23.8% turnde,
8.8% hengelde, 5.5% speelde tennis,
4.1% zwom, 3% korfbalde. De overi
ge sporten trokken kleinere percen
tages amateurs aan.
Amateurs, zeiden wij. In de voet
balwereld gonsde het en gonst het
nog, over de schorsing van enkele
bestuursleden van de Venlose voet
balvereniging VW en de Heracles-
speler Fr. v. d. Veen. Overtreding der
amateursbepalingen? De Commissie
van Beroep van de KNVB zal het de
finitief moeten uitmaken. Maar in
tussen is er in Amsterdam een be
roepsvoetbalbond opgericht, die ove
rigens eerst door de FIFA erkend zal
worden als de K.N.V.B. er mee ac-
coord gaat.
Agrarische sector.
De bodemproductie in ons land was
in 1953 lager dan in 1952, vooral van
tarwe en rogge. Ook van haver werd
minder geoogst, van gerst daarente
gen meer dan het vorig jaar.
De Nederlandse landbouwers heb
ben dit jaar bezorgd naar de Ver
enigde Staten gekeken, waar de-sur-
plusvoorraden zich ophopen, doch nu
er geen aanwijzingen bestaan dat de
Amerikanen deze voorraden onbe
heerst op de wereldmarkt zullen
gooien, haalt men langzamerhand
wat verlicht adem. Onder deze om-
De bromfiets veroverde in I95S
Nederland.
standigheden vond het landbouwbe
leid van minister Mansholt jjan ook
vrij algemene instemming, behalve
op het gebied van het landbouwon
derwijs, waar de bewindsman vlak
voor Kerstmis nog een principiële ne
derlaag in de Kamer te slikken kreeg.
De volksvertegenwoordiging wenste
bijzonder onderwijs.
Doch eigenlijk was dit eerder ten
onderwijskwestie, die in Nederland
altijd bijzonder gevoelig gelegen
heeft.
En dan wil het Nederlandse volk,
zoals dit jaar Tot uiting kwam, te-
fenover de gestegen melkprijzen nu
och ook wel weer eens de voldoening
hebben, werkelijk volle melk te drin
ken. Huisvrouwen hebben zelfs een
officiële „twee glazen proef" geno
men.
Overzeese gebiedsdelen
In de regeling der verhouding tot
de Antillen en Suriname kwam dit
jaar enige vooruitgang. Het principe
van zelfbeschikkingsrecht werd op-
fenomen in de preambule van het
tatuut, terwijl uitdrukkelijk werd
bepaald, dat het recht van secessis
(afscheiding) hieronder niet is begre
pen.
Een drietal Nederlandse ministers,
waaronder prof. Kernkamp, zal op 8
Januari naar Willemstad reizen om
met de vertegenwoordigers van de
West in de zg. Kleine Commissie het
Statuut verder uit te werken.
Indonesië
Hoewel er formeel nog een Unie
bestaat met Indonesië, werd de ver
houding tot dit vroegere Nederlandse
gebiedsdeel in de loop van dit jaar
voortdurend slechter. Men moet vast
stellen, dat deze verslechtering Uit
sluitend is toe te schrijven aan maat
regelen van Djakarta, die er, allen
bijeengenomen, op gericht schijnen te
zijn, het leven van de nog in Indone
sië werkzame Nederlanders hoe lan
ger hoe onplezieriger te maken.
In Maart werd het immigratiequo
tum teruggebracht van 20.000 op
8000 met het gevolg, dat er jaarlrjks
niet meer dan 2000 Nederlanders tiet
land mogen binnenkomen.
Op 21 April werd overeengekomen
dat de Nederlandse militaire missie,
waarvan Indonesië veel voordeel had,
zou worden teruggetrokken.
In December werden de transferbe
palingen zozeer ten ongunste van de
Nederlanders gewijzigd dat een mas
sale uittocht van de aldaar nog werk
zame landgenoten in het verschiet
ligt. Ook werd het in de loop van dit
jaar steeds duidelijker, dat tal van
Nederlandse ondernemingen zich
voorbereiden op een geleidelijk terug
trekken van hun belangen.
Daar tussendoor kwamen meldin
gen binnen van Indonesische infiltra
ties aan de kust van Nieuw Guinea,
dit stuk Nederlands grondgebied,
waarover nu alle partijen zie de
verklaring van het Tweede Kamerlid
Frans Goedhart het eens zijn dat
het bij ons land behoort te blijven.
Koninklijk Huis.
Koningin Juliana en Prins Bern-
hard maakten begin Mei een officiële
reis naar Noorwegen, enkele weken
later gevolgd door een bezoek aan
Denemarken. In Kopenhagen hield de
Koningin een gedenkwaardige rede
voor Deense studenten met als
grondmotief: „Binnen een kwart
eeuw zullen w\j in .het vrije Europa
allen in hetzelfde huis wonen of wij
zullen sterven in de zelfde ruïne".
Prins Bernhard maakte goodwill-
reizen naar de Canarische Eilanden,
de Verenigde Staten (waar hij door
president-Eisenhower werd ontvan
gen) en Ethiopië.
Enkele cijfers.
Nadat bekend was geworden dat
de watersnoodvamp 133.000 ha. cul
tuurgrond (5.7% van de totale opper
vlakte in Nederland) had verwoest,
bracht het Nederlandse volk spon
taan 133 millioen gulden bijeen voor
het Rampenfonds, waarvan aan het
eind van dit jaar rond 50 millioen was
uitgekeerd ter vergoeding van huis-
raadschade.
Ditzelfde Nederlandse volk ver
teerde het vorig jaar 675 millioen
aan roken, 500 millioen aan gedistil
leerd, bieren en wünen, 440 millioen
aan snoep en 103 millioen aan verma
kelijkheden, in totaal 1718 millioen
of ten naaste 8% van het nationaal
inkomen. Dit jaar zullen de cijfers
er wel niet zo ver naast liggen.
Het beeld, dat wfi hierboven hebben
geschetst, is niettemin het beeld van
een sober, hardwerkend volk, dat op
zijn tijd naar ontspanning vraagt om
dat het weet, dat die verstrooiing
noodzakelijk is, wil het zijn arbeids-
lust behouden tegenover de belangrij
ke taak. 'n gestadig groeiende bevol
king op een zeer klein territoir in le
ven te hóuden niet alleen, doch het
een menswaardig bestaan te verze
keren op ten minste het niveau, dat
tot dusver bereikt werd.
In deze gemoedsgesteldheid gaat
Nederland met vertrouwen het jaar
1954 in.
