Tasmanië doet vreemd vertrouwd
aan als een veilige haven
C
KLANKBORD
WU VRAGEN
PHILIPS
DE „WITTE N0NNEKENS" VAN
00STERH0UT TREUREN
fa
BICRBFAfl
JIMMY BHOWJN en de BIoedboef-Beren
10
PROVINCIALE ZEEUW8E COURANT
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1953
HET VIJFDE WERELDDEEL OP HET EERSTE GEZICHT (XV)
Eiland biedt emigrant mogelijkheid
tot ontplooiing in eigen wereld
HOBART (Tasmanië). November. Tienduizend naakte bomen staan
tegen hellingen van de Mount Wellington. Een verbrande boom is
sinister. De klpur is die van de dood: grijs en vaal. De takken trekken
afzichtelijke kromme lijnen tegen een blauwe hemel, als smeken zjj zon,
regen en wind om nieuw leven. Het zal er nooit meer zijn. Maar bene
den aan de stam tussen de geweldige blntiwe en rode gletseherstenen
klimmen met de jaren nieuwe eucnltyptussen naar de luchten toe. En
soms is er een tak, die de dood te sterk was.
Tien jaar geleden was er de brand «lip Holbart, hoofdstad van Tasma
nië. in ontzetting bracht. De Mount Wellington Is tenslotte de bescherm
heilige van de lieflijkste stad, waar Ik tot nu toe toefde. En de bcrggod
Vulcanus moet wel een vurige vuist gezwaaid hebben, voordat de ver
woesting zo compleet was, dat de mens van nu er nog huiverend bjj stil
staat.
Niets doder dan dode bomen boven een levende stad aan de blauwe
Derwent-rivier. De rivier met brede uitlopers naar de zee toe vanwaar
de grootste schepen ongeschut en vrjj naar tlobart kunnen- opvaren om
uit Tasmanië's frulttuln de sappigste vruchten naar elders over te bren
gen. Wat is dit Tasmanië oen heerlijk oord. Weliswaar het vorste pilfit
van mijn réis en als zodanig misschien eon beetje weemoedig stemmend,
maar niettemin een juweel aan dé kroon van mijn ervaringen, want het
8aphloren blauw van Tasmanië's mpren en het emerald-groen van zijn
vruchtbare valleien trof me al, toen het vliegtuig van Melbourne uit mjj
over de Bass-straat voerde.
IK POOGDE me te realiseren wat
het toch kon zijn, dat mg pakte als
of ik een bekend land en een geliefd
gebied naderde.
De sneeuw lag nog op de hoogste
bergtoppen en stoof voor onze voe
ten op in een ijzig koude wind, guur
als in de Franse Alpen, maar de
kleur van de steen herinnerde me aan
de Dolomieten. Vreemd, dat je altijd
zoekt naar vergelrjkmgspunten in de
oude wereld. Maar dat kon niet alles
zgn. En toen overwoog ik bij mijzelf
dat Tasmanië maar tweemaal zo
groot is als Nederland en wellicht
door B. M ROEM AN8.
daarom voor mg aanvaardbaarder
geslotener en veiliger. De mensen
vriendelijk, behulpzaam, zoals goéde
eilandbewoners tegenover de vreem
deling. Tasmanië gaf me iets, dat ik
op het vaste land van Australië node
miste. Ook daar moet het evenwel te
vinden z(jn: de gedachte, dat de vei
ligheid van een thuishaven door niets
wordt overtroffen.
Abel Tasman
ÏK STEL MIJ VOOR, dat Ahel
TaRman hetzelfde gevoel moet heb
ben gehad drie eeuwen geleden, toen
hij Australië „links" liet liggen en op
1 December 1642 het anker uitwierp
in de buurt van Marlon Bay. Het ver
haal gaat, dat de drie bómen. In de
nabijheid waarvan Tasman de vlag
Slaatste, thans nog bestaan. Hoewel
ze niet heb kunnen vinden, geven
deze historische gebeurtenissen, die
op dit eiland nog van mond tot mond
gaan, iets ondefinieerbaar ver=
trouwde.
De huizen zhn schoon, liggen tus-
sen- groen op lage hellingen van de
bergen af naar de haven toe. De we
gen zien er goed onderhouden uit.
Zo op het eerste oordeel af, móet
Tasmanië. hoewel dc kleinste van de
staten der Australische Common
wealth, welvarend genoeg zgn en
kansen te over bieden aan zgn
300.000 inwoners: minder Inwoners
dan Den Haag op een gebied, dat
tweemaal Nederland beslaat! Ik kan
mtf voorstellen, dat hier schilders
naar toe trekken en muzikanten en
dat men zittend op' de vernmlu van
het oudste hotel van heel Australië,
het Bush Hotel In New Norfolk aan
de Oerwent, komt tot het schrijven
van een aria, geljjk Vincent Wallace
deed voor zijn opera „Marltana", of
tot niets anders dan tot het lezen
van een goed boek, omdat de jachti
ge wereld van het vasteland en alles
wat daarachter ligt aan problemen,
van allerlei aard. hier zo ontzaglijk
ver vandaan schijnt.
Het geluid van typisch Engelse,
precieser typisch Londense, kerk
klokken blijft tussen Mount Welling
ton en de Derwent in de lucht han
gen: het zijn de „Bo Bells", die dar
telend spelen over week-end-vieren-
de mensen: over jonge en oude 1 eden,
die als aan de Rivièra helemaal niets
doen op het pleintje rond het stand
beeld van gouverneur Sir John
Franklin; over groepjes jongetjes, die
het eerste het beste grasveldje als
cricket-ground gebruiken, er paal
tjes Inslaan en met levensgrote leg-
guards gewapend het bowlen van een
vriendje afwachten; over verliefden,-
dlQ ln dé lente van deze wereld de
bergen intrekken; over de modernste
automobielen, die het tempo vertra
gen, omdat net een vrye dag is en
de zon, zo mild. zo warm en zo ver
rukkelijk straalt,
„Klein Groningen"
NOG KEN IK Tasmanië nleL Ik
zal het wel nooit helemaal leren,
omdat mijn reis mfl over een paar da
gen wee'- verder voert, naar het
Noorden toe, meer zon en meer
warmte tegemoet. Maar wat de eer
ste kennismaking betekende, zal ik
niet licht vergeten .Moest Ik nu ant
woorden of het hier voor mij liefde
op het eerste gezicht betekènde, dan
zou ik zonder twijfel ja zeggen.
Ik geloof, dat de Nederlanders, die
zich hier gevestigd hebben, dezelfde
imlruk van het land hebben gekregen.
Tweeduizend landgenoten.zyn er rond
do hoofdstad in het Zuiden, in King-
Hefbrug bij Etobart
ston, waar een groep emigranten
Klein Groningen" stichtte, en overal
naar het Noorden toe, naar Lannees-
ton, Penguin en Rtirnie. Ik meen, dat
lukkf
leine, éigen Wereld,
et gc
lui kl<
;elukkige nvnsen moeten zgn in
Ziét Ge, lezers, daarnaar zoeken
we toch allemaal. Ik, die nu méér 'dan
een maand van hu s ben. idealiseer
zelfs wat me in Nederland ergert
We zoeken naar een plaats onder de
zon, die ons ruimte b'edt voor de
ontplooiing van eigen ideeën, voor 't
verwerven van nieuwe, die ergens
;eënt blijven op wat wij in het va-
lerland leerden.
Dat zoeken ook de emigranten. Zij
hebben de vrijheid lief, Inderdaad,
maar zij beminnen de kleine kring,
van wat achter bleef. Zg zullen op
een gegeven ogenblik hun liefde be
wijzen aan het nieuwe land, dat goed
voor hen was, maar zij zullen ook er-
gens vërgê&n van verlangen naar
wat zij achterlieten. Uit deze psy
chische botsing groeit de echte emi
grant. De vrouw en de man. die Ne
derland nooit zullen verloochenen,
maar tevens Australië tot eer zullen
strekken.
BESCHERMELINGEN DER ORANJES
Zij raakten in moeilijke jaren
antiquiteiten kwijt
(Van een speciale verslaggever)
OOSTERHOTJT, November In het Brabantse Óösterhout staat het magi
strale slotklooster Sint Catharinadai van de contemplatieve Norbertinessen
der Orde van Prnemonstreit. Dit klooster heet in de volksmond en zelfs ook
in officiële stukken „het Oranjeklooster'' door de eeuwenoude hartelijke be
trekkingen, die onderhouden Worden met het Hub van Oranje.
Machteld van Polanen en haar oudere zuster Elisabeth tantes van
Johanna van Polanen door wier huwelijk met Engelbrccht van Nassau in
1403 Breda aan Nassau kwam zijn in de 15e eeuw als Nobertines gaan
loven.
Sauvegardes van Willem van Oran
je, Prins Maurils en Frederik liggen in
het beroemde kloosterarchief bewaard
als de stille getuigen van de bescher
ming, die da orde in de onrustige
strijddagen van ons land met Spanje
van de Oranjes ontving. En toen in
1647 Willem II, na de dood van zijn
vader Frederik Hendrik, de rol van be-
Per kameel. De nieuwe ko
ning van Saoedi Arabië ver
wacht binnenkort een aluinini-
um-paleis, dat geheel demon
teerbaar is en waarvan de on
derdelen per kameel vervoerd
kunnen worden. Het palels
werd in Engeland besteld en
het is zo groot, dat de gehele
hofhouding van de koning dr
een onderdak in kan vinden...
Dltverkoon. In de goede Zuid-
Austraiische hoofdstad Ade
laide heeft een warenhuis de
„zonopkomst-uitverkoop" uit
gevonden. Toen om 3 uur in de
ochtend de deuren open gingen,
waren er al 700 mensen op de
stoep. Tegen kwart voorzes
in de ochtend wel te ver
staan had men er a] 2000
mensen bediend.
TESTAMENT. De Engelse
heer Eric Vincent Poore heeft
een testament nagelaten, waar
in een aanzienlijk deel van zijn
vermogen bestemd wordt om
aan alle Engelse belastingamb
tenaren mede te delen nue hart
grondig hij deze mensen veraf
schuwd. Ze hebben, zegt Poore,
geen gevoel voor gerechtigheid,
gelijkheid en gewoon fatsoen.
Hij wil ook mei in Engeland be
graven worden, want hoewel lit)
zijn vaderland hartelijk lief
heeft, deden de ambtenaren hem
teveel leed.
In Spanje of in Frankrijk
moet smi graf liggen en zijn lyk
zal met de rug naar Engeland
gekeerd moeten liggenal
lemaal vanwege de belastingen.
Wroeter. Een boer in Kim-
berley (Zuid Afrika) was een
wroeter. Als maar wroette hij
zjjn land om ln de hoop een
paar diamanten te vinden
Dezer dagen werd zijn jaren
lang gewroet beloond: hjj vond
een steen van 120 karaat en
een van 12 karaatkreeg
daarvoor 53000 gulden (aan
Zuidafrikaans bankpapier) in
zjjn hand geteld.
ERG VOOR DE BRITTEN 1
De Egyptische eerste luitenant
Hoessein El Sjafei, die lid is van
de militaire junta in Egypte
heeft verklaard, dat een oorlog
met Engeland onvermijdelijk is.
De datum voor het uitbreken Is
al vastgesteld, aldus Hoessein,
maar die wilde hjj nog even ge
heim houden!
Zondaar. In Paderborn rjjdt
in een invalidenwagentje een
man rond. die ln de jongste oor
log zijn belde bonen offerde op
het altaar van het vaderland.
Laat nou die man enkele dagen
geleden voor het schepenge
recht ln Paderborn veroordeeld
zijn tot 6 weken gevangenis
straf...... Hij had het motortje
van zijn invalidenwagen op
volle toeren laten draaien en
het verkeer in de hoofdstraten
van Paderborn ernstig belem
merdomdat hö dronken
aan de stuurknuppel zat!!
schermheer van St Catharinadai over
nam, liet hij uitdrukkelijk weten dat
de Proost (als geestelijk leider èn
priester aan Sint Catharinadai ver
bonden) met rust gelaten moest wor
den temidden van de jacht op Katho
lieke priesters in S taats-Brabant. In
1650 overlêèd Willem II réèds. Zijn
moeder, Amalia van Sólrris, wérd be
schermvrouwe van het klooster. Zg
placht té zeggen, „dat sg niet hield
van nonnen en paepen, maar eene bij
zondere gênegenheyt hadt voor de
witte nonnekens van Breda, nu te Oos
terhout.
Als blijk van die genegenheid heeft
zij in 1651 aan Proost Grüyt een gou
den borstkruis, bozet met diamanten,
geschonkén. Heden ten dage draagt de
Proost nog bij bijzondere gelegenheden
dit kostbare kruis.
Koninging Juliana en Prins Bern-
hard hebben in September 1949 een
bezoek aan het klooster gebracht en
daarmee bewezen de eeuwenoude goe
de verstandhouding te willen beves
tigen.
EEN GESCHENK
De Norbertinessen hebben van haar
kant tijdens dit bezoek ook bewezen
een traditie te willen voortzetten.
Naar oude gewoonte ontving de Ko
ningin een aantrekkelijk geschenk;
een door de Zusters persoonlijk in per
kament gebonden geschiedenis van
Sint Catharinadai, welke met de hand
werd Ingenaaid op z.g. echte nerven.
Dergelijke boekbinderij kent men in
ons land "niet of nauwelijks meer. Er is
bij kenners van dit oude handwerk
•veel vraag naar het bindwerk der
Nobertinessen. Ook al, omdat de blad-
goudstempeling, die als handwerk nog
maar sporadisch beoefend wordt, hier
nog de enige manier van werken is.
De eeuwenoude grondregels voor de
ét inbinden der boe-
be
waard.
Tot die verzorging mag men ook
rekenen het calllgrafeerwerk. Ook in
dit werk hebben de „Witte Nonne
kens" een wereldnaam. Onlangs nog
•geleverd
onder de' titel ..Oorlogsslachtoffers
•ging en hél
keuken, bleven hier zorgvuldig
hebben zg een calllgrafle afgeleverd
onder de titel „Oorlogsslac
1940—1945..." Blad na blad gesierd
met prachtige Initialen tekenden de
nonnekens de namen. In perkament
werden de bladen gebonden De band
versiering werd voor deze gelegenheid
geschilderd, met violet als hoofdkleur.
In onze dagen zijn deze bezigheden
geen louter tijdverdrijf, zoals sommi
gen wel eens willen beweren, maar
een noodzaak voor de instandhouding
van de communiteit, die 55 Zusters
telt. De vorige wereldoorlog heeft het
klooster grote financiële verliezen be
zorgd. Hierdoor en stellig ook door ge
brek aan waardering voor wat eeu
wenlang bewaard werd, is men er toe
over gegaan vele antiquiteiten te ver
kopen.
2 GOUDEN PENNINGEN: 20,—.
Een schat van antieke meubelen,
sieraden en goudlederen behang ging
voor St. Catharinadai verloren. Onder
de schilderijen, die vervreemd werden,'
bevonden zich portretten van de Stich
ter Servatice van Breda, Heer Arnoud
van Leuven en zijn vrouw Elisabeth,
Ook een bééld Van St. Anna, genoemd
„Anneke gedrieën", verdween. Deze
antiquiteiten zijn voor een appel en
een ei opgekocht door de antiquairs.
Zelfs oude handschriften, keurig in
perkament gebonden en kostbaar ook
om de bijzondere eigen mélodieën van
geestelijke gezangen, gingen in deze
vreemde handen over.
Nakomende gezagsdragers in het
klooster hebben wel ingezien, hoe
lichtvaardig in de jaren 19141916,
gehandeld werd. Zij hébben nog wel
geprobeerd het verlorene terug te
krijgen, maar veel resultaat heefL dat
niet öpgéiêvèfd. De middelen konden
er niét vóór gevonden Worden, zó ra en
al kon ontdekken, waar de goederen
terecht gekomen waren. Maar de No
bertinessen anno 1953 treuren er nog
altijd over. Men merkt het, wanneer
men in gesprek met haar komt over
deze geschiedenis. Dan duurt het niet
lang of met potlood geschréven brief
jes komen voor de dag. Lijstjes met de
Omschrijving, van wat verkocht werd,
en... de Ontvangen geldèh. „TWée gou
den penningen 20.— tafel met vier
stoelen 100,enz..."
Tweemaal zo snel
als het geluid
Een Douglas Skyrocket vliegtuig
heeft een Hieuw snelheidsrecord ge
vestigd door een snelheid te bereiken
van 212Jn4 kilometer per uur.
De Skyrocket is een laboratorium-
vliegtuig, speciaal ontworpen óm ge
gevens te verzamelen over het vliegen
met grote snelheid. Het vliegtuig
heeft teruglopende vleugels en een
puntige neus. Het heeft een straalmo
tor en een raketmotor.
Het nieuwe record betekent dat een
snelheid behaald is van tweemaal de
snelheid van het geluid.
Eikenhouten bedstee uit de Proostdij -
het huis der Proosten van St. Ca
tharinadai, een der antieke meubel
stukkendie ij» 1915 werden opgekoent
door antiquairs. Het meubel is thans
in het Bisschoppelijk Museum te Bre
da, dat het voor veel geld heeft weten
te kopen.
f Advertentie)
moet alle voedsel, dat het
lichaam m stand houdt^grorr
dia kunnen verteren Dat kan
sléchts een gezonde maag.
die mei na elke maaitgd op
speelt met maagptlp. ee" -
I drukkend gevoel. °P"sPen- -
misselijkheid of ^aagzuut
H Hel nieuwe maagmiddel
j B1CARPAN oveiw.nl a U«
4 maagbezwaren. zodai U Uw
1 maaltnden weel met Sen"
aen gebiuikl Vraag Uw ge-
maag-cachets"akker
26. Nu het nad geholpen dat Jimmy de professor
eens hardhandig tot de werkelijkheid had terug ge
bracht, Het was net ilsot hij uit een droom ontwiek
te. „Mensen", zei hg „Ik heb joH zulke vreemde din
gen in dit boekje «elezen Het laat mijn gedachten ge
woon niel los De helft an dl» boek is gewijd aan
Koesj-Koesj. de boze geest van het Himalaja-gebergte,
die woont in het gebied waar de sneeuw begint en die
niet duit dat mens of dier een voet in zijn rijk zet HIJ
bewaakt de toppen van het gebergte en wee hem die
zich verstout in zgn rijk .or te dringen Op een af
stand van bijna drie honderd meter is zijn blik al do
delijk Wie hem ziet is tên dódè gedoemd Er is slechts
één mens geweest die hem aanschouwde en die dit
overleefde. Het is de schrijver van dit boek geweest.
Maar toen hb net gereed had en de laatste hand had
gelegd aan de platen die hij ei zelf in lekende Is hg
krankzinnig geworden en kort daarna gestorven Dat
staal niet in dit boek gedrukt, maar dat heeft een on
bekende met inkt achter In hel boek geschreven Hij
ontraadt het lang naar dt afbeelding van Koesj-Koesj
te kijken daar dit ongeluk kan brengen" Jimmy had
opmerkzaam zitten luisteren Hij moest toch een beetje
lachen om oom Peple ,.U laat zich geloof ik een beetje
bang maken door de een of andere aardig verzonnen
volkslegende, professor" zei hij ..Ik wilde u wijzer heb
ben" Deze woorden deden de professor verontwaardigd
opspringen ..Dat is het niet waarover ik heb zitten pie
keren", riep hij uit.
