KAPPIE EN HET SCHEPENKERKHOF
Barre, onaandoenlijke woestenij
van obsederende leegheid
U hebt altijd trek in Qth Illac,
omdat Qlö lRac's jaar in jaar uit
de allerbeste* Virginia's bevatten.
4ANVAL OP FUNDAMENTELE
MENSENRECHTEN INV.S.
OVERHEID WIL NIET ZONDER
KASGELD KOMEN
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1953
HET VIJFDE WERELDDEEL OP HET EERSTE GEZICHT (VU)
Vrouwenprobleem wellicht de
grootste moeilijkheid
DEZE RUIMTE is gronzonloos van do lacht uit; zij is een physieke be
proeving, indien je de auto op hoogste snelheid langs de nauwelijks gebaan
de wogen stuurt. Je kunt het land ook anders noemen: kuis, want het is
door geen mensenhand beroerd; onaangedaan, want het kan geen glimlach
opbrengen; onaandoenlijk, zodat een huivering over je rug loopt. Je hebt
over de slangenplaag boren vertellen, maar een beetje ongelovig gekeken,
tot op het ogenblik dat de emigratie-officier uit Adelaide, Jan Seheeren,
je met een kreet op een slang wijst en uitroept: „er dwars over heen" En
gierend luat je de automobiel een zwieper maken om de slang de rug te
breken. Wat is één dode slang tegen ontelbare levenden? De leguaan is
uiterst op zijn hoede, wanneer de auto komt aansuizen en ik kan hem net
ontwijken. Verderop vreten de raven aan een dood konijn. Een schaap of
een koe, die in de welde sterven, zyn een prooi voor gieren, adelaars, vos
sen en raven. Binnen een paar dagen zijn alleen nog de botten te vinden.
Dat is Australië ook. Een vreemd
bar land. Ergens staat temid
den van het zanderige niets een
man naast zyn auto. Hij kijkt in de
verte, óók naar niets dunkt mij! De
ze woestenij heeft zulk een wurgeyde
bekoring, dat je er zo spoedig moge
lijk uit wilt zijn, bang, dat je er in
zult omkomen Dat gebeurt dan ook
wel, Nog onlangs is een eenzame vis
ser in de wildernis verdwaalt, toen
hij zocht naar kangeroo's.
Inboorlingen, die de reuk van een
hond, de ogen van een adelaar en de
door H. M. KOEMAN8.
gang van een tijger hebben, vonden
zyn spoor. De man was dood. En voor
de helft weggevreten. Tegen ver
moeidheid dorst en dieren is de mens
tenslotte niet bestand.
En zelfs in mijn auto achtervolgde
me de bijna tastbare krankzinnigheid
van de woestijn, die hier beeldendér
en bijtender „desert" wordt genoemd*
Ik wilde er uit en ik heb het gaspe
daal urenlang tegen de plank moeten
drukken om te - ontkomen aan het
verlangen om uit. tq stappen en naar
dal absolute niets toe te lopen en,
indien ik mocht terugkeren, het ver
haal van mijn te leven te schrijven,,
Totdat de rivier er ineens was. Aan
haar oevers de waterwerken om de
bodem voor zover mogelijk te be
sproeien en temidden van het Inge
nieuze systeem van buizen en sproei
ers, sproeiers en buizen, de gouden
sinaasappelen en de druiven. In de
kelder van de wijnfabriek, waar ik
niet de Franse liefde voor deze drank
van de hemel, maar wel de efficien
cy van de moderne wereld consta
teerde, laafden .wij ons tot-in onze
ziel. Is het niet op zichzelf een won
der. dat de zegen van de hemel hier
wordt geschonken in de vorm van
het vuile water van een wilde rivier
Sterven van de dorst
Dit land tussen Renmark en
Mildura staat te sterven, van de
dorst. Het uiterlijk van de wer
kers aan de rivier en daar ver van
daan op de terreinen van ontginning
heeft iets van een doodgaan bij het
leven: verstrakte onbewogen gezich
ten, keiharde handen, een sigaret,
een hoed met brede rand en een af
zakkende manchesterbroek.
In do hoofdstraat yan het dorp
werd mijn eerste wildwestverhaa! in
mijn fantasie werkelijkheid. Waarom
zoud:>n niet ineens vier mannen te
paard deze straat kunnen komen
binnenrijden om al schietende de
vrouw van hun keuze te overmeeste
ren? Waarom niet?
Omdat het hotel tenslotte te Eu
ropees was en de gouverneur van
Zuid-Australië bezig was een dlenst-
bezoek af te leggen en omdat de
Union Jack te fier naast de Australi
sche vlag van het dak wapperde in
een hete. verstikkende wina. Omdat
een groep Nederlandse journalisten
niet naar Renmark was gebracht ten
einde stof op te doen voor een stui
versroman. Omdat het muziekje in
de lounge geen hilly-'
duceerde, maar
n hilly-billysongs pro-
r kwijnend en zelfs wel
toepasselijk van heimwee „in a slee
py lagoon" vertolkte. Omdat de radio
in de auto alle nieuws van de wereld
in een notendop opdiste tot en met de
start van de KLM-DC 6 uit Engeland.
Geen troost
Er was helemaal niets meer van
onze griezelige illusie over, toen
een man op ons kwam toege-
sloft, die Nederlander bleek te zyn
en emigrant. Een Amsterdamse jon
gen, die zön spraakwater allang
scheen te hebben verbruikt en die om
een meisje uit ons land was gegaan.
„Tevreden?" Och, deze knaap zou
overal ter wereld tevreden zyn met
de eenzaamheid en de weemoed van
zijn hart. De Australische vrouwen
zullen hem niet troosten. Die hebben
het te druk met in de „pup" bier op
het leven' af te drinken en haar hui
zen vuil te laten. Waarom trouwens
afstoffen, indien ieder zuchtje wind
opnieuw wolken ondefinieerbare vui
ligheid zelfs door de gesloten ramen
stuift
Maar ook hier zyn de ponden goed
en de kleine radio op een zolderka-
Angst voor Zuurbranden
nt oen heerlijk maal?
Met een of twee Rennies bij de hand
geen angst voor zuurbranden. Eet ge
nist alles waar de maag naai' vraagt.
Sommige mensen nemen Rennies by
voorbaat als een goede gewoonte,
smakelijk en fris. Bij onverwacht op
komend zuurbranden zyn Rennies een
ware uitkomst. Houdt ze daarom al
tijd bij de hand. Gewoon laten smel
ten op de tong en 't zuurbranden be
hoort weer tot het verleden.
maar een onaf wezen is.
's Avonds, op mijn kamer in Ren
mark, heb ik mijn vaam wijd open
gezet .om de „desert" te kunnen no
ren. Héél'anders dan in Caïro, waar
ik aan de rand van de Sahara stond;:
anders dan in. India, waar de Wester
se mens tegen de stank kan leunen;
anders dan in Singapore, waar het
mer houdt het contact met de verten,
waar de kennissen zijn, de vrienden.
En het meisje.
Dat is wel één van de diepste moei
lijkheden voor de jonge emigrant Ik i
heb werkelijk hartverscheurende j
treurzangen gehoord van jongens, dié
niet aan de vrouw kunnen komen.
Uit hun eigen mond en van de kant
van de „autoriteiten". Zelfs de Aarts
bisschop van Adelaide, Matthew Beo-
vich Joegoslavische grootvader, i
Ierse grootmoeder! -— fijnbesnaard i
gezicht, Jangc dunne handen, dié ons
by het vertrek joviaal vaarwel wuif-I
den, heeft ons groepje proberen te i
doordringen van het feit, dat het
vrouwenprobleem misschien wel in de
eerste plaats moet worden gesteld.
Dat niet, omdat alleen jonge mensen
de toekomstige bevolking van Au
stralië kunnen helpen verroten,
maar omdat gewoon menselijkerwijs Oosten een huwelijk met het
gesproken een man zonder vrouw Westen schijnt te hebben gesloten;
1 anders dan in Djakarta, waar niette
genstaande alle politieke afscheidin
gen het Westen het Oosten in de
hand heeft én niet omgekeerd......'
Hier klonken in de verte kreten, die
ik niét heb. kunnen definiëren, mee
gedragen door de wind, en wegster
vend in mijn kamer, waarin ik pas
sliep tóen de mórgen aahbTak.
MODERNE INQUISITIE
Presbyteriaanse Kerk over de
communistenjacht
De. algemene raad van de Presby
teriaanse kerk in de V.S. zegt in een
schrijven aan haar 8000 geestelijken
en 2.500.000 leden, dat „een subtiele
maar krachtige aanval op de funda
mentele mensenrechten" aan de gang
is in Amerika en dat de „trouw aan
do waarheid" wordt opgeofferd aan
propaganda-dooleinden.
De cynische houding in officiële
kringen, aldus de brief, werkt ont
moedigend Op de pogingen om de in
ternationale spanningen door-onder
handelen te verminderen.
De brief vergelijkt het onderzoek
door het Congres met de Middeleeuw
se Inquisitie in Spanje en de tribuna
len in de moderne totalitaire staten.
De raad erkent „het gevaar van
het communisme", maar meent dat
dit wordt gebruikt om ongezonde
vrees te verwekken, óntevredenheid
te onderdrukken en goede burgers te
besmeuren.
,,De waai'heid wordt op vernuftige
wijze onttroond door vooraanstaande
figuren in het openbare leven en door
de koude oorlog, waarin de .leugen
dikwijls wordt verkozen boven de fei
ten als h|j een grotere propagandisti
sche waarde heeft.
Zo is thans de waarheid een gevan
gene in het land van de vrijen. Een
der verschrikkelijke gevolgen daar
van Is, dat burgers publiekelijk wor
den veroordeeld op grond van het on
bevestigde woord van vroegere com
munisten.
De congrescommissies schenken on
voorwaardelijk geloof aan zulke men
sen, die op het standpunt staan dat
een leugen om bestwil ten volle ge
rechtvaardigd Is".
Over de betrekkingen tussen Ame
rika en de Sowjet-Unie zegt de brief:
„Laat ons oppassen voor de eynische
houding, die in zekere officiële krin
gen heerst om het bereiken van een
oplossing door onderhandelen als ho
peloos te beschouwen. Wij moeten het
risico nemen, en zelfs het initiatief,
om te trachten onze vijanden van
Matiging gewenst.
De Britse ambassadeur m Amerika,
eh' Roger Makms, heeft in een rede té
Louisville aangedrongen op matiging
van Amerika's methode van benade
ring en meer gebruik wan hét middel
van onderhandeling by het politieke
optreden. „Men kan mets voor niets
krijgen", aldus sir Roger, „men moet
ai diegenen, die hun belang bij de be
trokken kwestie kunnen aantonen er
in betrekken".
Die zitten even correct als stijve en
net zo gemakkelijk als slappe boorden.
Een „Trubenys" boord is gemakkelijk
te wassen en te strijken en behoeft
niet gesteven te worden, omdat hij
permanent half-stijf la. Let op het
merk ln elke boord.
boorden
Overhemden met „Ti'ubenUs" boorden
worden door de vooraanstaande Neder
landse overhemden-fabrikanten
gemaal:en ivn overal verkrijgbaar
Koningin naar Schiedam.
„De Ruyter" wordt in dienst
gesteld.
Kóningin Juliana brengt op 18 No
vember een werkbezoek aan Schie
dam. Er wordt echter aan een en an
der ook een feestelijk tintje gegeven,
©e Koningin wordt omstreeks 12 uur
aan de grens der gemeente op de Rot
terdamse dijlc Verwacht en begeeft
zich daarna direct naar de zgn. villa
van Wilton in het stefrebos, waar
H.M. de lunch zal gebruiken. Vervol
gens wordt op de werf van Wilton
Feyenoord de kruiser admiraal „De
Ruyter" officieel aan de koninklijke
marine overgedragen.
Nederlandse Bank maakt afspraak
(Van onze financiële medewerker)
De weekstaat van de Nederlandsche Bank gaf op 27 October weer egn
zeer opmerkelijke stijging te zien van de post „saldo's van banken in Ne
derland". Liefst f 10G millioen was er in eon week bijgekomen, waardoor
het bezit van de banken, renteloos by De Nederlandsche Bank belegd, tot
f 506 millloen was gestegen.
Dit bedrag yan een half milliard is inderdaad uitermate hoog, als w|j
weten dat dit saldo op 5 Januari 1953 nog maar 35 roillioen gulden was
en dat pas op 22 Juni j.h de 100 millioen werd overschreden. Nadien ging
het dan met grote sprongen naar hoven.
Het is natuurlijk een merkwaardig
verschijnsel, dat de handelsbanken
zo'n enorm bedrag by De Nederland
sche Bank deponeren, een bedrag
waarvoor zy geen rente krijgen en
dat zij alleen gebruiken kunnen óm
hiervan betalingen aan derden te
doen.
Normaal is, als de banken bij De
Nederlandsche Bank een matig saldo
aanhouden, dat in ieder geval beneden
de 100 millioen gulden ligt. Normaal
is Ook als zij de middelen, die zy van
haar cliënten op korte en lange ter
mijn krijgen, ten dele ln de vorm van
credieten aan het bedrijfsleven en voor
liet overige deel in schatkistpapier
van de overheid beleggen.
Het is dus zo, dat de banken op de
van 'de cliënten ontvangen gelden
(plm. 6 tot 7 procent) rente maken,
voor zover zij deze gelden aan het be
drijfsleven uitlenen en dat zij plm. 1
tot l'/2 proeent gemiddeld ontvangen
voor dat deel, dat z|j in schatkistpa
pier beleggen.
Die belegging in schatkistpapier
(dit zijn dan leningen van de overheid
met een looptijd tot maximaal 5 jaar)
is zeker niet te onderschatten. Op 31
Augustus j.l. b.v. hadden 37 handels
banken aan het bedrijfsleven plm. 1,8
milliard uitgeleend, doch z|j hadden
in schatkistpapier plm. 3,5 milliard
gulden belegd. Die belegging in schat
kistpapier is een zeer welkom middel
om op korte termijn gelden te beleg
gen én hiervoor rente te maken, gel
Onze inkopers hebben ook weer in 1953
bet puikje van de Virginia-oogst gekocht.
52. In de duikboot heerste
een heel onprettige stem
ming; koppig zaten Geldjes-
tij meren GJuypers te wach
ten tot een van hen belden
zou toegeven. Tenslotte be
gon het Geldjeslijmer te
verv len. „En nu ga je met
een naar boven I" brulde hij,
zijn vierkante vuist ophef
fend, ..anders zal ik je DIT
laten voelen I" Verschrikt
snelde Gluypers het ijzeren
trapje op, maar toen be-
mèrkte hij. dat de koepel
gesloten was. Hij zette er
zyn schouders ouder en
drukte uit alle macht, maar
er was geen beweging in te
krijgen. En dit was ook
geen wonder, want daarbui
ten waren Kappie en de
Maat juist klaar met het
vastbinden van de koepel.
„Luisteren Jullie eens daar
binnen!" riep Kappie. zo
dra hij bemerkte. dat
iemand probeerde t-et dek
sel open te drukken. jullie
zijn opgesloten en voorlopig
komen jullie er niet meer uit!" Even was he tstil,
toen klonk daarbinnen een stortvloed van verwen
singen. Zonder zich hier iets van aan te trekken.
trok Kappie rustig zijn pet van de periscoop en klom
op de Kraak terug. „Verbind de duikboot met een
tros aan de Kraak", beval hij de Maat, „dan ga ik
den die niet op veilige wijze aan het
bedrijfsleven zyn uit te lenen en waar
mee men anders geen raad zou:weten.
De banken stellen deze geldbeleg-
gingsmogelijkheid op prijs. De over
heid evenwel is onlangs in nauwe sa
menwerking met de leiding van De
Nederlandsche Bank 'n andex'e. koers
gaan varen. Zo heeft zij de agent
van het ministerie van financiën te
Amsterdam, die het schatkistpapier
regelmatig uitgaf, opdracht gegeven
die uitgifte te staken.
Hoewel de banken enkele keren nog
in de gelegenheid werden gesteld op
beperkte schaal, langer lopend papier
(3 en 5 jaar) te kopen, was het re
sultaat van de overheidspolitiek toch,
dat de liquiditeiten steeds meer ste
gen en uiteindelijk bij de centrale
bank terecht kwamen.
Dit laatste nu Is ook de opzet. De
Nederlandsche Bank en de overheid
willen een groot saldo van de ban
ken b|j de centrale bank, dat als
stootkussen kan dienen voor eventu
ele opvragingen; zy willen daarnaast
dat de in schatkistpapier belegde li
quiditeiten zoveel mogelijk in langer
lopend papier worden belegd.
Dit standpunt kunnen wy alleen
begrijpen, als wij letten op de enorme
groei van onze goud- en deviezen
voorraad. Naarmate deze aanzwol,"
werd de geldcirculatie ook groter,
omdat het bedrijfsleven 'tégen Af
dracht van de valuta guldens ontving.
Deze middelen kwamen by de banken
terecht, haaf crediteurengèldeh groei
den dus aan en daardoor automa
tisch ook haar liquide middelen.
Het tij kan echter plotseling keren.
Onze uitvoer kan afnemen, de invoer
kan toenemen ö.a. door de vrëes voor
een inflatoire ontwikkeling, waarbij
de zakenman liever goéderen dan in
waarde dalend geld heeft.
Een al te grote ruimte aan liquide
middelen kan dus op de invoer een
zuigkracht uitoefenen en de beta
lingsbalans verzwakken. Uit dien
hoofde is het begrijpelijk, dat de over
heid de huidige overvloed wil binden.
Als nu door het kopen van deviezen
de oireulatie terugloopt, dan zullen
ook de crediteurengelden bij dè ban
ken teruglopen en deze kunnen
daar zy ae voorkeur geven aan cre-
dietverlening.aan. het bedrijfsleven
dan minder geld in schatkistpapier,
beleggen: de overheid kan dus min
der lenen.
Enkele jaren gèleden dreigde deze
ontwikkeling ook, maar toen heeft
de overheid door de Wet Toezicht
Cre'.ietwezen de banken weten te
dwingen haar geld te reserveren.
De centrale bank en de overheid
hebben deze wet thans niet te baat
willen nemen misschien omdat zij
toch eind volgend jaar afloopt doch
De Nederlandsche Bank heeft haar
doel willen bereiken door een ..af
spraak" te maken met de banken. Die
afspraak is tot stand gekomen, doch
niet dan na zeer vele onderhandelin
gen.
Men is hier heel erg geheimzinnig
mee onbegrijpelijk overigens -
met het gevolg dat er van alle kan
ten gevist wordt om achter de waai'
heid te komen.
Gedwongen reserve.
Vermoedelijk Is het nu zo, dat voor
elke bank wordt vastgesteld welk
percentage zy van haar crediteuren-
gelden moet reserveren. Ten dele
moet dit bedrag liquide gehouden
worden (en dan komt het automa
tisch als saldo bij De Nederlandsche
Bank terecht), ten dele zal het kun
nen worden belegd in nieuw uit te
geven schatkistpapier (waarschijn
lijk met een looptijd van 10 jaar en
een rente van 3 procent), welk papier
niet verhandelbaar zou zijn. De ban
ken kunnen het dus niet verkopen.
De centrale bank heeft dan de li
quiditeiten tot een zekere omvang
kunnen binden, de overheid krijgt
voor langere tijd kasgeld en de ban
ken maken een hogere rente,, doch zy
zijn haar bewegingsvrijheid ten dele
kwijt.
