Willekeur en onrechtvaardigheid verbitterden het leven In Jutlands venen vond men een bijzonder mensenhoofd C J DE TWEEDE LUCHTHAVEN VAN ONS LAND WORDT: EELDE SCHIER DAG EN NACHT IS MEN TE BOSKOOP IN BEDRIJF DONDERDAG 29 OCTOBER 1953 PROVIN Cl ALE ZEEUWSE COURANT TWEEDUIZEND JAAR GESLAPEN Het raadsel der veerdijken Niet iedereen heeft een historische knnbhH ?n heel wat mensen zeggen, dat liet liun niets kan schelen hoe de wereld er vroeger uit zag. Toch zal niemand in ernst kunnen volhouden, dat hy geen belangstelling zou koeste ren voor een menselijk gelaat van tweeduizend jaar geleden. Welnu, sinds kort kan die belangstelling bevredigd worden, want in het Borre-veen in Jutland (Denemarken) is het hoofd van een mens gevonden, dat zo verras send goed geconserveerd is, dat wellicht nergens te wereld zo'n echt „le vend" gelaat uit een zo ver verleden is overgeleverd. Zeker, we kennen de Egyptische mummies, maar ze doen ondanks al les aan perkament denken; die uit Peru zien er wat hun gezicht betreft ook al met erg menselijk meer uit, om van de verdroogde koppen in het domein der Maori's of elders in de Stille Zuid maar niet te spreken. In ieder geval: de „mummie' van Tollund, in de nabijheid waarvan de vondst werd gedaan, is zo menselijk, zo „modern", dat men bijna niet kan geloven een mens van twintig eeu wen geleden in het gelaat te blikken. Het kon wat de trek ken in het gezicht, de vorm van het voorhoofd en neus betreft ook fr een Zeeuwse boer zijn of een Friese schipper of een volksman uit een van de kustlanden van Duitsland of Denemar ken. Het is een mens, die men op de veemarkt te gen het lijf zou kunnen lopen of kunnen passe ren op onze Zeeuwse wa teren, de hand aan het helmhout. Uit de beschrijving in het „Dagblad van Süd- tondern" (ontleend aan het Deense regeringstijd- schrift Danische Rund schau) blijkt, dat het ge laat niet bijzonder groot is en tamelijk smal. De neus is krachtig en goed geplaatst, alleen een beetje scheefgedrukt door de veenlagen. De rimpels in het welge vormde voorhoofd zijn rustig; die om de ogen zijn onveranderd be waard en laten zelfs iets van een milde hu mor vex-moeden. De krachtige mond is ge sloten en om de mond hoeken ligt een trek van geestelijke rust Het is het gelaat van een man, die even de ogen geslo ten heeft en zo, in een licht sluimer, door de dood verrast werd. STRIK OM DE HALS Echter ook hier be- driegt de schijn, want om de hals van dit veen- lijk van tweeduizend jaar hangt een leren strik, die van een executie spreekt, al lijken de ui terst rustige gelaats trekken daaxmee in te genspraak te zijn. Maar het Deense tijdschrift denkt dan ook niet aan een terechtstelling als gevolg van een misdrijf, doch vermoedt een offer dood, waartoe een der hoofden van de stam, de sibbe of de nederzetting om onheil af te weren zich vrijwillig beschikbaar had gesteld. Hoe dit zij, de schrijver gaat stel lig niet te ver, als bij beweert, dat geen Romeinse buste en geen portret uit de Renaissance ooit zo menselijk, zo levendig en zo „modern" (als wa re het een gezicht uit onze tyd) ge troffen is als het gelaat van de raad selachtige Germaan uit Tollund. Hier is de mens uit het verleden niet een grauwe schim, die op de schoolpla ten door de tekenaars met meer of minder fantasie is weergegeven naar literaire gegevens en afbeeldingen op beeldhouwwerken en dergelijke, hier toont hij zijn eigen gelaat en tot on ze verrassing zou het dat van de buux-man op ons dorp kunnen zijn. Overigens heeft het zelfde Borre- veen nog meer vondsten opgeleverd. Er zijn tal van mannelijke en vrouwe lijke lijken, alle bruin gekleurd door de veenzuren, gevonden, die blijk baar niet vrijwillig in deze eenzaam heid terecht zijn gekomen. Niet al leen werd in de nabijheid de fraaiste offerketel uit gedreven zilver opge dolven, welke ooit werd gevonden, maar er was ook een lijk van een jon ge vrouw bij, dat letterlijk gescal- peei'd was. De hoofdhuid met het haar lag er naast als een luguber be wijs, dat de oude Romeinse schrijvers gelijk hebben als zij melden, dat bij de« Germanen huwelijksontrouw gestraft werd met het verscheuren der kleren, het afsnijden van het haar, het stok slagen en tenslotte met de dood. Naast het lijk van dit ongelukkige meisje lagen dunne stokken! „Willem Berendsz." er weer op uit. De Willem Barendsz" is gisteren uit Amsterdam van Curasao vertrokken. De walvisvaarder gaat daar eerst bun keren en zet dan koers naar Kaap stad, waar hij begin December wordt verwacht. Vandaar gaat hij voor de achiste keer naar het Zuidpoolgebied om de jacht op Walvissen te hei-vatten. Evenals vorige jaren zullen 12 vang- schepen de „Willem Barendsz" verge zellen. Tien hiervan bevinden zich reeds in Zuid-Afrika. de twee anderen zulen op 7 November rechtstreeks van Rotterdam naar Kaapstad ver trekken. By onderling overleg is vastgesteld dat 15.500 z.g. eenheden (blue whale units) zullen mogen worden gevangen hetgeen 500 eenheden minder is dan het vorige jaar. Het officiële vang- seizoen begint op 2 Januari 1954 Met ingang van Mei 1954 zullen twee dagelijkse diensten tussen Ne derland en Scandinavië worden on derhouden. De Noord-West express, die thans des winters tot Hamburg rijdt, zal met ineang van de zomer- dienstregelinrr 1954 zomer en winter rijden tot Oslo. UITWIJKHAVEN VOOR SCHIPHOL Twee startbanen van 45 meter breed en 6 nieuwe hangars (Van een luchtvaartmedewerker). Op het ogenblik wordt op het vliegveld Eelde, de op Drents grondgebied liggende Groningse luchthaven, hard gewerkt aan de uitbreiding. Eelde is namelyk voorbéstemd om de tweede luchthaven van ons land te worden. Het vliegveld zal dienst gaan doen als uitwijkhaven voor Schiphol. Wan neer Schiphol thans „dicht" zit en voor luchtverkeer gesloten is, moeten de verkeersmachines naar Brussel of Frankfort worden gedirigeerd. Straks, als Eelde klaar is, zullen ze alle naar Eelde worden geleid. Niet alleen als uitwijkhaven zal Eelde belangrijk worden, maar ook als instraetiebasis. De Rijksluchtvaartschool zal namelijk op niet minder dan 10 hectaren land haar tenten opslaan en de voortgezette opleiding, die nu nog op Gilze Rijen en Beek is ondergebracht, zal straks geheel naar Eelde verhuizen. Dit betekent dus, dat de Harvards, Safirs en Beeehcrafts van de R.L.S. in de zeer nabye toekomst op Eelde zullen worden gestation- neerd. De elementaire vliegopleiding van de R.L.S., die nog op Ypenbui'g plaats vindt met Tiger-Moth tweedekkertjes en enkele Fokkers S-ll, zal waar schijnlijk van Ypenburg moeten ver dwijnen. Het nieuw aan te leggen vliegveld bij Rotterdam zou de nieu we standplaats van de „groentjes" der R.L.S. worden. Op Gilze-Rrjen zelf is het zó druk met militaire machines, dat de R.L.S.- ers er practisch geen les meer kun nen nemen. Reeds sinds anderhalf jaar wordt door de R.L.S. dan ook evlogen vanaf het vliegveld Beek in limburg. De leerlingen slapen daar in de on middellijke nabijheid in een hotel. Ook sportluchtvaart Onlangs zijn we op bezoek geweest bij de havenmeester van Eelde, de heer P. J. J. Vogelzang, die al 20 jaar op het vliegveld woont en de groei ervan dus van zeer nabij heeft mee gemaakt. Het is, zo vertelde de heer Vogel zang, de sportvlieger Hajo Hendriks die de stichter van het vliegveld moet worden genoemd. In 1931 kocht deze amateur een Pander, de „Grijze Rood staart", en ontwierp, met medewer king van de toenmalige burgemees ter. een klein vliegveldje bij het dorp Eelde, Helaas is Hendriks een jaar In Indonesië zijn zeven vulkanen actief Niet alleen de Krakatau, doch ook andere beruchte vulkanen over geheel Indonesië doen op het ogenblik van zich spreken, Van de Rindjani op Lombok, de vulkaan Siau op het ei land van die naam in de Sangihe-Aa- chipel, en ook van de Slamat in Cen traal Java werden eveneens uitbar stingen gemeld. Voorts heeft de vulkanologische dienst berichten ontvangen over toe genomen activiteit van de Merapi, in Midden-Java, de.aiseput in de Mina- hassa, en de Iga op Flores. Ten aanzien van de uitbarsting van de Krakatau, wordt nader nog gemeld dat deze vulkaan Maardag de gehele dag werkte. In totaal werden die dag' 123 ontploffingen gehoord. Mr. J. W. van Hoogstraten, hoofd van de consulaire afdeling van het Nederlandse hoge commissariaat in Djakarta, zal an. Vrijdag naar Neder land vertrekken. In Nederland zal hij te werk worden gesteld als plaats vervangend hoofd van het nieuw op te richten kantoor voor achterstallige betalingen. Vis ook via de kruidenier Als gevolg van een uitspraak van de directie der afdeling visserijen van het ministerie van Landbouw en Vis serij heeft het bedrijfschap voor vis serijproducten een beperkte erken ning verstrekt aan een tiental filialen van een grootwinkelbedrijf, om diep gevroren kabeljauwfilet te verkopen. De vakgroep detailhandel in vis, die oorspronkelijk een gevaar zag in deze concurrentie op Haar terrein door het kruideniersbedrijf, heeft in dezelfde steden, waar de ki*uideniers- firma vis gaat verkopen, eenzelfde koelinstallatie laten aanbrengen bij kleinhandelaren in vis, waardoor de wapenen dus gelijk zijn in deze proef neming, die een jaar zal duren. Het plan moet gezien worden als een onderdeel van de besteding van het visserij-aandeel in het zogenaam de „Moody-fonds", een Amerikaanse gift uit de tegenwaarderekening, waarmee onder meer ook de visdistri- butie in Nederland moet worden ge saneerd. Behalve de „Operatie filet" is er een plan in studie om de kleine plaat sen, waar een viswinkel niet rendabel gemaakt kan worden, van vis te voor zien door middel van rijdende vis winkels, die dan tevens de buitenwij ken der grote steden zouden kunnen bevoorraden. PLATTELAND VAN WALCHEREN IN DE FRANSE TIJD (III) De wapenborden in de kerken moesten verdwijnen In de steden hingen in het begin van de Franse tijd de wanden van de kerken vol wapenborden van families, die er begraven waren. Zo waren er in de oude St. Pieterskerk te Mi delburg bijna 500. Maar ook in de meeste Walcherse dorpskerken hingen dergelyke bor den, afkomstig van de ambachtsheren. Zij werden wel rouwborden ge noemd. Soms was de ambachtsheer niet in de kerk begraven, maar toch werd een rouwbord van hem of van een familielid in de kerk op gehan gen als een blijvende herinnering aan de overledene. Volgens de nieuwe tijdgeest moesten alle tekenen van onderscheiding der vroegere macht hebbers verdwijnen. Ook na hun dood moest er gelijkheid zyn. De families konden binnen een bepaalde tijd de borden weghalen. Als dit niet gebeurd was, b.v. omdat het geslacht was uitgestorven, wer den de wapenborden als brandhout verkocht. De heer P. J. Rethaan Ma- curé, destijds oud-griffier der admi raliteit van Zeeland, heeft tevoren alle kerken in Zeeland bezocht en de aanwezige graftomben en wapenbor den beschreven en nagetekend, zodat nog is na te gaan welke borden in een bepaalde kerk hebben gehangen. door B. J. de Meij. Men was echter nog niet tevreden. Waren op de grafzerken de wapens der overledenen gebeiteld, dan wer den ze er af gebikt, zoals b.v. te Me- liskerke. Gelukkig dat enkele bijzon der fraaie grafmonumenten voor dit vandalisme gespaard zijn gebleven, zoals te Serooskerke het prachtige grafmonument van 't geslacht Van Tuyl van Serooskerke. Inkwartiering Erger was het voor de dorpelingen, dat zij inkwartiering kregen van Franse soldaten. De toch al kleine woningen, vaak nog met riet gedekt, gaven daardoor vele moeilijkheden. Daarbij kwam, dat de soldaten zich vaak als heer en meester gedroegen. Sommigen waren vergezeld van vrouw en kinderen. Er was onder de bevolking wel eens ontevredenheid over de rege ling der inkwartiering, b.v. te West- kapelle, omdat de leden van de nieu we gemeenteraad geen inkwartiering hadden en ook de predikant, die nog al een ruime woning had, er even eens van was vrijgesteld. Dit zette kwaad bloed. Op zekere morgen za gen de begunstigden op hun deur een papier geplakt, waarop voor de bewoners en de Fransen minder aan gename woorden te lezen stonden. Naspeuringen leidden tot niets, daar de Westkappelaars nooit, klikken. Daar Frankrijk en dus ook ons land als zijn bondgenoot met Enge land in oorlog was, werd voor een inval der Engelsen op Walcheren ge vreesd. Een Hollandse of Franse vloot om dit te beletten, was er niet. Daarom lag op Walcheren een groot Frans garnizoen, vooral te Westka- pelle. Als in dit dorp een Frans sol daat soms al te bout optrad of zich aan afpersing schuldig maakte, ge beurde het wel eens, dat hij op 'n ge heimzinnige wijze spoorloos ver dween. Niet alleen in 't fort Rammekens bij Ritthem lagen veel soldaten, maar ook in 't dorp en in de boerenschu ren. Volgens de notulen van de ge meenteraad werd hierover geklaagd, echter vergeefs. De inkwartiering werd betaald en ook wat gevorderd werd aan graan, paarden, slachtvee, brandstoffen enz. Het was echter met geen klinkende munt, maar met z.g. assignaten. Dit was Frans bankpapier, dat in zo'n grote hoeveelheid was gemaakt, dat Het spoedig in waarde daalde. De boeren, de winkeliers en de am bachtslieden hadden niet veel lust dat als betalingsmiddel aan te ne men. Niet zelden werd gevorderd zonder betaling. Verzet. De Fransen hadden natuurlijk brandstof nodig voor het bereiden van eten en des winters ook voor verwarming. Men kende toen nog geen kachels. Op Walcheren werd in de haard turf gestookt, meestal zelf gestoken darrink. De meer gegoeden stookten hout. Er was destijds veel houtgewas. Op het erf van iedere boerderij stonden een paar stapels mutserds en klijfhout. Elke landbou wer moest geregeld een bepaalde hoeveelheid leveren. Een boer onder Biggekerke weigerde het voorge schreven aantal mutserds te bren gen. Zijn argument was, dat de Fran sen reeds zoveel mutserds van hem hadden gestolen en hy dus zelfs meer dan zijn aandeel al had geleverd. Het hielp echter niet. Hy werd gedreigd met boete of nalevering. Ook moesten de boeren voor de Fransen ryden. Zij deden dit met te genzin. Niet alleen hadden zij paard èn wagen nodig voor hun landwerk, maar de vergoeding geschiedde in bijna waardeloze assignaten. Toen een boer weigerde, werd hij, om een voorbeeld te stellen, te Vlissingen „civiel" gesteld, m.a.w. hij werd ge vangen gehouden tot hij toegaf. Werdt vervolgd. later met zijn Pander op zijn „eigen" luchtstation verongelukt. De heer Vogelzang zélf haalde in 1936 zyn brevet en is thans instruc teur bij de Nationale Luchtvaart SchoolHij heeft er al 2480 vlieguren op zitten en op 't ogenblik heeft hij zes leerlingen in opleiding. De Aero- club Avio-Eelde is nog altijd actief. Gestationneerd op Eelde zijn thans de Piper PH-NCW van de N.L.S. en de Piper PH-NAE van de heer J. Zelfs de reusachtige Super-Constella tions van de K.L.M. zullen straks op Eelde kunnen landen, wanneer Schip hol wegens mist voor het luchtverkeer gesloten is. Walburg. De Piper PH-NCU van de garagehouder R. W. Oosterhuis uit Ulrum verongelukte vorig jaar in Engeland, maar deze onverschrok ken amateur, die onder .de naam North-Dutch Airocraft Company re clame vliegt en luchtfoto's maakt, hoopt spoedig een nieuwe machine aan te schaffen. Baan van 1800 meter Betreffende de toekomstplannen vertelde de heer Vogelzang ons, dat Eelde de beschikking zal krijgen over twee asfaltbeton banen, en wel één van 1800 meter en één van 1500 me ter. De banen worden 45 meter breed. Vroeger beschikte Eelde uitsluitend over een grasveldje van 700 bij 800 meter. Ook zullen er zes nieuwe han gars worden gebouwd. Op het ogen blik zijn er slechts twee kleine han gars op Eelde. Verwacht wordt, dat de uitbouw van het vliegveld Eelde volgend jaar voor een groot gedeelte gereed zal komen. Al met al belooft Eelde een mo derne luchthaven te worden, die een belangrijke aanwinst zal betekenen voor net Noorden van ons land. Het is te hopen, dat deze fraaie luchtha ven straks óók weer een geregelde luchtvei'binding met het Westen van ons land zal krijgen. Hoe belangrijk Eelde worden gaat, wordt duidelijk als weet U, dat er, als het lesbedrijf in volledig bedrijf zal zijn, op Eelde méér starts en landingen gemaakt zullen worden dan op Schiphol. GROTE VRAAG NAAR ROZEN. Hoofdzaak is boomkwekerij (Van onze speciale verslaggever) BOSKOOP, OCTOBER „Gaat u maar naar meneer Taat," zei dc veiling meester van de Boskoopse Bloemenveiling, in wie wij de man gezien hadden, die ons alles zou kunnen vertellen over de exportdrukte op de honderden kwekerijen in en om Boskoop. „Met de boomkwekerijen heeft onze veiling niets te maken." Die laatste opmerking van dc veilingmeester klonk wat spijtig. Bij meneer Taat thuis mr. J. F. Taat, advocaat en proenreur en wethouder van Bos koop, alsmede secretaris van de Federatie, die alles met de boomkwekerij te maken heeft begrepen wij die spijt pas. „De snjjbloemenveiling is maar klein. Hoofdzaak hier is de boomkwekerij. Coniferen, rhododendrons, Aza lea's, rozen. De boomkwekerijproducten worden niet geveild. Zij gaan voor 90% naar het buitenland. Boskoop is er het voornaamste exportcentrum ter wereld van. Voor de oorlog was de exportwaarde zeven millioen gulden. Vorig jaar werd er voor zestien millioen uitgevoerd. Dit jaar zal het nog meer zijn. In het gemeentehuis vindt u een glas-in- lood-raam. Daar staan rond de Neder landse Leeuw en het Wapen van Bos koop ongeveer dertig vlaggen van de landen, waarnaar de Boskoopse pro ducten gebracht worden. Daar zijn in middels een paar landen achter het IJzeren Gordijn afgevallen. De rand staten en Tsjecho-Slowakije. Maar daar staat tegenover, dat de export naar de Verenide Staten is toegeno men. Het is goedkoper om de Bos koopse boomkwekerijproducten over de Oceaan te brengen dan soortgelijke" gewassen van Oost- naar West-Ame- rika te transporteren." „Is de huidige drukte in de pakke- rijen wat bijzonders voor ^oskoop vragen we. Het antwoord klinkt wat aarzelend. „Ieder voor- en najaar vinden de verzendingen plaats. Er is nu een on gekende vraag naar rozen en coni feren. Nee, met de Kerst heeft dat nog niets te maken. Dat is pas in De cember. Dan is hier altijd een grote hulst-veiling ook, speciaal voor het binnenland. Wat de rozen betreft, kan Boskoop nauwelijks aan de vraag van het buitenland voldoen. U begrijpt, altijd de rozen als volledige plant, niet als snijbloem natuurlijk. Weet u wel, dat vrijwel iedere exporteur hier een speciale bomenzoeker in zijn dienst heeft? Zo'n bomenzoeker doet niets andere dan de tuinen aflopen om de gevraagde producten te vinden. Op het ogenblik is een goede bomenzoeker erg belangrijk. In de randgebieden wil hy op afgelegen kwekerijen nog wel eens een vergeten hoekje vinden met het gezochte product." Onderwijzend personeel krijgt ramptoelage De bijzondere regeling voor het toekennen van een toelage of extra beloning aan het gemeentepersoneel in de door de watersnood getroffen gebieden, in verband met de omstan digheden ter plaatse, is thans ook van toepassing verklaard voor het onderwijzend personeel bij het open baar en het bijzonder lager onderwijs in het rampgebied. Ee en ander is vastgesteld in het Koninklijk Besluit van 14 October j.l. .Exporteren alle kwekers hier?" „Nee. Er zijn ongeveer zevenhon derd zelfstandige boomkwekers in en rond Boskoop. Het grootste ge deelte zo'n dikke vijfhonderd is kweker-aan-land, zoals dat hier ge noemd wordt. Hun bedrijven zijn geen van alle groter dan een hectare. Het zijn kwekers voor de verkoop aan de exporteurs. Die exporteurs zyn alle op hun beuit ook weer kwekers. Hun bedrijven zyn over het algemeen gro ter dan een bunder. Maar bovendien kopen ze dus nog de teelt van de klei nere bedrijven. Dat is een oude traditie die uitstekend werkt. Over de brug komen Kent u de uitdrukking „over de brug komen" Men bedoelt er mee te zeg gen, dat iemand betalen moet. Wel, dat is een zegswijze, waarvan men be weert, dat de bakermat in Boskoop ligt. De boomkwekerij hier dateert al van 1600. Vanouds rekenen de expor teurs eens in het jaar af met de kwe- kers-aan-land. Dat is omstreeks 1 Juli, te beginnen met de eerste Dins dag in Juli tot de daaropvolgende Vrij dag. De z.g. kermisweek, die nog al tyd zo genoemd wordt, hoewel de ker mis hier al veertig jaar is afgeschaft, Voor die afrekening kwamen en ko men de exporteurs van oudsher bij de brug over de Gouwe in de Dorpsstraat. Gewapend met een tas met geld poste ren ze zich dan aan de westzijde van de brug om him leveranciers uit te betalen. Als een exporteur daar niet gezien wordt, gaat het als een lopend vuurtje, dat hy blijkbaar niet aan zyn betalingsverplichtingen kan voldoen. Tegenwoordig is deze traditie min der sterk geworden, omdat er nu ook vele exporteurs per giro betalen en er in Boskoop verscheidene bankinstel lingen zijn. Maar de betalingsdatum van omstreeks 1 Juli heeft zich nog onverminderd gehandhaafd. En in die oude „kermisweek" kan men nog al tijd velen in het Zondagse pak in Bos koop tegenkomen, die zich anders nooit laten zien. De eerste week van Juli is nog altijd de feestweek. Meer van deze tijd is de betalingsdaturi van 1 Maart. Wie zich hier niet aan houdt, wordt er niet zwart om aangekeken. Wie zich aan 1 Juli niet houdt, ver beurt zijn lopende contracten. Nie mand is dan meer verplicht aan hem te leveren."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 7