C
Thule-basis een mannenstad
met slechts een vrouw
KLANKBORD
Chopin schreef slechts weinig
voor piano en orkest
VERSCHIJNING NIEUW DAGBLAD
WEKTE OPZIEN IN LONDEN
DE BEKENTENIS-METHODEN
VAN DE COMMUNISTEN
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1953
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
ONDER GROENLANDERS EN ESKIMO'S (XXXV)
Een paar honderd meter klimmen
is voor sommigen teveel!
Toen wij voorby Thnle Air Base voeren met de Jutko, en daar het
machtige bouwwerk zagen, toen wy de verhalen hoorden van de Denen
in Thule, en toen wij merkten hoeveel journalisten vóór ons die Ame
rikaanse basis betreden hadden, toen meenden wij toch geen gelegenheid
voorby te moeten laten gaan dit wonderwerk in het Poolgebied tenmin
ste op enige afstand te kunnen gadeslaan. Indien dit mogelijk was.
Ik heb u al verteld van de Thule-berg. Die vreemdgevormde tafelberg,
een paar honderd meter hoog, met zijn stijl oplopende wanden. Wij na
men de positie van Thule-berg, ten opzichte van de Basis op, en meen
den dat men, indien men er in slaagde de top van de berg te bereiken,
een bijzonder goed overzicht over de Basis moest hebben. Wij besloten
op een der dagen die wij in Thule doorbrachten de berg tot aan de top
te beklimmen.
Die beklimming geschiedde inderda ad en ik wil u daar enigszins uit
voerig over vertellen. De berg heeft, voor zover ons bekend was, geen
enkel pad of iets wat daar op lijkt. We begonnen dus maar te lopen.
Dat wil zeggen: te kruipen, want iedere stap die wij deden werd prompt
gevolgd door een halve stap achteruit. Dat is niet zo vreemd als men
weet dat de hellingen van de Thule- berg geheel bedekt zijn met. losse
stil leken leisteen. Tegen die berg opkruipen heeft iets van het beklim
men van een style zandheuvel. Men schiet niet op.
Wij schoten evenmin veel op, om
dat we hele stukken teruggleden. Dat
had één voordeel: we kregen hoe
langer hoe minder last van de kou.
We kregen het zelfs warm. En later
transpireerden we als kampioenen in
de Tour de France.
Geert alpinist.
Het zag er niet zo bijzonder op
wekkend uit, en na een half uur was
het mij vrij duidelijk dat ik de top
niet zou bereiken. Het werd, en ze
ker voor mij, een klein drama. Rus
tend om de 20, 30 meter, heb ik kans
gezien driekwart van de Thule-berg
te halen, maar toen was het ook ge
daan met m'n laatste restanten ener
gie en uithoudingsvermogen.
Van der Zee verdween achter een
rotskam en nog gedurende 10 minu
ten bleek zijn aanwezigheid uit neer
vallend gesteente. Het bewijs, dat hij
nog steeds bezig was in opwaartse
richting te gaan.
Het was daar heel stil op die ver
laten berghelling. Naakte, kale lei
steen. Geen vogel die voorbij vloog.
Dat kan ook niet. Geen vogel kan
hier nestelen. Deze berg is alleen
maar gladde, zwarte, blauwe leisteen.
Een puinhoop. Een grafsteen op de
rotsen van Thule.
Toen ontdekte ik die ene bloem.
aan de meest Noordelijke strategie
ter wereld. De Amerikanen hadden
er een ijzeren staaf bovenop ge
plaatst, met aan het einde van die
staaf een lampje. Waarschijnlijk een
baken voor vliegtuigen.
Duur hospitaal.
Wij liepen om de berg heen en op
nieuw zagen we de Basis voor ons.
De basis, waarover heel de wereld
spreekt. Waar soms 10.000 man, mi
litairen en arbeiders aanwezig zijn.
Waar iedere spijker iedere splinter
hout, alles, Alles moet worden aange
voerd door de lucht. Een wereldwon
dermaar een kostbaar wonder.
Mjj is verteld door Denen die het we
ten kunnen dat de kosten van één
bed in het hospitaal bedragen
80.000 dollar De Basis, waar de mi
litairen voor' een periode van 1 tot
IVz jaar gedetacheerd worden en de
arbeiders voor 9 maanden. Er wordt
veel geld verdiend, maar of men er
zich gelukkig voeltik zou het
niet durven beweren, naar wat ik van
Thule Air Base gezien en gehoord
heb. Ik weet dat de mannen daar de
dagen die ze nog moeten doorbren
gen aan de vingers van hun hand af
tellen. Ik weet dat menige Ameri
kaan door de medici van de Basis te
ruggezonden wordt in verband met
heimwee. Ondanks de vele vórmen
van vermaak, die men voor de man
nen bedacht heeft. Ondanks de trek-
automaten en baseballvelden. On
danks het theater. Ondanks dé film
sterren, die vaak per vliegtuig uit
Hollywood overkomen. Een grapje:
ik vroeg een Deen, die me verteld
had dat er geen vrouwen op de Ba
sis zijn, hoe dat dan gaat met die
filmsten-en Hij zei: „wel, óf ze ver
trekken direct na de voorstelling
weer per vliegtuig naar de States, óf
ze worden gedurende de nacht onder
strenge bewaking in het militaire
politiebureau vastgehouden. Het zou
onverantwoordelijk zijn deze dames
vrij te laten rondlopen in dat uitslui
tend mannenland
En er is nog een ander Basis-grap
je: dat van de ene militair die tegen
de andere zegt: „Pas op, Bill... ach
ter iedere boom loert hier een vrouw
op je". Twee dingen zijn daar onbe
kend: bomen en vrouwen.
Ik zei u dat daar geen enkele
■vrouw in die mannenstad leeft. Dat
is onjuist. Er is er één. „Mrs. North
Pole", mevrouw Jack Crowell, be
kend als „Alice", echtgenote van een
meteoroloog. Maar zq loopt tegen de
zestig en haar aanwezigheid is eer
soort experiment om na te gaan hoe,
en of, vrouwen in dit deel der wereld
kunnen leven. Naar me werd verteld,
heeft „Mrs. North Pole" besloten
haar verblijf van een jaar opnieuw
met een jaar te verlengen. Maar
hadr man is daar!
Collectief paspoort voor
Duitsland.
Het Duits Reisinformatiebureau
deelt mede, dat in de toekomst in
Duitsland verlopen Nederlandse pas
poorten weer als legitimatiebewijs bq
een collectief paspoort worden er
kend.
Het Duitse ministerie van Binnen
landse Zaken heeft zich bereid ver
klaard Nederlandse paspoorten tot 5
jaar na de uitreikingsdatum dus tot
3 jaar na het verlopen van de geldig
heidsduur) als geldig legitimatiebe
wijs in de bovengenoemde zin te er
kennen.
door
ANTHONY VAN KAMPEN.
Een kleine, gele anemoon. Bijna ge
heel verscholen achter een paar stuk
ken lei. Er was verder niets. Geen
gras, geen aarde, geen andere bloe
men. Alleen wat mos op dat ene
stuk lei. En vanuit dat mos boorde
zich die kleine anemoon.
Die ene bloem gaf een wonderlijk
en aangrijpende boodschap door Dat
zelfs hier, op dit stenen graf, leven
mogelijk was. Jazélfs hier, waar
de wind de adem van de Pool is, en
waar de zomer minder dan 2 maan
den duurt
Gescheurde schoenen.
Ik daalde af en bereikte het punt
van uitgang. Met gescheurde schoe
nen en zonder veel adem meer. Be
neden lag een strandje, bezaaid met
stukken skelet van walrussen en zee
honden. Op dit. strandje flensten dè
Eskimo's een paar maanden geleden
nog hun zeehonden. Er was niets
anders dan die skeletstukken, wat
aangespoelde, gestrande ijsbergen,
wat rolstenen en zeewier. Daarover
woei de wind. Er waren' geen voet
stappen op het grint. Het was alles
maagdelijk, onbetreden. Ik was, sinds
lang, de eerste die er liep.
Het grint was uiterst fijn, haast
zand. Zwart zand. Het water van de
baai golde rustig met 't opkomend
tij aan. In de verte dreunden vlieg
tuigmotoren van de Basis. Verder
was het stiL
Toen van der Zee terugkwam, half
lopen, half vallend, wist ik dat hij
een prima prestatie achter de rug
had. En toen hij bij me was, hoorde
ik, dat hij inderdaad de platte top
bereikt had en zijn foto's en film
opnamen had kunnen maken. De
laatste tien meters waren 't zwaarst
geweest.
Maar het was het waard geweest.
Hij had een uniek uitzicht gehad over
de Basis, die voor een groot deel open
voor hem had gelegen. Heel de om
geving, mijlen en mijlen ver, was
zichtbaar geweest. En hij zag boven
op de top het monument, dat de
Thule Eskimo's gewijd hadden aan
hun vriend: Knud Rasmussen. Al
leen naar wat ruw op elkaar gesta
pelde stenen, met op één ervan, in
hun eigen taal, hun dank aan de man
die hun meer gaf dan ooit iemand
een Eskimo heeft gegeven.
Het monument stond op de meest
verlaten plaats van de meest verla
ten berg van Thule. En zelfs dit mo
nument was dienstbaar gemaakt
Advocaat verdacht
van fraudes
Dezer dagen hebben de rechter
commissaris. mr. Rutgers en de offi
cier van Justitie, mr. Maris, met eni
ge politie-ambtenaren een onderzoek
ingesteld ten kantore van een Haag
se advocaat. Naar aanleiding van dit
onderzoek is de advocaat in hechte
nis gesteld, verdacht van fraudes ten
nadele van zijn cliënten en in zijn
hoedanigheid van curator in failisse-
menten. Het juiste bedrag, dat hier
mede gemoeid is, kon nog niet wor
den vastgesteld, doch bedraagt ten
minste 55.000.
De advocaat schijnt reeds sedert
1947 in financiële moeilijkheden te
hebben verkeerd en heeft getracht
het ene gat met het andere te stop
pen.
Echtscheiding. Een rechter in
Bristol (Engeland) stond voor
een moeilijke taak. Een jong
vrouwtje wilde scheiden. Ze
was na haar huwelijk ingetrok
ken in het huis van haar
schoonouders. Elke avond ver
scheen schoonma in de slaapka
mer om haar 35-jarige zoon in
te stoppen. .,Ik heb dat altijd
gedaan en ik zal dat blijven
doen" verzekerde schoonma.
Het vrouwtje kon het niet uit
houden bij de ingestopte echt
genoot„Goed", zei de rech
ter. „dan maar scheiding".
Veerboot. De Denen, die via--
hèt veer GroszenbrodeGjed-
ser (Denemarken) geveD aan de
Duitse veerboot de voorkeur
boven de Deense.Elk gevoel
van ressentiment jegens de
Duitsers is plotseling verdwe
nen. Verklaring: op de Duitse
veerboot worden belastingvrije
sigaretten verkocht
Spel. Een achtjarige knaap
te Florence vond in de kast van
z'n oma leuke stukken gekleurd
papier. Hy vouwde er zwaluw
tjes van en liet ze nit het raam
scherenDe mensen op straat
grepen er spoedig naarOma
werd door het lawaai attent ge
maakt op haar kleinzoon. Ze
snelde naar de kamer, waar de
knaap met biljetten van 10.000
lire bezig was.Het .gelukte
haar nog acht biljetten te red
den.
Wat een land Een heer
in Hongarije heeft er over ge
klaagddat er te weinig ten
toonstellingen worden gehou
den. Hy wil nu een tentoonstel
ling laten houden van zaken,
die in Hongarije niet deugen:
veiligheidsscheermes jes, die
niet in de houders passen,
worstjes met grote luchtbellen,
jurken, die verkleuren, messen,
die niet te slijpen zijn, school
schriften met onbeschrijfbaar
papier, stopconatcten, die le-
vensgèvaarlijk zijn. sigaretten
met lekkend papier Wat een
land wat een land!
Dior. De Franse modekoning
Dior is kleiner gaan wonen. Een
van zijn belangrijkste cliënten
heeft de rekening niet betaald.
Het is de heer Faroek, ex-ko
ning van Egypte. Dior krijgt
nog 60.000 gulden van hem en
dat is zelfs voor een modeko
ning tegenwoordig een heel be
drag, wanneer het niet betaald
wordt.
Record. Een vliegtuig van de
Pan American Airways heeft
een record behaald. Het landde
te San Francisco met 6049 pas
sagiers. Daarbij waren 6000 ka
narievogels.
Het huisraad en dc persoonlijke be
zittingen van het Amerikaanse leger-
personeel, gestationneerd in Triest,
wordt reeds verscheept naar de Ver
enigde Staten, in afwachting van de
overdracht van ..Zóne A" tot nu toe
bestuurd door de Britten en Amerdui
nen, aan Italië. Militairen laden de
schepen in, in de haven van deze stad.
VOOR HET EERST IN 23 JAAR
Papier beperking ten einde
Londen, November Er is een nieuwe ster verschenen aan het firma
ment der Britse dagbladpers: „The Recorder", een op zichzelf reeds opmer
kelijk feit, maar te opmerkelijker, daar er sinds 23 jaar geen nieuwe krant
in Engeland is uitgekomen. Het Britse dagbladwezen had een vrij stabiel
karakter gekregen, en het leek een welhaast onmogelijke taak daarin ook
maar enige verandering te brengen. Toch is er een man geweest, die het
gewaagd heeft het Britse publiek een nieuw dagblad te bieden: William J.
Brittain, en de wijze waarop hij dit gedaan heeft, vormt een aantrekkelijk
verhaal.
Het eerste Britse dagblad verscheen
in het begin van de 18e eeuw onder
de duidelijke maar weinig fantasie
rijke naam „The Daily Courant". In
1785 verscheen voor het eerst „The
Times", die zich ontwikkeld heeft tot
een blad met wereldfaam, evenals de
Manchester Guardian", die de laatste
jaren aan invloed schijnt te winnen en
„The Times" naar de kroon steekt.
Maar beide bladen vormen voor het
frote publiek te zware kost, hetgeen
uidelqk blijkt uit de oplaag van ,7The
Times", die niet meer dan 225.000
exemplaren bedraagt. De „Manches
ter Guardian" is weinig groter.
Heel anders van inhoud en opmaak
zijn de populaire bladen, als de „Dai
ly Mirror" met een oplaag van 4%
millioen exemplaren, en de „Daily Ex
press" met een oplaag van 4*4
millioen exemplaren.
Niet saai
Tegen deze twee uitersten van de
journalistiek: de deftige, maar moei
lijk leesbare kranten-van-standing en
«makkelijk-leesbare, maar de mo-
-vergiftigende „gele pers" is
Brittain in het geweer gekomen. Hij
wil een betrouwbare, wei-doordachte
berichtgeving, op een prettige wijze
gepresenteerd. Of, zoals hij zelf zegt:
„Ik wil bewijzen dat een dagblad van
standing niet saai behoeft te zijn".
Reeds als jongeman koesterde Brit
tain de wens een eigen dagblad te re
digeren. Maar hij was verstandig ge
noeg om in te zien, dat de uitgave
van een nieuw blad in Engeland een
gewaagde onderneming was, die-een
enorme vakkennis en een behoorlijk
kapitaal vereiste. In 1934 nog
maar 29 jaar oud was hij hoofd
redacteur van het weekblad „Sunday
Dispatch", doch hij had nog genoeg
energie over om er iets bij te doen.
Van zijn spaargeld kocht hij „The Re
corder". een weekblad, dat al sinds
1870 bestond, doch in de moeilijke der
tiger jaren een kwijnend bestaan
leidde: het had een oplaag van niet
meer dan 700 exemplaren
Maar Brittain wist wat hij deed. In
zijn vrije tijd verzorgde hij de inhoud
van „The Recorder" en hij slaagde
erin de oplaag te vermeerderen tot
7000 exemplaren. Toen hij aldus het
blad van de ondergang gered had,
nam hij de volgende weloverwogen
MUZIEKFEUILLETON
Vrijdag wordt zijn concert in e klein
te Middelburg gespeeld
„Hij is musicus, alleen maar musicus Deze woorden over Chopin
werden eens geschreven door de Franse schrijfster George Sand, de vrouw,
die in het leven van de componist zulk een grote rol heeft gespeeld. Zij had
het nog beter en nog raker kunnen formuleren: „Hy is pianist, alleen maar
pianistwant pas aan het klavier immers was Cliopin geheel zichzelf.
Nergens komt dit duidelijker tot uiting dan in zijn twee pianoconcerten,
waarvan er Vrijdag één in Middelburg wordt uitgevoerd door mr. J. A.
Abblng, samen met de „Instrumentale". Het orkest heeft in deze werken
een secundaire functie en sclijjat slechts te mogen meedoen bjj de gratie
van de vleugel en dan alleen nog maar om de glorie van dit instrument
beter te doen uitkomen
hem voor de derde maal in de Pool
se hoofdstad in het openbaar te la
ten optreden en zo schrijft hij aan
een oude schoolvriend, „dan moet ik
mijn nieuwe concert spelen, maar het
is nog niet klaar
Half Mei komt in een brief aan
dezelfde vriend opnieuw het werk
ter sprake en het blijkt, dat het nog
niet af is: „met het Rondo ben ik
nog niet gereed, daarvoor heeft men
inspiratie nodig. Ik haast me er ech
ter niet mee
Op 22 September 1830 echter
schrijft Chopin opgelucht, dat hij met
het Concert klaargekomen is en dat
het binnenkort zal worden uitge
voerd. waarbij hij zelf als solist zal
optreden.
Een merkwaardige mededeling van
de jonge componist is deze brief is,
dat hij bij een repetitie vergeten had
sordines mee te nemen voor de vio
listen. Tegenwoordig zorgt Iedere vi
olist daar zelf voor. maar In die da-
De beide concerten ontstonden in
de eerste periode van Chopin's werk
zaamheid als componist en vormen
met uitzondering van enkele kortere
stukken, die in dezelfde periode ont
stonden, de enige composities, waar
bij het orkest een rol speelt. Later
wordt voor de begaafde Pool uitslui
tend de piano de mogelijkheid om ge
dachten en gevoelens muzikaal te
openbaren. Mr. Abbing speelt hef
eerste piano-concert in e-klein, het
wordt althans het eerste genoemd,
maar in werkelijkheid is dit werk
het tweede concert, dat ontstond ha
het soortgelijke in f-klein.
Reeds ten tijde van Chopin's leven
werd dit concert in e-klein bijzonder
populair. De componist begon er aan
te werken, toen hij in Warschau
woonde omstreeks 1830. In April van
dat jaar wordt het genoemd in de
brieven, die Chopin aan zijn familie
en vrienden schreef. Er zijn in die
dagen plannen in voorbereiding om
gen was men zover niet. „En zon
der sordines zou het tweede deel ge
heel mislukken, terwyi het naar mjjn
mening toch al weinig succes kan
hebben" aldus Chopin. „Het Rondo is
vol effect, het Allegro krachtig". En
alsof hij vindt, dat hij zijn eigen werk
te zéér heeft aangeprezen, volgt op
deze zin onmiddellyk de exclamatie:
„O, die vervloekte eigenliefde!"
Op de lie October van het jaar
1830 werd het Concert voor het
eerst in het openbaar gespeeld, tij
dens een uitvoering onder de Itali
aanse dirigent Soliva, die docent was
aan het Conservatorium te Warschau.
„Het liep van een leien dakje" zo
schrijft Chopin. „Na een symphonie
van Görner speelde ik het Allegro en
het applaus was daverend."
Doch nu komt het vreemde van
deze uitvoering: uit Chopin's
brief blqkt, dat na het eerste
deel van zqn Concert eerst een
Aria werd uitgevoerd, een com
positie van de dirigent voor solo,
koor en orkest. En pas na deze
Aria speelde Chopin het tweede
en het derde deel van zijn Con
certVoor de huidige con
certbezoekers een merkwaardige
gang van zaken, doch nergens
leest men critiek hierop van de
componist, integendeel: „Het ge
lukte de dirigent ons allen zo in
toom te houden, dat ik nog nooit
zo rustig met orkest heb ge
speeld".
Dan volgt echter een zin, waarach
ter men de spotvogel-Chopin herkent:
„De vleugel moet er; in de smaak ge
vallen zijn, en juffrouw Wolkow, de
zangeres, nog meer; op het toneel
ziet zij er allerbekoorlijkst uit".
Het werk maakt, ondanks het en
thousiasme van de componist, een
wat minder geïnspireerde Indruk dan
het concert in f-klein, maar het bevat
niettemin zulke charmante en bril-
Iante passages, dat men de onmis
kenbare tekortkomingen gaarne voor
stap op de lange weg die voerde naar
de verwezenlijking van zijn droom:
hijstaakte de uitgave. Dat was
in 1939, toen de oorlog was uitgebro
ken. Hij was zich ex*van bewust, dat
het in oorlogstijd voor hem heel moei
lijk, zo niet onmogelijk zou zqn, de
wedijver niet de grote krantencon
cerns vol te houden. Maar in 1943
zag hij opnieuw een kans en liet hij
„Ine Recorder" herverschijnen, dit
maal als nationaal weekblad. Vastbe
raden hield hij zijn doel in liet oog en
met eindeloos geduld wachtte hij tot
zijn kans zou komen.
En die kans kwam. Tot Mei jl. was
het van regeringswege, in verband
met de papierschaarste, verboden
een nieuw blad op te richten. Maar
in die maand werd het verbod opge
heven en onmiddellijk gingen Brittain
en zijn medewerkers aan de slag om
de uitgave van een dagblad voor te wy geven „The Recorder" een goede
bereiden. Op 28 October jl. ging het kans!
eerste nummer de deur van de zetterjj
uit, en overal in Londen was het dag
blad „The Recorder" verkrijgbaar te
gen Detaling van een dubbeltje.
Het blad is door de andere bladen
op collegiale, hartelijke wqze verwel
komd.
Een brief
En de aartsbisschop van Canter
bury zond een open brief in, die in
het eerste nummer van „The Recor
der" waarvan een exemplaar op
perkament, aan Koningin Elizabeth
werd gezonden werd afgedrukt.
Daarin zegt deze kerkvorst o.m.:
„Het verschijnen van een nieuw dag
blad juich ik in het algemeen toe.
Ik hoop dat U erin zult slagen een
duidelijk geluid te doen horen in de
dagblad-journalistiek. Zoals U zult
begrijpen ben ik zeer blh met uw ver
klaring, dat U zich by al uw werk ge
leid voelt door God, en dat U het
werk der kerken zoveel mogelyk
ruchtbaarheid zult geven. Moge God
U leiden en zij Zijn Woord een lamp
voor uw voet".
„The Recorder" voert nl. de volgen
de pretentie: „Zq gelooft in God; is
trots op de invloed ten goede van
Brittannië en het grote Britse we
reldrijk; verheugt zich in een geluk
kig gezinsleven; geloof in jeugd en
vooruitgang; moedigt de arbeid en de
industriële ontwikkeling aan; zoekt
voor ieder de gelegenheid zich een
welvarender en rijker leven te schep
pen".
Het eerste nummer houdt wel enige
beloften in. De berichtgeving is met
zorg samengesteld, de opmaak is rus
tig, doch geenszins saai. Of het blad
„erin" zal gaan, moet uiteraard nog
worden afgewacht De Engelsman
hecht, precies als de Nederlander,
aan z$n gewoonten en 't meest aan
zijn eigen, vertrouwde krant. Maar
ONDER PSYCHISCHE DRUK
Voorwaardelijke reflex-theorie
(Van een bijzondere medewerker)
NEW YORK, November. De laatste dagen hebben de dagbladen het
bericht gebracht dat een aantal hoogst belangrijke, maar schokkende films
in besloten kring vertoond zijn over de behandeling van de krijgsgevan
genen door de communisten.
Op een dezer films oorspronkelijk verspreid door de rode propaganda-
dienst ziet men een gevangen genomen Amerikaanse piloot een „be
kentenis" afleggen over de rol die hij in de bacteriologische oorlogsvoering
heeft gespeeld. Deze man is naar de vrije wereld teruggekeerd en hij was
maar al te blij zijn valse getuigenis dat hem onder dwang werd afgeperst,
te knnnen herroepen. Aan de blik van zijn ogen is echter nog duidelijk te
zien welke physieke en geestelijke martelingen deze man maandenlang te
verduren heeft gehad, voordat hij rijp was voor het afleggen van zijn „be
kentenis".
Na het zien van de films rees bij
velen de vraag waarom deze mannen
de gelegenheid werd gegeven naar
hun land terug te keren en zij niet
werden afeemaakt.
Dr. Charles Mayo, de bekende chi
rurg en psycholoog, die als Ameri
kaanse gedelegeerde zitting heeft in
de politieke commissie van de As
semblee, vergeleek de door de com
munisten toegepaste methoden met de
door de bekende Russische bioloog
Pawlow uitgevoerde experimenten
Pawlow ontwikkelde hierop de z.g.
„voorwaardelijke reflex"-theorie, die
zegt dat dieren geleerd kan worden
op een bepaalde manier te reageren,
wanneer zij geprikkeld worden door
een telkens herhaald sein of in een
zekere toestand komen te verkeren.
De communisten passen deze theo
rie op mensen toe en in hun handen
werd de „voorwaardelijke reflex"-
theorie tot een middel om de reacties
der gevangenen in de door de commu
nisten gewenste richting te leiden. Dit
is misschien een van de reden waar
om zij de Amerikaanse piloten lieten
terugkeren.
De herhaling.
De communisten zijn blijkbaar van
mening, dat als zij maar eenmaal
iemand valse denkbeelden hebben in
geprent, het slachtoffer deze steeds
automatisch zal blijven herhalen. Zij
zqn tevens van mening dat de ont
kenning van het feit nooit de beschul
diging kan ontzenuwen vooral niet
wanneer een zo verschrikkelijke en
lief neemt. Vooral het laatste deel
(Vitale), maakt na het stemmige,
dromerige Larghetto, een krachtige
indruk.
Het programma van Vrijdag ver
meldt voorts een „fuga ricercata" uit
Bach's „Musikalische Opfer", gecom
poneerd door Bach na zijn bezoek aan
Frederik de Grote in 1747 op een
thema, door de koning opgegeven
(„Thema regium"). Tenslotte worden
twee werken van Engelse componis
ten uitgevoerd, n.l. van Henry Pur-
cell (16581695) en van de heden
daagse toondichter Benjamin Britten,
wiens „Simple Symphony" tot klin
ken wordt gebracht,
de K.
ernstige beschuldiging geuit wordt als
het voeren van een bacteriologische
oorlog.
Door de slachtoffers naar hun land
te laten terugkeren hopen de commu
nisten te bereiken dat door de publi
citeit die aan hun terugkeer wordt
gewijd de beschuldigingen ten aanzien
van het voeren van een bacteriologi
sche oorlog „warm worden gehouden".
Hun ontkenning zal, naar zij menen,
er slechts toe leiden dat de kwestie
weer in het openbaar zal worden be
sproken en hen die „bekend" hebben
om een eind te maken aan de voort
durende martelingen en de dood te
ontlopen, in een slecht daglicht zal
stellen.
Het begrip van de menselijke waar
digheid heeft echter bij de vrij'e vol
ken te diep wortel geschoten. Zij kun
nen zich gemakkelijk indenken dat
geest en lichaam het tegen onmense
lijke behandeling kunnen opgeven. Zij
richten hun toorn slechts tegen hen,
die de waardigheid van de mens voor
politieke doeleinden willen vernede
ren. De „New York Times" schreef
hierover zeer juist: ,De slachtoffers,
die tot ons zijn teruggekeerd, verdie
nen, of zij „bekend" hebben of niet,
ons medeleven en onze zorg".
De woede.
De woede van het Amerikaanse volk
wordt weerspiegeld in de door de
Amerikaanse delegatie uitgeoefende
drang deze kwestie niet in de doofpot
te stoppen, maar in de vergadering
van de Verenigde Naties te behande
len. Men verwacht dat de communis
ten wederom zullen weigeren een on
partijdig onderzoek te laten instellen
naar hun beschuldigingen en dit zal
verdere steun verlenen aan de bewe
ring van tal van waarnemers in bin
nen- en buitenland, dat de campagne
inzake het voeren van een bacterio
logische oorlog uitsluitend een psy
chologische oorlogvoering was met het
doel tweedracht te zaaien in de ge
lederen van de bondgenoten door de
Verenigde St3ten In een verkeerd dag
licht te stellen.