Ook Kamer beschouwt Amsterdam als „Hoofdstad des Lands" Zuid-Afrika is een weelderig en welvarend boerenland Granen LOONSTAKINGEN OP LAATSTE OGENBLIK AFGELAST VRIJDAG 6 NOVEMBER 1953 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DRIE WEKEN IN ZUID-AFRIKA (IV)*) Maar er heerst een ontstellend watergebrek Mode veroorzaakt massamoord op struisvogels (Van onze speciale verslaggever) Mijnheer T. J. E. Marais is een mede-passagier van uw verslaggever in de trein, die dwars door de Kaapprovincie naar de Oostkust van Zuïd- Afrika rijdt. Hij woont in Boesaransriviermond bij Alexandria (Kaap) en leest in een boek van een bekende schrijfster over Zuid-Afrika, dat „Apes and Ivory" (Apen en Ivoor) heet. Hij heeft zich onberispelijk voorgesteld, maar is daarna in zwijgzaamheid verzonken Eerst als om half elf des mor gens de steward thee brengt ïnplaats van de voor Europeanen op dat uur gebruikelijke koffie, sluit hij zijn boek en begint een gesprek. En dan duurt het ook geen twintig seconden, of hij ontdekt, dat hij niet met een Zuid-Afrikaan, maar met een Nederlander te doen heeft. Mijnheer Marais vindt dat prach tig. Want, zegt hij, Nederland is een boerenland en Zuid Afrika is niet alleen een Land van Boeren, maar óók een boerenland. En hij wil wel eens iets meer weten over die Neder landse boeren, want hij is zelx boer. Ongelovig schudt hij zijn hoofd, als hem verteld wordt, dat een boer derij van 36 HA. in Nederland een grote boerderij is en dat bijvoorbeeld in de Noord-Oostpolder de meeste be drijven maar 12 HA. groot zijn. Neezegt hij, nee toch! En zijn verwondering en ongelovigheid zijn begrijpelijk, als hij vertelt, dat zijn eigen boerderij 18.000 HA. groot is en dat boerderijen van zeven, acht duizend HA. allesbehalve uitzonde ringen zijn in de Unie van Zuid Afri- ka. Schapen in de woestijn Dan is het de beurt van de Euro peaan om ongelovig zijn hoofd te schudden. Doch dan komt het ver- 676. De microscopisch kleine sporen van de tarwe/roest blijken in de Noord- Amerikaanse graanstreken de staat Texas te hebben uitverkoren om te overwinteren. In de zomer worden deze sporen door de warme Zniidelijke winden bij milliarden en nog eens milliarden naar het Noorden geblazen, zodat zij geweldige uitgestrektheden kunnen infecteren. Soms wordt op 'n enkele vierkante decimeter méér dan 0.000 van deze rode sporen geteld. De Amerikaanse kweker McFadden kwam tientallen jaren geleden tot de conclusie dat slechts een enkele graansoort tegen deze verderfelijke roest bestand was, en wel de soort die de vreemdsoortige naam Ynroslaws emmer" droeg. Dit op zichzelf was wel een leuke ontdekking, maar deze graansoort was in andere opzichten vrijwel waardelooszodat in de be stendigheid tegen graanroest nog maar weinig perspectieven scholen. McFadden kruiste deze soort met de Marquis", een goede Canadese soort, die in het harde Noord-Amerikaanse klimaat in 110 dagen rijpte en nog een goede korrel opleverde boven dien. Uit deze kruising verkreeg McFad den één enkele aar! Maar onverdroten ging de kweker verder, hij plantte deze luttele korrels zorgvuldig en ver kreeg een oogst die 100 rimpelige en waardeloze zaadjes opleverde. In 1918, dus precies S5 jaar geleden, werden ook deze zaadjes uitgezaaid en zij le verden een roestvrij graan op. Dit klinkt buitengexooon hoopvol, maar 't meel van dit graan was donker en on smakelijk van kleur, terwijl bovendien de planten aan wortélrot leden. Men sen met minder doorzettingsvermogen zouden nu de zaak op de mestvaalt hebben gesmeten en iets anders zyn begonnen. Zo niet echter McFadden, die onverdroten zijn proefnemingen voortzette. Toen vijf jaar la ter in de Verenig de Staten en Ca nada bijna 1,5 mil- lioen ton graan aan de roest ten offer viel, bleek alleen het kioeek- veld van McFad den onaangetast te zijn gebleven. Maar ook nu sat het hem niet mee, want de noeste en on verdroten werker kon nergens geld krijgen om verder te gaan met zyn experimentenzodat hy alles moest belenen wat hij zijn eigendom mocht noemen. Uit de oorspronkelijke krui sing had hy nu een nieuwe soort ont wikkeld, die de toepasselijkeen in dit verband aandoenlijke, naam .JIo- pe" droeg. Inderdaad, de ,J3ope" stel de hem niet teleurwant reeds in 1921/ was zyn oogst voldoende om aan vele kwekers over -de gehele wereld zaad te zenden, waarmee met zó veel suc ces proeven werden genomen, dat daaruit weer een andere variëteit ontstond, Austin" genaamd, die met een gerust hart kon worden uit ge plant op gronden, waar vroeger geen tarwe kon groeien door de roest. Uit de ene aar van McFadden heb ben zich verschillende soorten ont wikkeld, zodat tegenwoordig in de Verenigde Staten en Canada méér dan 6 millioen ha met deze roest vrije tarwe is beplaiu, dat is onge veer 20 procent van het totale tarwe- areaal. In de staat Texas, waar reeds vele honderdduizenden ha met deze soorten zijn beplant, hoopt men de roestplaag uiteindelijk geheel te kun nen uitroeien. Nu we toch in de Verenigde Sta ten verwijlenwilt u misschien wel eens weten wat het machtigste of kapitaalkrachtigste concern daar te lande is U denkt wellicht dat de palmtak xoordt weggedragen door Du Pont de Nemours, maar dat mam- mouth-concern komt pas op de 38ste plaats! B. Pétülon. baalde grond van mnnheer Marais is geen vruchtbare akker- of weide grond, maar ligt in de Karoo en de Ka roo is een soort van woestijn, waar alleen hard gras, hei en bosjes groei en. De Karoo maakt op een Neder lander, die gewend is dat iedere dnimbreed cultuurgrond wordt uit gebuit, de indruk van een woestenij. Naar beide zijden strekt zich een ein deloze vlakte uit, waarin geen huls te bekennen valt De genadeloze zon brandt alle vochl uit de aarde: als de hete wind over het land veegt, waaien hoge stofwolken op. Waarde loos land, is de Nederlander geneigd te zeggen. Maar mijnheer Marais leert hem anders. Zuid Afrika is een schapenland, vertelt hij- Natuurlijk: ook een land van goud en diamanten, maai de wol is er nog belangrijker. Er wordt ieder jaar voor 37 millioen pond sterling goud geëxporteerd, voor 20 millioen pond aan diaman ten, maar62 millioen pond aan wol! Wol is het voornaamste export artikel en mijnheer Marais is wol- boer. .Per twee hectaren grond heeft hij één schaap Dat is wederom voor Nederlandse begrippen ontstellend weinig, maar tjahet is dan ook Karoogrond. De schapen voelen er zich overigens best op: proeven wezen uit, dat hun wolopbrengst groter is in de Karoo, dan op goede malse weiden Verpletterende hagel stormen, droogte. Mijnheer Marais weet boeiend te vertellen over de Zuid Afrikaanse landbouw en de veeteelt. De veeteelt staat er op zeer hoog peil en wordt door de regering nog sterk bevor derd. Het Friese vee geniet een uit stekende reputatie en wordt er benut om het te kruisen met inheems vee. Maar de schapenteelt wint het ver uit in belangrijkheid, De landbouw is 'zeer gevarieerd. Vindt men in Natal en Transvaal met hun bijna tropisch klimaat, maar vooral toch in Natal, een rijke sui kerrietcultuur, bananen, ananas en aardnoten, sinaasappels en citroenen, in de koelere Zuidelijke Kaap ver bouwt men druiven en bloeit de wijn bouw, maar treft men ook een zeer verzorgde groentecultuur aan. Grote boerderijen ook hier, maar de grond wordt er net als in Neder land uitgebuit. Want de Zuid Afri kaanse regering streeft er naar Zuid j Afrika wat zijn voedselvoorziening betreft onafhankelijk te maken van de buitenwereld. Tarwe, mais. aard appelen, tabak, en aardnoten zijn de voornaamste landbouwproducten. Maar de boeren hebben het moei lijk, vertelt de heer Marais. Met name in het Noorden woeden des zomers hevige onweersstormen en zij ver nietigen dikwijls de oogst volkomen. In Nederland is een boer pfactisch zeker van zijn oogst. In Zuid Afrika nooit. Dan is er het watergebrek, tie lan- fe droge zomer, de koude winter, e zeer grote verschillen in tempera tuur tussen dag en nacht. Maar de droogte en als gevolg daarvan de bo dem-erosie vormt toch wel het groot ste probleem. Massamoord En de struisvogels, zijn die niet meer van betekenis? vroeg ik. Struis veren zijn immers de eeuwen aoor een gevraagd artikel geweest? Nee,' zegt mijnheer Marais in zijn sappig Afrikaans. De tijd van de struisvogels schijnt voorbij. Veren vraagt niemand meer, want de mode is veranderd. Wel is er grote vraag naar struisvogel-ieder en dus worden de struisvogels by duizenden afge slacht om hun huid te looien. En de struisvogels werden alleen nog maar in Outshoorn gehouden Woestijngrond scheuren De trein spoedde zich voort. Op verscheidene plaatsen werd geploegd, veela' machrnaal, maar soms ook met tien, twaalf ossen of muildieren voor de ploeg. Men scheurde woes tijngrond. Ook de Karoogrond is goed, zegt mijnheer Marais. Als er maar water is. En hij wijst op het winterkoren, dat nu uit de grond zou moeten schieten, maar slechts twee centime ter hoog is als gevolg van de droogte. De zomer staat voor de deur, met Kerstmis hebben we de heetste tijd. Dat koi-en haalt het hiet en veel boe ren ploegen de grond al om. Ze zullen het nu met mais proberen Dan nadert mijn eindstation. En mynheer Marais pakt zijn boek. Hij schrijft- er rain naam in en een op dracht. Neemt het mee naar Holland, zegt hij, als een herinnering aan een Ztdd Afrikaanse boer. En daar ligt nu „Apes and Ivory" op mijn schrijftafel. Als ik er naar kijk, zie ik Zuid Afrika. G. B. i Oct. en Zie P.Z.C. van 28 Oct., i 3 November.). MUILDIEREN IN DE EENZAAM HEID VAN DE KAROO (Foto P.Z.C.) CONFLICT IN STROCARTONINDUSTRIE Vandaag zal een oplossing moeten worden gevonden. De aangekondigde 24-urige loonstakingen van de arbeiders in de stro- cartonfabrieken te Oude Pekela en Hoogezand-Sappemeer, die Donderdag morgen om 6 uur zouden beginnen, zijn op het laatste moment afgelast. Van de zijde van de werkgevers heeft men zich namelijk in verbinding ge steld met de heer Albers uit Amsterdam, hoofdbestuurslid van de algemene bearjjfsgroepencentrale, met het verzoek pogingen in het werk te stellen de stakingen te doen afgelasten. Het gevolg was dat de betrokken arbeiders in- derdaad besloten de staking niet te doen doorgaan. Het wachten is nu op het resultaat van de vandaag in Groningen te voeren bespreking tussen af gevaardigden van de werkgevers en werknemers over de lonen en over de werktijden voor het personeel van de dagdienst. Bij de strocartonfabriek te Oostwol de in het Groninger Westerkwartier wordt wel gestaakt. De arbeiders waren voornemens een proteststaking te beginnen om een snellere beslissing over bun eisen aan de werkgevers af te dwingen. Bij deze proteststaking zouden ruim 2500 arbeiders betrokken zijn en er zou in deze 24 uur een productieverlies geleden worden van ruim duizend ton. In de talrijke onderhandelingen is men nu tot elkaar gekomen met be trekking tot de loonsverhoging van circa 12 procent met terugwerkende kracht. De werkgevers in de strocar- ton-industrie stellen hier tegenover, dat de arbeiders afstand moeten doen van de historisch gegroeide 45-urige werkweek en evenals arbeiders in an der industrieën thans 43 uur moeten gaan werken. Dit geldt alleen voor de dagdienst, omdat de Continu-arbeiders slechts 45 uur per week kunnen ma ken. Dit wegens bet niet werken op Zondag en het eindigen van de werk week op Zaterdagavond 9 uur. De dag dienstarbeiders hebben bij de bonden protest aangetekend tegen dit voorne men en wensen geen gevolg te geven aan deze eis van werkgeverszijde. Vandaag zal thans een oplossing moeten worden gevonden. EEN BOERDERIJ IN KAAPLAND. (Foto P.Z.C.) „EEN KILLE ZINSNEDE" Salaris van middelbare en hogere ambtenaren onvoldoende (Van onze parlementaire redactèur). De minister van Binnenlandse Zaken tevens vice-minister-president prof. Beel, is een sympathiek en een braaf man; Imap in de bestuursweten schappen en een harde werker. Bij de laatste grondwetsherziening heeft de Tweede Kamer het hem heel lastig gemaakt; daarom was het hem zo van harte gegund, dat hem Donderdagmiddag bij de behandeling van zijn begro ting geen moeilijkheden in de weg zijn gelegd. Verscheidene onderwerpen op zjjn terrein liggend zijn besproken, maar critiek is hem bespaard. Wel zyn talrijke vragen gesteld en wensen geuit, doch de beantwoording daar van zal de minister zeker niet voor problemen stellen. De enige onbehaaglijke opmerking aan zijn adres gold met recht die van de „hoofdstad des lands", waaromtrent hij zich, in zijn schriftelijk antwoord op het verslag ran het afdelingsonderzoek, in termen heeft uitgelaten, die de Kamer allerminst zinde. Hy had namelijk geschreven, dat het- begrip „hoofdstad des lands" hier te lande wezenlijke betekenis mist. De heer Van Leeuwen van de V.V. D. kwam tegen deze, wat hij noemde „kille zinsnede" het heftigst in verzet. Hy en de heren Beernink (C.H.), Ver kerk (A.R.), Scheps (Arb.) en Reuter (C.P.N.) betoogden als om strijd, de een vuriger dan de ander, dat Amstei*- dam op allerlei gronden de wezenlijke hoofdstad van Nederland is; daar voor zijn geen wettelijke bepalingen nodig. Prof. Beel heeft het ongetwij feld niet zo erg bedoeld; hij heeft het alleen wat ongelukkig gezegd. Veel aandacht is gewijd aan allerlei personeelszaken. Daarbij kwam tot uiting, dat de bezoldiging van de mid delbare en hogere ambtenaren onvol doende wordt geacht. De heren Beer nink (C.H.), Van der Zanden (K.V.P.) en Ritmeester (V.V.D.) spraken dit onomwonden uit. Laatstgenoemde signaleerde boven dien, dat verscheidene ambtenaren de staatsdienst verlaten, om in het par ticuliere bedrijf beter betaalde func ties te aanvaarden. Bij de octrooiraad heeft dit reeds tot een personeelste kort geleid. Tronwens, niet alleen de ze ambtenaren verdienen te weinig; bij vele burgemeesters, vooral van plattelandsgemeenten, is het armoe troef. Behalve de heer BeemLnk (C.H.) waren deze mening toegedaan de he ren van der Zanden (K.V.P.), Stapel kamp (A.R.) en Ritmeester (V.V.D.). De heer Van der Zanden profeteerde: „De kommervolle omstandigheden van verscheidene burgemeesters bren gen het aanzien en het prestige van deze ambtsdragers in gevaar en on dermanen de waardigheid van hun ge zag", en de heer Ritmeester dreigde: „Als de ministers geen bevredigende toezeggingen doen, zal ik een uit spraak van de Kamer vragen". S.GJP.-burgemeesters. Om nog even bij de burgemeesters te blyven; de heer Beernink deelde mee. dat in Zoutelande een Staatkun dig Gereformeerde burgervader is benoemd (van de party van ds. Zandt dus) en dat deze reeds voor gewetens conflicten is komen te staan. Hij twij felde er daarom aan, of deze benoe ming wel juist was. „Wat ons betreft" aldus de socialistische afgevaardigde heer Scheps, „wij hebben geen be zwaar tegen de benoeming van S.G. P.-burgenieesters, doch ik zou ze dan maar niet betalen met briefjes van vijf en twintig gulden met Sint Maar ten er op". De-gemeenteclassificatie bleef een aantal leden willekeurig en onbevre digend noemen; voor de arbeidscon tractanten wenste men meer vaste aanstellingen; de oud-gepensionneer- den achtte de heer van der Zande te kort gedaan en de vragenlijst aan de Indische gepensionneerden zij moes ten de vragen met het oog op hun pensioen invullen bestempelde de heer van de Wetering (C.H.) als ont- erend. De heer Stapelkamp (A.R.) klaagde over het dénatureren van het georganiseerd overleg, dat men ei genlijk deze naam niet meer geven mag. Voor de trage ontwikkeling van de „Bescherming Burgerbevolking" kon den enige leden weinig bewondering koesteren. „Er wordt te weinig geld voor beschikbaar gesteld", vonden zij, „wat de gemeenten moeten betalen, behoort het Rijk eigenlijk voor zijn rekening te nemen". Men wilde inge licht worden over de plannen der re gering betreffende de oplossing van het politie-vraagstuk en de heer Rit meester (V.V.D.) betwijfelde, of in Coevorden na enkele overplaatsingen de juiste verhoudingen zullen terug keren. Een oud geluid Heten de heren Beernink (C.H.), Maenen (K.V.P.) Verkerk (A.R-), Scheps (Arb.) en Ritmeester (V.V.D.) horen: „De ge meenten hebben wat meer financiële armslag nodig. Dat kan bereikt wor den door enige uitbreiding van hun belastinggebied. In geen geval mag dit gebied verder ingekrompen wor den In het algemeen kwamen trou wens de heren Verkerk en Scheps voor de zelfstandigheid van de ge meenten op. Dezelfde gedachte lag ook ten grondslag aan de aanmaning door de heren Maenen en Beernink tot voorzichtigheid bij het wijzigen j van gemeentegrenzen." „Tot samen voeging van plattelandsgemeenten", oordeelde de laatstgenoemde, „mag pas na zeer rijp beraad worden over gegaan". In de avondvergadering van de Tweede Kamer is "een aanvang ge- Het Wereldgebeuren Dictator Zondag a-s. gaan de Portugezen naar de stembus om 120 afgevaar digden voor de Nationale Verga dering te kiezen. Als de kiesgerechtigden allemaal zouden komen, dan zouden er 1.2 mil lioen biljetten ingeleverd worden en men zou heel wat tijd nodig hebben voor het tellen daarvan, want niet al leen de Portugezen in eigen vaderland stemmen mee, maar ook die in de ko loniën. welke over de gehele wereld verspreid liggen. Men is echter in Portugal niet erg geïnteresseerd in verkiezingen en ve len zullen dan ook wel thuïsbHjven Tezamen met de talrijke anderen, die uitgesloten zyn van de deelname aan de verkiezingen, omdat ze de lees- en schrijfkunst niet machtig zijn. Men heeft namelijk in de Portugese berg dorpen soms een nogal levendige af keer van alles wat naar schoolse wijs heid zweemt. De Portugese regering heeft, vóór dat de candidateniijsten bekend ge maakt werden, zorgvuldig alle candi- daten getoetst op hun „gevoelens voor het welzijn van de staat" en ieder op wiens politiek blazoen enigerlei wer kelijke of vermeende smet kleefde, werd als candiaaat geschrapt. Dr. Salazar, de Portugese dicta tor, die nu al 25 jaar hoofd van de regering is, ziet deze verkie zingen als een soort volksstemming over zijn bewind. Het is namelijk uit gesloten dat de oppositiepartijen iets bereiken. Ze konden het slechts tot 26 candidaten brengen voor de 120 ze tels. Dr- Salazar vindt dat helemaal niet erg. Hij is van mening, dat de parle mentaire democratie ongeschikt is voor het Portugese volk, omdat het gezag van de overheid er geleidelijk door ondermijnd zou worden. Bij wijze van welwillendheid heeft Salazar voor deze verkiezingsstrijd de censuur opgeheven en zelfs aan enkele dagbladen, die critisch staan tegen over de regering meer papier toegewe- zenn. Salazar stelt zich daarbij op het standpunt, dat hy z'n tegenstanders rustig de volle maat kan geven, aan gezien het Portugese volk niet meer geïnteresseerd is in verkiezingen en helemaal niet warm loopt voor poli tieke ruzies. Om die poHtieke „rust" te bereiken heeft Salazar echter twee par tijen geheel uitgesloten van de verkiezingen, namelijk de communis ten. die buiten de wet gesteld zyn, maar nochtans een hardnekkige acti viteit ontplooien, en de republikeinse groep, die bezwaar maakte tegen „on regelmatigheden', welke door de hui dige regering van Portugal werden en worden gepleegd op verschillend ge bied. Dr. Salazar is niet geneigd zulke verwijten stilzwijgend te laten passe ren. Toen enkele dagen geleden pro fessor Direito in een verkiezingsver gadering te Lissabon betoogde, dat dc oude democraten beel wat nettere mensen waren dan de lieden van het huidige regime, die fabelachtige for tuinen verzamelen zonder daarvoor „eerbare" arbeid te verrichten toen kreeg de professor prompt de justitie op zijn stoep en hij zaf zich moeten verantwoorden voor de recht bank. De bezwaren van de Portugese de mocraten zijn overigens niet an ders dan de algemene bezwaren tegen elk dictatoriaal stelsel er is geen persvrijheid, er is censuur, het recht van vereniging en vergadering ont breekt. de jeugd wordt in hali-miiï- taire organisaties bijeengebracht, en buiten de officiële politieke partij krijgt geen andere partij een redelijke kans. De verkiezingsstrijd in Portugal is kleurloos en Salazar's partij zal haar winnen. Een uitspraak van Salazar tijdens een verkiezingsbijeenkomst is nog wel even het vermelden waard. Hij zeide van mening te zijn, dat de communis tische landen geen oorlog willen en dat de wereld er zich bij moet neerleg gen, dat er communistische en niet- communistische landen in vrede naast elkaar op deze aardbol bestaan. Zuid-Afrikaan kreeg j 1000 brieven van p trouwlustigen Enige maanden geleden heeft H M een in Canada woonachtige Zuid-Afrikaan („5 voet hoog, groene ogen en gebruik nie H drank nie zich schriftelijk tot H de burgemeester van Amster- dam gewend met het verzoek, p voor hem uit te kijken naar een Amsterdamse schone, die P met hem de eenzaamheid in p Brits Columbia zou willen de- P len om na wederzijds goedvin- den een huwelijk aan te gaan. Een der dagbladen in de hoofd- p stad heeft deze brief in zijn p kolommen opgenomen. fp p Dezer dagen schreef de Ca- p nadese Zuid-Afrikaan uit Van- P eouver, dat hij maar liefst 1000 brieven en 600 foto's van vrou- welijke reflectanten tussen 13 p p en 30 jaar had ontvangen, p waarvoor hij de burgemeester P H „baie dankie zei". „Er is een - meisie-dame, op wie ek verlief is, ek zal haar mij foto stuur", p p De 39-jarige Willem Johan- nes Saayman, wiens voorouders p p Nederlandse Hugenoten uit Frankrijk waren, zal dus. als P p alles meeloopt, straks uit zijn eenzaamheid in Canada zijn verlost liiimiiiiinjmaipinnnJtiiiiujinirHiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiW maakt met de algemene beraadslagin gen over de begroting 1954 van het ministerie van maatschappelijk werk. Mevr. PIoeg-Ploeg (Arb.) vroeg een gezonde financiële basis voor het werk van de gezinsverzorging. Voorts bepleitte zy een oplossing van het woonwagenvraagstuk. Mej. Klompé (K.V.P.) hield een principiële be schouwing over het eigen karakter van het maatschappelijk werk. Zy vroeg nadere inlichtingen over de gezinsraad en de toegezegde nota in zake de blindenzorg. De vergadering werd daarna vei daagd tot hedenmiddag.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 5