C Binnenlandse problemen wegen zwaar voor Eisenhower De verdwenen beeldjes De Eskimo's verlieten Thule om 150 km. Noordwaarts te gaan JIMMY BROWN en de BIoedboef-Beren ONDERNEMER HEEFT BEKWAME ADVISEURS NODIG PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ONDER GROENLANDERS EN ESKIMO'S (XXXIII). Zij konden niet leven bij het lawaai van vliegmachines In de jaren na Rasmussens's stichting van Thule, leefde de Eskimo-stam daar het zuivere Eskimo-leven en hij bevond er zich wèl by. Er waren meer dan voldoende vogels, meer dan voldoende beren, meer dan voldoende zee honden en vossen. De stam bestond uit jagers en bezat alles wat een Eski- mostam zich maar wensen kon. Men kan zeggen, dat dit een zeer gelukki ge stam was. Tot de dag, dat de nimmer-verstoorde rust van dit Poolgebied werd ver broken door de eerste schepen, de eerste vliegtuigen, de eerste helicopters. Die onrust was niet voorbijgaand. Er kwamen steeds meer vliegtuigen, schepen en helicopters. Ze werden ontelbaar. Dat waren de dagen van de grootste militaire operatie sedert D-dayhet was de ouverture van OPE RATION BLUE JAY, die inhield het aanleggen van een ontzaglyke lucht basis by de Noordpool. De basis, thans wereldvermaard als Thule Air Base. Na de eerste verwondering volgde de schrik bij de Eskimo's. En niet alleen bij hèn. Want toen de lueht- armada's elkaar bleven opvolgen, toen de schepen bleven komen, toen verdwenen de beren, de vossen, en vooral: de zeehonden. En het is vol strekt onmogelijk voor een Eskimo- stam om in leven te blyven zonder zeehonden. Omdat de zeehond een Eskimo alles geeft wat hij nodig heeft: voedsel, licht, kleding, brand stof. De Raad der Jagers, ingesteld door Knud Rasmussen, kwam bij een en besprak de situatie. Het was een moeilijk besluit, omdat enkele leden van de stam er toch wel iets inzagen, in die onmiddellijke nabij heid van Thule Air Base (nauwe lijks anderhalve kilometer). Daar was de dump, waarvan men de mooiste en wonderlijkste voorwer pen kon halen. Daar was de moge lijkheid souvenirs te verkopen aan de Amerikanen, in ruil voor bege renswaardige zaken. Die er aldus over dachten waren geen jagers. Het waren de oudere leden van de stam. Jess, de leider, en de andere leden van de Raad der Jagers, besloten toen tot een grootse daad. Ze zeiden: wij zijn vrye Eskimo's en wij wensen niet van een dump te leven. Wij de jagers, gaan weg en als wij gaan, volgen de anderen wel. Ze gingen, en de anderen volgden. Zo ging de laatste en Noordelijk ste nederzetting ter wereld op weg naar het nog hogere Noorden. Op nieuw trok hij verder, de oude no madenstam, om zich te vrijwaren voor blanke mensen. Het was de hoogste tijd. Overal in fjordwater dreef de olie van de schepen en de vliegtuigen. Nacht en dag donderden de bombardements vliegtuigen en straaljagers door de lucht. Geen zeehond die kan leven in zo'n wereld van onrust en veront reiniging. Noordwaarts. Er werd besloten naar K'Anak te gaan. Een plaats waar zich mflli- oenen vogels ophouden en waar be ren, vossen en zeehonden in over vloed zijn. K'Anakdat betekent in de taal van de Eskimo's „de plaats, waar je het eerst de zon ziet opkomen." Een plaats op 78 graden Noorderbreedte, en waar al eerder een kleine nederzetting van Eskimo's is geweest. Een plaats waarbij zich twee kleine eilanden bevinden en waar het ijs, afgezet door de gletschers in eeuwige be weging is. Een nieuw paradijs voor de stam van vrye jagers. Maar er stond geen hut, er was nog niet één splinter hout. Er was alleen ijs en sneeuw en rots. Dit was de plaats, die de jagers wezen. Dit was de plaats voor de paar honderd Eskimo's, die niet langer konden leven bij Thule Air Base, als ze wensten te leven als vrije Eskimo's. Zo voltrok zich deze laatste Es- kimo-Exodus, deze uittocht naar het uiterste Noorden. De tijd was 4 tot 7 Juni van dit jaar. Een lange rij sleden, met de honden ervoor; sleden hoogbeladen met alle voorwerpen die mee moesten naar het nieuwe jacht- oord. Een ongelooflijke zware tocht voor de honden en de Eskimo's. Het zwaarst was het eerste traject dat naar de IJskap leidde. Driemaal achter elkaar moesten ze deze tocht maken, omdat de sleden te zwaar waren. Daarna was er een redelijk gebied om de sleden overheen "te krijgen. En zo werd K'Anak bereikt. Ik heb me deze Exodus, deze uit tocht, door verscheidene Denen die er ooggetuige van waren, laten ver tellen en iedere Deen heeft me ge zegd dat het hard was om aan te zien en bitter en triest. De oudsten van de stam huilden. De jagers wa ren stil en spraken niet. Alleen wat jongeren schepten genoegen in het avontuur. Op die dag bleek dat de héle stam Noordwaarts wilde. Sommigen ke ken herhaaldelijk om, op weg naar d'j IJskap. Ze zagen achter zich de Thule-berg, een soort wachter tus sen het hoogste Noorden en het op dringende Zuiden. Toen reden de honden verder, de witte oneindigheid in. op weg naar het nieuwe land. En opnieuw had de grote blanke stam een gekleurde stam verjaagd, ook al kan men dit natuurlijk op allerlei manieren camoufleren en goedpraten. Zo kwamen aan in K'Anak en be gonnen hun hutten te bouwen. Ande ren gingen naar plaatsen in de buurt. Er kwamen later wat 'Denen om hen te helpen bij de opbouw van de ne derzetting. Volgend jaar wordt de winkel overgebracht, de kerk en en kele andere gebouwen. Dan zal er van oud-Thule niets meer over zijn. Militaire noodzaak. Het was in militair opzicht nood zakelijk dat dit oude Thule ver dween. Men stelde het van Ameri kaanse zijde niet op prijs een neder zetting van Eskimo's en Denen zó vlak naast de deur te hebben. Waar schijnlijk zal men geen jaar wach ten om de aarde van oud Eskimo- Thule te annexeren, teneinde de reusachtige omvang van Thule Air Baso nog reusachtiger te maken. Hier spreekt een zuiver militair Amerikaans belang. Toestemming gaven de Denen zoals ze toestem ming gaven voor de gehele Operati on Blue Jay. Dat is een zaak tus sen Amerikanen en Denen. Men moet alleen niet trachten, via een Ameri kaans persbureau, de zaken zo voor te stellen dat men de laatste stam Pool-Eskimo's bijzonder van dienst was en „hen blij maakte". Dit is, ik kan het werkelijk niet anders zien, onware, onwaarachtige voorlichting. /U'v i: ':>mh Opncdne van de verlaten nederzetting. Echtgenoot in gracht geworpen. Conform de eis heeft de Amster damse rechtbank gisteren de 31-jari- ge mevrouw E. H.-B. uit Amsterdam tot 6 maanden voorwaardelijk veroor deeld met een proeftijd van 3 jaar en met onder toezichtstelling van het medisch bureau voor alcoholisme, om dat zij op 21 Juli jl. na een bezoek aan een cafe haar 37-jarige man met op zet over de leuning van een brug over de Prinsengracht te Amsterdam in het water had geworpen. Overleg voor de scheepvaart. Te Londen zijn vertegenwoordigers van 14 landen bijeengekomen ter be spreking van de mogelijkheid van be spoediging van de oprichting van een internationale organisatie voor over leg in scheepvaartzaken. De conventie wordt van kracht, wanneer 21 regeringen, waarbij 7 7 met een totale scheepvaart tonnage van niet minder dan 1 mil- lioen brt„ er toe zijn toegetreden. VELE ZORGEN NA DE VACANTIE Boeren en arbeiders ontevreden en begrotingstekort verontrustend (Van een bijzondere correspondent.) NEW YORK, October Het gezicht van Dwight D. Eisenhower zal wel merkbaar langer geworden zijn, toen hij na zyn langdurige vacantie in de bergen van Colorado naar het Witte Huis terugkeerde. Want wat hij daar aan problemen op zyn schrijftafel vond, waaraan bij onmiddellijk aandacht moest besteden, omdat ze voor het einde van dit jaar op een of andere wyze beslist moesten worden, was genoeg om ook de sterkste man grjjze haren te bezorgen. Hoe gemakkelijk voor hem de eerste helft van het jaar begon, hoe heerlijk de met vissen, golfspelen en kokkerellen door gebrachte vacantie ook was, nu kan de vaak van treuzelen beschuldigde Eisenhower de zaken niet meer op de lange baan schuiven. De problemen, waarvoor Eisenho wer zich geplaatst ziet, zyn minder van buitenlandse dan van binnenland se aard. Zoals zo vaak in de Verenig de Staten wordt de buitenlandse po litiek door binnenlandse kwesties FEUILLETON DOOR PATRICIA WENTWORTH 41. Maar als het iemand anders was en iemand slim genoeg, om mijn regen jas te gebruiken, zou hy zeker het handvat van de pook wel schoonge maakt hebben... althans zo dacht ik toen. Ik veegde dus de pook af en gooide de zakdoek in het vuur dat dik onder de as zat. Of het ding nog ver brand is, weet ik niet en komt er ook weinig op aan. Toen wiste ik de rand van de deur met mijn eigen zakdoek af. pakte de regenjas op .en ging weg." ,,Je had de politie moetèn opbel len", bracht Rietta er hijgend uit. „Ik mag dan een gek zyn, maar zó gek ben ik toch niet", antwoordde hij. „En wat die regenjas betreft, daar moeten we het bloed uithalen. Hoe gaat dat het best?" ..Met koud water, maar Carr, het bevalt me niet. We moeten de politie waarschuwenwe hebben niets kwaads gedaan." Hij greep haar bij de schouder en riep opgewonden: „Je hebt toch een goed stel hersens, gebruik die dan! Geloof je heus, dat er bij het onder zoek een dozijn mensen zouden te vin den zijn, die wilden aannemen, dat ik het niet gedaan had?" „Jij?" „Of jij?" Ietwat duizelig bracht ze de hand naar haar hoofd. „Een dozijn men senje bedoelt?" Carr wendde zich naar de deur. „In elke jurv zitten twaalf mensen, pre cies een dozyn, Riettaéa", zo besloot hij. HOOFDSTUK XVI. Melkboer Stokes begon zijn dage lijkse ronde om zeven uur 's morgens. Om tien minuten voor half acht was hij bij Melling House en trof daar een situatie aan, die hij later als ontzet tend beschreef. Dat de achterdeur openstond, leek niets ongewoons, 't Was gebruik, dat hij de melk naar de keuken bracht, om dan, als mevrouw Mayhew hem een kop thee aanbood, die met een „dat kan ik niet afslaan" te accepteren. Deze morgen echter was er geen theehij trof slechts mevrouw Mayhew in een soort wan- hoopshouding aan, zoals ze daar zat op een keukenstoel met beide handen krampachtig de zitting vastgrijpend, 't Scheen, dat ze bang was eraf te vallen, als ze ook maar even de stoel losliet. Ze keek meneer Stokes strak aan, raa^t hij had er niet op kunnen zweren, dat "ze hem ook werkelijk zag. Haar gezicht was spierwit, nóg witter dan Stoke's voornaamste han delsartikel en in hELar ogen lag een starre, van angst vervulde blik. Sto kes herinnerde zich niet, ooit zo iets te hebben meegemaakt! „Kom, kom, mevrouw Mayhew, wat er aan 't handje?" vroeg hij, maar ze blééf hem zwijgend aanstaren. Dus zette hij de melk op het aanrecht en ging op zoek naar meneer Mayhew, want blijkbaar was er iets niet in or de en Stokes vond, dat hij haar zó niet kon achterlaten. Na de deur aan de andere kant van de keuken te hebben geopend, trad hy een gangetje binnen en zag in het don ker een licht gloren, dat uit de wyd- openstaande deur der provisiekamer kwam. Zo kon Stokes een glimp van Mayhew zien, die klaarblijkelijk bezig was te telefoneren. Armen, handen en schouders beefden en de melkboer kon zelfs Mayhew's gebit horen klapperen. Over zijn gehele lichaam trilde de butler en Stokes kwam tot de conclu sie, dat niemand ook maar het gering ste zou kunnen begrijpen van wat Mayhew eigenlijk wilde zeggen. Zeer waarschijnlijk was hij officieel aan gemaand, mede te delen wat hij wist en vooral duidelijk te spreken. Hij her haalde telkens: „Ik zal het proberen," beefde dan opnieuw en mompelde tril lend van opwinding: ,,'t Komt door de schok ik heb hem gevonden... het is een vreselijk gezicht, gewoonweg vreselijk!" i (Wordt vervolgd). overschaduwd, want volgend jaar zyn er al weer verkiezingen. En dat betekent, dat van nu af aan een heel jaar lang in het Witte Huis en in het Kapitool nauwelijks een politieke be slissing valt, die niet onder het ge zichtspunt van haar invloed op de uitslag van de verkiezingen genomen is. Op de eerste Dinsdag in November van het volgende jaar moet de Ame- rikaanse bevolking stemmen over de samenstelling van het gehele Huis van Afgevaardigden en een derde ge deelte van de Senaat. De democra ten, met Stevenson en Truman aan het hoofd, zjjn reeds begonnen de trom te roeren en Eisenhower en de republikeinse partij zullen er zich te gen moeten verweren, dat de beide huizen of ook maar één ervan, weer een democratische meerderheid krij gen. De republikeinen' hebben het daar bij niet gemakkelijk, want ze zijn in de maalstroom tussen hun verkie zingsbeloften en de eisen van de har- de werkelijkheid geraakt. Het land verwachtte van de nieuwe president en 't nieuwe, met hem gekozen Con gres, zowel een blastingverlaging als ook het in evenwicht brengen van de begroting. Beide punten waren be loofd en onder de problemen, die de president moét oplossen, is 't vraag stuk, hoe deze twee beloften met elk aar in overeenstemming te brengen zijn, wel het moeilijkste. Nieuwe belastingen? Om zijn verkiezingsbelofte na té komen heeft het republikeinse Con gres een aantal belastingverlagingen aangekondigd. Zo vervalt o.a. op 1 Januari de overwinstbelasting voor vennootschappen en de vennoot schapsbelasting is met ingang van 1 April 1954 verlaagd van 30 en 53 pro cent tot 25 en 47 procent. De inkom stenbelasting, die in 1951 door de re gering Truman met gemiddeld 11 pro cent was verhoogd, wordt eveneens op 1 Januari 1954 weer op het oude peil terug gebracht. De verhoging van een aantal indirecte belastingen, b.v. op spiritualiën, bier, sigaretten, benzine en automobielen, door de vroegere regering ingevoerd, vervalt op 1 April 1954, als het Congres ten minste niet tot verlenging besluit. De door het Congres ingevoerde be zuinigingen op de begroting, de ver mindering van de defensielcosten met 6,4 milliard en van de hulp aan het buitenland met. 3.1 milliard, bleken niet voldoende te zijn om het budget in evenwicht te brengen, zodat er nog een tekort blijft van 3,8 milliard. In verband met de belastingverlagin gen zal 't deficit van de in 't verkie zingsjaar 1954 in te dienen begroting voor 1955 dan ook aangroeien tot bij na 10 milliard dollar. Er zijn drie oplossingen mogelijk, die alle drie even onpopulair zijn en in tegenspraak met de verkiezings beloften van de republikeinse partij: 1. Vervanging van de vervallen be lastingen door nieuwe, b.v. een om zetbelasting. Men heeft hier reeds aan gedacht, maar dergelijke maat regelen zouden by vrijwel de gehele bevolking op tegenstand stuiten. 2. Verdere vermindering van de uit gaven. Hier is het, zuiver fiscaal ge- VEELZIJDIGE TAAK Onderling verband ontbreekt teveel (Van onze economische medewerker). Wie de voordracht van de voorzitter van het Verbond van Nederlandse Werkgevers, de heer T. J. Twijnstra, met aandacht heeft gevolgd, zal in de eerste plaats onder de indruk zyn gekomen van de veelzijdigheid van de ondernemerstaak. De ondernemer brengt de productiefactoren natuur, ar beid en kapitaal by elkander, schept door zyn ondernemersgaven een orga nisatie en streeft naar winst. Het is allemaal zo gemakkelijk in een paar woorden gezegd, doch de practijk van het ondernemen is buitengewoon moeilijk en vereist gaven, die de krachten van één persoon verre te boven gaan. solvabiliteit en bovenal moet hy stre ven naar een zo groot mogelijke ren tabiliteit. Ten slotte is er nog een menselijke factor, die een aldoor gro tere aandacht vereist. De tijd is ge lukkig vooi'bij dat de arbeid als een koopwaar werd beschouwd; zij is thans mede een doel op zichzelf ge worden. Doch het kost de onderne mer heel wat hoofdbrekens de factor arbeid, juist door haar moeilijke grijp baarheid, op een harmonische wijze in de onderneming in te passen, temeer waar de menselijke problemen steeds Het materiële productieproces: het vervaardigen van een product uit de grondstoffen met behulp van hulp stoffen, is de zuiver technische kant van de zaak. Daarnaast wordt geld in een onderneming gestoken, welk geld, evenals het goed, door de onder neming stroomt. De ondernemer moet zorg dragen voor zyn liquiditeit, zijn zien, alleen de post van de' waar nog op bezuinigd zou kunnen worden. Maar zal de politieke ont wikkeling hier niet een streep door de rekening halen? Of zal, omge keerd, de noodzakelijkheid van een verdere vermindering van de defen- siekosten de Verenigde Staten bewe gen een politiek te voeren, gericht op vereffening van de internationale spanningen 3. Verhoging van de staatsschulden, hetgeen zou stuiten op onvoorwaar delijke oppositie in economische krin gen, die de republikeinse partij steu nen. Boeren wachten Een ander moeilijk probleem, dat Eisenhower's aandacht opeist, is de algemene ontevredenheid onder de boeren, wier inkomen door de daling van de prijzen in de loop van één jaar met 13 procent verminderd, is. Tru man's omvangrijk subsidie-program ma tot steun van de prijzen van land bouwproducten is voor de republikein- s regering een anathema. Eisenho wer's minister van landbouw, Ezra Taft Benson, wordt voor deze ont wikkeling verantwoordelijk gesteld, hoewel een en ander reeds uit de tijd vóór zijn ambtsaanvaarding dateert. De boeren willen geholpen worden en om hun stemmen by de verkiezin gen ran het volgende jaar te behou den, moet. ir 'n „Agrarisch Program^ ma Eisenhower" komen. Maar woor den maken op de boeren geen indruk. Ze moeten de dollars in hun zak ho- rinkelen en als ze vóór de herfst van het volgende jaar dan ook geen merkbare verbetering zien, zullen ze zeker democratisch stemmen. Niet minder kritiek ziet het er in de arbeidssector uit. De democrati sche minister van arbeid, Durkin, die Eisenhower in de regering had opge nomen om de arbeiders tevreden te stellen, is, terwijl de president aan 't vissen was, afgetreden, omdat de be loften tot herziening van de Taft- Hartley-wet, waarmee Eisenhower bij de presidentsverkiezingen vele ar- beidersstemmen heeft gewonnen tot dusver niet vervuld is. Met de verkiezingen van het vol gende jaar voor ogen, een moeilijke situatie dus. Amerika's vrienden in de wereld en de landen, welke van Washington leiding en hulp verwach ten in de troebelen van de wereldpo litiek, zullen zich waarschijnlijk weer op een periode van onzekerheid moe ten voorbereiden. 2. Terwijl Jimmy de damstenen opborg, stak Piet Potlood een verse sigaar op. „Je weet", zei hij, „dat wij redacteuren, heel 'ikwi; lastig gevallen worden door allerlei bezoekers. Mensen, die een ingezonden stuk geplaatst willen zien en die er op staan, daar een mon delinge toelichting bij te geven, mensen, die ons nieuw tjes komen vertellen die wij al drie weken /eten n vooral mensen die onze aitikelen, die wij over het een of ander geschreven hebben, proberen aan te smeren. Ik heb zelfs een jonge redacteur in mijn dienst moeten nemen om al die lieden te woord te staan en af te wim pelen. De ..afpoeieraar" noemen wij die. Maar vanmor gen verscheen er iemand aan het loket, die zich niet zo gemakkelijk liet afpoeieren. Hij moest en zou de hoofdredacteur spreken en al werd hem in alle talen verteld, dat deze in conferentie was waarin hij niet gestoord mocht worden en dat deze wel drie uur zou duren, het gaf nietmeneer hing zijn jas aan de kapstok, zeeg neer in een stoel en kondigde aan. dat hij wel wachten zou tot de conferentie ten einde zou zijn. Dat kwam de „afpoeieraar" mij natuur lijk vertellen. Wat kon ik doen? Na verloop van tijd heb ik hem maar binnen ten komen. Nu ik heb in m'n leven heel wat Teemde stoethaspels ontmoet, maar deze spande de kroon. Een dik. ineengedrongen man neke met een krulbaard en een zwarte flambard op het hoofd, die hij gemakshalve maar op hield". omvangrijker dreigen te worden. Het is dan ook begrijpelijk, dat de ondernemers, grote, zowel als kleine, zich laten adviseren met betrekking tot de technische, de economisch-fi- nanciële en de menselijke problemen, die in de onderneming spelen. De ad viseurs kunnen in dienst zijn van de onderneming, hetgeen vaak bij grote ondernemingen het geval is, doch zij kunnen ook daarnaast staan. Zijn zij in dienst van de onderneming, dan maken zij deel uit van de staf en be heren vaak eigen afdelingen. Staan zij niet in dienstverband, dan zyn zij zelf dikwijls de leiders van accoun tants- en advocatenkantoren, van technische- en psychologische advies- bureaux enz. De ondernemer moet dan maar zelf zien hoe hij de uiteen lopende adviezen van de afzonderlijk werkende adviseurs tot één geheel verenigt. GROOT GEVAAR. Hier schuilt een groot gevaar, want in de eerste plaats is de onder nemer geneigd zich in hoofdzaak te laten leiden door die adviezen, die veelal direct en op duidelijke wijze hun neerslag vinden in dé resultaten van de onderneming. Daardoor dreigt de minder in het oog vallende advise ring omtrent de menselijke verhou dingen onder de tafel te geraken. In de tweede plaats zijn de adviezen der afzonderlijk werkende adviseurs niet harmonisch, d.w.z., zij missen vaak het verband met elkander. Een nieu we productiemethode b.v. levert niet alleen een beter product in minder tijd, doch heeft ook financiële en men selijke gevolgen. Ziehier een probleem; de moderne bedrijfsadvisering vereist in de eer ste plaats adviezen die zo veelzijdig mogelijk zijn, doch de huidige advi seurs werken vrijwel zonder uitzon dering individueel. Hun specialisme, hoe waardevol op zichzelf ook, mist het bezielde ver band met de gespecialiseerde kennis en het gespecialiseerde oordeel van deskundigen op een ander gebied. Zij hebben in zekere zin oogkleppen voor en zien de onderneming niet als een organisme; zij zien niet in dat een storing in één sector van dit orga nische geheel zijn weerslag vindt in andere sectoren. Het is wel merkwaardig dat men met betrekking tot de bedrijfsadvise ring zo weinig heeft gedacht aan de organische samenhang van alle in de onderneming voorkomende vraag stukken. Een alles omvattend adviseurschap, kan nooit door één persoon worden verricht. Men gebruikt tegenwoordig graag de term „teamverband"; ook op het gebied van de moderne onder- nemingsadviserine is een dergelijk teamverband noodzakelijk. In de laat ste tijd wordt gelukkig meer en meer aandacht aan deze alomvattende ad visering gegeven: zo werd enige tijd geleden te Rotterdam als onderdeel van het Nederlands Raadgevend Col lege de Stichting Moderne Bedrijfs- berading in het leven geroepen. Hier worden economische, psychologische, juridische, medische- organisatori sche. en sociale deskundigen in één adviserende organisatie samenge bracht, waardoor doelmatiger, veel- omvattender en minder kostbare ad viezen worden gegeven. 9 Een commissie, die 6000 Londense dok ters vertegenwoordigt, heeft meegedeeld dat een zelfgemaakt masker van zes la gen verbandgaas de Londenaren kan be schermen tegen de gevolgen van een ver stikkende mist, zoals die vorig iaar De cember heeft geheerst. Zij had toen de dood van meer dan vierduizend personen tot gevolg. De kosten van zo'n masker zouden ongeveer een kwartje bedragen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 8